Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ถ้ำผาลิง (หรือ ถ้ำลิง) เป็นถ้ำในเทือกเขาอันนัม ในแขวงหัวพัน ทางตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศลาว ตั้งอยู่ที่ตอนบนของภูผาฮาง ความสูง 1,170 m (3,840 ft) เหนือระดับน้ำทะเล
 ปากถ้ำผาลิงด้านทิศใต้ | |
  ตำแหน่งในประเทศลาว | |
| ที่ตั้ง | แขวงหัวพัน ห่างจากกรุงเวียงจันทน์ไปทางทิศเหนือ-ตะวันออกเฉียงเหนือ 260 กม. |
|---|---|
| ภูมิภาค | เทือกเขาอันนัม |
| พิกัด | 20°12′31″N 103°24′35″E / 20.20861°N 103.40972°E |
| ค่าระดับความสูง | 1,170 m (3,839 ft) |
| ประเภท | ถ้ำ |
| ส่วนหนึ่งของ | ภูผาฮาง |
| ความยาว | 40 m (130 ft) |
| ความกว้าง | 30 m (98 ft) |
| ความเป็นมา | |
| วัสดุ | หินปูน, คาสต์ |
| สมัย | , |
| เกี่ยวเนื่องกับ | Paleo-humans |
| หมายเหตุเกี่ยวกับสถานที่ | |
| ขุดค้น | ตั้งแต่ปี 2551 (กำลังสำรวจ) |
| ผู้ขุดค้น | Fabrice Demeter, Laura Shackleford |
ซากบรรพชีวินของบรรพบุรุษมนุษย์ () จากแหล่งโบราณคดีถ้ำผาลิงอาจกล่าวได้ว่าแหล่งโบราณคดีแห่งนี้มีความสาคัญอันดับต้นของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นแผ่นดินใหญ่ เนื่องจากซากบรรพชีวินที่พบที่ในถ้ำนี้ถูกค้นพบไม่น้อยกว่า 3 ชิ้น และค่อนข้างสมบูรณ์กว่าซากบรรพชีวินจากแหล่งอื่น ๆ ในภูมิภาคเดียวกัน
- TPL1 กะโหลกของ
- TPL2 ที่มีคุณลักษณะทั้งของมนุษย์โบราณและมนุษย์สมัยใหม่
- TPL3 ขากรรไกรล่างบางส่วน ที่มีคุณลักษณะทั้งของมนุษย์โบราณและมนุษย์สมัยใหม่
ซากบรรพชีวินทั้งสามนี้พบอยู่คนละจุดและเป็นคนละคน ซึ่งแสดงว่ามีมนุษย์โบราณที่เคยใช้พื้นที่แหล่งถ้านี้อย่างน้อย 2 คน และมีอายุประมาณ 70,000 ถึง 46,000 ปีมาแล้ว การค้นพบนี้บ่งชี้ว่ามนุษย์สมัยใหม่อาจอพยพไปเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ตั้งแต่เมื่อ 60,000 ปีมาแล้ว
ที่ตั้งและธรณีวิทยา
ถ้ำผาลิง มีปากถ้ำช่องเดียวที่หันหน้าไปทางทิศใต้และหลักอยู่ลึกลงมาจากปากถ้ำ 65 m (213 ft) ถ้ำนี้เป็นส่วนหนึ่งของเครือข่ายของคาสต์ ที่เกิดขึ้นจาก ของแนวหินปูนที่มีอายุในช่วงระหว่างยุคคาร์บอนิเฟอรัสและยุคเพอร์เมียน โถงถ้ำหลักมีขนาด 30 m (98 ft) วัดจากเหนือจรดใต้และ 40 m (130 ft) จากตะวันออกไปตะวันตก
ซากบรรพชีวิน
