ภาษาอุตซิตา (อุตซิตา: occitan) หรือ เล็งกอด็อก (อุตซิตา: lenga d'òc) เป็นภาษา (หรือกลุ่มของภาษา) โรมานซ์ที่พูดกันในภาคใต้ของประเทศฝรั่งเศส ประเทศโมนาโก ของประเทศอิตาลี และหุบเขาอารันของประเทศสเปน (บางครั้งเรียกภูมิภาคเหล่านี้โดยรวมว่า "") นอกจากนี้ยังมีผู้พูดในเทศบาล (แคว้นคาลาเบรีย ประเทศอิตาลี) ซึ่งถูกล้อมด้วยดินแดนที่พูดภาษาอื่น บางคนรวมภาษากาตาลาเป็นส่วนหนึ่งของภาษาอุตซิตาเนื่องจากระยะห่างระหว่างภาษานี้กับภาษาถิ่นบางภาษาของภาษาอุตซิตา (เช่นภาษากัสกอญ) มีความใกล้เคียงกับระยะห่างระหว่างภาษาถิ่นต่าง ๆ ของภาษาอุตซิตา ภาษากาตาลาถือเป็นภาษาถิ่นหนึ่งของภาษาอุตซิตาจนกระทั่งสิ้นสุดคริสต์ศตวรรษที่ 19 และปัจจุบันยังคงเป็นภาษาที่ใกล้ชิดกันมากที่สุด
ภาษาอุตซิตา/เล็งกอด็อก | |
---|---|
occitan/lenga d'òc | |
ออกเสียง | [utsiˈta], [u(t)siˈtɔ], [ukʃiˈtɔ]/ [ˈleŋɡɔ ˈðɔ(k)] |
ประเทศที่มีการพูด | ฝรั่งเศส, สเปน, อิตาลี, โมนาโก |
ชาติพันธุ์ | |
จำนวนผู้พูด | จำนวนผู้พูดทั้งหมดโดยประมาณมีตั้งแต่ 100,000–800,000 คน (2550–2555) โดย 68,000 คนในจำนวนนี้อยู่ในอิตาลี (จากการสำรวจ พ.ศ. 2548) และ 4,000 คนในจำนวนนี้อยู่ในหุบเขาอารันของสเปน (2551) |
ตระกูลภาษา | |
รูปแบบก่อนหน้า |
|
ภาษาถิ่น | กัสกอญ (รวมภาษาถิ่นอารัน) † |
ระบบการเขียน | อักษรละติน () |
สถานภาพทางการ | |
ภาษาทางการ | แคว้นกาตาลุญญา (สเปน) |
ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองใน | ฝรั่งเศส อิตาลี (กฎหมายหมายเลข 482 ลงวันที่ 15 ธันวาคม 2542) โมนาโก |
• • ที่ประชุมใหญ่ถาวรว่าด้วยภาษาอุตซิตา • สถาบันการศึกษาอารัน | |
รหัสภาษา | |
ISO 639-1 | oc |
ISO 639-2 | oci |
ISO 639-3 | oci – รหัสเอกเทศ: sdt – |
51-AAA-g & 51-AAA-f | |
ภาษาอุตซิตาเป็นภาษาราชการของแคว้นกาตาลุญญาที่ซึ่งมีผู้พูดภาษาถิ่นย่อยของภาษากัสกอญที่รู้จักกันในชื่อภาษาอารันในหุบเขาอารัน ตั้งแต่เดือนกันยายน พ.ศ. 2553 สภานิติบัญญัติกาตาลุญญาได้พิจารณาให้ภาษาอุตซิตาถิ่นอารันเป็นภาษาถนัดสำหรับใช้ในหุบเขาดังกล่าวอย่างเป็นทางการ
ตลอดช่วงเวลาในประวัติศาสตร์ ศัพท์ (Lemosin), (Lengadocian), กัสกอญ (Gascon) และต่อมา พรอว็องส์ (Provençal, Provençau หรือ Prouvençau) เป็นชื่อพ้องสำหรับใช้เรียกภาษาอุตซิตาทั้งมวล แต่ปัจจุบันเป็นที่เข้าใจกันว่า พรอว็องส์ คือภาษาอุตซิตาถิ่นที่พูดกันในภูมิภาคพรอว็องส์ทางตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศฝรั่งเศส
