นกต อยต ว ด ช ออ น ได แก นกกระต อยต ว ด นกกระแตแต แว ด นกแต แว ด หร อ นกแตดแต ในภาษาถ นอ สาน ช อว ทยาศาสตร Vanellus indi

นกต้อยตีวิด (ชื่ออื่น ได้แก่ นกกระต้อยตีวิด นกกระแตแต้แว้ด นกแต้แว้ด หรือ นกแตดแต้ ในภาษาถิ่นอีสาน) (ชื่อวิทยาศาสตร์: Vanellus indicus) เป็นนกที่สีสวยน่าดู พบได้ตามพื้นที่โล่งเกือบทุกสภาพทั่วประเทศ อยู่ในวงศ์นกหัวโต (Charadriidae) วงศ์ย่อย Vanellinae หรือ Charadriinae มีเสียงร้องเตือนภัยแหลมดังที่ไม่เหมือนใครว่า "แตแต้แวด" หรือตามคนพูดภาษาอังกฤษว่า did he do it หรือ pity to do it ทำให้มีชื่อเรียกต่าง ๆ กันตามเสียงร้องทั้งภาษาไทยและภาษาอื่น ๆ เป็นนกที่มักจะเห็นเป็นคู่ ๆ หรือเป็นฝูงเล็ก ๆ ไม่ไกลจากแหล่งน้ำ แต่อาจจะอยู่รวมเป็นฝูงใหญ่ในฤดูหนาวที่ไม่ใช่ฤดูผสมพันธุ์ ในประเทศไทย เป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พุทธศักราช 2535 จึงห้ามล่า พยายามล่า ห้ามค้า ห้ามนำเข้าหรือส่งออก ห้ามครอบครอง ห้ามเพาะพันธุ์ ห้ามเก็บหรือทำอันตรายรัง การห้ามการครอบครองและการค้ามีผลไปถึงไข่และซาก

นกต้อยตีวิด

V. i. indicus ผัวเมียจากรัฐมหาราษฏระ ประเทศอินเดีย เสียงร้อง
สถานะการอนุรักษ์
ความเสี่ยงต่ำ (IUCN 3.1)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	ยูแคริโอต
อาณาจักร:	สัตว์
ไฟลัม:	สัตว์มีแกนสันหลัง
ชั้น:	สัตว์ปีก
อันดับ:
วงศ์:
สกุล:	(, 1783)
สปีชีส์:	Vanellus indicus
ชื่อทวินาม
*Vanellus indicus* (, 1783)

ขอบเขตของนกต้อยตีวิด
ชื่อพ้อง
Hoplopterus indicus Lobivanellus indicus Lobivanellus goensis Tringa indica Sarcogrammus indicus

คำพรรณนา

นกต้อยตีวิดเป็นนกขายาว ลุยน้ำ ยาวประมาณ 35 ซม. ตัวขนาดนกเขาใหญ่ ปีกและหลังมีสีน้ำตาลอ่อนมีแววสีม่วง ๆ แต่หัว อก และคอหรือด้านหน้าคอ เป็นสีดำ มีแถบสีขาว ๆ ที่เห็นชัดเจนในระหว่าง ๆ ตั้งแต่ท้องไปจนถึงหาง บางพันธุ์จะขึ้นไปข้าง ๆ คอจนเกือบถึงยอด รวมทั้งบริเวณหู ปีกยาวจนเกือบคลุมหาง หางสั้นมีสีดำ สุดด้วยสีน้ำตาลและขาว หรือดำ มีติ่งเนื้อสีแดงพาดทางด้านหน้าจากขอบตาหนึ่งไปอีกขอบตาหนึ่ง ปากแดงปลายดำ ขายาวมีสีเหลือง ตีนมี 4 นิ้ว นิ้วหลังเป็นติ่งเล็ก อยู่สูงกว่านิ้วอื่น เกาะกิ่งไม้ไม่ได้ มีพังผืดตอนโคนนิ้วเล็กน้อย เมื่อกำลังบิน ปีกมีแถบสีขาวเห็นได้ชัดทั้งบนล่าง

พันธุ์ย่อย aigneri มีสีจางกว่า ขนาดใหญ่กว่าพันธุ์ต้นแบบ และพบในประเทศตุรกี อิหร่าน อิรัก อัฟกานิสถาน และลุ่มแม่น้ำสินธุ ส่วนพันธุ์ต้นแบบพบทั่วประเทศอินเดีย พันธุ์ย่อย lankae ในประเทศศรีลังกาเล็กกว่า และสีเข้มกว่า ในขณะที่พันธุ์ย่อย atronuchalis ในอินเดียตะวันออกเฉียงเหนือและประเทศบังกลาเทศ มีแก้มขาวล้อมด้วยสีดำ

ตัวเมียตัวผู้มีขนคล้ายกัน แต่ตัวผู้มีปีกยาวกว่า 5% และมักจะมีเดือยเท้าที่ยาวกว่า นกยาวประมาณ 320-350 มม. ปีกยาว 208-247 มม. พันธุ์ต้นแบบปีกยาวที่เฉลี่ย 223 มม. และพันธุ์ศรีลังกา 217 มม. ปากยาว 31-36 มม. และกระดูกข้อเท้า (tarsus) ยาว 70-83 มม. หางยาว 104-128 มม.

