ไลบีเรีย

6°30′N 9°30′W / 6.500°N 9.500°W / 6.500; -9.500

สาธารณรัฐไลบีเรีย Republic of Liberia (อังกฤษ)
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
คำขวัญ: "The Love of Liberty Brought Us Here" (ความรักแห่งเสรีภาพพาเรามาที่นี้)
เพลงชาติ: ออลเฮลไลบีเรียเฮล!
ที่ตั้งของ ประเทศไลบีเรีย  (เขียวเข้ม)
เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด	มอนโรเวีย 6°19′N 10°48′W / 6.317°N 10.800°W / 6.317; -10.800
ภาษาราชการ	อังกฤษ
กลุ่มชาติพันธุ์ (2008)	20.3% 13.4% 10% 8% 7.9% 6% 5.1% 4.8% 4.4% 4% 4% 3.2% 3% 1.3% 1.2% 0.8% 0.3% 0.6% อื่น ๆ 1.4% แอฟริกันอื่น ๆ 0.1% ไม่ใช่แอฟริกัน
ศาสนา (2020)	86.2% คริสต์ 11.7% อิสลาม 1.4% ไม่มีศาสนา 0.7% อื่น ๆ
การปกครอง	รัฐเดี่ยว ระบบประธานาธิบดี สาธารณรัฐตามรัฐธรรมนูญ
•
•
•
•
สภานิติบัญญัติ
• สภาสูง
• สภาล่าง
และเป็นเอกราชจาก
• ตั้งถิ่นฐาน	7 มกราคม ค.ศ. 1822
•	26 กรกฎาคม ค.ศ. 1847
• ผนวก	18 มีนาคม ค.ศ. 1857
• สหรัฐยอมรับ	5 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1862
• เป็นสมาชิกสหประชาชาติ	2 พฤศจิกายน ค.ศ. 1945
•	6 มกราคม ค.ศ. 1986
พื้นที่
• รวม	111,369 ตารางกิโลเมตร (43,000 ตารางไมล์) (อันดับที่ 102)
• แหล่งน้ำ (%)	13.514
ประชากร
• 2021 ประมาณ	5,214,030 (อันดับที่ 123)
• สำมะโนประชากร 2008	3,476,608
• ความหนาแน่น	40.43 ต่อตารางกิโลเมตร (104.7 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 180)
จีดีพี (อำนาจซื้อ)	2019 (ประมาณ)
• รวม	6.468 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ
• ต่อหัว	1,413 ดอลลาร์สหรัฐ
จีดีพี (ราคาตลาด)	2019 (ประมาณ)
• รวม	3.221 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ
• ต่อหัว	704 ดอลลาร์สหรัฐ
จีนี (2016)	35.3 ปานกลาง
เอชดีไอ (2019)	0.480 ต่ำ · อันดับที่ 175
สกุลเงิน	ดอลลาร์ไลบีเรีย (LRD)
เขตเวลา	UTC (เวลามาตรฐานกรีนิช)
	ดด/วว/ปปปป
ขับรถด้าน	ขวา
รหัสโทรศัพท์
โดเมนบนสุด	.lr

ไลบีเรีย (อังกฤษ: Liberia) หรือชื่อทางการคือ สาธารณรัฐไลบีเรีย (Republic of Liberia) เป็นประเทศที่อยู่ในเขตแอฟริกาตะวันตก ติดกับประเทศเซียร์ราลีโอนทางด้านทิศตะวันตก ประเทศกินีทางด้านทิศเหนือ และประเทศโกตดิวัวร์ทางด้านทิศตะวันออก มีเมืองหลวงชื่อมอนโรเวียปกครองโดยใช้ระบอบประชาธิปไตย

จากการสำรวจประชากรในปี 2008 มีประชากรอยู่ 3,476,608 คน และมีพื้นที่ครอบคลุม 111,369 ตร.กม. (43,000 ตร.ไมล์)

ประวัติศาสตร์

ไลบีเรียเป็นประเทศในแอฟริกาตะวันตกที่ก่อตั้งโดยคนผิวสีจากประเทศสหรัฐอเมริกา การอพยพของชาวแอฟริกันอเมริกัน ทั้งที่เป็นอิสระและเพิ่งได้รับอิสรภาพ ได้รับทุนและจัดการโดย American Colonization Society (ACS) อัตราการเสียชีวิตของผู้ตั้งถิ่นฐานเหล่านี้สูงที่สุดในประวัติศาสตร์ของมนุษย์ที่บันทึกไว้อย่างแม่นยำ จากผู้อพยพ 4,571 คนที่มาถึงไลบีเรียระหว่างปี พ.ศ. 2363 ถึง พ.ศ. 2386 มีเพียง 1,819 คนเท่านั้นที่รอดชีวิต ในปี ค.ศ. 1846 โจเซฟ เจนกินส์ โรเบิร์ตส์ผู้ว่าการผิวสีคนแรกของไลบีเรียร้องขอให้สภานิติบัญญัติไลบีเรียประกาศเอกราช แต่ในลักษณะที่จะอนุญาตให้พวกเขาติดต่อกับ ACS ได้ สภานิติบัญญัติเรียกร้องให้มีการลงประชามติซึ่งไลบีเรียเลือกเอกราช เมื่อวันที่ 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2390 กลุ่มผู้ลงนาม 11 รายประกาศให้ไลบีเรียเป็นประเทศเอกราช ACS รวมถึงรัฐบาลของรัฐทางตอนเหนือหลายแห่งและการตั้งอาณานิคมในท้องถิ่นยังคงให้เงินและผู้อพยพในช่วงปลายทศวรรษ 1870 รัฐบาลสหรัฐฯ ปฏิเสธที่จะดำเนินการตามคำขอจาก ACS ให้ไลบีเรียเป็นอาณานิคมของอเมริกาหรือจัดตั้งอารักขาอย่างเป็นทางการเหนือไลบีเรีย แต่ได้ใช้ "อารักขาทางศีลธรรม" เหนือไลบีเรีย โดยเข้าแทรกแซงเมื่อภัยคุกคามปรากฏต่อการขยายอาณาเขตหรืออำนาจอธิปไตยของไลบีเรีย เมื่อได้รับเอกราชจากไลบีเรีย โรเบิร์ตได้รับเลือกให้เป็นประธานาธิบดีคนแรกของไลบีเรีย ไลบีเรียยังคงได้รับเอกราชตลอดช่วงแย่งชิงเพื่อแอฟริกาโดยมหาอำนาจอาณานิคมของยุโรปในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 ขณะที่ยังคงอยู่ในขอบเขตอิทธิพลของอเมริกา ประธานาธิบดี วิลเลียม ฮาวเวิร์ด แทฟต์ ให้การสนับสนุนสหรัฐต่อไลบีเรียเป็นลำดับความสำคัญของนโยบายต่างประเทศของเขา ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1920 เศรษฐกิจมุ่งเน้นไปที่การแสวงหาผลประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ อุตสาหกรรมยางโดยเฉพาะบริษัท Firestone ครองเศรษฐกิจ จนกระทั่งปี พ.ศ. 2523 ไลบีเรียถูกควบคุมทางการเมืองโดยลูกหลานของผู้ตั้งถิ่นฐานชาวแอฟริกัน - อเมริกันดั้งเดิมซึ่งรู้จักกันในนาม Americo-Liberians ซึ่งประกอบด้วยประชากรส่วนน้อย การโค่นล้มระบอบการปกครองของอเมริกา-ไลบีเรียอย่างรุนแรงในปีนั้นนำไปสู่สงครามกลางเมืองสองครั้งที่ทำลายล้างประเทศครั้งแรกตั้งแต่ปี 1989–1997 และครั้งที่สองตั้งแต่ ปี 1999–2003

ประวัติศาสตร์ยุคแรก

Map of Liberia circa 1830

นักประวัติศาสตร์เชื่อว่าชนพื้นเมือง หลายคน ในไลบีเรียอพยพมาจากทางเหนือและตะวันออกระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 12 ถึง 16 นักสำรวจชาวโปรตุเกสได้ติดต่อกับผู้คนในดินแดนซึ่งต่อมารู้จักกันในชื่อ "ไลบีเรีย" ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1462 พวกเขาตั้งชื่อพื้นที่ว่า Costa da Pimenta (Pepper Coast) หรือ Grain Coast เนื่องจากมีพริกไทยมากมายซึ่งกลายเป็นที่ต้องการ ในการทำอาหารยุโรป

ในปี ค.ศ. 1602 ชาวดัตช์ได้จัดตั้งด่านการค้าที่แกรนด์เคปเมาท์แต่ได้ทำลายมันในอีกหนึ่งปีต่อมา ในปี ค.ศ. 1663 ชาวอังกฤษได้ตั้งกระทู้ซื้อขายสินค้าบนชายฝั่งพริกไทย ไม่มีการตั้งถิ่นฐานที่รู้จักโดยชาวยุโรปอีกจนกระทั่งการมาถึงในปี พ.ศ. 2364 ของคนผิวดำจากสหรัฐอเมริกา

การแบ่งเขตการปกครอง

การแบ่งเขตการปกครองของประเทศไลบีเรียในปัจจุบัน

ประเทศไลบีเรียแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 15 เทศมณฑล (counties) โดยแต่ละมณฑลจะแบ่งย่อยออกเป็น เขต (districts) ได้แก่

เทศมณฑล	เมืองหลัก	ประชากร	พื้นที่	ก่อตั้งเมื่อ
โบมี	ทับแมนบูร์ก	82,036	750 ตารางไมล์ (1,942 ตารางกิโลเมตร)	ค.ศ. 1984
บอง		328,919	3,387 ตารางไมล์ (8,772 ตารางกิโลเมตร)	ค.ศ. 1964
บาร์โพลู	โบพูลู	83,758	3,741 ตารางไมล์ (9,689 ตารางกิโลเมตร)	ค.ศ. 2001
แกรนด์แบสซา		224,839	3,064 ตารางไมล์ (7,936 ตารางกิโลเมตร)	ค.ศ. 1839
แกรนด์เคปเมานต์		129,055	1,993 ตารางไมล์ (5,162 ตารางกิโลเมตร)	ค.ศ. 1844
แกรนด์เกเดห์		126,146	4,048 ตารางไมล์ (10,484 ตารางกิโลเมตร)	ค.ศ. 1964
แกรนด์ครู		57,106	1,504 ตารางไมล์ (3,895 ตารางกิโลเมตร)	ค.ศ. 1984
โลฟา		270,114	3,854 ตารางไมล์ (9,982 ตารางกิโลเมตร)	ค.ศ. 1964
มาร์กีบี		199,689	1,010 ตารางไมล์ (2,616 ตารางกิโลเมตร)	ค.ศ. 1985
แมริแลนด์	ฮาร์เปอร์	136,404	887 ตารางไมล์ (2,297 ตารางกิโลเมตร)	ค.ศ. 1857
มอนต์เซอร์ราโด		1,144,806	737 ตารางไมล์ (1,909 ตารางกิโลเมตร)	ค.ศ. 1839
นิมบา		468,088	4,460 ตารางไมล์ (11,551 ตารางกิโลเมตร)	ค.ศ. 1964
ริเวอร์เซสส์		65,862	2,160 ตารางไมล์ (5,594 ตารางกิโลเมตร)	ค.ศ. 1985
ริเวอร์กี		67,318	1,974 ตารางไมล์ (5,113 ตารางกิโลเมตร)	ค.ศ. 2000
ไซโน		104,932	3,914 ตารางไมล์ (10,137 ตารางกิโลเมตร)	ค.ศ. 1843

ต่างประเทศ

ความสัมพันธ์กับราชอาณาจักรไทย

ความสัมพันธ์ด้านการทูต

ประเทศไทยและสาธารณรัฐไลบีเรียได้สถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างกัน เมื่อวันที่ 2 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2510 ความสัมพันธ์ระหว่างกันราบรื่นมาโดยตลอด ประเทศไทยมอบหมายให้สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงดาการ์ มีเขตอาณารับผิดชอบไลบีเรีย ส่วนไลบีเรียมอบให้สถานเอกอัครราชทูตไลบีเรียประจำประเทศญี่ปุ่น มีเขตอาณาครอบคลุมประเทศไทย ทั้งนี้ ไลบีเรียเคยแต่งตั้งนายอภิชาติ ชโยภาส เป็นกงสุลกิตติมศักดิ์ไลบีเรียประจำประเทศไทย อย่างไรก็ตาม โดยที่ในปี พ.ศ. 2550 ไลบีเรียได้ยกเลิกกงสุลกิตติมศักดิ์ทั่วโลก จึงได้มีการถอดถอนกงสุลกิตติมศักดิ์ไลบีเรียประจำประเทศไทยเมื่อวันที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2550

วัฒนธรรม

การมีคู่ครองหลายคน

หนึ่งในสามของหญิงชาวไลบีเรียในช่วงอายุ 15–49 แต่งงานโดยมีคู่ครองหลายคน โดยจารีตประเพณีอนุญาตให้ชายมีภรรยาสูงสุด 4 คน

ระบบการวัด

ไลบีเรียเป็นหนึ่งในสามประเทศที่ยังไม่ใช้ระบบหน่วยวัดระหว่างประเทศ (ระบบเมตริก) ส่วนอีกสองประเทศคือสหรัฐ และประเทศพม่า

รัฐบาลไลบีเรียเริ่มเปลี่ยนผ่านจากไปเป็นระบบเมตริก อย่างไรก็ตาม การเปลี่ยนแปลงยังคงค่อยเป็นค่อยไป โดยรายงานรัฐบาลใช้ทั้งหน่วยตามธรรมเนียมของสหรัฐกับหน่วยเมตริกควบกัน ใน ค.ศ. 2018 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์และอุตสาหกรรมไลบีเรียประกาศว่า รัฐบาลไลบีเรียแตรียมประกาศใช้ระบบเมตริก

หมายเหตุ

1. ยังคงดำเนินอยู่ ในทางปฏิบัติยังใช้ผสมกัน ประชากรโดยทั่วไปนิยมใช้หน่วยตามธรรมเนียมและอุตสาหกรรมในแบบเมตริกทั้งหมดหรือผสมกัน
2. ประเทศพม่าเริ่มเปลี่ยนเป็นระบบเมตริกตั้งแต่ ค.ศ. 2013 และเปลี่ยนผ่านจากหน่วยวัดแบบอังกฤษและนับตั้งแต่นั้น

อ้างอิง

1. "Liberia". The Central Intelligence Agency side for Liberia. Central Intelligence Agency. 2021. สืบค้นเมื่อ June 8, 2021.
2. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-11-06. สืบค้นเมื่อ 2021-11-02.
3. "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. สืบค้นเมื่อ September 1, 2019.
4. "GINI index". World Bank.
5. Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN . สืบค้นเมื่อ 16 December 2020.
6. Lewis, M. Paul; Simons, Gary F.; Fennig, Charles D., บ.ก. (2015). "Liberia". Ethnologue (18th ed.). Dallas, Texas: SIL International.
7. Liberia Institute of Statistics and Geo-Information Services (May 2009). (PDF). 2008 Population and Housing Census. Republic of Liberia. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2013-09-11. สืบค้นเมื่อ 2009-06-10. {{}}: ระบุ |archivedate= และ |archive-date= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)); ระบุ |archiveurl= และ |archive-url= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help))
8. (PDF). Government of the Republic of Liberia. 2008. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-02-13. สืบค้นเมื่อ 2008-10-14. {{}}: ระบุ |archivedate= และ |archive-date= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)); ระบุ |archiveurl= และ |archive-url= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help))
9. OECD Atlas of Gender and Development: How Social Norms Affect Gender Equality in non-OECD Countries, OECD Publishing, 2010. p 236.
10. Olukoju, Ayodeji. "Gender Roles, Marriage and Family", Culture and Customs of Liberia. Westport: Greenwood Press, 2006, p. 97.
11. . Appendix G: Weights and Measures. US Central Intelligence Agency. 2010. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ April 24, 2010. สืบค้นเมื่อ April 24, 2010. {{}}: ระบุ |accessdate= และ |access-date= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)); ระบุ |archivedate= และ |archive-date= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)); ระบุ |archiveurl= และ |archive-url= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help))
12. . www.elevenmyanmar.com. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-03-24. สืบค้นเมื่อ 2015-11-02.
13. Wilcox, Michael D., Jr. Department of Agricultural Economics University of Tennessee (2008). (PDF). Presentation and Policy Brief. University of Tennessee. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ June 24, 2010. สืบค้นเมื่อ April 25, 2010. {{}}: ระบุ |accessdate= และ |access-date= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)); ระบุ |archivedate= และ |archive-date= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)); ระบุ |archiveurl= และ |archive-url= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help))CS1 maint: multiple names: authors list ()
14. Government of Liberia (2008). . Government of the Republic of Liberia. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ January 14, 2010. สืบค้นเมื่อ May 1, 2010. {{}}: ระบุ |accessdate= และ |access-date= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)); ระบุ |archivedate= และ |archive-date= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)); ระบุ |archiveurl= และ |archive-url= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help))
15. Shannon, Eugene H. (December 31, 2009). (PDF). Liberian Ministry of Lands, Mines and Energy. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ April 10, 2011. สืบค้นเมื่อ May 1, 2010. {{}}: ระบุ |accessdate= และ |access-date= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)); ระบุ |archivedate= และ |archive-date= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)); ระบุ |archiveurl= และ |archive-url= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help))
16. Dopoe, Robin (May 25, 2018). . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-11-09. สืบค้นเมื่อ September 1, 2019. {{}}: ระบุ |accessdate= และ |access-date= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)); ระบุ |archivedate= และ |archive-date= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)); ระบุ |archiveurl= และ |archive-url= มากกว่าหนึ่งรายการ ((help))

