กูรมา

กูรมาวตาร (สันสกฤต: कूर्म; Kūrma, ตรงตัว: เต่า) เป็นอวตารที่สองของพระวิษณุใน 10 อวตารของทศาวตาร กูรมะได้ปกป้องโลกจากหายนะ สัญลักษณ์ของกูรมะ คือเต่าและรูปครึ่งมนุษย์ครึ่งเต่า ภาพของกูรมาถูกพบได้หลายวิหาร

พระกูรมะ ในเทวาลัยนารายัณ ตีรูมาลา

ในยุคพระเวท กูรมะเป็นสัณฐานของโลก

ลักษณะ

กูรมะ (เต่า) ใต้เขามันทรคีรี มีพญานาคพันรอบเขา มีเทวดาและอสูรฉุดดึง พร้อมท่ารำของพระวิษณุในสนามบินสุวรรณภูมิ

ในยุคพระเวท คัมภีร์ศตบทพราหมณะ กล่าวว่า กูรมะถูกใช้เป็นสัณฐานของโลก โดยโลกมีสัณฐาน ได้แก่ พญานาคเป็นสัณฐานแรก และเป็นขอบของจักรวาล สัณฐานที่สองคือ กูรมะ สัณฐานที่สามคือ ช้าง 4 เชือก รองโลกที่มีลักษณะเป็นครึ่งวงกลม มีเขาพระสุเมรุเป็นแกนกลาง บนยอดเขาพระสุเมรุเป็นที่ตั้งของสวรรค์

ความเกี่ยวข้องกับตำนานการกวนเกษียรสมุทร

ในวิษณุปุราณะกล่าวว่า เหตุเกิดที่ฤๅษี (อวตารของพระศิวะ บุตรของฤๅษีอัตริ และนางอนุสูยาเทวี) ได้นำพวงมาลาทิพย์มอบให้แก่พระอินทร์ แต่เมื่อพระอินทร์นำไปวางบนกระพองช้างไอราวัต(เอราวัณ) ช้างนั้นก็เกิดเมากลิ่นมาลาทิพย์ ดึงพวงมาลาลงมาที่พื้น และกระทึบจนป่นปี้ จากนั้นก็วิ่งเตลิดหนีไป ฤๅษีทุรวาส เห็นเหตุเช่นนั้น ก็โกรธพระอินทร์ที่ไม่ควบคุมหรือขอโทษต่อเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น จึงสาปให้เหล่าเทวดาทั้งปวง ต้องสูญเสียสมบัติแห่งสวรรค์ รวมถึงฤทธิ์อำนาจ รบกับอสูรครั้งใด ก็ต้องพ่ายแพ้ไปตลอด

เมื่อเหตุการณ์เป็นเช่นนั้น เหล่าเทวดาจึงนำความไปปรึกษาพระมหาเทพทั้งสาม คือ พระพรหม พระวิษณุ และพระศิวะมหาเทพ ซึ่งพระวิษณุเทพทรงแนะให้ทำพิธีกวนเกษียรสมุทร เพื่อให้สมบัติกลับมาเช่นเดิม และให้เกิด "น้ำอมฤต" เพื่อเทวดาดื่มแล้วจะได้เป็นอมตะ ไม่ตาย ซึ่งโดยให้เทวดาไปขอความร่วมมือจากเหล่าอสูรให้มาร่วมมือ โดยให้บอกว่า จะแบ่งน้ำอมฤตให้ครึ่งหนึ่ง

จากนั้นพระวิษณุทรงแนะว่า ให้ชะลอเขามันทระจากเขาหิมาลัย มาเป็นเสาแกน และให้นาควาสุกรีเป็นสายเชือก ตั้งเขามันทระลงกลางเกษียรสมุทร และให้เทวดากับอสูรแบ่งกันจับข้างหัวและหางนาค ซึ่งเทวดายอมจับหางนาค และอสูรจับทางหัวนาค ซึ่งเมื่อเริ่มกวนเกษียรสมุทรไปได้ระยะหนึ่งนั้น เขามันทระซึ่งเป็นแกนกลาง ได้ค่อยๆจมลง และทะลุลงไปในโลกเรื่อยๆ พระวิษณุทรงเห็นเช่นนั้น จึงอวตารไปเป็นกูรมะ(เต่า) ดำลงไปรองรับฐานของมันทระ และยกเขามันทระขึ้นด้วยหลังของเต่านี้เอง จึงทำให้การกวนเกษียรสมุทรดำเนินต่อไปได้

กูรมะอยู่ใต้ภูเขามันทรคีรีที่มีพญานาคที่ถูกพันอยู่ที่ภูเขาในช่วงการกวนเกษียรสมุทร

วิหาร

• วิหารกูรมะ วรทะราชสวามี ในหมู่บ้านกูรไม เมืองจิตตูร์ รัฐอานธรประเทศ
• วิหารศรีกูรมัม ในเมืองศรีกากุลัม รัฐอานธรประเทศ
• วิหารคาวีรังคปุระ ในเมืองจิตรทุรคา รัฐกรณาฏกะ
• วิหารสวรูปนารายัณ ในหมู่บ้านโคฆาต เมือกฮูกลี รัฐเบงกอลตะวันตก

ดูเพิ่ม

• – a Vedic sage whose name also means "tortoise, turtle"

อ้างอิง

1. Dallapiccola, A.L. (1997). "Ceiling Paintings in the Virupaksha Temple, Hampi". South Asian Studies. Taylor & Francis. 13 (1): 55–66. doi:10.1080/02666030.1997.9628525.
2. Prabhat Mukherjee (1981). The History of Medieval Vaishnavism in Orissa. Asian Educational Services. pp. 26–28, 49. ISBN .

บรรณานุกรม

• J. L. Brockington (1998). The Sanskrit Epics. BRILL Academic. ISBN . {{}}: |ref=harv ไม่ถูกต้อง ((help))
• Roshen Dalal (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books India. ISBN . {{}}: |ref=harv ไม่ถูกต้อง ((help))
• Nanditha Krishna (2009). Book Of Vishnu. Penguin Books India. ISBN . สืบค้นเมื่อ 5 January 2013.
• Nanditha Krishna (2010). Sacred Animals of India. Penguin Books India. ISBN . {{}}: |ref=harv ไม่ถูกต้อง ((help))
• Rao, T.A. Gopinatha (1914). Elements of Hindu iconography. Vol. 1: Part I. Madras: Law Printing House.

เว็บที่เชื่อมโยง

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Kurma