นกมักจะอยู่รวมกัน 2-3 ตัวในที่โล่งที่มีน้ำ ในนาที่ไถ และที่ขอบสระหรือในสระที่แห้ง แต่บางครั้งจะรวมกันเป็นฝูงใหญ่ 26-200 ตัว บางครั้งก็พบด้วยในที่โล่งในป่า หรือในบ่อหลุมที่มีน้ำฝน นกวิ่งไปวิ่งมาเป็นระยะสั้น ๆ และจะก้มลงแบบเอียง ๆ โดยไม่ได้กางปีก เพื่อจะจิกอาหารขึ้นมาเหมือนกับนกหัวโตทั่วไป นกอาจหากินในเวลากลางคืนด้วย โดยมักจะขยันใกล้ ๆ วันเพ็ญ เป็นนกที่ระมัดระวังตื่นตัวตลอดเวลาอย่างน่าแปลกใจ ไม่ว่าจะเป็นกลางวันกลางคืน มักจะเป็นสัตว์แรกที่ตรวจจับสัตว์อื่นได้ แล้วร้องเตือนภัย ดังนั้น จึงเป็นนกน่ารำคาญสำหรับพวกนายพราน นกบินได้ไม่เร็วนัก ๆ ต้องค่อย ๆ กระพือปีกไป แต่ว่า จะว่องไวเมื่อต้องป้องกันรัง หรือถูกล่าโดยเหยี่ยว

ความสวยงามของนกมาพร้อมกับเสียงดังดุว่า "แตแต้แว้ด" บ่อยครั้งร้องในเวลากลางคืน

นกเผือกก็มีบ้างแต่น้อย

ชื่อนกในพื้นที่ต่าง ๆ มักจะเลียนเสียงร้อง รวมทั้งในภาษาฮินดี (titeeri) กันนาดา (tittibha) สินธี (tateehar) คุชราต (titodi) แคชเมียร์ (hatatut) อัสสัม (balighora) เตลูกู (yennappa chitawa)ทมิฬ (aal-kaati แปลว่า เจ้าตัวชี้มนุษย์) และไทย

การกระจายตัว

นกพบตั้งแต่ในเอเชียตะวันตก (อิรัก อิหร่านตะวันตกเฉียงใต้ อ่าวเปอร์เซีย) ตลอดจนถึงเอเชียใต้ (บาโลชิสถาน อัฟกานิสถาน ปากีสถาน ประเทศอินเดียทั้งหมดจนถึงเขต Kanyakumari เข้าไปถึงความสูง 1.8 กม. ในรัฐชัมมูและกัศมีร์และประเทศเนปาล) โดยมีพันธุ์ย่อยอื่น ๆ อีกในเอเชียอาคเนย์

นกอาจจะอพยพตามความสูงในฤดูใบไม้ผลิและฤดูใบไม้ร่วง (เช่นในแคว้นบาโลชิสถานตอนเหนือ) และอาจจะอพยพกระจายไปทั่วในฤดูมรสุม ที่เกิดที่อยู่ใหม่ ๆ แต่ว่า นกโดยมากจะเป็นนกประจำถิ่น

แม้นกเริ่มจะลดจำนวนลงในที่อยู่เขตทางตะวันตก แต่ก็ยังมีอยู่มากในเอเชียใต้ เห็นได้ในถิ่นที่อยู่ที่มีน้ำเกือบทุกแห่ง

พฤติกรรมและนิเวศ

ลูกนกกับไข่ในรังที่พื้น ลูกนกจะออกจากไข่พร้อมกัน มีขนอำพรางตา จะนอนนิ่ง ๆ ถ้าตกใจ

