ต้นพระศรีมหาโพธิ์ (บาลี: โพธิรุกฺข) เป็นต้นโพที่พระโคตมพุทธเจ้าเคยประทับและตรัสรู้ ดังปรากฏในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาว่าต้นโพธิ์เปรียบได้กับพุทธอุเทสิกเจดีย์อย่างหนึ่ง ทำให้พันธ์ต้นโพกลายเป็นพันธ์ไม้ที่เป็นที่เคารพนับถือของชาวพุทธเสมอมานับแต่สมัยพุทธกาล ต้นโพธิ์ในพระพุทธประวัติสองต้นคือ ต้นพระศรีมหาโพธิ์ ณ พุทธคยา สถานที่ตรัสรู้ และต้นอานันทโพธิ์ ณ วัดเชตวันมหาวิหาร ซึ่งอานันทโพธิ์ยังคงยืนต้นมาจนถึงปัจจุบัน โดยคำว่า "ต้นพระศรีมหาโพธิ์" นั้น อาจหมายถึงต้นที่อยู่ที่พุทธคยา ต้นโพธิ์ที่สืบมาจากหน่อโพธิ์ตรัสรู้ที่พุทธคยา หรือต้นโพธิ์ที่เป็นอุเทสิกเจดีย์อื่น ๆ ก็ได้ เช่น ต้นโพตามวัดต่าง ๆ
ในปัจจุบันต้นพระศรีโพธิ์สำคัญที่ยังคงยืนต้นอยู่ในปัจจุบันมี 3 ต้นด้วยกัน คือ ต้นพระศรีมหาโพธิ์ตรัสรู้ที่พุทธคยา, ต้นพระชัยศรีมหาโพธิ์เมืองอนุราธปุระ, และต้นอานันทโพธิ์วัดพระเชตวันมหาวิหาร แต่ต้นโพธิ์พระเจ้าอโศกแห่งเมืองอนุราธปุระ ที่นำหน่อพันธ์มาจากพุทธคยา ได้รับการเคารพนับถือและปฏิบัติบูชาด้วยความเคารพอย่างสูงมาตลอดตั้งแต่สองพันปีโดยไม่ขาดช่วง มีการทำกำแพงทองคำและมีชาวพุทธผู้ศรัทธามาทำการสักการะตลอดเวลา ซึ่งต่างจากต้นพระศรีมหาโพธิ์ที่พุทธคยาที่ถูกทำลายและล้มลงตามธรรมชาติหลายครั้ง และต้นอานันทโพธิ์ที่วัดเชตวันที่ขาดช่วงการดูแลจากชาวพุทธหลังจากพระพุทธศาสนาเสื่อมไปจากอินเดีย
แม้ในประเทศไทย จะไม่ค่อยให้ความสำคัญกับต้นพระศรีมหาโพธิ์เท่ากับชาวพุทธในศรีลังกา แต่ปรากฏตามความเชื่อในประเทศไทยว่า ต้นพระศรีมหาโพธิ์ ที่พุทธคยา เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ประจำปีเกิดสำหรับผู้ที่เกิดปีมะเส็ง สำหรับชาวล้านนายังมีความเชื่ออีกว่า ต้นโพธิ์เป็นไม้ศักดิ์สิทธิ์ช่วยขจัดความทุกข์ได้ จึงมีประเพณีถวายไม้ค้ำโพธิ์ และเครื่องประกอบพิธีกรรม ใต้ต้นโพธิ์ โดยผูกคติกับความเชื่อเรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งไม่ใช่ความหมายเดิมของการบูชาต้นพระศรีมหาโพธิ์ตามคัมภีร์ในพระพุทธศาสนา
อย่างไรก็ตามต้นพระศรีมหาโพธิ์ที่สืบหน่อมาจากต้นพระศรีมหาโพธิ์ตรัสรู้ในประเทศไทยยังคงมีอยู่หลายต้น เช่น ต้นพระศรีมหาโพธิ์ที่วัดต้นศรีมหาโพธิ์ (ที่เชื่อว่านำเข้ามาปลูกสมัยทวาราวดี), วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร, วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร (ปลูกในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว) เป็นต้น
แม้การทำลายต้นโพธิ์ตามคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาจะระบุว่าเป็นการทำบาปและหลบหลู่พระรัตนตรัย แต่ในมหาสมณวินิจฉัย ของสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส กล่าวว่าเฉพาะต้นพระศรีมหาโพธิ์ที่เป็นอุทเทสิกเจดีย์เท่านั้น ต้นโพที่งอกทั่วไปและไม่ได้เป็นอุเทสิกาเจดีย์ คือไม่มีผู้เคารพบูชาในฐานะตัวแทนของพระพุทธเจ้า (เช่นเดียวกับพระพุทธรูป)
ต้นโพธิ์ในพุทธกาลต่าง ๆ
อ้างอิง
- ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา.ตำนานพุทธเจดีย์[]. กรุงเทพ: โรงพิมพ์ไทยพิทยา. ๒๔๙๐
- สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส. พระมหาสมณวินิจฉัย. พิมพ์ครั้งที่ ๕ กรุงเทพ : สำนักพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๓๕
