Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
สะเดา (ชื่อวิทยาศาสตร์: Azadirachta indica; อังกฤษ: Siamese neem tree, Nim, Margosa, Quinine) เป็นไม้ที่มีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดีย เจริญได้ดีในที่แล้ง ใช้ประโยชน์ได้มากมายทั้งเป็นอาหารและสร้างที่อยู่อาศัย ในใบและเมล็ดสะเดามีสารอาซาดิเรซติน (Azadirachtin) ซึ่งมีฤทธิ์เป็นสารฆ่าแมลง ในเมล็ดมีน้ำมันที่เรียกว่า margosa oil ใช้เป็นสีย้อมผ้าและยาฆ่าพยาธิในสัตว์เลี้ยง ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด แต่ต้องรีบนำไปเพาะทันทีหลังจากเมล็ดร่วง มิฉะนั้น จะสูญเสียความสามารถในการงอกไปอย่างรวดเร็ว ชื่ออื่นได้แก่ สะเลียม (ภาคเหนือ) กะเดา (ภาคใต้)
| สะเดา | |
|---|---|
 | |
| ดอกและใบของสะเดา | |
| สถานะการอนุรักษ์ | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| โดเมน: | ยูแคริโอต |
| อาณาจักร: | พืช |
| เคลด: | พืชมีท่อลำเลียง |
| เคลด: | พืชดอก |
| เคลด: | พืชใบเลี้ยงคู่แท้ |
| เคลด: | โรสิด |
| อันดับ: | เงาะ |
| วงศ์: | กระท้อน |
| สกุล: | , 1830 |
| สปีชีส์: | Azadirachta indica |
| ชื่อทวินาม | |
| Azadirachta indica , 1830 | |
| ชื่อพ้อง | |
| รายการ
| |
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ไม้ต้น สูง 15 - 25 เมตร เปลือกต้นแตกเป็นร่องลึกตามยาว ยอดอ่อนสีน้ำตาลแดง ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนก ออกเรียงสลับรูปใบหอก กว้าง 3-4 ซม. ยาว 4-8 ซม. โคนใบมนไม่เท่ากัน ขอบใบจักเป็นฟันเลื่อย แผ่นใบเรียบ สีเขียวเป็นมัน ดอก ออกเป็นช่อที่ปลายกิ่งขณะแตกใบอ่อน ดอกสีขาวนวล กลีบเลี้ยงมี 5 แฉก โคนติดกัน กลีบดอกโคนติดกัน ปลายแยกเป็น 5 แฉก ผล รูปทรงรี ขนาด 0.8 - 1 ซม. ผิวเรียบ ผลอ่อนสีเขียว สุกเป็นสีเหลืองส้ม เมล็ดเดี่ยว รูปรี
การใช้ประโยชน์
ส่วนที่ใช้
ดอกช่อดอก ขนอ่อน ยอด เปลือก ก้านใบ กระพี้ ยาง แก่น ราก ใบ ผล ต้น เปลือกราก น้ำมันจากเมล็ด
สรรพคุณ
- ดอก ยอดอ่อน - แก้พิษโลหิต กำเดา แก้ริดสีดวงในลำคอ คันดุจมีตัวไต่อยู่ บำรุงธาตุ ขับลม ใช้เป็นอาหารผักได้ดี
- ขนอ่อน - ถ่ายพยาธิ แก้ริดสีดวง แก้ปัสสาวะพิการ
- เปลือกต้น - แก้ไข้ เจริญอาหาร แก้ท้องเดิน บิดมูกเลือด
- ก้านใบ - แก้ไข้ ทำยารักษาไข้มาลาเรีย
- กระพี้ - แก้ถุงน้ำดีอักเสบ
- ยาง - ดับพิษร้อน
- แก่น - แก้อาเจียน ขับเสมหะ
- ราก - แก้โรคผิวหนัง แก้เสมหะ ซึ่งเกาะแน่นอยู่ในทรวงอก
- ใบ,ผล - ใช้เป็นยาฆ่าแมลง บำรุงธาตุ
- ผล มีสารรสขม - ใช้เป็นยาถ่ายพยาธิ และยาระบาย แก้โรคหัวใจเดินผิดปกติ
- เปลือกราก - เป็นยาฝาดสมาน แก้ไข้ ทำให้อาเจียน แก้โรคผิวหนัง
- น้ำมันจากเมล็ด - ใช้รักษาโรคผิวหนัง และยาฆ่าแมลง
วิธีและปริมาณที่ใช้
- เป็นยาขมเจริญอาหาร ช่อดอกไม่จำกัด ลวกน้ำร้อน จิ้มน้ำปลาหวาน หรือน้ำพริก หรือใช้เปลือกสด ประมาณ 1 ฝ่ามือ ต้มน้ำ 2 ถ้วยแก้ว รับประทานครั้งละ 1/2 ถ้วยแก้ว
- ใช้เป็นยาฆ่าแมลง สะเดาให้สารสกัดชื่อ Azadirachin ใช้ฆ่าแมลงโดยสูตร สะเดาสด 4 กิโลกรัม ข่าแก่ 4 กิโลกรัม ตะไคร้หอม 4 กิโลกรัม นำแต่ละอย่างมาบดหรือตำให้ละเอียด หมักกับน้ำ 20 ลิตร 1 คืน น้ำน้ำยาที่กรองได้มา 1 ลิตร ผสมน้ำ 200 ลิตร ใช้ฉีดฆ่าแมลงในสวนผลไม้ และสวนผักได้ดี โดยไม่มีพิษและอันตราย
เคมี
ผล มีสารขม bakayanin
ช่อดอก มีสารพวกไกลโคไซด์ ชื่อ nimbasterin 0.005% และน้ำมันหอมระเหยที่มีรสเผ็ดจัดอยู่ 0.5% นอกนั้นพบ nimbecetin, nimbesterol, กรดไขมัน และสารที่มีรสขม