การขุดค้นทางด้านตะวันออกของโถงหลักของถ้ำที่ฐานลาดชันบริเวณปากทางเข้า เริ่มต้นดำเนินการโดยทีมนักวิจัยชาวอเมริกัน ฝรั่งเศส และลาว ในปี 2552
การค้นพบซากบรรพชีวินครั้งแรกคือ หัวกะโหลก Hominin ชื่อ TPL1 ที่ระดับความลึก 2.35 m (7 ft 9 in) ในเดือนธันวาคม 2552 ขากรรไกรล่าง TPL2 ถูกค้นพบในปีถัดมาที่ระดับความลึก 2.65 m (8 ft 8 in) การหาอายุจากคาร์บอนกัมมันตรังสี และของตะกอนระดับเดียวกัน ทำให้ทราบอายุขั้นต่ำ 51,000 ถึง 46,000 ปี และการหาอายุโดยตรงจากของซากบรรพชีวิน บ่งชี้อายุสูงสุดที่ 63,000 ปี
ซาก TPL1 ประกอบด้วยกระดูกหน้าผาก ท้ายทอยบางส่วน ข้างขม่อม กระดูกขมับ และ ขากรรไกรขวาซ้าย และที่เกือบครบสมบูรณ์ ซากนี้ถูกระบุว่าเป็นของมนุษย์สมัยใหม่ที่มีคุณสมบัติเด่นของมนุษย์แอฟริกาใต้สะฮารา ในปี 2560 ซากนี้เป็นหลักฐานโครงกระดูกแรกสุดในการปรากฏตัวของ Homo sapiens ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ขากรรไกรล่างของ TPL2 ถูกพบในชั้นหินจุดเดียวกับ TPL1 ในระยะต่ำลงมาเล็กน้อย และถูกบ่งชี้ว่าเป็นผู้ใหญ่ ซากนี้รวมเอาคุณลักษณะของมนุษย์โบราณ เช่น ที่หนาแข็งแรง และขนาดโดยรวมที่เล็ก ที่ตรงกับคุณลักษณะของมนุษย์สมัยใหม่ คือมีคางที่พัฒนาแล้ว
ในปี 2556 นักวิจัยกู้ซากบรรพชีวินที่สามที่เป็นขากรรไกรล่างบางส่วน คือ TPL3 ที่ระดับความลึก 5.0 m (16.4 ft) ในจุดเดียวกันกับซากบรรพชีวินที่พบก่อนหน้านี้ ชิ้นส่วนกระดูกน่าจะเป็นของผู้ใหญ่ เช่นเดียวกับTPL2 ซากบรรพชีวินTPL3 ถูกบ่งชี้คุณลักษณะทางกายวิภาคผสมผสานของมนุษย์โบราณกับมนุษย์สมัยใหม่ เช่น มีคางที่พัฒนาแล้ว แต่ไม่ได้มีร่างกายที่แข็งแรง แม้กระนั้น TPL3 ยังคงรักษาลักษณะของมนุษย์โบราณ เช่น ด้านหน้าที่กว้าง การหาอายุจากค่าการของชั้นตะกอนระดับเดียวกับ TPL3 นั้น มีช่วงอายุตั้งแต่ประมาณ 70,000 ถึง 48,000 ปี
ความสำคัญ
ช่วงเวลาของการย้ายถิ่นของมนุษย์สมัยใหม่จากแอฟริกาไปยังเอเชียตะวันออกยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด เนื่องจากซากกระดูกต่างๆในเขตภูมิอากาศเขตร้อนชื้นได้รับการรักษาสภาพตามธรรมชาติที่ไม่ดีพอ ซากบรรพชีวินของมนุษย์ในภูมิภาคนี้จึงค้นพบได้ยาก
การค้นพบซากบรรพชีวินของมนุษย์ต่างๆเมื่อเร็ว ๆ นี้ในประเทศจีน ฟิลิปปินส์ ศรีลังกา และออสเตรเลีย ได้พิสูจน์ก่อนหน้านี้แล้วว่า(ซากบรรพชีวินของ)มนุษย์โบราณปรากฏขึ้นระหว่าง 125,000 ถึง 100,000 ปีที่แล้ว และมนุษย์สมัยใหม่ปรากฏขึ้นเมื่อประมาณ 40,000 ปีที่แล้ว การค้นพบซากบรรพชีวินมนุษย์สมัยใหม่ TPL1 ช่วยเติมเต็มช่องว่างช่วง 60,000 ปี ในบันทึกซากบรรพชีวินของมนุษย์
นอกจากนี้ ถ้ำผาลิง ตั้งอยู่บริเวณภายในพื้นทวีป คือไกลจากทะเลกว่าหนึ่งพันกิโลเมตร จึงเป็นการค้นพบที่ท้าทายข้อสันนิษฐานก่อนหน้านี้ที่ว่ามนุษย์อพยพออกจากแอฟริกาโดยเดินทางตามแนวชายฝั่ง ซึ่งการค้นพบที่ถ้ำผาลิงนี้อาจสันนิษฐานได้ว่าการโยกย้ายอาจดำเนินการไปตามหุบเขาแม่น้ำซึ่งทำหน้าที่เป็นทางเดินธรรมชาติผ่านพื้นทวีป
ซากบรรพชีวินเหล่านี้ถูกย้ายไปยังสหรัฐอเมริกาเพื่อศึกษาโดย ลอร่า แช็คเคิลฟอร์ด (Laura Shackleford) แฟไบรซ์ ดีเมเทอร์ (Fabrice Demeter) และทีมงาน ในเดือนเมษายน ปี 2559 ซากบรรพชีวินเหล่านี้ถูกส่งกลับไปยังประเทศลาวและปัจจุบันตั้งอยู่ในอาคารใหม่ของ พิพิธภัณฑ์แห่งชาติลาว ในนครหลวงเวียงจันทน์
อ้างอิง
- Shackelford, Laura; Demeter, Fabrice; Westaway, Kira; Duringer, Philippe; Ponche, Jean-Luc; Sayavongkhamdy, Thongsa; Zhao, Jian-Xin; Barnes, Lani; Boyon, Marc; Sichanthongtip, Phonephanh; Sénégas, Frank; Patole-Edoumba, Elise; Coppens, Yves; Dumoncel, Jean; Bacon, Anne-Marie (2017). "Additional evidence for early modern human morphological diversity in Southeast Asia at Tam Pa Ling, Laos". Quaternary International. 466: 93–106. doi:10.1016/j.quaint.2016.12.002. ISSN 1040-6182.
- https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1040618215302731?via%3Dihub
- http://www.fossilized.org/Human_paleontology/_sites_expanded.php?primy_key=10201124
- https://osf.io/preprints/socarxiv/75zhc/
- https://www.livescience.com/22527-tam-pa-ling-cave-human-remains.html
- (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-08-09. สืบค้นเมื่อ 2020-08-07.
- https://www.livescience.com/22527-tam-pa-ling-cave-human-remains.html
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-09-11. สืบค้นเมื่อ 2020-08-07.
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4388508
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-10-03. สืบค้นเมื่อ 2020-08-07.
