ถนัดกิจ คอมันตร์

พันเอก(พิเศษ)ถนัด คอมันตร์ (9 พฤษภาคม พ.ศ. 2457 – 3 มีนาคม พ.ศ. 2559) เป็นนักการเมืองชาวไทย อดีตหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ อดีตรองนายกรัฐมนตรีในรัฐบาลพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ และอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศในรัฐบาลจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ จนถึงรัฐบาลจอมพลถนอม กิตติขจร

พันเอกพิเศษ ถนัด คอมันตร์ ป.จ., ม.ป.ช., ม.ว.ม.
ถนัด คอมันตร์ ใน พ.ศ. 2518
รองนายกรัฐมนตรี
ดำรงตำแหน่ง 11 มีนาคม พ.ศ. 2524 – 19 มีนาคม พ.ศ. 2526 (2 ปี 18 วัน)
นายกรัฐมนตรี	เปรม ติณสูลานนท์
ดำรงตำแหน่ง 3 มีนาคม พ.ศ. 2523 – 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2524 (0 ปี 362 วัน)
นายกรัฐมนตรี	เปรม ติณสูลานนท์
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ
ดำรงตำแหน่ง 10 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2502 – 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514 (12 ปี 280 วัน)
นายกรัฐมนตรี	สฤษดิ์ ธนะรัชต์ ถนอม กิตติขจร
ก่อนหน้า	พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์
ถัดไป	จรูญพันธ์ อิศรางกูร ณ อยุธยา
หัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์
ดำรงตำแหน่ง 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2522 – 3 เมษายน พ.ศ. 2525 (2 ปี 281 วัน)
ก่อนหน้า	หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช
ถัดไป	พิชัย รัตตกุล
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	9 พฤษภาคม พ.ศ. 2457 จังหวัดพระนครธนบุรี ประเทศสยาม
เสียชีวิต	3 มีนาคม พ.ศ. 2559 (101 ปี) กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
ศาสนา	พุทธ
พรรคการเมือง	ประชาธิปัตย์ (2489–2559)
คู่สมรส	ท่านผู้หญิงโมลี คอมันตร์
ศิษย์เก่า	มหาวิทยาลัยบอร์โดซ์ มหาวิทยาลัยปารีส(Ph.D.)
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
สังกัด	กองทัพบกไทย
ประจำการ	2506–2559
ยศ	พันเอก (พิเศษ)

ประวัติ

ถนัด คอมันตร์ เดิมมีชื่อว่า "ถนัดกิจ คอมันตร์" เป็นบุตรของ เนติบัณฑิตไทยรุ่นแรก กับคุณหญิงถนอม พิพากษาสัตยาธิปตัย

พ.ศ. 2461 เข้าศึกษาในระดับประถมศึกษาที่โรงเรียนเซนต์โยเซฟคอนเวนต์ ถึง พ.ศ. 2465 จึงเข้าศึกษาในระดับมัธยมศึกษาที่โรงเรียนอัสสัมชัญ (อสช 7066) จนจบมัธยม 5 ในปี พ.ศ. 2471 แล้วไปศึกษาต่อด้านนิติศาสตร์ที่ประเทศฝรั่งเศส จนจบปริญญาตรีจากมหาวิทยาลัยบอร์โดซ์ ปริญญาโทและปริญญาเอกจากมหาวิทยาลัยปารีส

พ.ศ. 2483 ถนัดจึงกลับประเทศไทย เข้ารับราชการในกระทรวงการต่างประเทศ และในวันที่ 28 เมษายน ปีถัดมา จึงสมรสกับโมลี วีรางกูร ธิดาคนรองของนายเป๋า วีรางกูร กับนางชุน วีรางกูร บุตรีของพระยาอนุกูลสยามกิจ

วันที่ 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2506 ถนัดได้รับพระราชทานยศเป็นพันเอก (พิเศษ) นายทหารพิเศษ สังกัดกรมทหารราบที่ 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ และแต่งตั้งเป็นราชองครักษ์พิเศษ และเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ

เคยดำรงตำแหน่งเอกอัครราชทูตไทยในหลายประเทศ เช่น สหรัฐ เป็นต้น ได้รับการยกย่องในฐานะผู้วางรากฐานความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ โดยมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการก่อตั้ง "สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้" (หรืออาเซียน) ขึ้นเมื่อ ปี พ.ศ. 2510 และต่อมา พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ ยังได้รับเลือกให้เป็น สมาชิกฝ่ายไทย ใน ณ กรุงเฮก ประเทศเนเธอร์แลนด์ มีวาระ 6 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 2539 - พ.ศ. 2545