ภาษาอุตซิตาต่างจากภาษาโรมานซ์อื่นอย่างภาษาฝรั่งเศสหรือภาษาสเปนตรงที่ไม่มีสถานะทางการในประเทศใด ๆ และไม่มีภาษาเขียนมาตรฐานเพียงหนึ่งเดียวที่เรียกว่า "อุตซิตา" แต่มีบรรทัดฐานหลายบรรทัดฐานที่แข่งขันกันในการเขียนภาษานี้ บางบรรทัดฐานได้รับการกำหนดขึ้นเพื่อให้ใช้ได้กับภาษาถิ่นทุกภาษา ในขณะที่บางบรรทัดฐานอิงกับภาษาถิ่นเพียงภาษาใดภาษาหนึ่ง ความพยายามเหล่านี้ถูกบั่นทอนจากการใช้ภาษาอุตซิตาที่ลดลงอย่างรวดเร็วในพื้นที่ส่วนใหญ่ของภาคใต้ของประเทศฝรั่งเศส และจากความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญในด้านสัทวิทยาและวงศัพท์ในบรรดาภาษาถิ่นต่าง ๆ
ความอยู่รอดในระยะยาวของภาษาอุตซิตาเป็นที่น่ากังขาอย่างยิ่ง ตามข้อมูลของ หนังสือปกแดงว่าด้วยภาษาใกล้สูญ ของยูเนสโก ภาษาถิ่นหลักสี่ในหกภาษาของภาษาอุตซิตา (พรอว็องส์, , ลีมูแซ็ง และล็องก์ด็อก) อยู่ในภาวะใกล้สูญอย่างรุนแรง (severely endangered) ในขณะที่ภาษาถิ่นหลักอีกสองภาษาที่เหลือ (กัสกอญและ) อยู่ในภาวะใกล้สูญอย่างแน่นอน (definitely endangered)
อ้างอิง
- Bernissan, Fabrice (2012). "Combien l'occitan compte de locuteurs en 2012?". Revue de Linguistique Romane (ภาษาฝรั่งเศส). 76: 467–512.
- Martel, Philippe (December 2007). "Qui parle occitan ?". Langues et cité (ภาษาฝรั่งเศส). No. 10. Observation des pratiques linguistiques. p. 3.
De fait, le nombre des locuteurs de l'occitan a pu être estimé par l'INED dans un premier temps à 526 000 personnes, puis à 789 000 ("In fact, the number of occitan speakers was estimated by the French Demographics Institute at 526,000 people, then 789,000")
- Enrico Allasino; Consuelo Ferrier; Sergio Scamuzzi; Tullio Telmon (2005). "Le Lingue del Piemonte" (PDF). IRES. 113: 71 – โดยทาง Gioventura Piemontèisa.
- Enquesta d'usos lingüístics de la població 2008 [Survey of Language Use of the Population 2008] (ภาษาคาตาลัน), Statistical Institute of Catalonia, 2009
- Norme in materia di tutela delle minoranze linguistiche storiche, Italian parliament
- CLO's statements in Lingüistica Occitana (online review of Occitan linguistics).Lingüistica Occitana: Preconizacions del Conselh de la Lenga Occitana (PDF), 2007
- . Région Nouvelle-Aquitaine – Aquitaine Limousin Poitou-Charentes. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-01-27. สืบค้นเมื่อ 2021-01-04.
