ไนตร กออกไซด Nitric oxide NO หร อ ไนโตรเจนออกไซด หร อ ไนโตรเจนมอนอกไซด เป นโมเลก ลท ม ส ตรทางเคม ค อ NO เป นอน ม ลอ สระ

ไนตริกออกไซด์ (Nitric oxide; NO หรือ ไนโตรเจนออกไซด์ หรือ ไนโตรเจนมอนอกไซด์) เป็นโมเลกุลที่มีสูตรทางเคมีคือ N O เป็นอนุมูลอิสระ ที่อยู่ในรูปของก๊าซ สามารถเคลื่อนที่ได้ดีในเซลล์ ทั้งบริเวณที่ชอบน้ำและไม่ชอบน้ำ และมีความสำคัญในทางอุตสาหกรรม ไนตริกออกไซด์เป็นผลพลอยได้ของการเผาไหม้สารอินทรีย์ในบริเวณที่มีอากาศ เช่นเครื่องยนต์ โรงงานอุตสาหกรรมที่ใช้เชื้อเพลิงจากฟอสซิล และเกิดขึ้นตามธรรมชาติระหว่างการเกิดฟ้าผ่า พืชสามารถสังเคราะห์ NO ขึ้นได้โดยวิถีกระบวนการสร้างและสลายที่ใช้อาร์จินีน หรือไนไตรต์ เอนไซม์ที่เกี่ยวข้องที่สำคัญในพืช ได้แก่ nitrate reductase (NR) ซึ่งเปลี่ยนไนไตรต์เป็น NO โดยมีโมลิบดินัมเป็นโคแฟกเตอร์ เอนไซม์อีกตัวหนึ่งที่เกี่ยวข้องคือ xanthine oxidoreductase ซึ่งมีโมลิบดินัมและโคบอลต์เป็นองค์ประกอบด้วย

ไนตริกออกไซด์

Skeletal formula showing two lone pairs and one three-electron bond

ชื่อ

ไนโตรเจนมอนอกไซด์

Oxidonitrogen(•) (additive)

ชื่ออื่น

Nitrogen oxide
Nitrogen(II) oxide
Oxonitrogen
Nitrogen monoxide

เลขทะเบียน

เลขทะเบียน CAS

10102-43-9^Y

3D model ()

รูปภาพแบบโต้ตอบ

3DMet

B00122

CHEBI:16480^Y

ChEMBL1200689^N

เคมสไปเดอร์

127983^Y

ดรักแบงก์

DB00435^Y

100.030.233

233-271-0

451

2509

D00074^Y

ผับเคม CID

145068

QX0525000

31C4KY9ESH^Y

UN number

1660

(EPA)

DTXSID1020938

InChI=1S/NO/c1-2^Y
Key: MWUXSHHQAYIFBG-UHFFFAOYSA-N^Y
InChI=1/NO/c1-2
Key: MWUXSHHQAYIFBG-UHFFFAOYAI

[N]=O

คุณสมบัติ

สูตรเคมี

NO

มวลโมเลกุล

30.006 g·mol⁻¹

ลักษณะทางกายภาพ

แก๊สไม่มีสี

ความหนาแน่น

1.3402 g/L

จุดหลอมเหลว

−164 องศาเซลเซียส (−263 องศาฟาเรนไฮต์; 109 เคลวิน)

จุดเดือด

−152 องศาเซลเซียส (−242 องศาฟาเรนไฮต์; 121 เคลวิน)

ละลายในน้ำ

0.0098 g / 100 ml (0 °C)
0.0056 g / 100 ml (20 °C)

ดัชนีหักเหแสง (n_D)

1.0002697

โครงสร้าง

linear ( C_∞v)

อุณหเคมี

(S^⦵₂₉₈)

210.76 J/(K·mol)

(Δ_fH^⦵₂₉₈)

90.29 kJ/mol

เภสัชวิทยา

ATC code

(WHO)

EU : by INN

good

ผ่านทางหลอดเลือดฝอยในปอด

2–6 วินาที

ความอันตราย

อาชีวอนามัยและความปลอดภัย (OHS/OSH):

อันตรายหลัก

Fatal if inhaled
Causes severe burns
Causes eye damage
Corrosive to the respiratory tract

:

อันตราย

H270, H280, H314, H330

P220, P244, P260, P280, P303+P361+P353+P315, P304+P340+P315, P305+P351+P338+P315, P370+P376, P403, P405

NFPA 704 (fire diamond)

3)

(0)

(3)

(OX)

ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC):

LC₅₀ ()

315 ppm (rabbit, 15 min)
854 ppm (rat, 4 h)
2500 ppm (mouse, 12 min)

LC_Lo ()

320 ppm (mouse)

เอกสารข้อมูลความปลอดภัย (SDS)

สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน

ไนโตรเจนออกไซด์ที่เกี่ยวข้อง

ไดไนโตรเจน เทโตรไซด์

ไนโตรเจนไดออกไซด์
ไนตรัสออกไซด์
(reduced form)
(hydrogenated form)

หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa

อ้างอิงกล่องข้อมูล

ผลต่อพืช

การผลิตและการแพร่กระจายของไนตริกออกไซด์ (NO) (สีขาว) ในไซโตพลาสซึม (สีเขียว) ของกลุ่มเซลล์ต้นสนโคนิเฟอร์

NO เป็นพิษต่อการสังเคราะห์ด้วยแสงและระดับของคลอโรฟิลล์ในพืช ต่อมาจึงพบว่า NO มีผลต่อการส่งสัญญาณในพืช ซึ่ง NO จะกระตุ้นผ่านตัวส่งสัญญาณตัวที่สอง เช่น cAMP และ CADPR ดังเช่นการกระตุ้นให้มีการเพิ่มระดับของแคลเซียมในเซลล์ยาสูบในสภาวะที่มีแรงดันออสโมติกสูง เมื่อพืชได้รับแรงกดดันทั้งจากสิ่งที่มีและไม่มีชีวิต จะกระตุ้นการสร้าง NO ขึ้นผ่านทางวิถีไนไตรต์หรือวิถีอาร์จินีน NO ที่เกิดขึ้นจะทำงานได้สองทาง ทางหนึ่งไปกระตุ้นตัวส่งสัญญาณตัวที่สอง cGMP/cADPR ซึ่งจะไปกระตุ้นช่องผ่านเข้าออกของแคลเซียมเพื่อเพิ่มปริมาณแคลเซียมอิสระภายในเซลล์ หรือผ่านกระบวนการอื่น ๆ ที่ไม่เกี่ยวข้องกับ cGMP เช่นการกระตุ้นด้วยไนโตรเจนปฏิกิริยา (Reactive nitrogen species; RNS) ผลจากการกระตุ้นดังกล่าวนี้จะไปมีผลต่อการแสดงออกของยีนที่เกี่ยวข้อง และสุดท้ายจะส่งผลต่อการทำงานของกรดแอบไซซิก กรดซาลิไซลิก กรดจัสโมนิก และเอทิลีน

อ้างอิง

Nomenclature of Inorganic Chemistry, IUPAC Recommendations (PDF). International Union of Pure and Applied Chemistry. 2005. p. 69.
"Nitric Oxide (CHEBI:16480)". Chemical Entities of Biological Interest (ChEBI). UK: European Bioinformatics Institute.
"Nitrogen monoxide - Registration Dossier - ECHA". สืบค้นเมื่อ 2020-11-02.
"Safety Data Sheet - Nitric Oxide, compressed - Registration Dossier" (PDF). สืบค้นเมื่อ 2020-11-02.
"Nitric oxide". Immediately Dangerous to Life and Health Concentrations (IDLH). (NIOSH).
Principles and Applications of ESR Spectroscopy, Anders Lund,Masaru Shiotani,Shigetaka Shimada 2010
Arasimowicz, M., and Floryszak-Wieczorek, J. 2007. Nitric acid as a bioactive signailing molecule in plant stress responses. Plant Science. 172, 876 – 887

อ่านเพิ่มเติม

Butler A. and Nicholson R.; "Life, death and NO." Cambridge 2003. ISBN .
van Faassen, E. E.; Vanin, A. F. (eds); "Radicals for life: The various forms of Nitric Oxide." Elsevier, Amsterdam 2007. ISBN .
Ignarro, L. J. (ed.); "Nitric oxide:biology and pathobiology." Academic Press, San Diego 2000. ISBN .

แหล่งข้อมูลอื่น

International Chemical Safety Card 1311
"Nitric oxide and its role in health and diabetes". 21 October 2015.
Microscale Gas Chemistry: Experiments with Nitrogen Oxides
Your Brain Boots Up Like a Computer – new insights about the biological role of nitric oxide.
Assessing The Potential of Nitric Oxide in the Diabetic Foot
New Discoveries About Nitric Oxide Can Provide Drugs For Schizophrenia
"Immediately Dangerous to Life or Health Concentrations (IDLH): Nitric oxide". National Institute for Occupational Safety and Health. 2 November 2018.

[Nomenclature_2005-1] Nomenclature of Inorganic Chemistry, IUPAC Recommendations (PDF). International Union of Pure and Applied Chemistry. 2005. p. 69.

[2] "Nitric Oxide (CHEBI:16480)". Chemical Entities of Biological Interest (ChEBI). UK: European Bioinformatics Institute.

[ECHA-3] "Nitrogen monoxide - Registration Dossier - ECHA". สืบค้นเมื่อ 2020-11-02.

[SDS-4] "Safety Data Sheet - Nitric Oxide, compressed - Registration Dossier" (PDF). สืบค้นเมื่อ 2020-11-02.

[IDLH-5] "Nitric oxide". Immediately Dangerous to Life and Health Concentrations (IDLH). (NIOSH).

[6] Principles and Applications of ESR Spectroscopy, Anders Lund,Masaru Shiotani,Shigetaka Shimada 2010

[Arasimowicz-7] Arasimowicz, M., and Floryszak-Wieczorek, J. 2007. Nitric acid as a bioactive signailing molecule in plant stress responses. Plant Science. 172, 876 – 887