บทบาททางการเมือง

ในทางการเมือง เคยเป็นหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ ระหว่างปี พ.ศ. 2522 - 2525 หลังหม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช หัวหน้าพรรคคนที่ 2 ลาออกจากตำแหน่ง ซึ่งนับเป็นช่วงวิกฤตที่สุดของพรรคประชาธิปัตย์ ที่กระแสความนิยมตกต่ำอย่างรุนแรงและสมาชิกในพรรคเกิดความแตกแยกกัน โดยผลการเลือกตั้งในปี พ.ศ. 2522 ในกรุงเทพฯ ได้ ส.ส. เพียงคนเดียว คือตัว ถนัด เองที่เป็น ส.ส.กรุงเทพมหานคร เขต 2 (เขตพญาไทและเขตป้อมปราบศัตรูพ่าย) โดย พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ ต้องรับภาระในตำแหน่ง หัวหน้าพรรค เพื่อประคองพรรคให้อยู่รอดต่อไปได้ และเคยได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ในปี พ.ศ. 2516 และในปี พ.ศ. 2523 ได้รับแต่งตั้งเป็นรองนายกรัฐมนตรี ในรัฐบาลพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ เขามีหลานชายคนหนึ่งเป็นนักธุรกิจที่เคลื่อนไหวทางการเมืองคืออัมรินทร์ คอมันตร์

ในทางวิชาการ เคยดำรงตำแหน่งอธิการบดีคนแรกของมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ช่วงเดือนเมษายน พ.ศ. 2511 ถึง เดือนมีนาคม พ.ศ. 2512 และเป็นกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ ในสถาบันอุดมศึกษาหลายแห่ง

กล่าวกันว่าโดยส่วนตัว ถนัด คอมันตร์ ขณะดำรงตำแหน่งหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์นั้น ไม่ลงรอยกับพิชัย รัตตกุล ซึ่งดำรงตำแหน่งเป็นหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์คนถัดมา ในขณะนั้นนายพิชัยเป็นกรรมการบริหารพรรค เนื่องจากมีสภาพเหมือนคู่แข่งกัน ในการทำงานระหว่างดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ซึ่งอยู่คนละรัฐบาล และต่างขั้วกัน โดยถ้ามีผู้ใดถามถึง นายพิชัย กล่าวกันว่า พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ จะตอบเสมอ ๆ ว่า "ไม่รู้จักคน ๆ นี้"

ถึงแก่อสัญกรรม

ถนัด คอมันตร์ ถึงแก่อสัญกรรมเนื่องจากหลอดเลือดสมองตีบ เมื่อวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2559 เวลา 15.49 น. ณ โรงพยาบาลรามาธิบดี สิริอายุได้ 101 ปี 298 วัน ตั้งศพบำเพ็ญที่บ้านพักส่วนตัวที่ถนนเพชรบุรี

วันที่ 5 มีนาคม พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ อดีตนายกรัฐมนตรีไทย เป็นผู้แทนพระองค์พระราชทานน้ำหลวงอาบศพ ณ บ้านพักของเขา ต่อมาพระราชทานโกศมณฑป เนื่องจากถึงแก่อสัญกรรมระหว่างปฏิบัติหน้าที่ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระราชทานพวงมาลาประจำพระองค์และพระบรมวงศ์ศานุวงศ์อีกด้วย

วันที่ 28 กรกฎาคม เวลา 14.00 น. โปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ แทนพระองค์ไปพระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

พันเอกพิเศษ ถนัด คอมันตร์ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ดังนี้

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

• พ.ศ. 2511 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2503 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. 2502 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2509 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
• พ.ศ. 2485 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามอินโดจีน (ช.ร.)
• พ.ศ. 2506 – เหรียญราชการชายแดน (ช.ด.)
• พ.ศ. 2509 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
• พ.ศ. 2503 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

•  สเปน :
  • พ.ศ. 2503 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อิซเบลลาชาวคาทอลิก ชั้นประถมาภรณ์
•  บริเตนใหญ่ :
  • พ.ศ. 2504 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์นักบุญไมเคิลและจอร์จ

•  เยอรมนี :
  • พ.ศ. 2504 - เครื่องอิสริยาภรณ์คุณธรรมแห่งสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี

•  โปรตุเกส :
  • พ.ศ. 2504 - เครื่องเสนาอิสริยาภรณ์แห่งพระคริสต์

•  อิตาลี :
  • พ.ศ. 2504 - เครื่องอิสริยาภรณ์คุณธรรมแห่งสาธารณรัฐอิตาลี ชั้นที่ 1

•  นครรัฐวาติกัน :
  • พ.ศ. 2504 - เครื่องอิสริยาภรณ์ปิอุสที่ 9 ชั้นประถมาภรณ์

•  เบลเยียม :
  • พ.ศ. 2504 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์เลออปอล ชั้นที่ 1

•  ฝรั่งเศส :
  • พ.ศ. 2504 - เครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์ ชั้นที่ 1

•  ลักเซมเบิร์ก :
  • พ.ศ. 2504 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์มงกุฏโอ๊ก ชั้นที่ 1

•  มาเลเซีย :
  • พ.ศ. 2505 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์ปังกวนเนการา ชั้นที่ 1
•  ญี่ปุ่น :
  • พ.ศ. 2506 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์อาทิตย์อุทัย ชั้นที่ 1

•  ไต้หวัน :
  • พ.ศ. 2506 - เครื่องอิสริยาภรณ์ดาราอันสุกสกาว ชั้นที่ 1
  • พ.ศ. 2506 - เครื่องอิสริยาภรณ์เมฆมงคล ชั้นที่ 1

•  กรีซ :
  • พ.ศ. 2506 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์จอร์จที่ 1 ชั้นที่ 1

•  เวียดนามใต้ :
  • พ.ศ. 2507 - เครื่องอิสริยาภรณ์คิม คานห์ ชั้นที่ 1

•  สวีเดน :
  • พ.ศ. 2507 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์ดาวขั้วโลก ชั้นประถมาภรณ์
•  นอร์เวย์ :
  • พ.ศ. 2507 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์นักบุญโอลาฟ ชั้นประถมาภรณ์
•  เดนมาร์ก :
  • พ.ศ. 2507 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์แดนเนอโบร ชั้นประถมาภรณ์
•  เกาหลีใต้ :
  • พ.ศ. 2509 - เครื่องอิสริยาภรณ์กิตติคุณด้านการบริการ ชั้นที่ 1

•  เอธิโอเปีย :
  • พ.ศ. 2510 - เครื่องราชอิสริยาภรณ์เมเนลิกที่ 2 ชั้นที่ 1

•  เม็กซิโก :
  • พ.ศ. 2510 - เครื่องอิสริยาภรณ์แอซเท็กอีเกิล ชั้นที่ 1

•  บราซิล :
  • พ.ศ. 2510 - เครื่องอิสริยาภรณ์ดาวกางเขนใต้ ชั้นที่ 1

•  ออสเตรีย :
  • พ.ศ. 2512 - เครื่องอิสริยาภรณ์กิตติคุณแห่งสาธารณรัฐออสเตรีย ชั้นมหาดารา

•  ฟิลิปปินส์ :
  • พ.ศ. 2541 - เครื่องอิสริยาภรณ์ซิกาตูนา ชั้นที่ 1
  • พ.ศ. 2560 - เครื่องอิสริยาภรณ์ลาคันดูลา ชั้นที่ 1 (ย้อนหลังการถึงแก่อสัญกรรม)

ลำดับสาแหรก

ลำดับสาแหรกของถนัด คอมันตร์
2. พระยาพิพากษาสัตยาธิปตัย (โป๋ คอมันตร์)                                   1. ถนัด คอมันตร์                                         6. พระเจริญราชธน (เท่ง เลาหเศรษฐี)                             3. คุณหญิงถนอม พิพากษาสัตยาธิปตัย                                   7. ซิว เลาหเศรษฐี

