เดปาจิกะ

เดปาจิกะ (ญี่ปุ่น: デパ地下; โรมาจิ: depachika) เป็นชื่อสามัญของแผนกอาหารในห้างสรรพสินค้าญี่ปุ่น โดยปกติจะอยู่ที่ชั้นใต้ดิน แต่เดปาจิกะบางแห่งอาจไม่ได้อยู่ที่ชั้นใต้ดินเนื่องจากกลยุทธ์ทางธุรกิจและสภาพอาคาร

ผู้เช่าร้านอาหารสำเร็จรูปที่มีลูกค้าหนาแน่นในช่วงเย็น

ร้านขนมในเดปาจิกะ

ชั้นใต้ดิน ของห้างสรรพสินค้าลอตเตในเกาหลีใต้

ภาพรวม

อาหารหลักที่ขายในเดปาจิกะ ได้แก่ อาหารปรุงสำเร็จ ข้าวกล่อง ขนมหวาน และ เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ในกรณีของขนมหวานและอาหารสำเร็จรูป ผู้เช่าบางรายจะเปิดร้านในเดปาจิกะ นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมต่าง ๆ เช่น กิจกรรมส่งเสริมการตลาด และการขายเอกิเบ็ง

นอกจากการขายแบบเห็นหน้ากับลูกค้าแล้ว ยังมีผู้เช่าชั้นใต้ดินของห้างสรรพสินค้าที่ดูแลการสั่งซื้อทางไปรษณีย์และบริการจัดส่ง ซึ่งได้ขยายตัวในช่วงต้นปี 2020 เนื่องจากผู้คนงดออกไปข้างนอกเนื่องจาก การระบาดทั่วของโควิด-19

ห้างสรรพสินค้าบางแห่งมีตราสินค้าเดปาจิกะเป็นของตัวเอง เช่น "ฟีสต์พาราไดซ์" ของไดมารูมัตสึซากายะ, "ฮอปทาวน์" กับ "เอฟว์รีเดย์" ของโซโก และ "เซบุฟู้ดฮอลล์" ของเซบุ เป็นต้น

ประวัติ

เดปาจิกะแห่งแรกในญี่ปุ่นเปิดตัวในปี ค.ศ. 1936 ที่ห้างสรรพสินค้ามัตสึซากายะ สาขานาโกยา หลังจากนั้นเดปาจิกะก็กระจายไปทั่วประเทศ ตรงกันข้ามกับร้านกิโมโนที่มีมายาวนานอย่างมัตสึซากายะ ห้างสรรพสินค้าเกิดใหม่ในเครือบริษัทรถไฟ เช่น ห้างสรรพสินค้าฮังเคียว ไม่สามารถทำยอดขายชุดกิโมโนได้ดีนัก จึงกำหนดนโยบายที่เน้นผลิตภัณฑ์อาหาร และในปี 1934 เมื่อฮังเคียวมีส่วนอาหารที่ชั้นล่าง โดยเปิด ร้านไอศกรีม และผลิตภัณฑ์ขนม

สื่อมวลชน เช่น โทรทัศน์ และ นิตยสาร เริ่มใช้ชื่อ "เดปาจิกะ" ในปี ค.ศ. 2000 เมื่อห้างสรรพสินค้าโตคิว สาขาโทโยโกะ ได้จัด "งานแสดงอาหารโตคิว" ในช่วงเวลาดังกล่าว เทรุยูกิ ซาเอกุสะ ซึ่งเป็นประธานห้างสรรพสินค้าฮันชิน มุ่งเน้นไปที่แผนกอาหาร ซึ่งห้างสรรพสินค้าอื่นๆ ไม่ได้ใส่ใจมากนักเนื่องจากมีอัตรากำไรขั้นต้นที่ต่ำ และมุ่งเน้นไปที่การจัดการอาหารที่สามารถนำไปใช้ได้ ว่ากันว่าเขาสร้างเดปาจิกะขนาดใหญ่ที่สุด

