กรดไขม นไม อ มต วม พ นธะค หลายค อ งกฤษ Polyunsaturated fatty acids ต วย อ PUFA เป นกรดไขม นท ม พ นธะค มากกว าหน งในโครงส

กรดไขมันไม่อิ่มตัวมีพันธะคู่หลายคู่ (อังกฤษ: Polyunsaturated fatty acids, ตัวย่อ PUFA) เป็นกรดไขมันที่มีพันธะคู่มากกว่าหนึ่งในโครงสร้าง สารประกอบสำคัญต่าง ๆ หลายอย่าง เช่น กรดไขมันจำเป็นและน้ำมันชักแห้ง (drying oil) อยู่ในกลุ่มกรดไขมันนี้

PUFA อาจแบ่งเป็นกลุ่มต่าง ๆ ตามโครงสร้างทางเคมีรวมทั้ง

methylene-interrupted polyenes
กรดไขมันพันธะคู่สลับเดี่ยว (conjugated fatty acids)
PUFA อื่น ๆ

ประเภท

Methylene-interrupted polyenes

กรดไขมันเหล่านี้มีพันธะคู่แบบ ซิส (cis) 2 คู่หรือยิ่งกว่านั้นซึ่งแยกจากกันโดย methylene bridge เดี่ยว (-CH
₂-) รูปแบบนี้บางครั้งก็เรียกด้วยว่า divinylmethane pattern

Methylene-interrupted double bonds
−C−C=C−C−C=C−

กรดไขมันจำเป็นทั้งหมดคือกรดไขมันโอเมกา-3 และโอเมกา-6 อยู่ในรูปแบบ methylene-interrupted fatty acid นี้

กรดไขมันโอเมกา-3

กรดไขมันโอเมกา-3 มีพันธะคู่หลายคู่
ชื่อสามัญ	ชื่อลิพิด	ชื่อเคมี
(HTA)	16:3 (n-3)	all-cis 7,10,13-hexadecatrienoic acid
กรดอัลฟาลิโนเลนิก (ALA)	18:3 (n-3)	all-cis-9,12,15-octadecatrienoic acid
(SDA)	18:4 (n-3)	all-cis-6,9,12,15,-octadecatetraenoic acid
(ETE)	20:3 (n-3)	all-cis-11,14,17-eicosatrienoic acid
(ETA)	20:4 (n-3)	all-cis-8,11,14,17-eicosatetraenoic acid
(EPA, Timnodonic acid)	20:5 (n-3)	all-cis-5,8,11,14,17-eicosapentaenoic acid
(HPA)	21:5 (n-3)	all-cis-6,9,12,15,18-heneicosapentaenoic acid
(DPA, Clupanodonic acid)	22:5 (n-3)	all-cis-7,10,13,16,19-docosapentaenoic acid
(DHA, Cervonic acid)	22:6 (n-3)	all-cis-4,7,10,13,16,19-docosahexaenoic acid
	24:5 (n-3)	all-cis-9,12,15,18,21-tetracosapentaenoic acid
(Nisinic acid)	24:6 (n-3)	all-cis-6,9,12,15,18,21-tetracosahexaenoic acid

กรดไขมันโอเมกา-6

กรดไขมันโอเมกา-6 มีพันธะคู่หลายคู่
ชื่อสามัญ	ชื่อลิพิด	ชื่อเคมี
กรดลิโนเลอิก	18:2 (n-6)	all-cis-9,12-octadecadienoic acid
(GLA)	18:3 (n-6)	all-cis-6,9,12-octadecatrienoic acid
	20:2 (n-6)	all-cis-11,14-eicosadienoic acid
(DGLA)	20:3 (n-6)	all-cis-8,11,14-eicosatrienoic acid
(AA)	20:4 (n-6)	all-cis-5,8,11,14-eicosatetraenoic acid
	22:2 (n-6)	all-cis-13,16-docosadienoic acid
	22:4 (n-6)	all-cis-7,10,13,16-docosatetraenoic acid
(Osbond acid)	22:5 (n-6)	all-cis-4,7,10,13,16-docosapentaenoic acid
	24:4 (n-6)	all-cis-9,12,15,18-tetracosatetraenoic acid
	24:5 (n-6)	all-cis-6,9,12,15,18-tetracosapentaenoic acid