ฤดูผสมพันธุ์โดยหลัก อยู่ช่วงเดือนมีนาคมถึงสิงหาคม ตัวผู้จะจีบตัวเมียโดยพองขน ยื่นปากขึ้น แล้วเดินวนรอบ ๆ ตัวเมีย อาจจะมีตัวผู้จีบตัวเมียหลายตัวพร้อม ๆ กันใกล้ ๆ กัน ไข่จะวางไว้ที่พื้นหรือในแอ่งที่ไข่จะไม่กลิ้งออก บางครั้งพร้อมกับก้อนหินเล็ก ๆ และขี้แพะหรือขี้กระต่าย โดยจะวางไข่ที่ละ 3-4 ฟองมีสีเหลืองด่างดำ มีรูปร่างคล้ายกับลูกสาลี่ มีขนาดโดยเฉลี่ย 42x30 มม. รังนั้นเห็นได้ยาก เพราะว่าสีไข่ที่พรางตา มักจะเข้ากับสีพื้น ในเขตที่อยู่อาศัยของมนุษย์ บางครั้งก็จะทำรังบนหลังคาด้วย มีบันทึกว่า นกทำรังอยู่ที่ก้อนหินระหว่างทางรถไฟ โดยพ่อแม่จะหลีกไปเมื่อรถไฟวิ่งผ่าน มีการย้ายรังนกที่เสี่ยงจากเกษตรกรรม โดยค่อย ๆ เลื่อนไข่นกออกไป

เมื่อทำรัง นกจะบินดิ่งโจมตี หรือหลอกล่อสัตว์ล่าเหยื่อ เช่นดิ้นชักไปมาเหมือนบาดเจ็บหนัก เพื่อล่อให้เราเดินตามมันไป หรืออาจจะกระพือปีกเพื่อกันสัตว์กินพืชที่อาจเป็นภัยต่อรัง

ทั้งตัวผู้ตัวเมียจะกกไข่ โดยตัวผู้ดูจะรับกกไข่ต่อจากตัวเมีย โดยเฉพาะในช่วงร้อน ๆ เวลากลางวัน ลูกนกจะออกจากไข่ภายใน 28-30 วัน นกผสมพันธุ์สำเร็จในอัตรา 40% คือไข่บางฟองจะไม่เป็นตัว ส่วนการเสียไข่ที่ผสมพันธุ์สำเร็จ อยู่ในระดับสูงที่ ~43% เนื่องจากการล่าเหยื่อของพังพอน กา และเหยี่ยว ลูกนกมีโอกาสตายที่ 8.3% โดยจะมีโอกาสรอดสูงขึ้นหลังจากอาทิตย์แรก

เหมือนกับนกหัวโตประเภทอื่น ๆ นกจะชุบขนท้องให้เปียก เพื่อให้น้ำกับลูกนก และทำให้ไข่เย็นในช่วงอากาศร้อน

ลูกนกจะทิ้งรังแล้วตามพ่อแม่ไป หลังจากออกจากไข่ไม่นาน

นกจะอาบน้ำถ้ามี และจะไซ้ขนจนหลังออกจากรังหรือผสมพันธุ์ บางครั้งจะนอนอยู่ที่พื้น โดยวางกระดูกข้อเท้าแนบกับพื้น และบางครั้งจะพักยืนขาข้างเดียว

นกบิน ให้สังเกตแถบขาวบนปีกที่ไม่เหมือนนกอื่น และแถบดำกว้างที่หาง

นกที่แข็งแรงดีมีศัตรูน้อย มีการกล่าวถึงว่า พยาธิตัวแบนและพยาธิใบไม้เป็นปรสิตในนก

อาหาร

อาหารของนกรวมทั้งแมลง หอยทาก และสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังอื่น ๆ โดยมากหาจากที่พื้น และอาจจะกินเมล็ดธัญพืชบางชนิดด้วย นกหาอาหารในช่วงกลางวันโดยหลัก แต่อาจจะหากินในเวลากลางคืนด้วย และบางครั้งจะใช้เท้ากวนเหยื่อ

ในวัฒนธรรมต่าง ๆ

บางท้องถิ่นในประเทศอินเดีย และในประเทศไทย มีความเชื่อว่า นกนอนหงายเอาตีนชี้ฟ้าเพราะกลัวฟ้าถล่ม ซึ่งไม่เป็นจริงภาษาฮินดีถึงกับมีคำอุปลักษณ์แปลว่า "นกต้อยตีวิด จะยันท้องฟ้าไว้ได้หรือไม่" หมายถึงบุคคลที่ทำอะไร เกินแรงหรือความสามารถของตน

ในบางพื้นที่ของรัฐราชสถาน เชื่อกันว่า ถ้านกวางไข่ในพื้นที่สูง ปีนั้นฝนจะตกดี มีการใช้ไข่นกในการแพทย์พื้นบ้าน

ในคัมภีร์พุทธศาสนา

คัมภีร์ชั้นพระไตรปิฎกและอรรถกถาของพระพุทธศาสนา ได้กล่าวถึงนกต้อยตีวิดในหลายประเด็นรวมทั้ง

บุคคลพึงตามรักษาศีลเท่าชีวิต เหมือนกับนกตามรักษาไข่
พระพุทธเจ้าทรงตามให้โอวาทกับท่านพระราหุล เหมือนกับนกตามรักษาไข่
สัตว์ 4 พวกกลัวสิ่งที่ไม่ควรกลัว เหมือนนกนอนหงายเพราะกลัวฟ้าถล่ม
นกถึงมีสีสวย แต่ก็มีวาจาไม่ไพเราะ จึงไม่เป็นที่รักของชนทั้งหลาย