- http://www.cbsnews.com/news/oldest-bones-from-modern-humans-in-asia-discovered/
- https://blogs.illinois.edu/view/6367/350359
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
thaphaling hrux thaling epnthainethuxkekhaxnnm inaekhwnghwphn thangtawnxxkechiyngehnuxkhxngpraethslaw tngxyuthitxnbnkhxngphuphahang khwamsung 1 170 m 3 840 ft ehnuxradbnathaelthaphalingpakthaphalingdanthisittaaehnnginpraethslawthitngaekhwnghwphn hangcakkrungewiyngcnthnipthangthisehnux tawnxxkechiyngehnux 260 km phumiphakhethuxkekhaxnnmphikd20 12 31 N 103 24 35 E 20 20861 N 103 40972 E 20 20861 103 40972kharadbkhwamsung1 170 m 3 839 ft praephththaswnhnungkhxngphuphahangkhwamyaw40 m 130 ft khwamkwang30 m 98 ft khwamepnmawsduhinpun khastsmy ekiywenuxngkbPaleo humanshmayehtuekiywkbsthanthikhudkhntngaetpi 2551 kalngsarwc phukhudkhnFabrice Demeter Laura Shackleford sakbrrphchiwinkhxngbrrphburusmnusy cakaehlngobrankhdithaphalingxacklawidwaaehlngobrankhdiaehngnimikhwamsakhyxndbtnkhxngphumiphakhexechiytawnxxkechiyngitphakhphunaephndinihy enuxngcaksakbrrphchiwinthiphbthiinthanithukkhnphbimnxykwa 3 chin aelakhxnkhangsmburnkwasakbrrphchiwincakaehlngxun inphumiphakhediywkn TPL1 kaohlkkhxng TPL2 thimikhunlksnathngkhxngmnusyobranaelamnusysmyihm TPL3 khakrrikrlangbangswn thimikhunlksnathngkhxngmnusyobranaelamnusysmyihm sakbrrphchiwinthngsamniphbxyukhnlacudaelaepnkhnlakhn sungaesdngwamimnusyobranthiekhyichphunthiaehlngthanixyangnxy 2 khn aelamixayupraman 70 000 thung 46 000 pimaaelw karkhnphbnibngchiwamnusysmyihmxacxphyphipexechiytawnxxkechiyngit tngaetemux 60 000 pimaaelwthitngaelathrniwithyathaphaling mipakthachxngediywthihnhnaipthangthisitaelahlkxyuluklngmacakpaktha 65 m 213 ft thaniepnswnhnungkhxngekhruxkhaykhxngkhast thiekidkhuncak khxngaenwhinpunthimixayuinchwngrahwangyukhkharbxniefxrsaelayukhephxremiyn othngthahlkmikhnad 30 m 98 ft wdcakehnuxcrditaela 40 m 130 ft caktawnxxkiptawntksakbrrphchiwinkarkhudkhnthangdantawnxxkkhxngothnghlkkhxngthathithanladchnbriewnpakthangekha erimtndaeninkarodythimnkwicychawxemrikn frngess aelalaw inpi 2552 karkhnphbsakbrrphchiwinkhrngaerkkhux hwkaohlk Hominin chux TPL1 thiradbkhwamluk 2 35 m 7 ft 9 in ineduxnthnwakhm 2552 khakrrikrlang TPL2 thukkhnphbinpithdmathiradbkhwamluk 2 65 m 8 ft 8 in karhaxayucakkharbxnkmmntrngsi aelakhxngtakxnradbediywkn thaihthrabxayukhnta 51 000 thung 46 000 pi aelakarhaxayuodytrngcakkhxngsakbrrphchiwin bngchixayusungsudthi 63 000 pi sak TPL1 prakxbdwykradukhnaphak thaythxybangswn khangkhmxm kradukkhmb aela khakrrikrkhwasay aelathiekuxbkhrbsmburn saknithukrabuwaepnkhxngmnusysmyihmthimikhunsmbtiednkhxngmnusyaexfrikaitsahara inpi 2560 sakniepnhlkthanokhrngkradukaerksudinkarprakttwkhxng Homo sapiens inexechiytawnxxkechiyngit khakrrikrlang TPL2 khakrrikrlangkhxng TPL2 thukphbinchnhincudediywkb TPL1 inrayatalngmaelknxy aelathukbngchiwaepnphuihy saknirwmexakhunlksnakhxngmnusyobran echn thihnaaekhngaerng aelakhnadodyrwmthielk thitrngkbkhunlksnakhxngmnusysmyihm khuxmikhangthiphthnaaelw inpi 2556 nkwicykusakbrrphchiwinthisamthiepnkhakrrikrlangbangswn khux TPL3 thiradbkhwamluk 5 0 m 16 4 ft incudediywknkbsakbrrphchiwinthiphbkxnhnani chinswnkraduknacaepnkhxngphuihy echnediywkbTPL2 sakbrrphchiwinTPL3 thukbngchikhunlksnathangkaywiphakhphsmphsankhxngmnusyobrankbmnusysmyihm echn mikhangthiphthnaaelw aetimidmirangkaythiaekhngaerng aemkrann TPL3 yngkhngrksalksnakhxngmnusyobran echn danhnathikwang karhaxayucakkhakarkhxngchntakxnradbediywkb TPL3 nn michwngxayutngaetpraman 70 000 thung 48 000 pi khwamsakhy chwngewlakhxngkaryaythinkhxngmnusysmyihmcakaexfrikaipyngexechiytawnxxkyngimepnthithrabaenchd enuxngcaksakkraduktanginekhtphumixakasekhtrxnchunidrbkarrksasphaphtamthrrmchatithiimdiphx sakbrrphchiwinkhxngmnusyinphumiphakhnicungkhnphbidyak karkhnphbsakbrrphchiwinkhxngmnusytangemuxerw niinpraethscin filippins srilngka aelaxxsetreliy idphisucnkxnhnaniaelwwa sakbrrphchiwinkhxng mnusyobranpraktkhunrahwang 125 000 thung 100 000 pithiaelw aelamnusysmyihmpraktkhunemuxpraman 40 000 pithiaelw karkhnphbsakbrrphchiwinmnusysmyihm TPL1 chwyetimetmchxngwangchwng 60 000 pi inbnthuksakbrrphchiwinkhxngmnusy nxkcakni thaphaling tngxyubriewnphayinphunthwip khuxiklcakthaelkwahnungphnkiolemtr cungepnkarkhnphbthithathaykhxsnnisthankxnhnanithiwamnusyxphyphxxkcakaexfrikaodyedinthangtamaenwchayfng sungkarkhnphbthithaphalingnixacsnnisthanidwakaroykyayxacdaeninkariptamhubekhaaemnasungthahnathiepnthangedinthrrmchatiphanphunthwip sakbrrphchiwinehlanithukyayipyngshrthxemrikaephuxsuksaody lxra aechkhekhilfxrd Laura Shackleford aefibrs diemethxr Fabrice Demeter aelathimngan ineduxnemsayn pi 2559 sakbrrphchiwinehlanithuksngklbipyngpraethslawaelapccubntngxyuinxakharihmkhxng phiphithphnthaehngchatilaw innkhrhlwngewiyngcnthnxangxingShackelford Laura Demeter Fabrice Westaway Kira Duringer Philippe Ponche Jean Luc Sayavongkhamdy Thongsa Zhao Jian Xin Barnes Lani Boyon Marc Sichanthongtip Phonephanh Senegas Frank Patole Edoumba Elise Coppens Yves Dumoncel Jean Bacon Anne Marie 2017 Additional evidence for early modern human morphological diversity in Southeast Asia at Tam Pa Ling Laos Quaternary International 466 93 106 doi 10 1016 j quaint 2016 12 002 ISSN 1040 6182 https www sciencedirect com science article abs pii S1040618215302731 via 3Dihub http www fossilized org Human paleontology sites expanded php primy key 10201124 https osf io preprints socarxiv 75zhc https www livescience com 22527 tam pa ling cave human remains html PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2017 08 09 subkhnemux 2020 08 07 https www livescience com 22527 tam pa ling cave human remains html khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2016 09 11 subkhnemux 2020 08 07 https www ncbi nlm nih gov pmc articles PMC4388508 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2018 10 03 subkhnemux 2020 08 07 http www cbsnews com news oldest bones from modern humans in asia discovered https blogs illinois edu view 6367 350359