กระทรวงพ ฒนาการแห งชาต เป นหน วยงานราชการระด บกระทรวงของไทย จ ดต งข นเม อว นท 23 พฤษภาคม พ ศ 2506 ในสม ยร ฐบาลของจอมพลสฤ

กระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ เป็นหน่วยงานราชการระดับกระทรวงของไทย จัดตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2506 ในสมัยรัฐบาลของจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ในคณะรัฐมนตรีคณะที่ 29 ของไทย โดยมีหน้าที่ในการดูแลรับผิดชอบเกี่ยวกับ งานด้านพลังงาน การพัฒนาที่ดิน การทางหลวง สหกรณ์ และทรัพยากรธรณี

ราชอาณาจักรไทย
กระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ
ภาพรวมกระทรวง

ก่อตั้ง	23 พฤษภาคม พ.ศ. 2506
กระทรวงก่อนหน้า	กระทรวงสหกรณ์ สำนักนายกรัฐมนตรี (บางส่วน) กระทรวงคมนาคม (เฉพาะ กรมทางหลวง) กระทรวงเกษตร (เฉพาะ กรมชลประทาน) กระทรวงอุตสาหกรรม (เฉพาะ กรมโลหกิจ)
ยุบเลิก	29 กันยายน พ.ศ. 2515
เขตอำนาจ	ประเทศไทย
สำนักงานใหญ่	กรุงเทพมหานคร, ประเทศไทย

ภายหลังหลังการรัฐประหารโดยจอมพลถนอม กิตติขจร ได้มีการยุบกระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ เมื่อวันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2515

ประวัติ

ตราสัญลักษณ์ของกระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ บนอาคารที่ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของ ส.ป.ก.

นโยบายการก่อตั้ง กระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ ได้ริเริ่มจาก หลวงวิจิตรวาทการ อดีตปลัดบัญชาการสำนักนายกรัฐมนตรี ได้เสนอแนวนโยบายนี้ให้กับ จอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ต่อมาเมื่อ เกิดการรัฐประหาร ในปี 2501 ก็ได้มีการหารือกับส่วนราชการการต่างๆ ก่อนที่จะมีการจัดตั้ง คณะกรรมการพิเศษพิจารณาการจัดตั้ง กระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ ในปี 2504 โดยมี พลเอก ประภาส จารุเสถียร เป็นประธานกรรมการ โดยให้กระทรวงมีหน้าที่หลัก ในการพัฒนาท้องถิ่น รวมไปถึง การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานของชาติ ทั้งพลังงาน ทางหลวง การพัฒนาที่ดินและทรัพยากรธรณี และ การสหกรณ์

ต่อมาได้มีการศึกษาเพิ่มเติม โดยให้ รองผู้อำนวยการสำนักงบประมาณ (ในขณะนั้น) ไปทำการศึกษาเพิ่มเติม และมีข้อสรุป เมื่อวันที่ 19 มีนาคม พ.ศ. 2506 ว่าให้มีการจัดรูปแบบกระทรวง โดยมีมติอนุมัติร่างจัดตั้งกระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ เพื่อเสนอเข้าที่ประชุมคณะรัฐมนตรี ในการปรับปรุง พระราชบัญญัติปรับปรุง กระทรวง ทบวง กรม ต่อสภาร่างรัฐธรรมนูญ ซึ่งทำหน้าที่เป็นรัฐสภาในเวลานั้น เมื่อวันที่ 18 เมษายน พ.ศ. 2506

ต่อมาเมื่อคณะกรรมธิการฯ ได้พิจารณาแล้วเสร็จ จึงได้เสนอผลการพิจารณาร่างพระราชบัญญัติ เข้าที่ประชุมสภาร่างรัฐธรรมนูญ และได้รับความเห็นชอบทั้งหมด เมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2506

ต่อมาในวันที่ 22 พฤษภาคม 2506 ราชกิจจานุเบกษา ได้เผยแพร่ พระราชบัญญัติปรับปรุง กระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2506 พระราชบัญญัติโอนกิจการบริหารของ กระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2506 และ พระราชบัญญัติจัดระเบียบราชการสำนักนายกรัฐมนตรี พ.ศ. 2506 และมีผลบังคับใช้ เมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2506 ซึ่งเป็นการก่อตั้ง กระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ

ต่อมาเมื่อ มีการปรับปรุงการทรวงใหม่ คณะปฏิวัติ โดย จอมพลถนอม กิตติขจร ได้ออกประกาศของคณะปฏิวัติ โดยให้ยุบเลิกกระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ โดยประกาศลงในราชกิจจานุเบกษา ในประกาศของคณะปฎิวัติ ฉบับที่ 217 ลงวันที่ 29 กันยายน 2515 พร้อมกับประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 216

ปัจจุบันอาคารสำนักงานของกระทรวง เป็นที่ตั้งหลักของสำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม

ตราสัญลักษณ์

ตราสัญลักษณ์ของกระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ เป็นรูปวงกลม ภายในเป็นรูปพระอิศวร พระผู้เป็นเจ้าใหญ่ในความอุดมสมบูรณ์ ความรุ่งเรือง และความผาสุกของปวงชน ประทับลอยอยู่เหนือเมฆ ทรงหลั่งน้ำสังข์ ด้านข้างทั้ง 2 ด้านประกอบด้วยลายเมฆ ด้านล่างเป็นรูปเขื่อนภูมิพล สายส่งไฟฟ้าแรงสูง อาคาร และถนน หมายถึงผลแห่งการพัฒนา

หน่วยงานในสังกัด

ส่วนราชการระดับกรม

หมายเหตุ

หลังจากที่มีการยุบกระทรวง ได้สังกัด สำนักนายกรัฐมนตรี หลังจากนั้นเมื่อปี 2545 ย้ายไปสังกัด กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี และต่อมาย้ายไปสังกัด กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ในปี 2562
หลังจากที่มีการยุบกระทรวง ได้สังกัด กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จนถึงปัจจุบัน
หลังจากที่มีการยุบกระทรวง ได้สังกัด กระทรวงอุตสาหกรรม หลังจากนั้นเมื่อปี 2545 จนถึงปัจจุบัน ย้ายไปสังกัด กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
หลังจากที่มีการยุบกระทรวง ได้สังกัด กระทรวงคมนาคม จนถึงปัจจุบัน
หลังจากที่มีการยุบกระทรวง ได้สังกัด สำนักนายกรัฐมนตรี และถูกยุบในปี 2545 โดยโอนให้สังกัด กระทรวงการต่างประเทศ หลังจากนั้นเมื่อปี 2547 จัดตั้ง ก่อนที่จะเปลี่ยนเป็น ในปี 2555
หลังจากที่มีการยุบกระทรวง ได้สังกัด กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ภายใด้ชื่อ กรมส่งเสริมสหกรณ์ จนถึงปัจจุบัน
เดิมคือ การพลังงานแห่งชาติ (ก่อนปี 2514) หลังจากที่มีการยุบกระทรวง ได้กลับไปอยู่สังกัด สำนักนายกรัฐมนตรี หลังจากนั้นเมื่อปี 2522 ย้ายไปสังกัด กระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและการพลังงาน ต่อมาเปลื่ยนเป็น กรมพัฒนาและส่งเสริมพลังงาน ในปี 2535 โดยแยกส่วนงานที่เกี่ยวข้องกับการวางนโยบายพลังงาน ไปจัดตั้ง สังกัด สำนักนายกรัฐมนตรี และในปี 2545 ได้ย้ายไปสังกัด กระทรวงพลังงาน ภายใด้ชื่อ กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน และ ตามลำดับ

อ้างอิง

ราชกิจจานุเบกษา, พระราชกฤษฎีกา แบ่งส่วนราชการสำนักงานเลขานุการรัฐมนตรี และสำนักงานปลัดกระทรวง กระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๐๖, เล่ม 80, ตอนที่ 51 ฉบับพิเศษ, วันที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2506, หน้า 1
อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ ฯพณฯ จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ นายกรัฐมนตรี และ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพัฒนากรแห่งชาติ วันจันทร์ที่ 17 มีนาคม พ.ศ. 2507 กระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ.
ราชกิจจานุเบกษา, พระราชบัญญัติโอนกิจการบริหารของ กระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๕๐๖, เล่ม 80, ตอนที่ 50 ฉบับพิเศษ, วันที่ 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2506, หน้า 16
ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศของคณะปฎิวัติ ฉบับที่ ๒๑๗, เล่ม 89, ตอนที่ 145 ฉบับพิเศษ, วันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2515, หน้า 17
ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๒๑๖, เล่ม 89, ตอนที่ 145 ฉบับพิเศษ, วันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2515, หน้า 1
ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง กำหนดภาพเครื่องหมายราชการตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายราชการ พุทธศักราช ๒๔๘๒ (ฉบับที่ ๔๔), เล่ม 80, ตอนที่ 62, วันที่ 18 มิถุนายน พ.ศ. 2516, หน้า 348