มีการกล่าวให้บุคคลตามรักษาศีล เหมือนกับนกต้อยตีวิดตามรักษาไข่ของตน คือ

นกต้อยตีวิดรักษาฟองไข่ฉันใด จามรีรักษาขนหางฉันใด ผู้มีบุตรคนเดียวรักษาบุตรผู้เป็นที่รักฉันใด ผู้มีนัยน์ตาข้างเดียว รักษานัยน์ตาที่ยังเหลืออีกข้างฉันใด ท่านทั้งหลายจงตามรักษาศีลเหมือนฉันนั้นทีเดียว จงเป็นผู้มีศีลเป็นที่รักด้วยดี มีความเคารพ ทุกเมื่อเถิด ดังนี้

— สุมังคลวิลาสินี อรรถกถาทีฆนิกาย ศีลขันธวรรค พรหมชาลสูตร

มีการกล่าวถึงว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตามรักษาท่านพระราหุล เหมือนกับนกต้อยตีวิตตามรักษาไข่ของตน คือ

พระตถาคตผู้มีพระปัญญาเฉลียวฉลาด ทรงสมบูรณ์ด้วยศีล ทรงรักษาเราเหมือนนกต้อยตีวิดรักษาพืชพันธุ์ เหมือนเนื้อจามรีรักษาขนหางสูงสุดฉะนั้น

— ปปัญจสูทนี อรรถกถามัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ อัมพลัฏฐิกราหุโลวาทสูตร

มีการกล่าวถึงว่า นกต้อยตีวิดนอนหงาย เพราะกลัวฟ้าถล่ม คือ

เหมือนสัตว์ 4 จำพวกเหล่านี้ ย่อมกลัวต่อสิ่งที่ไม่ควรกลัว (ดังมีที่มา) ว่า ข้าแต่มหาราช สัตว์ 4 จำพวกแล ย่อมกลัวต่อสิ่งที่ไม่ควรกลัวแล 4 จำพวกไฉนบ้าง ข้าแต่มหาราช ไส้เดือนแลย่อมไม่กินดิน เพราะกลัวว่า แผ่นดินจะหมด ข้าแต่มหาราช นกกะเรียนย่อมยืนเท้าเดียว (บนแผ่นดิน) เพราะกลัวว่าแผ่นดินจะทรุด ข้าแต่มหาราช นกต้อยตีวิดนอนหงาย เพราะกลัวว่าฟ้าจะถล่ม ข้าแต่มหาราช พราหมณ์ผู้ประพฤติธรรมแล ย่อมไม่ประพฤติพรหมจรรย์ (คือจะมีภรรยา) เพราะกลัวว่าโลกจะขาดสูญ ฉะนั้น

— ปปัญจสูทนี อรรถกถามัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ ปัญจัตตยสูตร

มีการยกนกต้อยตีวิดว่า เป็นนกที่สวยแต่มีวาจาไม่ไพเราะในสุชาตาชาดก ในเรื่องนี้อรรถกถาจารย์อธิบายว่า เป็นเรื่องเนื่องกับการสอนนางสุชาดาสะใภ้ของอนาถบิณฑิกเศรษฐีผู้มีวาจาดุร้าย คือพระพุทธเจ้าก็ได้ทรงสั่งสอนนางสุชาดาในชาติก่อน ๆ มาแล้วเช่นกัน และทรงยกนกดุเหว่าเทียบกับนกต้อยตีวิด ที่มีเสียงไม่น่าฟัง คือทรงยกว่า

ธรรมดาสัตว์ทั้งหลายที่สมบูรณ์ด้วยวรรณะ
มีเสียงอันไพเราะ น่ารักน่าชม แต่พูดจาหยาบกระด้าง
ย่อมไม่เป็นที่รักของใคร ๆ ทั้งในโลกนี้และโลกหน้า
พระองค์ (พระราชชนนีของพระโพธิสัตว์ผู้ในชาติหลังเป็นนางสุชาดา) ทรงทอดพระเนตรแล้วมิใช่หรือ
นกดุเหว่าสีดำตัวนี้มีสีไม่สวย ลายพร้อยไปทั้งตัว
แต่เป็นที่รักของสัตว์ทั้งหลายจำนวนมาก
เพราะร้องด้วยเสียงอันไพเราะ
เพราะฉะนั้นบุคคลควรพูดคำอันสละสลวย
คิดก่อนพูด พูดพอประมาณ ไม่ฟุ้งซ่าน
ถ้อยคำของผู้ที่แสดงเป็นอรรถเป็นธรรม
เป็นถ้อยคำอันไพเราะ เป็นถ้อยคำที่เป็นภาษิต

