พระแม่วินายกี

วินายกี ทรงเป็นเทวีในศาสนาฮินดูที่มีพระเศียรเป็นช้าง ทั้งตำนานและพระลักษณะของพระองค์ไม่ได้ถูกบันทึกไว้อย่างชัดเจน นักวิชาการสามารถเรียนรู้เรื่องราวของพระองค์ผ่านรูปเคารพและงานเขียนฮินดูเกี่ยวกับพระองค์ซึ่งมีอยู่น้อยมาก

วินายกี
เทวีแห่งการเริ่มต้น
ส่วนเกี่ยวข้อง	ศักติ ของพระพิฆเนศ, , , โยคินี
มนตร์	คเณศมนตร์
สัญลักษณ์	โมทกะ
พาหนะ	หนู
คู่ครอง	พระคเณศ (วินายก)

โดยทั่วไปแล้วพระองค์เกี่ยวข้องกับพระคเณศ เทพเจ้าแห่งปัญญาที่ทรงพระเศียรเป็นช้าง พระนามของพระองค์มีหลากหลาย เช่น สตรีคเณศ, วินายกี, คชณณา ("พักตร์รูปช้าง"), วิฆเณศวรี (หรือ พิฆเณศวรี) และ คเณศนี ล้วนเป็นรูปสตรีของพระนามพระคเณศ ทั้ง วินายก, คชณน, วิฆเณศวร (พิฆเณศวร) และ คเณศ จึงเชื่อกว่าพระวินายกีทรงเป็นปางสตรีของพระคเณศ

พระแม่วินายกีบางครั้งพบเป็นหนึ่งใน 64 โยคินี หรือ พระแม่มาตฤกาเทวี อย่างไรก็ตาม นักวิชาการบางส่วนเชื่อว่าเทวรูปลักษณะสตรีที่มีเศียรเป็นช้างนี้เป็นเทพเจ้าสามองค์ที่ไม่ใช่องค์เดียวกัน คือ ปางศักติของพระคเณศ, องค์หนึ่งในพระมาตฤกา และโยคินีในทางตันตระ

ในความเชื่อของไชนะและพุทธ มีเทวีพระนามว่า “วินายกี” หรือ “คณปติหฤทัย” (ดวงพระหฤทัยของพระคเณศ) เป็นเทวีอีกองค์หนึ่งในความเชื่อของทั้งสองศาสนา

อ้างอิง

1. "Vinayaki: The lesser-known story of the elephant-headed goddess, the female avatar of Ganesha".
2. Mundkur p. 291
3. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-05-25. สืบค้นเมื่อ 2019-12-15.
4. Krishan pp. 131-2
5. Mundkur p. 295

บรรณานุกรม

• Agrawala, Prithvi Kumar (1978). Goddess Vināyakī: The Female Gaṇeśa. Indian Civilization Series. Varanasi: Prithivi Prakashan.
• Cohen, Lawrence (1991), "The Wives of Gaṇeśa", ใน Brown, Robert (บ.ก.), Ganesh: Studies of an Asian God, Albany: State University of New York, ISBN 
• Krishan, Yuvraj (1999), Gaņeśa: Unravelling An Enigma, Delhi: Motilal Banarsidass Publishers, ISBN 
• Mundkur, Balaji (1975). "The Enigma of Vaināyakī". Artibus Asiae. Artibus Asiae Publishers. 37 (4): 291–302. doi:10.2307/3250234. JSTOR 3250234.