เหตุผลที่เดปาจิกะอยู่ชั้นใต้ดิน

ห้างสรรพสินค้าหลายแห่งจัดชั้นใต้ดินหรือชั้นล่างเป็นแผนกอาหาร เนื่องจากมีข้อดีคือค่าใช้จ่ายในการติดตั้งสาธารณูปโภคต่าง ๆ เช่น ระบบประปา แก๊ส และไฟฟ้า ที่ชั้นล่างต่ำกว่าเมื่อเทียบกับการติดตั้งที่ชั้นบน ห้างสรรพสินค้าโตคิว สาขาฮนเท็น เคยมีแผนกอาหารที่ชั้นบนสุด แต่ต่อมาได้ย้ายไปที่ชั้นใต้ดินเนื่องจากพื้นที่จำกัด และต้องใช้เวลาในการขนย้ายสินค้า ข้อดีอีกประการหนึ่งคือสามารถเชื่อมต่อกับสถานีรถไฟใต้ดิน เพื่อเป็นส่วนหนึ่งของเมืองใต้ดิน และเชื่อมต่อโดยตรงกับลานจอดรถใต้ดิน เพื่อให้ลูกค้าเข้าร้านจากใต้ดินได้ จุดมุ่งหมายคือการดึงดูดลูกค้าที่มารวมตัวกันในส่วนอาหารให้ขึ้นไปชั้นบน สิ่งนี้เรียกว่า "เอฟเฟกต์น้ำพุ"

อย่างไรก็ตาม เนื่องจากเหตุผลทางโครงสร้างและเหตุผลอื่น ๆ ทำให้มีเดปาจิกะบางแห่งที่ไม่ได้อยู่ใต้ดิน อย่างไรก็ตาม แม้จะในกรณีเช่นนี้ ก็มักจะตั้งอยู่ที่ชั้นล่าง เช่น ชั้น 1

• ด้วยเหตุผลต่างๆ เช่น ไม่มีพื้นที่ขนาดใหญ่และจำเป็นต้องเพิ่มพื้นที่ส่วนอาหาร เดปาจิกะจึงถูกแบ่งออกเป็นพื้นที่ใต้ดินและพื้นที่เหนือพื้นดิน ในกรณีส่วนใหญ่ ร้านค้าต่างๆ เช่น อาหารสดและอาหารสำเร็จรูปจะอยู่ใต้ดิน และร้านขายขนมหวานจะอยู่เหนือพื้นดิน
  • ห้างสรรพสินค้าโอดะคิว สาขาชินจูกุ และ ห้างสรรพสินค้ามัตสึซากะ สาขาอุเอโนะ มีร้านเครื่องสำอางและขนมหวานที่มีกลุ่มลูกค้าคล้ายกันอยู่บนชั้นวางสินค้า กระตุ้นให้เกิดการช้อปปิ้ง
  • ห้างสรรพสินค้าทาคาชิมาย่า สาขาคาชิวะ มีเครื่องดื่มแอลกอฮอล์อยู่ที่ชั้นใต้ดินที่สองของอาคารหลักซึ่งเป็นบริเวณห้างสรรพสินค้า อาหารสดและอาหารปรุงสำเร็จที่ชั้นใต้ดินแรก และขนมหวานที่ชั้นหนึ่ง นอกจากนี้ยังมี ซูเปอร์มาร์เก็ต ที่ชั้น 1 ของอาคารเอส และแผนกอาหารที่ชั้น 2
• ในตอนแรก ตัวอาคารไม่มีพื้นที่ใต้ดิน และใช้สำหรับสิ่งอื่นนอกเหนือจากชั้นขาย เช่น ลานจอดรถ ที่จอดรถจักรยาน และห้องเครื่อง
  • ห้างสรรพสินค้าทาคาชิมาย่า สาขาซาไก มีแผนผังพิเศษ โดยชั้นใต้ดินทำหน้าที่เป็นพื้นที่ร้านอาหาร อาหารสดกับอาหารปรุงสำเร็จบนชั้น 1 และขนมหวานบนชั้น 2
• ซูเปอร์มาร์เก็ตจะอยู่ชั้นใต้ดิน และร้านขายอาหารกับขนมหวานจะอยู่ชั้นเหนือดิน

การเปิดร้านเฉพาะในชั้นใต้ดินของห้างสรรพสินค้า

ห้างสรรพสินค้าบางแห่งจะเปิดเฉพาะชั้นใต้ดินสำหรับขายอาหารเท่านั้น และส่วนใหญ่จะเปิดเป็นหนึ่งในผู้เช่ารายใหญ่ในของกิจการดังกล่าว

สำหรับห้างสรรพสินค้าที่ร่วมทุนกับบริษัทรถไฟฟ้า เมื่อมีการลดขนาดหรือถอนตัวเนื่องจากปัญหาในการขายเสื้อผ้าหรือการแข่งขันกับร้านค้าใกล้เคียง จะเหลือเพียงแผนกอาหารแบบซื้อกลับไปรับประทานที่บ้านเท่านั้นที่อยู่ภายใต้การจัดการโดยตรง เจ้าของห้างสรรพสินค้าดังกล่าวจะเรียกคืนพื้นที่จำหน่ายที่ไม่ใช่อาหารกลับมาอยู่ในกรรมสิทธิ์ของตน หรือจะเชิญร้านค้าเฉพาะทางมาเปิดในพื้นที่ดังกล่าวแทน