กรดไขมันโอเมกา-9

มีพันธะคู่เดี่ยวและหลายคู่
ชื่อสามัญ	ชื่อลิพิด	ชื่อเคมี
กรดโอเลอิก^†	18:1 (n-9)	cis-9-octadecenoic acid
^†	20:1 (n-9)	cis-11-eicosenoic acid
	20:3 (n-9)	all-cis-5,8,11-eicosatrienoic acid
^†	22:1 (n-9)	cis-13-docosenoic acid
^†	24:1 (n-9)	cis-15-tetracosenoic acid
^†มีพันธะคู่เดี่ยว

กรดไขมันพันธะคู่สลับเดี่ยว

กรดไขมันพันธะคู่สลับเดี่ยว
(Conjugated double bonds)
-C=C-C=C-

โดยมีพันธะคู่ 2 คู่หรือยิ่งกว่า
ชื่อสามัญ	ชื่อลิพิด	ชื่อเคมี
กรดลิโนเลอิกมีพันธะคู่สลับเดี่ยว (มีพันธะคู่ 2 คู่ที่สลับกับเดี่ยว)
	18:2 (n-7)	9Z,11E-octadeca-9,11-dienoic acid
	18:2 (n-6)	10E,12Z-octadeca-10,12-dienoic acid
กรดลิโนเลอิกมีพันธะคู่สลับเดี่ยว (มีพันธะคู่ 3 คู่ที่สลับกับเดี่ยว)
α-	18:3 (n-6)	8E,10E,12Z-octadecatrienoic acid
β-	18:3 (n-6)	8E,10E,12E-octadecatrienoic acid
	18:3 (n-6)	8Z,10E,12Z-octadecatrienoic acid
	18:3 (n-5)	9Z,11E,13E-octadeca-9,11,13-trienoic acid
	18:3 (n-5)	9E,11E,13E-octadeca-9,11,13-trienoic acid
	18:3 (n-5)	9Z,11Z,13E-octadeca-9,11,13-trienoic acid
	18:3 (n-5)	9Z,11E,13Z-octadeca-9,11,13-trienoic acid
อื่น ๆ
	18:3 (n-3)	9E,11Z,15E-octadeca-9,11,15-trienoic acid
α-	18:4 (n-3)	9E,11Z,13Z,15E-octadeca-9,11,13,15-tetraenoic acid
β-Parinaric acid	18:4 (n-3)	all trans-octadeca-9,11,13,15-tretraenoic acid
	20:5 (n-6)	5Z,8Z,10E,12E,14Z-eicosanoic acid

กรดไขมันไม่อิ่มตัวมีพันธะคู่หลายคู่อื่น ๆ

ชื่อสามัญ	ชื่อลิพิด	ชื่อเคมี
	18:3 (n-6)	(5Z,9Z,12Z)-octadeca-5,9,12-trienoic acid
	20:3 (n-6)	(5Z,11Z,14Z)-eicosa-5,11,14-trienoic acid

หน้าที่และผล

ผลทางชีวภาพของกรดไขมันโอเมกา-3 และโอเมกา-6 ส่วนมากอำนวยโดยอันตรกิริยาที่มีต่อกันและกัน

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

Baggott, James (1997). The divinylmethane pattern in fatty acids. Salt Lake City, UT: Knowledge Weavers.

อ้างอิงทั่วไป

Cyberlipid. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-09-30. สืบค้นเมื่อ 2007-01-17.

Gunstone, Frank D. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2006-08-13. สืบค้นเมื่อ 2007-01-17.

Adlof, R. O. & Gunstone, F. D. (2003-09-17). . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-12-06. สืบค้นเมื่อ 2007-01-24.

Heinz; Roughan, PG (1983). "Similarities and Differences in Lipid Metabolism of Chloroplasts Isolated from 18:3 and 16:3 Plants". Plant Physiol. 72 (2): 273–279. doi:10.1104/pp.72.2.273. PMC 1066223. PMID 16662992.

[baggott-1] Baggott, James (1997). The divinylmethane pattern in fatty acids. Salt Lake City, UT: Knowledge Weavers.