— ขุททกนิกาย ชาดก สุชาตาชาดก

เชิงอรรถและอ้างอิง

BirdLife International (2016). "Vanellus indicus". IUCN Red List of Threatened Species. 2016: e.T22694013A89569039. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22694013A89569039.en.
"ต้อยตีวิด", พจนานุกรมอิเล็กทรอนิกส์ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒, น. ชื่อนกชนิด Vanellus indicus ในวงศ์ Charadriidae ตัวขนาดนกเขาใหญ่ หัวสีดำขนบริเวณหูสีขาว มีติ่งเนื้อสีแดงพาดทางด้านหน้าจากขอบตาหนึ่งไปอีกขอบตาหนึ่ง ปากยาว ขายาวสีเหลือง ตีนมี ๔ นิ้ว นิ้วหลังเป็นติ่งเล็ก ร้องเสียงแหลม “แตแต้แว้ด” กินสัตว์ขนาดเล็ก วางไข่ในแอ่งตื้น ๆ บนพื้นดิน, กระต้อยตีวิด กระแตแต้แว้ด หรือ แต้แว้ด ก็เรียก.
Jerdon, TC (1864). The Birds of India. George Wyman & Co. pp. 648–649.
Symons,CT (1917). "Note on the breeding habits of the Did-he-do-it Sarcogrammus indicus". Spolia Zeylanica. 10 (39): 397–398.
Hayman, P., J. Marchant, T. Prater (1986). Shorebirds: an identification guide to the waders of the world. Croom Helm, London. pp. 274–275.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()
"สัตว์ป่าคุ้มครอง". โลกสีเขียว. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-03-26. สืบค้นเมื่อ 2015-04-23.
Ali, S & S D Ripley (1980). Handbook of the birds of India and Pakistan. Vol. 2 (2 ed.). Oxford University Press. pp. 212–215.
Pamela C. Rasmussen and John C. Anderton (2005). Birds of South Asia: The Ripley Guide. Smithsonian Institution & Lynx Edicions. ISBN . OCLC 60359701.
Vyas, Rakesh (1997). "Flocking and courtship display in Redwattled Lapwing (Vanellus indicus)". Journal of Bombay Natural Hist. Soc. 94: 406–407.
Ali, Salim (1996). Book of Indian Birds, Salim Ali centenary edition. Mumbai: Bombay Natural History Society/Oxford University Press. p. 139.
Mehra, SP; Singh, N; Mehra, S (2008). "Sighting of a partially albino Red-wattled Lapwing Vanellus indicus in Udaipur, Rajasthan". Indian Birds. 4 (3): 120.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()
Saini,SS (1972). "Unexpected summer visitors in the Himalayas - Redwattled Lapwing". Newsletter for Birdwatchers. 12 (8): 5–6.
Sharma, SK (1992). "Use of droppings of Indian Hare for nest making by Redwattled Lapwing". Newsletter for Birdwatchers. 32 (7&8): 19.
Mundkur,Taej (1985). "Observations on the roof-nesting habit of the Redwattled Lapwing (Vanellus indicus) in Poona, Maharashtra". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 82 (1): 194–196.
Tehsin, Raza H; Lokhandwala,Juzer (1982). "Unusual nesting of Redwattled Lapwing (Vanellus indicus)". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 79 (2): 414.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()
Reeves,SK (1975). "Unusual nesting by Red-wattled Lapwing". Newsletter for Birdwatchers. 15 (2): 5–6.
McCann, Charles (1941). "Curious nesting site of the Red-wattled Lapwing (Lobivanellus indicus indicus Bodd.)". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 42 (2): 439–440.
Sridhar,S; Karanth,P (1991). "Dilemma near the nest of a pair of red-wattled lapwings". Newsletter for Birdwatchers. 31 (7&8): 7–9.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()
Rangaswami,S (1980). "Lapwing fighting off cobra". Newsletter for Birdwatchers. 20 (1): 13.
Bhatnagar,RK (1978). "Interaction of a Redwattled Lapwing and a dog". Newsletter for Birdwatchers. 18 (1): 9.
Bhagwat,VR (1991). "Lapwings and snake". Newsletter for Birdwatchers. 31 (5&6): 10–11.
Kalsi, RS; Khera, S (1987). "Agonistic and distraction behaviour of the Redwattled Lapwing, Vanellus indicus indicus". Pavo. 25 (1&2): 43–56.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()
"นิทานเกี่ยวกับนกกระแตแต้แว้ด จากเพจ สิ่งละอันพันละนก ลองเข้าไปอ่านกันดูครับ". 2013-10-01. สืบค้นเมื่อ 2015-05-24.
Naik, RM; George, PV; Dixit, Dhruv B (1961). "Some observations on the behaviour of the incubating Redwattled Lapwing, Vanellus indicus indicus (Bodd.)". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 58 (1): 223–230.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()
Desai,JH; Malhotra,AK (1976). "A note on incubation period and reproductive success of the Redwattled Lapwing, Vanellus indicus at Delhi Zoological Park". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 73 (2): 392–394.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()
Sundararaman, V. (1989). "Belly-soaking and nest wetting behaviour of Redwattled Lapwing, Vanellus indicus (Boddaert)". Journal of Bombay Natural Hist. Soc. 86: 242.
Kalsi, R. S. & S. Khera (1990). "Growth and development of the Red-wattled Lapwing Vanellus indicus". Stilt. 17: 57–64.
Kalsi,RS; Khera,S (1992). "Some observations on maintenance behaviour of the Red-wattled Lapwing Vanellus indicus (Boddaert)". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 89 (3): 368–372.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()
Jadhav. V.; Nanware S. S.; Rao S. S. (1994). "Two new tapeworm Panuwa ahilyai n. sp. and Panuwa shindei n. sp. from Vanellus indicus at Aurangabad, M.S., India". Rivista di Parassitologia. 55 (3): 379–384.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()
Siddiqi, AH, Jairajpuri MS (1962). "Uvitellina indica n. sp. (Trematoda: Cyclocoeliidae) from a redwattled lapwing, Lobivanellus indicus (Boddaert)". Z Parasitenkd. 21: 212–4. doi:10.1007/BF0026033. PMID 13912529.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()
Babi,AZ (1987). "Feeding behaviour of red-wattled lapwing". Newsletter for Birdwatchers. 27 (1–2): 15.
"เรื่องเล่า นกกระแตแต้แว้ด". 2012-01-23. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-06-17. สืบค้นเมื่อ 2015-05-24.
Saxena VS (1974). "Unusual nesting by Red-wattled Lapwing". Newsletter for Birdwatchers. 14 (11): 3–5.
Ganesh Tamang (2003). "An Ethnobiological Study of the Tamang People" (PDF). Our Nature. 1: 37–41.
Negi, Chandra S. Negi and Veerendra S. Palyal (2007). (PDF). Ethno-Med. 1 (1): 47–54. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-04-30. สืบค้นเมื่อ 2015-06-09.
Srinivas, K.V. & S. Subramanya (2000). "Stealing of Redwattled Lapwing Vanellus indicus (Boddaert) and Yellow-wattled Lapwing Vanellus malabaricus (Boddaert) eggs by cowherds". Journal of Bombay Natural Hist. Soc. 97 (1): 143–144.
"พระไตรปิฎกฉบับมหามกุฏฯ (ภาษาไทย) เล่มที่ 11 พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค พรหมชาลสูตร", E-Tipitaka 2.1.2 (2010), vol. 11, p. 166 (อรรถกถา)
"พระไตรปิฎกฉบับมหามกุฏฯ (ภาษาไทย) เล่มที่ 20 พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ อัมพลัฏฐิกราหุโลวาทสูตร", E-Tipitaka 2.1.2 (2010), vol. 20, p. 274 (อรรถกถา)
"พระไตรปิฎกฉบับมหามกุฏฯ (ภาษาไทย) เล่มที่ 22 พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ ปัญจัตตยสูตร", E-Tipitaka 2.1.2 (2010), vol. 22, p. 58 (อรรถกถา)
"พระไตรปิฎกฉบับมหามกุฏฯ (ภาษาไทย) เล่มที่ 58 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่มที่ 3 ภาคที่ 4", E-Tipitaka 2.1.2 (2010), vol. 58, p. 147 (พระบาลีและอรรถกถา)
"พระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ (ภาษาไทย) เล่มที่ 27 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก ภาค 1 สุชาตาชาดก", E-Tipitaka 2.1.2 (2010), vol. 27, p. 132 (พระบาลี)