เดปาจิกะในประเทศไทย

ในประเทศไทยแม้จะไม่มีการนำชื่อเดปาจิกะมาใช้งานแบบชัดเจน แต่ในศูนย์การค้าและห้างสรรพสินค้าหลายแห่งก็ได้วางแผนผังโดยให้ซูเปอร์มาร์เก็ต และศูนย์อาหาร ถูกวางอยู่ชั้นใต้ดิน เช่นเดียวกันกับรูปแบบเดปาจิกะ เช่น ห้างสรรพสินค้าเซ็นทรัล สาขาบางรัก, ห้างสรรพสินค้าเซ็นทรัล สาขาสุขุมวิท, ศูนย์การค้าเซ็นทรัล พระราม 9, หรือศูนย์การค้าดิเอสพละนาด รัชดาภิเษก เป็นต้น ต่อมา อิเซตัน มิตซูโคชิ โฮลดิ้งส์ ได้นำซูเปอร์มาร์เก็ตรูปแบบเดปาจิกะมาเปิดในประเทศไทย ในชื่อ "มิตซูโคชิ เดปาจิกะ" ตั้งอยู่ที่อาคารพาเหรด แอท วัน แบงค็อก โดยเปิดให้บริการอย่างไม่เป็นทางการวันที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2567 โดยพื้นที่บางส่วนถูกเรียกว่า "ซอยมิตสึโคชิ" เพื่อเป็นร้านอาหารโดยเฉพาะ ในขณะที่พื้นที่นอกซูเปอร์มาร์เก็ต วัน แบงค็อกยังได้วางแผนผังเป็นร้านอาหารโดยส่วนใหญ่ เพื่อให้สอดคล้องกับรูปแบบเดปาจิกะอีกด้วย

เชิงอรรถ

หมายเหตุ

1. ในขณะที่ศูนย์อาหารรูปแบบพิเศษ เช่น ฮังเคียวโออิฟู้ดฮอลล์ เกิดขึ้นเนื่องจากการแปลงรูปแบบธุรกิจและการเปิดร้านใหม่ ห้างสรรพสินค้าบางแห่งก็ได้ยกเลิกแผนกอาหาร
2. ในกรณีห้างสรรพสินค้าที่ร่วมทุนกับบริษัทรถไฟฟ้า ส่วนใหญ่จะเปิดร้านค้าตามแนวเส้นทางรถไฟในเครือเป็นหลัก และแข่งขันกับร้านค้าที่ตั้งอยู่ในสถานีปลายทาง โดยใช้เวลาเดินทางไปยังสถานีปลายทางตั้งแต่ 15-30 นาที

อ้างอิง

1. 活況、「デパ地下」宅配 高島屋参入で大手勢ぞろい『』2022年2月9日コンビニ・フード面
2. 商標登録第5077671号（特許情報プラットフォーム）
3. 商標登録第5125573号（特許情報プラットフォーム）
4. 商標登録第5985679号（特許情報プラットフォーム）
5. 商標登録第6032609号（特許情報プラットフォーム）
6. "大丸松坂屋百貨店｜沿革". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-09-29. สืบค้นเมื่อ 2024-10-09.
7. 株式会社阪急百貨店25年史. 阪急百貨店. 1976-9. {{}}: ข้อความ "和書" ถูกละเว้น ((help)); ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= ((help))
8. 「成り上がり」スイーツ、ラスクがデパ地下を救うワケ（
9. 小林由佳、末永陽子 (2012-3-30). "決断のとき 世紀の統合 阪急・阪神(9)静かなスタート 問いかけた「企業価値」". . 神戸新聞社. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= ((help))
10. "「デパ地下」なぜ食品売り場は地下にあるの？". . สืบค้นเมื่อ 2020-7-18. {{}}: ข้อความ "和書" ถูกละเว้น ((help)); ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= ((help))
11. https://www.odakyu.jp/news/d9gsqg00000013wv-att/d9gsqg00000013x2.pdf
12. วัน แบงค็อก ผนึก อิเซตัน ห้างญี่ปุ่น เปิด มิตซูโคชิ ฟู้ดเดสติเนชั่น แห่งแรกในไทย
13. "วัน แบงค็อก แลนด์มาร์กใหม่กลางกรุง ยกระดับกรุงเทพฯ สู่มหานครระดับโลก ปักหมุดให้บริการ 25 ตุลาคมนี้". www.thairath.co.th. 2024-10-07.

แหล่งข้อมูลอื่น

• เดปาจิกะและขนมหวาน
• depachika.com