เมล็ด มีน้ำมันขม margosic acid 45% หรือบางที่เรียก Nim Oil และสารขมชื่อ nimbin, nimbidin
Nim Oil มี nimbidin เป็นส่วนมากและเป็นตัวออกฤทธิ์มีกำมะถันอยู่ด้วย
อ้างอิง
- Barstow, M.; Deepu, S. (2018). "Azadirachta indica". IUCN Red List of Threatened Species. 2018: e.T61793521A61793525. doi:10.2305/IUCN.UK.2018-1.RLTS.T61793521A61793525.en. สืบค้นเมื่อ 19 November 2021.
- "Azadirachta indica A.Juss". Plants of the World Online. Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. 2017. สืบค้นเมื่อ 19 November 2020.
- กมลพรรณ นามวงศ์พรหมและสุรีรัตน์ คิ้วฮก. 2535. การขยายพันธุ์สะเดาในหลอดทดลองโดยการกระตุ้นให้เอมบริโอและชิ้นส่วนต้นอ่อนแตกยอดจำนวนมาก. วารสารวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. 10, 1-12
แหล่งข้อมูลอื่น
- National Research Council (US) Panel on Neem (1992). Neem: A Tree For Solving Global Problems. National Research Council (US) Panel on Neem. doi:10.17226/1924. ISBN . PMID 25121266. PDF Copy
- Invasiveness information from Pacific Island Ecosystems at Risk (PIER) 2012-03-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Neem information 2010-07-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน from the (HEAR)
- (2006). . Elsevier/. ISBN . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 29 December 2010. สืบค้นเมื่อ 15 January 2011. Contains a detailed monograph on Azadirachta indica (Neem; Nimba) as well as a discussion of health benefits and usage in clinical practice.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
saeda chuxwithyasastr Azadirachta indica xngkvs Siamese neem tree Nim Margosa Quinine epnimthimithinkaenidinpraethsxinediy ecriyiddiinthiaelng ichpraoychnidmakmaythngepnxaharaelasrangthixyuxasy inibaelaemldsaedamisarxasadierstin Azadirachtin sungmivththiepnsarkhaaemlng inemldminamnthieriykwa margosa oil ichepnsiyxmphaaelayakhaphyathiinstweliyng khyayphnthudwykarephaaemld aettxngribnaipephaathnthihlngcakemldrwng michann casuyesiykhwamsamarthinkarngxkipxyangrwderw chuxxunidaek saeliym phakhehnux kaeda phakhit saedadxkaelaibkhxngsaedasthanakarxnurkskhwamesiyngta IUCN 3 1 karcaaenkchnthangwithyasastrodemn yuaekhrioxtxanackr phuchekhld phuchmithxlaeliyngekhld phuchdxkekhld phuchibeliyngkhuaethekhld orsidxndb engaawngs krathxnskul 1830spichis Azadirachta indicachuxthwinamAzadirachta indica 1830chuxphxngraykar Antelaea azadirachta L Adelb Antelaea canescens Cels ex Heynh Antelaea javanica Gaertn Azadirachta indica subsp vartakii Kothari Londhe amp N P Singh Melia azadirachta L Melia fraxinifolia Salisb Melia hasskarlii K Koch Melia indica A Juss Brandis Melia japonica Hassk Melia parviflora Moon Melia pinnata StokesAzadirachta indicalksnathangphvkssastrimtn sung 15 25 emtr epluxktnaetkepnrxngluktamyaw yxdxxnsinatalaedng ib epnibprakxbaebbkhnnk xxkeriyngslbrupibhxk kwang 3 4 sm yaw 4 8 sm okhnibmnimethakn khxbibckepnfneluxy aephniberiyb