[7] หลังจากที่มีการยุบกระทรวง ได้สังกัด สำนักนายกรัฐมนตรี หลังจากนั้นเมื่อปี 2545 ย้ายไปสังกัด กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี และต่อมาย้ายไปสังกัด กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ในปี 2562

[กระทรวงหนึ่ง-8] หลังจากที่มีการยุบกระทรวง ได้สังกัด กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จนถึงปัจจุบัน

[9] หลังจากที่มีการยุบกระทรวง ได้สังกัด กระทรวงอุตสาหกรรม หลังจากนั้นเมื่อปี 2545 จนถึงปัจจุบัน ย้ายไปสังกัด กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

[10] หลังจากที่มีการยุบกระทรวง ได้สังกัด กระทรวงคมนาคม จนถึงปัจจุบัน

[11] หลังจากที่มีการยุบกระทรวง ได้สังกัด สำนักนายกรัฐมนตรี และถูกยุบในปี 2545 โดยโอนให้สังกัด กระทรวงการต่างประเทศ หลังจากนั้นเมื่อปี 2547 จัดตั้ง ก่อนที่จะเปลี่ยนเป็น ในปี 2555

[กระทรวงสอง-12] หลังจากที่มีการยุบกระทรวง ได้สังกัด กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ภายใด้ชื่อ กรมส่งเสริมสหกรณ์ จนถึงปัจจุบัน

[13] เดิมคือ การพลังงานแห่งชาติ (ก่อนปี 2514) หลังจากที่มีการยุบกระทรวง ได้กลับไปอยู่สังกัด สำนักนายกรัฐมนตรี หลังจากนั้นเมื่อปี 2522 ย้ายไปสังกัด กระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและการพลังงาน ต่อมาเปลื่ยนเป็น กรมพัฒนาและส่งเสริมพลังงาน ในปี 2535 โดยแยกส่วนงานที่เกี่ยวข้องกับการวางนโยบายพลังงาน ไปจัดตั้ง สังกัด สำนักนายกรัฐมนตรี และในปี 2545 ได้ย้ายไปสังกัด กระทรวงพลังงาน ภายใด้ชื่อ กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน และ ตามลำดับ

[:01-1] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชกฤษฎีกา แบ่งส่วนราชการสำนักงานเลขานุการรัฐมนตรี และสำนักงานปลัดกระทรวง กระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ พ.ศ. ๒๕๐๖, เล่ม 80, ตอนที่ 51 ฉบับพิเศษ, วันที่ 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2506, หน้า 1

[:02-2] อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ ฯพณฯ จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ นายกรัฐมนตรี และ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพัฒนากรแห่งชาติ วันจันทร์ที่ 17 มีนาคม พ.ศ. 2507 กระทรวงพัฒนาการแห่งชาติ.

[3] ราชกิจจานุเบกษา, พระราชบัญญัติโอนกิจการบริหารของ กระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. ๒๕๐๖, เล่ม 80, ตอนที่ 50 ฉบับพิเศษ, วันที่ 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2506, หน้า 16

[4] ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศของคณะปฎิวัติ ฉบับที่ ๒๑๗, เล่ม 89, ตอนที่ 145 ฉบับพิเศษ, วันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2515, หน้า 17

[5] ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๒๑๖, เล่ม 89, ตอนที่ 145 ฉบับพิเศษ, วันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2515, หน้า 1

[6] ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง กำหนดภาพเครื่องหมายราชการตามพระราชบัญญัติเครื่องหมายราชการ พุทธศักราช ๒๔๘๒ (ฉบับที่ ๔๔), เล่ม 80, ตอนที่ 62, วันที่ 18 มิถุนายน พ.ศ. 2516, หน้า 348