ดูเพิ่ม

• แถลงการณ์ถนัด-รัสก์

อ้างอิง

1. สิ้น”ถนัด คอมันตร์”วัย 102 ปี
2. ได้รับตำแหน่งยศ
3. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานยศทหาร ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 80 ตอน 17 ง หน้า 465 19 กุมภาพันธ์ 2506
4. เอมิล โรเชร์, ชูศรี สาธร แปล. ประชุมพงศาวดารภาคที่ 77 ประวัติศาสตร์ยูนนานและทางไมตรีกับจีน. กรุงเทพฯ : อนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพ นายเป๋า วีรางกูร ณ เมรุวัดมกุฏกษัตริยาราม 21 ธันวาคม 2504, 2504.
5. พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งรัฐมนตรี (จำนวน ๑๙ ราย)
6. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-09-27. สืบค้นเมื่อ 2014-07-08.
7. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-10-25. สืบค้นเมื่อ 2015-09-21.
8. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-03-07. สืบค้นเมื่อ 2018-08-01.
9. เริงศักดิ์ กำธร. กินอยู่เรียบง่าย สบายแบบชาวบ้าน ชวน หลีกภัย ลูกแม่ค้าขายพุงปลา. กรุงเทพฯ : บางหลวง, 2535. 160 หน้า. ISBN 
10. หน้า 13 ต่อจากหน้า 2, สิ้น "ถนัด คอมันตร์". "ถนัด คอมันตร์เสียชีวิต". เดลินิวส์ฉบับที่ 24,249: วันศุกร์ที่ 4 มีนาคม พ.ศ. 2559 แรม 11 ค่ำ เดือน 3 ปีมะแม
11. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักคณะรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า, เล่ม ๗๕ ตอนที่ ๓๙ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒๔, ๑๕ พฤษภาคม ๒๕๑๑
12. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๗๗ ตอนที่ ๑๐๒ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๒๒, ๑๔ ธันวาคม ๒๕๐๓
13. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ 2012-05-28 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, เล่ม ๗๖ ตอนที่ ๑๑๕ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๓๗, ๑๖ ธันวาคม ๒๕๐๒
14. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา, เล่ม ๘๓ ตอนที่ ๕๘ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๕, ๘ กรกฎาคม ๒๕๐๙
15. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานเหรียญช่วยราชการภายใน, เล่ม ๖๐ ตอนที่ ๔๒ ง หน้า ๒๕๓๑, ๑๐ สิงหาคม ๒๔๘๖
16. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญราชการชายแดน, เล่ม ๘๐ ตอนที่ ๕๓ ง หน้า ๑๔๔๙, ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๐๖
17. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญจักรมาลาและเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๘๓ ตอนที่ ๑๑๔ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๘๕๐, ๑๙ ธันวาคม ๒๕๐๙
18. ราชกิจจานุเบกษา,แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๗๗ ตอนที่ ๑๕ ๘ ง หน้า ๕๕๙, ๒๓ กุมภาพันธ์ ๒๕๐๓
19. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๗๘ ตอนที่ ๕๘ ง หน้า ๑๖๘๙, ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๐๔
20. SENARAI PENUH PENERIMA DARJAH KEBESARAN, BINTANG DAN PINGAT PERSEKUTUAN TAHUN 1962.
21. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๘๐ ตอนที่ ๙๗ ง หน้า ๒๒๖๙, ๑ ตุลาคม ๒๕๐๖
22. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๘๐ ตอนที่ ๑๐ ง หน้า ๒๐๖, ๒๙ มกราคม ๒๕๐๖
23. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๘๐ ตอนที่ ๑๐๑ ง หน้า ๒๓๕๕, ๑๕ ตุลาคม ๒๕๐๖
24. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๗๑ ตอนที่ ๘๘ ง หน้า ๒๓๙๓, ๑๕ กันยายน ๒๕๐๗
25. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานพระบรมราชานุญาตประดับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๘๓ ตอนที่ ๘๗ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๙, ๑ ตุลาคม ๒๕๐๙

แหล่งข้อมูลอื่น

• สัมภาษณ์ พ.อ.(พิเศษ) ดร. ถนัด คอมันตร์ ใครปล้นไทย: เบื้องหลังแผนสนับสนุนการโจมตีค่าเงินบาท

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ถนัด คอมันตร์

ก่อนหน้า		ถนัด คอมันตร์		ถัดไป
ทวี จุลละทรัพย์ เสริม ณ นคร สมภพ โหตระกิตย์ เล็ก แนวมาลี		รองนายกรัฐมนตรี (ครม. 42) (3 มีนาคม พ.ศ. 2523 — 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2524) (11 มีนาคม พ.ศ. 2524 — 19 มีนาคม พ.ศ. 2526)		ประจวบ สุนทรางกูร บุญเท่ง ทองสวัสดิ์ พิชัย รัตตกุล สนธิ บุณยะชัย สิทธิ เศวตศิลา
พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ (10 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2502 — 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2514)		จรูญพันธ์ อิศรางกูร ณ อยุธยา
หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช		หัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ (พ.ศ. 2522 — พ.ศ. 2525)		พิชัย รัตตกุล