หม อมแสง พ งบ ญ ณ อย ธยา เป นหม อมในหม อมไกรสร พระนามเด ม พระเจ าบรมวงศ เธอ กรมหลวงร กษ รณเรศ และเป นอด ตพระสนมในพระบาทส

หม่อมแสง พึ่งบุญ ณ อยุธยา เป็นหม่อมในหม่อมไกรสร (พระนามเดิม พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงรักษ์รณเรศ) และเป็นอดีตพระสนมในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย

หม่อมแสง พึ่งบุญ ณ อยุธยา
คู่สมรส	พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย หม่อมไกรสร
บุตร	หม่อมบุษบง พึ่งบุญ
บิดามารดา	พระยาเทพเพชร์รัตน์ (นาค สุรคุปต์) ฉิม เทพเพชร์รัตน์

ประวัติ

หม่อมแสง พึ่งบุญ ณ อยุธยา เกิดในตระกูลอำมาตย์เชื้อสายมอญ เป็นธิดาของพระยาเทพเพชร์รัตน์ (นาค สุรคุปต์) กับฉิม เทพเพชร์รัตน์ ส่วนปู่คือพระยารัตนจักร (หงส์ทอง สุรคุปต์) รับราชการเป็นเจ้ากรมอาทมาฎ (หมู่ทหารสืบข่าวข้าศึก) ในกองมอญอาสาหกเหล่า บิดาเป็นพี่ชายต่างมารดาของเจ้าจอมมารดาป้อม ในรัชกาลที่ 1 เจ้าจอมเพ็ง ในรัชกาลที่ 2 และยังเป็นญาติของหม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา พระราชชนนีในสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี

หม่อมแสงได้ถวายตัวเข้ารับราชการสนองพระเดชพระคุณเป็นพระสนมในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย เรียกเจ้าจอมแสง

ครั้นหลังพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยเสด็จสวรรคตล่วงไปแล้ว พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวพระมหากษัตริย์พระองค์ถัดมาก็ได้พระราชทานเจ้าจอมแสงแก่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงรักษ์รณเรศ และได้ให้ประสูติพระธิดาเพียงคนเดียวคือ หม่อมเจ้าบุษบง พึ่งบุญ แต่กาลต่อมาพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าไกรสร กรมหลวงรักษ์รณเรศ ผู้ภัสดา ประสบกับข้อหากบฏ ทั้งถูกถอดอิสริยยศเป็นหม่อมไกรสร และประหารด้วยท่อนจันทน์เมื่อวันที่ 13 ธันวาคม พ.ศ. 2391 ด้วยเหตุนี้พระโอรส-ธิดาทั้งหลายของหม่อมไกรสรจึงถูกถอดพระยศ ใช้คำนำหน้าว่า "หม่อม" หรือ "คุณ" แทน

อ้างอิง

ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : ฐานบุ๊คส์, 2554, หน้า 314
เอนก นาวิกมูล. เจ้านาย ขุนนาง. กรุงเทพฯ : พิมพ์คำ. 2555, หน้า 31-32
กัลยา เกื้อตระกูล. พระอัครมเหสี พระบรมราชินี พระชายานารี เจ้าจอมมารดา และเจ้าจอม ในรัชกาลที่ ๑-๗ กรุงเทพฯ : ยิปซี. 2552, หน้า 35
กัลยา เกื้อตระกูล. พระอัครมเหสี พระบรมราชินี พระชายานารี เจ้าจอมมารดา และเจ้าจอม ในรัชกาลที่ ๑-๗ กรุงเทพฯ : ยิปซี. 2552, หน้า 66
กัลยา เกื้อตระกูล. พระอัครมเหสี พระบรมราชินี พระชายานารี เจ้าจอมมารดา และเจ้าจอม ในรัชกาลที่ ๑-๗ กรุงเทพฯ : ยิปซี. 2552, หน้า 69
ธำรงศักดิ์ อายุวัฒนะ. ราชสกุลจักรีวงศ์ และราชสกุลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ฉบับสมบูรณ์ (ภาคจบ). พิมพ์ครั้งที่ 2. นครหลวงฯ : รุ่งวัฒนา. 2515, หน้า 286-287

[พลายน้อย-1] ส.พลายน้อย. พระบรมราชินีและเจ้าจอมมารดาแห่งราชสำนักสยาม. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ : ฐานบุ๊คส์, 2554, หน้า 314

[เอนก-2] เอนก นาวิกมูล. เจ้านาย ขุนนาง. กรุงเทพฯ : พิมพ์คำ. 2555, หน้า 31-32

[กัลยา1-3] กัลยา เกื้อตระกูล. พระอัครมเหสี พระบรมราชินี พระชายานารี เจ้าจอมมารดา และเจ้าจอม ในรัชกาลที่ ๑-๗ กรุงเทพฯ : ยิปซี. 2552, หน้า 35

[4] กัลยา เกื้อตระกูล. พระอัครมเหสี พระบรมราชินี พระชายานารี เจ้าจอมมารดา และเจ้าจอม ในรัชกาลที่ ๑-๗ กรุงเทพฯ : ยิปซี. 2552, หน้า 66

[กัลยา-5] กัลยา เกื้อตระกูล. พระอัครมเหสี พระบรมราชินี พระชายานารี เจ้าจอมมารดา และเจ้าจอม ในรัชกาลที่ ๑-๗ กรุงเทพฯ : ยิปซี. 2552, หน้า 69

[6] ธำรงศักดิ์ อายุวัฒนะ. ราชสกุลจักรีวงศ์ และราชสกุลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ฉบับสมบูรณ์ (ภาคจบ). พิมพ์ครั้งที่ 2. นครหลวงฯ : รุ่งวัฒนา. 2515, หน้า 286-287