- "Reconeishença der Institut d'Estudis Aranesi coma academia e autoritat lingüistica der occitan, aranés en Aran" [Recognition of the Institute of Aranese Studies as an academy and linguistic authority of Occitan, Aranese in Aran] (ภาษาถิ่นอารัน). Conselh Generau d'Aran. 2 April 2014.
- Friend, Julius W. (2012). Stateless Nations: Western European Regional Nationalisms and the Old Nations. Palgrave Macmillan. p. 80. ISBN . สืบค้นเมื่อ 5 March 2016.[]
- Smith, Nathaniel B.; Bergin, Thomas Goddard (1984). An Old Provençal Primer. New York: Garland. p. 9. ISBN .
- Article 6.5 in the Parlament-cat.net 26 สิงหาคม 2013 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, text of the 2006 Statute of Catalonia (PDF)
- (1998). "Occitan". Dictionary of Languages (1st ed.). Bloomsbury Publishing plc. p. 468. ISBN . สืบค้นเมื่อ 8 November 2006.
- "UNESCO Atlas of the World's Languages in danger". www.unesco.org.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
phasaxutsita xutsita occitan hrux elngkxdxk xutsita lenga d oc epnphasa hruxklumkhxngphasa ormansthiphudkninphakhitkhxngpraethsfrngess praethsomnaok khxngpraethsxitali aelahubekhaxarnkhxngpraethssepn bangkhrngeriykphumiphakhehlaniodyrwmwa nxkcakniyngmiphuphudinethsbal aekhwnkhalaebriy praethsxitali sungthuklxmdwydinaednthiphudphasaxun bangkhnrwmphasakatalaepnswnhnungkhxngphasaxutsitaenuxngcakrayahangrahwangphasanikbphasathinbangphasakhxngphasaxutsita echnphasakskxy mikhwamiklekhiyngkbrayahangrahwangphasathintang khxngphasaxutsita phasakatalathuxepnphasathinhnungkhxngphasaxutsitacnkrathngsinsudkhriststwrrsthi 19 aelapccubnyngkhngepnphasathiiklchidknmakthisudphasaxutsita elngkxdxkoccitan lenga d ocxxkesiyng utsiˈta u t siˈtɔ ukʃiˈtɔ ˈleŋɡɔ ˈdɔ k praethsthimikarphudfrngess sepn xitali omnaokchatiphnthucanwnphuphudcanwnphuphudthnghmdodypramanmitngaet 100 000 800 000 khn 2550 2555 ody 68 000 khnincanwnnixyuinxitali cakkarsarwc ph s 2548 aela 4 000 khnincanwnnixyuinhubekhaxarnkhxngsepn 2551 trakulphasaxinod yuorepiyn xitalikormansphasaxutsita elngkxdxkrupaebbkxnhnaphasaxutsita elngkxdxkphasathinkskxy rwmphasathinxarn phrxwxngs rabbkarekhiynxksrlatin sthanphaphthangkarphasathangkar aekhwnkataluyya sepn phasachnklumnxythirbrxngin frngess xitali kdhmayhmayelkh 482 lngwnthi 15 thnwakhm 2542 omnaok thiprachumihythawrwadwyphasaxutsita sthabnkarsuksaxarnrhsphasaISO 639 1ocISO 639 2ociISO 639 3oci rhsexkeths a href https iso639 3 sil org code sdt class extiw title iso639 3 sdt sdt a 51 AAA g amp 51 AAA fphasathintang khxngphasaxutsita phrxwxngs kskxy phasaxutsitaepnphasarachkarkhxngaekhwnkataluyyathisungmiphuphudphasathinyxykhxngphasakskxythiruckkninchuxphasaxarninhubekhaxarn tngaeteduxnknyayn ph s 2553 sphanitibyytikataluyyaidphicarnaihphasaxutsitathinxarnepnphasathndsahrbichinhubekhadngklawxyangepnthangkar tlxdchwngewlainprawtisastr sphth Lemosin Lengadocian kskxy Gascon aelatxma phrxwxngs Provencal Provencau hrux Prouvencau epnchuxphxngsahrbicheriykphasaxutsitathngmwl aetpccubnepnthiekhaicknwa phrxwxngs khuxphasaxutsitathinthiphudkninphumiphakhphrxwxngsthangtawnxxkechiyngitkhxngpraethsfrngess