บาตารากาลา

บาตารากาลา (อินโดนีเซีย: Batara Kala) ในวรรณคดีอิเหนาของไทยเรียก ปะตาระกาหลา เป็นเทพเจ้าประจำยมโลกตามเทวตำนานของฮินดูแบบชวาและบาหลี โดยปกครองอยู่ภายในถ้ำร่วมกันกับเทพี (Setesuyara) ได้รับการนับถือว่าเป็นเทพเจ้าผู้สร้างแสงสว่างและโลก เป็นเทพเจ้าแห่งกาลเวลา และเทพแห่งการทำลาย มีอำนาจในการก่อให้เกิดสุริยุปราคา จันทรุปราคา หรือแม้แต่ผลาญคนที่อัปโชค

บาตารากาลา

ตัวหนังรูปบาตารากาลา
กลุ่ม
กลุ่มย่อย	อันเดด
ผู้ให้กำเนิด	ศิวะ, ทุรคา
ประเทศ	อินโดนีเซีย
ภูมิภาค	ศาสนาฮินดูแบบชวา ศาสนาฮินดูแบบบาหลี

ในวรรณคดีไทยเรื่องอิเหนา บาตารากาลา หรือ ปะตาระกาหลา เป็นเทพบรรพชนของอสัญแดหวาหรือสกุลของเจ้าผู้ครองเมืองซึ่งสืบเชื้อสายจากเทวดา มีอยู่ทั้งหมดสี่เมือง ได้แก่ เมืองกุเรปัน ดาหา กาหลัง และสิงหัดส่าหรี ถือเป็นเทวดาผู้ยิ่งใหญ่ที่คอยกำหนดชะตาชีวิตของตัวละคร

ประวัติ

ตำนานเบื้องกำเนิดของบาตารากาลา หรือ ปะตาระกาหลา สำนวนหนึ่งอธิบายไว้ว่า บาตารากูรู (Batara Guru; คือพระศิวะในคติชวา) มีพระชายาผู้ทรงสิริโฉมนามว่าเดวีอูมา (Batara Uma; คือพระปารวตีในคติชวา) ทว่าวันหนึ่งบาตารากูรูไม่สามารถควบคุมกามารมณ์ของตนเองได้ จึงไปสังวาสกับเดวีอูมาบนหลังโคนนทิ ซึ่งเป็นพาหนะศักดิ์สิทธิ์ สร้างความอับอายขายหน้าแก่เดวีอูมายิ่งนัก เดวีอูมาที่โกรธเกรี้ยว (คือกลายเป็นนางทุรคา) ได้สาปสรรให้ทั้งบาตารากูรู และบุตรที่เกิดขึ้นมาคือบาตารากาลา มีหน้าตาอัปลักษณ์เหมือนยักษ์

ส่วนอีกสำนวนหนึ่งอธิบายว่า บาตารากูรูทำน้ำอสุจิตกลงไปหยดหนึ่ง แต่มีปลากลืนอสุจินั้นลงไปจนตั้งครรภ์ และให้กำเนิดบาตารากาลา

เชื่อกันว่าบาตารากาลามีความต้องการด้านการบริโภคไม่มีมีสิ้นสุด และมีพฤติกรรมหยาบคาย เหล่าเทวดาจึงส่งบาตารากาลาลงไปกำจัดมนุษย์ที่ชั่วช้า แต่บาตารากาลากลืนกินมนุษย์ลงไป ก็เพียงเพื่อสนองความต้องการด้านการบริโภคเท่านั้น หาใช่การลงทัณฑ์คนเลว เมื่อเหตุการณ์เป็นเช่นนั้น เหล่าเทวดาจึงเรียกตัวบาตารากาลากลับขึ้นมาบนสวรรค์อีกครั้ง และถูกส่งไปปกครองยมโลกร่วมกันกับเทพีเซเตซูยารา

การบูชา

ชาวชวามีธรรมเนียมในการบูชาบาตารากาลาในฐานะเทพเจ้าแห่งกาลเวลา และเทพเจ้าแห่งการทำลาย เพื่อป้องกันเหตุร้ายโดยเฉพาะกับเยาวชน มีพิธีกรรมสะเดาะเคราะห์ เรียกว่า รูวาตัน (ruwatan) สำหรับเด็กในช่วงสถานการณ์ที่เลวร้าย อย่างเช่น การคลอดท่าก้น เพื่อมิให้เด็กคนนั้นถูกบาตารากาลากลืนกิน ในพิธีดังกล่าวจะจัดการแสดง (หนังตะลุงอย่างชวา) และการจัดเลี้ยง (selamatan)

นอกจากนี้ในความเชื่อของชาวชวาระบุว่า บาตารากาลาเป็นสาเหตุของการเกิดุสุริยุปราคา และจันทรุปราคา ด้วยเป็นเทพเจ้าแห่งความมืดและนรก ทั้งยังเป็นศัตรูตัวฉกาจของเทพ (Batara Candra; คือพระจันทร์ในคติชวา) และบาตาราซูรียา (Batara Surya; คือพระอาทิตย์ในคติชวา) บางครั้งบาตารากาลาจะพยายามกลืนกินดวงอาทิตย์หรือดวงจันทร์ทำให้เกิดคราส ชาวชวาจะทำการเซ่นสรวงสังเวย ใช้เคาะเลซุง (ครกไม้ใหญ่คล้ายของไทย) หรือตีกลอง เพื่อให้เกิดเสียงดัง ด้วยมุ่งหวังให้บาตารากาลาคายดวงอาทิตย์หรือดวงจันทร์เพื่อหยุดคราส

อ้างอิง

1. C. Scott Littleton; Marshall Cavendish Corporation (January 2005). Gods, goddesses, and mythology. Marshall Cavendish. pp. 1324–. ISBN . สืบค้นเมื่อ 2 January 2011.
2. Miguel Covarrubias (1986). Island of Bali. KPI. pp. 7–. ISBN . สืบค้นเมื่อ 2 January 2011.
3. สุภัค มหาวรากร. "บทละครเรื่อง อิเหนา". นามานุกรมวรรณคดีไทย. สืบค้นเมื่อ 23 มีนาคม 2566. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
4. Monbaron, Simon (1999). Subud the Coming New Age of Reality: The Most Complete Book on Subud. Peace. p. 573. ISBN .
5. Emigh, John (1996). Masked performance: the play of self and other in ritual and theatre. University of Pennsylvania Press. p. 100. ISBN .
6. Khoon, Choy Lee (1999). A fragile nation: the Indonesian crisis. World Scientific. p. 209. ISBN .
7. Geels, Antoon (1997). Subud and the Javanese mystical tradition. 0700706232, 9780700706235. p. 75. ISBN .
8. Weintraub, Andrew Noah (2004). Power plays: wayang golek puppet theater of West Java. Ohio University Press. p. 39. ISBN .
9. Archaeoastronomy, Volumes 6-8. University of Maryland, College Park. Center for Archaeoastronomy. 1984. p. 197.
10. "Gerhana Disambut Ritual Usir Batara Kala". okezone.com. June 16, 2011.

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ บาตารากาลา