- พระคัมภีร์อนาคตวงศ์, หน้า 20
- พระคัมภีร์อนาคตวงศ์, หน้า 29
- พระคัมภีร์อนาคตวงศ์, หน้า 31
- พระคัมภีร์อนาคตวงศ์, หน้า 34
- พระคัมภีร์อนาคตวงศ์, หน้า 39
- พระคัมภีร์อนาคตวงศ์, หน้า 42
- พระคัมภีร์อนาคตวงศ์, หน้า 47
- พระคัมภีร์อนาคตวงศ์, หน้า 50
- พระคัมภีร์อนาคตวงศ์, หน้า 53
- พระคัมภีร์อนาคตวงศ์, หน้า 63
- บรรณานุกรม
- ประภาส สุระเสน. พระคัมภีร์อนาคตวงศ์. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2553. 198 หน้า. ISBN
แหล่งข้อมูลอื่น
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
tnphrasrimhaophthi bali ophthiruk kh epntnophthiphraokhtmphuththecaekhyprathbaelatrsru dngpraktinkhmphirthangphraphuththsasnawatnophthiepriybidkbphuththxuethsikecdiyxyanghnung thaihphnthtnophklayepnphnthimthiepnthiekharphnbthuxkhxngchawphuththesmxmanbaetsmyphuththkal tnophthiinphraphuththprawtisxngtnkhux tnphrasrimhaophthi n phuththkhya sthanthitrsru aelatnxannthophthi n wdechtwnmhawihar sungxannthophthiyngkhngyuntnmacnthungpccubn odykhawa tnphrasrimhaophthi nn xachmaythungtnthixyuthiphuththkhya tnophthithisubmacakhnxophthitrsruthiphuththkhya hruxtnophthithiepnxuethsikecdiyxun kid echn tnophtamwdtang tnphrasrimhaophthi ehnuxphraaethnwchrxasnphuththbllngk sthanthitrsrukhxngphraphuththeca tnophthithisakhythisudkhxngchawphuththtnophthisrimhaophthi thicnghwdpracinburi echuxwaepntnophtnaerkinithy xayumakkwa 2 000 pi inpccubntnphrasriophthisakhythiyngkhngyuntnxyuinpccubnmi 3 tndwykn khux tnphrasrimhaophthitrsruthiphuththkhya tnphrachysrimhaophthiemuxngxnurathpura aelatnxannthophthiwdphraechtwnmhawihar aettnophthiphraecaxoskaehngemuxngxnurathpura thinahnxphnthmacakphuththkhya idrbkarekharphnbthuxaelaptibtibuchadwykhwamekharphxyangsungmatlxdtngaetsxngphnpiodyimkhadchwng mikarthakaaephngthxngkhaaelamichawphuththphusrththamathakarskkaratlxdewla sungtangcaktnphrasrimhaophthithiphuththkhyathithukthalayaelalmlngtamthrrmchatihlaykhrng aelatnxannthophthithiwdechtwnthikhadchwngkarduaelcakchawphuththhlngcakphraphuththsasnaesuxmipcakxinediy aeminpraethsithy caimkhxyihkhwamsakhykbtnphrasrimhaophthiethakbchawphuththinsrilngka aetprakttamkhwamechuxinpraethsithywa tnphrasrimhaophthi thiphuththkhya epnsingskdisiththipracapiekidsahrbphuthiekidpimaesng sahrbchawlannayngmikhwamechuxxikwa tnophthiepnimskdisiththichwykhcdkhwamthukkhid cungmipraephnithwayimkhaophthi aelaekhruxngprakxbphithikrrm ittnophthi odyphukkhtikbkhwamechuxeruxngsingskdisiththi sungimichkhwamhmayedimkhxngkarbuchatnphrasrimhaophthitamkhmphirinphraphuththsasna xyangirktamtnphrasrimhaophthithisubhnxmacaktnphrasrimhaophthitrsruinpraethsithyyngkhngmixyuhlaytn echn tnphrasrimhaophthithiwdtnsrimhaophthi thiechuxwanaekhamapluksmythwarawdi wdphrasrirtnmhathatuwrmhawihar wdebycmbphitrdusitwnaramrachwrwihar plukinsmyphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw epntn aemkarthalaytnophthitamkhmphirthangphraphuththsasnacarabuwaepnkarthabapaelahlbhluphrartntry aetinmhasmnwinicchy khxngsmedcphramhasmneca krmphrayawchiryanworrs klawwaechphaatnphrasrimhaophthithiepnxuthethsikecdiyethann tnophthingxkthwipaelaimidepnxuethsikaecdiy khuximmiphuekharphbuchainthanatwaethnkhxngphraphuththeca echnediywkbphraphuththrup tnophthiinphuththkaltang phraphuththeca tnophthiphrathipngkrphuththeca dipli bali pip phli phraoknthyyphuththeca sala bali sal phramngkhlphuththeca kakathing bunnakh bali nakh phrasumnphuththeca kakathing bunnakh bali nakh phraerwtphuththeca kakathing bunnakh bali nakh phraosphitphuththeca kakathing bunnakh bali nakh phraxonmthssiphuththeca xrchun bali xch chun phrapthumphuththeca xxychang bali osn phranarthphuththeca xxychang bali osn phrapthumutrphuththeca ekiya bali sll phrasuemthphuththeca saeda bali nim ph phrasuchatphuththeca iph bali ewlu phrapiythssiphuththeca bali kkuth phraxtththssiphuththeca capa bali cm pk phrathrrmthssiphuththeca maphlb bali tim phchal phrasiththtthphuththeca kahnanpling bali kn nikar phratissphuththeca rkfa bali xsn phrapussphuththeca makhampxm bali xamlk phrawipssiphuththeca bali patli phrasikhiphuththeca bali punthrik phraewssphuphuththeca sala bali sal phrakkusnthphuththeca phvks bali siris phraoknakhmnphuththeca maeduxchumphr bali xuthum phr phraksspphuththeca niokhrth bali niokh rth phraokhtmphuththeca oph bali xs st th phraemtitryphuththeca kakathing bunnakh bali nakh phraramsmphuththeca cnthn bali cn thn phrathrrmrachasmphuththeca kakathing bunnakh bali nakh phrathrrmsamismphuththeca sala bali sal phranarthsmphuththeca cnthn bali cn thn phrarngsimunismphuththeca dipli bali pip phli phraethwethphsmphuththeca capa bali cm pk phranrsihsmphuththeca aekhfxy bali patli phratisssmphuththeca niokhrth bali niokh rth phrasumngkhlsmphuththeca kakathing bunnakh bali nakh xangxingdarngrachanuphaph smedcphraecabrmwngsethx krmphraya tananphuththecdiy lingkesiy krungethph orngphimphithyphithya 2490 smedcphramhasmnecakrmphrayawchiryanworrs phramhasmnwinicchy phimphkhrngthi 5 krungethph sankphimphmhamkutrachwithyaly 2535 phrakhmphirxnakhtwngs hna 20 phrakhmphirxnakhtwngs hna 29 phrakhmphirxnakhtwngs hna 31 phrakhmphirxnakhtwngs hna 34 phrakhmphirxnakhtwngs hna 39 phrakhmphirxnakhtwngs hna 42 phrakhmphirxnakhtwngs hna 47 phrakhmphirxnakhtwngs hna 50 phrakhmphirxnakhtwngs hna 53 phrakhmphirxnakhtwngs hna 63 brrnanukrmpraphas suraesn phrakhmphirxnakhtwngs phimphkhrngthi 2 krungethph mhamkutrachwithyaly 2553 198 hna ISBN 974 580 742 7aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb tnphrasrimhaophthi 24 41 45 29 N 84 59 29 29 E 24 6959139 N 84 9914694 E 24 6959139 84 9914694