phasaxutsitatangcakphasaormansxunxyangphasafrngesshruxphasasepntrngthiimmisthanathangkarinpraethsid aelaimmiphasaekhiynmatrthanephiynghnungediywthieriykwa xutsita aetmibrrthdthanhlaybrrthdthanthiaekhngkhnkninkarekhiynphasani bangbrrthdthanidrbkarkahndkhunephuxihichidkbphasathinthukphasa inkhnathibangbrrthdthanxingkbphasathinephiyngphasaidphasahnung khwamphyayamehlanithukbnthxncakkarichphasaxutsitathildlngxyangrwderwinphunthiswnihykhxngphakhitkhxngpraethsfrngess aelacakkhwamaetktangxyangminysakhyindansthwithyaaelawngsphthinbrrdaphasathintang khwamxyurxdinrayayawkhxngphasaxutsitaepnthinakngkhaxyangying tamkhxmulkhxng hnngsuxpkaedngwadwyphasaiklsuy khxngyuensok phasathinhlksiinhkphasakhxngphasaxutsita phrxwxngs limuaesng aelalxngkdxk xyuinphawaiklsuyxyangrunaerng severely endangered inkhnathiphasathinhlkxiksxngphasathiehlux kskxyaela xyuinphawaiklsuyxyangaennxn definitely endangered xangxingBernissan Fabrice 2012 Combien l occitan compte de locuteurs en 2012 Revue de Linguistique Romane phasafrngess 76 467 512 Martel Philippe December 2007 Qui parle occitan Langues et cite phasafrngess No 10 Observation des pratiques linguistiques p 3 De fait le nombre des locuteurs de l occitan a pu etre estime par l INED dans un premier temps a 526 000 personnes puis a 789 000 In fact the number of occitan speakers was estimated by the French Demographics Institute at 526 000 people then 789 000 Enrico Allasino Consuelo Ferrier Sergio Scamuzzi Tullio Telmon 2005 Le Lingue del Piemonte PDF IRES 113 71 odythang Gioventura Piemonteisa Enquesta d usos linguistics de la poblacio 2008 Survey of Language Use of the Population 2008 phasakhataln Statistical Institute of Catalonia 2009 Norme in materia di tutela delle minoranze linguistiche storiche Italian parliament CLO s statements in Linguistica Occitana online review of Occitan linguistics Linguistica Occitana Preconizacions del Conselh de la Lenga Occitana PDF 2007 Region Nouvelle Aquitaine Aquitaine Limousin Poitou Charentes khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 01 27 subkhnemux 2021 01 04 Reconeishenca der Institut d Estudis Aranesi coma academia e autoritat linguistica der occitan aranes en Aran Recognition of the Institute of Aranese Studies as an academy and linguistic authority of Occitan Aranese in Aran phasathinxarn Conselh Generau d Aran 2 April 2014 Friend Julius W 2012 Stateless Nations Western European Regional Nationalisms and the Old Nations Palgrave Macmillan p 80 ISBN 978 0 230 36179 9 subkhnemux 5 March 2016 lingkesiy Smith Nathaniel B Bergin Thomas Goddard 1984 An Old Provencal Primer New York Garland p 9 ISBN 0 8240 9030 6 Article 6 5 in the Parlament cat net 26 singhakhm 2013 thi ewyaebkaemchchin text of the 2006 Statute of Catalonia PDF 1998 Occitan Dictionary of Languages 1st ed Bloomsbury Publishing plc p 468 ISBN 0 7475 3117 X subkhnemux 8 November 2006 UNESCO Atlas of the World s Languages in danger www unesco org bthkhwamphasaniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk