ตูอีโตงา

สำหรับ จักรวรรดิดูที่ จักรวรรดิตูอีโตงา

ตูอีโตงา (ตองงา: Tuʻi Tonga) เป็นราชวงศ์ที่ปกครองจักรวรรดิตูอีโตงา โดยตำนานกล่าวถึงการที่เทพเจ้าพระเจ้าของชาวตองงามีพระโอรสกับหญิงมนุษย์โลก แล้วให้กำเนิดออกมาเป็นพระเจ้าอะโฮเออิตู ซึ่งพระเจ้าอะโฮเออิตูนี้เป็นต้นราชวงศ์ตูอีโตงา โดยสถาปนาราชวงศ์นี้ในประมาณ ค.ศ. 950 ราชวงศ์ตูอีโตงาเจริญถึงขีดสุดในช่วงเวลาประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 12 ในรัชสมัยของพระเจ้าโมโม พระเจ้าตูอิตาตูอิและ ซึ่งสามารถขยายอาณาเขตได้กว้างไกล จนกระทั่งประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 15 ราชวงศ์ตูอีโตงาเริ่มเสื่อมอำนาจลงจากการโอนอำนาจส่วนใหญ่ให้ตูอิฮาอะตากาลาอัว จนกระทั่งหมดอำนาจไปใน ค.ศ. 1826 และเสื่อมสลายไปใน ค.ศ. 1865 สำหรับกฎการสืบราชสมบัติของราชวงศ์นี้จะสืบจากพระบิดาสู่พระโอรสเท่านั้น ปัจจุบันเชื้อสายของราชวงศ์นี้ยังอยู่ในสาย

ตูอีโตงา

พระราชอิสริยยศ	ตูอีโตงาแห่งจักรวรรดิตูอีโตงา
ปกครอง	จักรวรรดิตูอีโตงา
เชื้อชาติ	และ
สาขา
จำนวนพระมหากษัตริย์	39 พระองค์
ประมุขพระองค์แรก	สมเด็จพระเจ้าอะโฮเออิตู
ประมุขพระองค์สุดท้าย
ช่วงระยะเวลา	ค.ศ. 950–1826
สถาปนา	ค.ศ. 950
สิ้นสุด	ค.ศ. 1826
ล่มสลาย	ค.ศ. 1865
ราชวงศ์ถัดไป	ราชวงศ์ตูโปอู ราชอาณาจักรตองงา

การก่อตั้งราชวงศ์และการขยายอำนาจ

ราชวงศ์ตูอีโตงาก่อตั้งโดย ซึ่งตามตำนานเชื่อว่าเป็นพระราชโอรสของเทพเจ้าพื้นเมือง เมื่อสิ้นรัชกาลของพระเจ้าอะโฮเออิตูนั้น ไม่ปรากฏหลักฐานใดๆเกี่ยวกับบทบาทของราชวงศ์ นอกจากรายพระนามพระมหากษัตริย์ จนกระทั่งถึงในรัชสมัยพระเจ้าโมโม พระเจ้าตูอิตาตูอิและ ราชวงศ์มีบทบาทสำคัญในการขยายอำนาจของจักรวรรดิได้ตั้งแต่นีวเวถึง หลังจากรัชกาลพระเจ้าตาลาตามาเกิดวิกฤตการณ์สืบราชสมบัติเพราะพระเจ้าตาลาตามาไม่มีพระโอรส จึงตั้งท่อนไม้ขึ้นเป็นตูอีโตงาพระนามว่า เพื่อให้เป็นพระราชบิดาของซึ่งเป็นพระอนุชาของพระเจ้าตาลาตามา

ยุคเสื่อมของราชวงศ์

นับตั้งแต่ ตูอีโตงาพระองค์ที่ 19 จนถึงรัชสมัยของ ตูอีโตงาพระองค์ที่ 23 มีเหตุการณ์ลอบสังหารบ่อยครั้ง จึงตั้งราชวงศ์ตูอิฮาอะตากาลาอัวขึ้น เพื่อช่วยตูอีโตงาปกครอง อย่างไรก็ตามหลังจากสิ้นรัชสมัยของพระเจ้าเกาอูลูโฟนูอาที่ 1 ตูอิฮาอะตากาลาอัวได้เนรเทศตูอีโตงาไปอยู่ที่ซามัว จนกระทั่งตูอีโตงาอ่อนแอลง จึงเชิญตูอีโตงากลับมาปกครอง แต่ไม่มีพระราชอำนาจใดๆมากนัก เป็นเพียงแต่ผู้นำทางจิตวิญญาณเท่านั้น