บรรณานุกรม

จันทร์น้อย. "นกกระแตแต้แว้ด". bloggang.com. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-06-17. สืบค้นเมื่อ 2015-05-24.
Anon. (1991) Flocking of Red Wattled Lapwings. 31(5–6):1.
(1965) Small displacement by ground nesting birds. 5(9):10.
Gay, Thomas (1975). "More about the nesting of the Red-wattled Lapwing". . 15 (4): 9.
Jamdar, Nitin (1985) Redwattled Lapwing (Vanellus indicus) suffering from cataract. Journal of the Bombay Natural History Society 82(1):197.
Kalsi, RS; Khera, S (1986) Some observations on breeding and displacement behaviour of the Redwattled Lapwing Vanellus indicus indicus (Aves: Charadriidae). Res. Bull. Panjab Univ. 37:131–141.
Khajuria, H (1972) Nestlings of the redwattled lapwing, Vanellus i. indicus (boddaert). Pavo 8(1&2):82–83.
Koshy, MS (1989) Lapwings on a roof. 29(7–8):7.
(1998) Ubiquitous alarmist. Blackbuck. 14(3&4):88–90.
Jackson, P (1976) Redwattled Lapwing. 16(3):11–12.
Saxena, VS (1973) Unusual nesting by Redwattled Lapwing. Indian Forester 99:33–35.