siekhiywepnmn dxk xxkepnchxthiplaykingkhnaaetkibxxn dxksikhawnwl klibeliyngmi 5 aechk okhntidkn klibdxkokhntidkn playaeykepn 5 aechk phl rupthrngri khnad 0 8 1 sm phiweriyb phlxxnsiekhiyw sukepnsiehluxngsm emldediyw ruprikarichpraoychnswnthiich dxkchxdxk khnxxn yxd epluxk kanib kraphi yang aekn rak ib phl tn epluxkrak namncakemld srrphkhun dxk yxdxxn aekphisolhit kaeda aekridsidwnginlakhx khnducmitwitxyu barungthatu khblm ichepnxaharphkiddi khnxxn thayphyathi aekridsidwng aekpssawaphikar epluxktn aekikh ecriyxahar aekthxngedin bidmukeluxd kanib aekikh thayarksaikhmalaeriy kraphi aekthungnadixkesb yang dbphisrxn aekn aekxaeciyn khbesmha rak aekorkhphiwhnng aekesmha sungekaaaennxyuinthrwngxk ib phl ichepnyakhaaemlng barungthatu phl misarrskhm ichepnyathayphyathi aelayarabay aekorkhhwicedinphidpkti epluxkrak epnyafadsman aekikh thaihxaeciyn aekorkhphiwhnng namncakemld ichrksaorkhphiwhnng aelayakhaaemlngwithiaelaprimanthiich epnyakhmecriyxahar chxdxkimcakd lwknarxn cimnaplahwan hruxnaphrik hruxichepluxksd praman 1 famux tmna 2 thwyaekw rbprathankhrngla 1 2 thwyaekw ichepnyakhaaemlng saedaihsarskdchux Azadirachin ichkhaaemlngodysutr saedasd 4 kiolkrm khaaek 4 kiolkrm taikhrhxm 4 kiolkrm naaetlaxyangmabdhruxtaihlaexiyd hmkkbna 20 litr 1 khun nanayathikrxngidma 1 litr phsmna 200 litr ichchidkhaaemlnginswnphlim aelaswnphkiddi odyimmiphisaelaxntrayekhmi phl misarkhm bakayanin chxdxk misarphwkiklokhisd chux nimbasterin 0 005 aelanamnhxmraehythimirsephdcdxyu 0 5 nxknnphb nimbecetin nimbesterol krdikhmn aelasarthimirskhm emld minamnkhm margosic acid 45 hruxbangthieriyk Nim Oil aelasarkhmchux nimbin nimbidin Nim Oil mi nimbidin epnswnmakaelaepntwxxkvththimikamathnxyudwyxangxingBarstow M Deepu S 2018 Azadirachta indica IUCN Red List of Threatened Species 2018 e T61793521A61793525 doi 10 2305 IUCN UK 2018 1 RLTS T61793521A61793525 en subkhnemux 19 November 2021 Azadirachta indica A Juss Plants of the World Online Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens Kew 2017 subkhnemux 19 November 2020 kmlphrrn namwngsphrhmaelasurirtn khiwhk 2535 karkhyayphnthusaedainhlxdthdlxngodykarkratunihexmbrioxaelachinswntnxxnaetkyxdcanwnmak warsarwithyasastr mhawithyalyekstrsastr 10 1 12aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb saeda National Research Council US Panel on Neem 1992 Neem A Tree For Solving Global Problems National Research Council US Panel on Neem doi 10 17226 1924 ISBN 978 0 309 04686 2 PMID 25121266 PDF Copy Invasiveness information from Pacific Island Ecosystems at Risk PIER 2012 03 08 thi ewyaebkaemchchin Neem information 2010 07 09 thi ewyaebkaemchchin from the HEAR 2006 Elsevier ISBN 978 0 7234 3410 8 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 29 December 2010 subkhnemux 15 January 2011 Contains a detailed monograph on Azadirachta indica Neem Nimba as well as a discussion of health benefits and usage in clinical practice