การสิ้นสุดราชวงศ์

ราชวงศ์ตูอีโตงาสิ้นสุดลง เมื่อเตาฟาอาเฮาได้รับชัยชนะเหนือใน ค.ศ. 1826 ทำให้พระราชอำนาจทุกอย่างของตูอีโตงาหมดลง คงเหลือเพียงแต่ตำแหน่งในนามจนพระเจ้าเลาฟิลิตองงาสวรรคตใน ค.ศ. 1865 ก็มิได้ตั้งใครขึ้นมาดำรงตำแหน่งตูอีโตงาอีก จึงถือว่าราชวงศ์ตูอีโตงาสิ้นสุดลง โดยมีพระมหากษัตริย์ที่มาจากราชวงศ์นี้รวมทั้งสิ้น 39 พระองค์

มรดกของราชวงศ์

การปกครองภายใต้ราชวงศ์นี้ มีการก่อสร้างสำหรับฝังพระบรมศพของตูอีโตงาโดยเฉพาะ ซึ่งอยู่บริเวณเมืองมูอา และเป็นมรดกทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญอย่างหนึ่งของประเทศตองงา

รายพระนามตูอีโตงา

รัชกาลที่	พระปรมาภิไธย	ขึ้นครองราชย์/สละราชสมบัติ
1	สมเด็จพระเจ้าอะโฮเออิตู	ค.ศ. 950 – ??
2	สมเด็จพระเจ้าโลโลฟากางาโล	ไม่ทราบปีที่แน่นอน
3	สมเด็จพระเจ้าฟางาโอเนโอเน	ไม่ทราบปีที่แน่นอน
4	สมเด็จพระเจ้าลีเฮา	ไม่ทราบปีที่แน่นอน
5	สมเด็จพระเจ้าโกฟูตู	ไม่ทราบปีที่แน่นอน
6	สมเด็จพระเจ้ากาโลอา	ไม่ทราบปีที่แน่นอน
7	สมเด็จพระเจ้ามาอูเฮา	ไม่ทราบปีที่แน่นอน
8	สมเด็จพระเจ้าอาปูอาเนอา	ไม่ทราบปีที่แน่นอน
9	สมเด็จพระเจ้าอาฟูลูงา	ไม่ทราบปีที่แน่นอน
10	สมเด็จพระเจ้าโมโม	ประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 12
11	สมเด็จพระเจ้าตูอิตาตูอิ	ช่วงเวลาประมาณ ค.ศ. 1100
12		ช่วงเวลาประมาณ ค.ศ. 1150
13		ครึ่งหลังของ ค.ศ. 1150 (รวม 3 ปี)
14		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
15		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
16		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
17		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
18		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
19		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
20		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
21		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
22		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
23		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
24		ประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 15
โอนอำนาจการปกครองส่วนใหญ่ให้แก่ตูอิฮาอะตากาลาอัว ดำรงสถานะเป็นผู้นำทางจิตวิญญาณสูงสุด
		ประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 15
ตูอิฮาอะตากาลาอัวเชิญตูอีโตงาประทับที่ซามัว
25		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
26		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
27		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
ตูอีโตงาได้รับอนุญาตให้กลับมาประทับที่มูอา
28		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
29		ประมาณปลายคริสต์ศตวรรษที่ 16
ตูอิกาโนกูโปลูเริ่มมีอำนาจ
30		ประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 17
31		ประมาณคริสต์ศตวรรษที่ 17
32		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
33		ไม่ทราบปีที่แน่นอน
34	สมเด็จพระเจ้าฟากานาอะนาอา	ไม่ทราบปีที่แน่นอน
35	สมเด็จพระเจ้าตูอิปูโลตูที่ 2	ค.ศ. 17XX–1770
36	สมเด็จพระเจ้าเปาลาโฮ	ค.ศ. 1770–1784 (รวม 14 ปี)
37	สมเด็จพระเจ้ามาอูลูเปโกโตฟา	ค.ศ. 1784–1795 (รวม 11 ปี)
38		ค.ศ. 1793–1810 (รวม 17 ปี)
39		ค.ศ. 1810–1826 (รวม 16 ปี)
พ่ายแพ้ในสงครามกลางเมือง จักรวรรดิล่มสลาย
		ค.ศ. 1827–1865 (รวม 38 ปี) (ครั้งที่ 2 ไม่มีพระราชอำนาจ)

ดูเพิ่ม

• รายพระนามพระมหากษัตริย์ตองงา
• จักรวรรดิตูอีโตงา
• ตูอิฮาอะตากาลาอัว
• ตูอิกาโนกูโปลู

รายการอ้างอิง

1. "The 'Ahoe'itu Dynasty". royalark. สืบค้นเมื่อ 18 January 2014.
2. (PDF). The Journal of the Polynesian Society. 18 January 2014. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-12-09. สืบค้นเมื่อ 2014-01-18.
3. . Palace Office2013, Tonga. 18 January 2014. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-05-13. สืบค้นเมื่อ 2014-01-18.