อ่านเพิ่ม

• Cooper, Helene, House at Sugar Beach: In Search of a Lost African Childhood (Simon & Schuster, 2008, ISBN )
• Gilbert, Erik; Reynolds, Jonathan T (October 2003). Africa in World History, From Prehistory to the Present (Paperback ed.). Prentice Hall. ISBN .
• Greene, Barbara (March 5, 1991). Too Late to Turn Back. Penguin. ISBN .
• Greene, Graham (1936). . Vintage. ISBN .
• Hetherington, Tim (2009). Long Story Bit By Bit: Liberia Retold. New York: Umbrage. ISBN .
• Huffman, Alan (2004). Mississippi in Africa: The Saga of the Slaves of Prospect Hill Plantation and Their Legacy in Liberia Today. Gotham Books. ISBN .
• Kraaij, Fred; van der (2015). Liberia : From the Love of Liberty to Paradise Lost. African Studies Centre, Leiden. ISBN .

• Lang, Victoria, To Liberia: Destiny's Timing (Publish America, Baltimore, 2004, ISBN ). A fast-paced gripping novel of the journey of a young Black couple fleeing America to settle in the African motherland of Liberia.
• Maksik, Alexander, A Marker to Measure Drift (John Murray 2013; Paperback 2014; ISBN ). A beautifully written, powerful & moving novel about a young woman's experience of and escape from the Liberian civil war.
• Merriam Webster's Geographical Dictionary: 3rd Edition (Paperback ed.). Merriam Webster Inc., Springfield. 1997. ISBN .
• , Military Coups in West Africa Since The Sixties, Chapter Eight: Liberia: 'The Love of Liberty Brought Us Here,' pp. 85–110, , Huntington, New York, 2001; Godfrey Mwakikagile, The Modern African State: Quest for Transformation, Chapter One: The Collapse of A Modern African State: Death and Rebirth of Liberia, pp. 1–18, Nova Science Publishers, Inc., 2001.
• Pham, John-Peter (April 4, 2001). Liberia: Portrait of a Failed State. Reed Press. ISBN .
• Sankawulo, Wilton, Great Tales of Liberia. Dr. Sankawulo is the compiler of these tales from Liberia and about Liberian culture. Editura Universitatii "Lucian Blaga", Sibiu, Romania, 2004. ISBN .
• Sankawulo, Wilton, Sundown at Dawn: A Liberian Odyssey. Recommended by the Cultural Resource Center, Center for Applied Linguistics for its content concerning Liberian culture. ISBN 
• Shaw, Elma, Redemption Road: The Quest for Peace and Justice in Liberia (a novel), with a Foreword by President Ellen Johnson Sirleaf (Cotton Tree Press, 2008, ISBN )
• Williams, Gabriel I. H. (July 6, 2006). Liberia: The Heart of Darkness. Trafford Publishing. ISBN .

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ประเทศไลบีเรีย

วิกิท่องเที่ยว มีคำแนะนำการท่องเที่ยวสำหรับ Liberia

• Chief of State and Cabinet Members 2020-10-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Liberia. The World Factbook. Central Intelligence Agency.
• from UCB Libraries GovPubs.
• ประเทศไลบีเรีย ที่เว็บไซต์ Curlie
• Liberia profile from the BBC News.
• Liberia profile from the Country portal.
• "Liberia Maps", Perry–Castañeda Library, University of Texas at Austin.
• Wikimedia Atlas of Liberia