แหล่งข้อมูลอื่น

Photos of holotype for Vanellus indicus lankae

[1] BirdLife International (2016). "Vanellus indicus". IUCN Red List of Threatened Species. 2016: e.T22694013A89569039. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22694013A89569039.en.

[RoyalDict-2] "ต้อยตีวิด", พจนานุกรมอิเล็กทรอนิกส์ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒, น. ชื่อนกชนิด Vanellus indicus ในวงศ์ Charadriidae ตัวขนาดนกเขาใหญ่ หัวสีดำขนบริเวณหูสีขาว มีติ่งเนื้อสีแดงพาดทางด้านหน้าจากขอบตาหนึ่งไปอีกขอบตาหนึ่ง ปากยาว ขายาวสีเหลือง ตีนมี ๔ นิ้ว นิ้วหลังเป็นติ่งเล็ก ร้องเสียงแหลม “แตแต้แว้ด” กินสัตว์ขนาดเล็ก วางไข่ในแอ่งตื้น ๆ บนพื้นดิน, กระต้อยตีวิด กระแตแต้แว้ด หรือ แต้แว้ด ก็เรียก.

[jerdon-3] Jerdon, TC (1864). The Birds of India. George Wyman & Co. pp. 648–649.

[4] Symons,CT (1917). "Note on the breeding habits of the Did-he-do-it Sarcogrammus indicus". Spolia Zeylanica. 10 (39): 397–398.

[marchant-5] Hayman, P., J. Marchant, T. Prater (1986). Shorebirds: an identification guide to the waders of the world. Croom Helm, London. pp. 274–275.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()

[protectedanimal-6] "สัตว์ป่าคุ้มครอง". โลกสีเขียว. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-03-26. สืบค้นเมื่อ 2015-04-23.

[hbk-7] Ali, S & S D Ripley (1980). Handbook of the birds of India and Pakistan. Vol. 2 (2 ed.). Oxford University Press. pp. 212–215.

[ras-8] Pamela C. Rasmussen and John C. Anderton (2005). Birds of South Asia: The Ripley Guide. Smithsonian Institution & Lynx Edicions. ISBN . OCLC 60359701.

[vyas-9] Vyas, Rakesh (1997). "Flocking and courtship display in Redwattled Lapwing (Vanellus indicus)". Journal of Bombay Natural Hist. Soc. 94: 406–407.

[ali-cent-10] Ali, Salim (1996). Book of Indian Birds, Salim Ali centenary edition. Mumbai: Bombay Natural History Society/Oxford University Press. p. 139.

[11] Mehra, SP; Singh, N; Mehra, S (2008). "Sighting of a partially albino Red-wattled Lapwing Vanellus indicus in Udaipur, Rajasthan". Indian Birds. 4 (3): 120.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()

[12] Saini,SS (1972). "Unexpected summer visitors in the Himalayas - Redwattled Lapwing". Newsletter for Birdwatchers. 12 (8): 5–6.

[13] Sharma, SK (1992). "Use of droppings of Indian Hare for nest making by Redwattled Lapwing". Newsletter for Birdwatchers. 32 (7&8): 19.

[14] Mundkur,Taej (1985). "Observations on the roof-nesting habit of the Redwattled Lapwing (Vanellus indicus) in Poona, Maharashtra". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 82 (1): 194–196.

[15] Tehsin, Raza H; Lokhandwala,Juzer (1982). "Unusual nesting of Redwattled Lapwing (Vanellus indicus)". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 79 (2): 414.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()

[16] Reeves,SK (1975). "Unusual nesting by Red-wattled Lapwing". Newsletter for Birdwatchers. 15 (2): 5–6.

[17] McCann, Charles (1941). "Curious nesting site of the Red-wattled Lapwing (Lobivanellus indicus indicus Bodd.)". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 42 (2): 439–440.

[18] Sridhar,S; Karanth,P (1991). "Dilemma near the nest of a pair of red-wattled lapwings". Newsletter for Birdwatchers. 31 (7&8): 7–9.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()

[19] Rangaswami,S (1980). "Lapwing fighting off cobra". Newsletter for Birdwatchers. 20 (1): 13.

[20] Bhatnagar,RK (1978). "Interaction of a Redwattled Lapwing and a dog". Newsletter for Birdwatchers. 18 (1): 9.

[21] Bhagwat,VR (1991). "Lapwings and snake". Newsletter for Birdwatchers. 31 (5&6): 10–11.

[22] Kalsi, RS; Khera, S (1987). "Agonistic and distraction behaviour of the Redwattled Lapwing, Vanellus indicus indicus". Pavo. 25 (1&2): 43–56.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()

[นิทาน-23] "นิทานเกี่ยวกับนกกระแตแต้แว้ด จากเพจ สิ่งละอันพันละนก ลองเข้าไปอ่านกันดูครับ". 2013-10-01. สืบค้นเมื่อ 2015-05-24.

[24] Naik, RM; George, PV; Dixit, Dhruv B (1961). "Some observations on the behaviour of the incubating Redwattled Lapwing, Vanellus indicus indicus (Bodd.)". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 58 (1): 223–230.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()

[25] Desai,JH; Malhotra,AK (1976). "A note on incubation period and reproductive success of the Redwattled Lapwing, Vanellus indicus at Delhi Zoological Park". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 73 (2): 392–394.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()

[26] Sundararaman, V. (1989). "Belly-soaking and nest wetting behaviour of Redwattled Lapwing, Vanellus indicus (Boddaert)". Journal of Bombay Natural Hist. Soc. 86: 242.

[27] Kalsi, R. S. & S. Khera (1990). "Growth and development of the Red-wattled Lapwing Vanellus indicus". Stilt. 17: 57–64.

[28] Kalsi,RS; Khera,S (1992). "Some observations on maintenance behaviour of the Red-wattled Lapwing Vanellus indicus (Boddaert)". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 89 (3): 368–372.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()

[29] Jadhav. V.; Nanware S. S.; Rao S. S. (1994). "Two new tapeworm Panuwa ahilyai n. sp. and Panuwa shindei n. sp. from Vanellus indicus at Aurangabad, M.S., India". Rivista di Parassitologia. 55 (3): 379–384.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()

[30] Siddiqi, AH, Jairajpuri MS (1962). "Uvitellina indica n. sp. (Trematoda: Cyclocoeliidae) from a redwattled lapwing, Lobivanellus indicus (Boddaert)". Z Parasitenkd. 21: 212–4. doi:10.1007/BF0026033. PMID 13912529.{{}}: CS1 maint: multiple names: authors list ()

[31] Babi,AZ (1987). "Feeding behaviour of red-wattled lapwing". Newsletter for Birdwatchers. 27 (1–2): 15.

[32] "เรื่องเล่า นกกระแตแต้แว้ด". 2012-01-23. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-06-17. สืบค้นเมื่อ 2015-05-24.

[33] Saxena VS (1974). "Unusual nesting by Red-wattled Lapwing". Newsletter for Birdwatchers. 14 (11): 3–5.

[34] Ganesh Tamang (2003). "An Ethnobiological Study of the Tamang People" (PDF). Our Nature. 1: 37–41.

[35] Negi, Chandra S. Negi and Veerendra S. Palyal (2007). (PDF). Ethno-Med. 1 (1): 47–54. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-04-30. สืบค้นเมื่อ 2015-06-09.

[36] Srinivas, K.V. & S. Subramanya (2000). "Stealing of Redwattled Lapwing Vanellus indicus (Boddaert) and Yellow-wattled Lapwing Vanellus malabaricus (Boddaert) eggs by cowherds". Journal of Bombay Natural Hist. Soc. 97 (1): 143–144.

[พรหมชาลสูตร-37] "พระไตรปิฎกฉบับมหามกุฏฯ (ภาษาไทย) เล่มที่ 11 พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย สีลขันธวรรค พรหมชาลสูตร", E-Tipitaka 2.1.2 (2010), vol. 11, p. 166 (อรรถกถา)

[อัมพลัฏฐิกราหุโลวาทสูตร-38] "พระไตรปิฎกฉบับมหามกุฏฯ (ภาษาไทย) เล่มที่ 20 พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ อัมพลัฏฐิกราหุโลวาทสูตร", E-Tipitaka 2.1.2 (2010), vol. 20, p. 274 (อรรถกถา)

[ปัญจัตตยสูตร-39] "พระไตรปิฎกฉบับมหามกุฏฯ (ภาษาไทย) เล่มที่ 22 พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ ปัญจัตตยสูตร", E-Tipitaka 2.1.2 (2010), vol. 22, p. 58 (อรรถกถา)

[SujataJataka1-40] "พระไตรปิฎกฉบับมหามกุฏฯ (ภาษาไทย) เล่มที่ 58 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่มที่ 3 ภาคที่ 4", E-Tipitaka 2.1.2 (2010), vol. 58, p. 147 (พระบาลีและอรรถกถา)

[SujataJataka2-41] "พระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ (ภาษาไทย) เล่มที่ 27 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก ภาค 1 สุชาตาชาดก", E-Tipitaka 2.1.2 (2010), vol. 27, p. 132 (พระบาลี)