วาร ณ Sanskrit व र ण เป นนามของพระเทพ ในคต ศาสนาพราหมณ ฮ นด อ นเก ยวข องก บเทพบ ร ษผ พ ท กษ ธาต น ำ ค อ พระพ ร ณ นามและค

วารุณี (Sanskrit: वारुणी) เป็นนามของพระเทพีในคติศาสนาพราหมณ์ ฮินดูอันเกี่ยวข้องกับเทพบุรุษผู้พิทักษ์ธาตุน้ำ คือ พระพิรุณ นามและความหมายของนามนี้อันหมายถึงฐานะของเทพีทั้งสามองค์ในฐานะที่ต่างกันได้แก่ เทพีภริยา บุตรี และมาตฤกา (พลังอำนาจ) ส่วนใหญ่มักกล่าวถึงในฐานะชายาของพระพิรุณของนางเมื่อครั้งกวนเกษียรสมุทรทะลน้ำนมอันนางอันปรากฏขึ้นมาในครั้งนี้ และเลือกสยุมพรกับพระพิรุณเป็นพระสวามี

วารุณี
ชายา พระวรุณ เทพนารีแห่งการพยากรณ์ ไวน์ สุรา และน้ำ
ส่วนหนึ่งของ เทพี ผู้รักษาอัฐโลกบาล
เทวรูป เจ้าแม่วารุณี ศิลปะแบบประเพณีอินเดียภาคเหนือ พุทธศตวรรษที่สิบเก้า จัดแสดง ณ พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาตินิวเดลี นครนิวเดลี ประเทศอินเดีย
ชื่ออื่น	ชลเทวี วรุณศักติ โยคินี
ส่วนเกี่ยวข้อง	ศักติ พระวรุณ พระเทวี เทพีอัฐโลกบาล นิกายศักติ อาทิปราศักติ
ที่ประทับ	เมืองวสุธา บนยอดเขาปุษปคีรี ในวรุณโลกและเทวสภา
มนตร์	เทวีวารุณีมนตร์
พาหนะ	มกร นาค
ข้อมูลส่วนบุคคล
คู่ครอง	พระวรุณ
บุตร - ธิดา	วานรสุเษณ ( บุตรบุญธรรม ในรามายณะ ) ไวยบุตร (วานรสิบแปดมงกุฎในรามเกียรติ์ - บุตรบุญธรรม ) นางสัตยวาตี ( ชายาหนุมานในรามายณะ )
เทพที่เทียบเท่าในความเชื่ออื่น
เทียบเท่าในกรีก	พระแม่แอรีแอดนี
เทียบเท่าในโรมัน	พระแม่แอรีแอดนี (Ariadne)

ในฐานะเทพีภริยาของพระวรุณ

ในฐานะแรกของเทพีวารุณี คำไวพจน์นามอันมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักของนางอื่น ๆ นั้น ได้แก่ วารุณาณีย์ และ ชลเทวี ในฐานะเทพีภริยาของพระพิรุณนางมักปรากฏองค์พร้อมด้วยสามีของนาง ในนามของ วารุณาณีย์ นางได้รับการยกย่องในฐานะเทพีผู้อุปถัมป์การพยากรณ์

ในฐานะธิดาของพระพิรุณ

ในฐานะที่สองนี้ หมายถึงบุตรีของพระวรุณ นางเป็นเทพีแห่งไวน์และสุราอันซึ่งปรากฏจาการตามเทพปกรณัมในภควัตปุราณะนางนั้นอยู่ในอุปถัมป์ของเหล่าบรรดาอสูรแต่ในช่วงภาคพาลกัณฑ์ของรามายณะปาฐกถาว่านางนั้นเลือกที่อยู่กับฝ่ายเทพยดา

เทวรูป เจ้าแม่วารุณี (ซ้าย) และพระพิรุณภัสดา (ขวา) ศิลปะแบบประเพณีอินเดียภาคเหนือ พุทธศตวรรษที่สิบสาม จากรัฐกรณาฏกะ จัดแสดง ณ พิพิธภัณฑ์แห่งเวลล์ นครมุมไบ ประเทศอินเดีย

เทวรูป เจ้าแม่วารุณี ศิลปะแบบประเพณีอินเดียภาคเหนือ พุทธศตวรรษที่สิบเก้า จัดแสดง ณ พิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาตินิวเดลี นครนิวเดลี ประเทศอินเดีย

ในฐานะมาตฤกา

ในฐานะที่สามของนาง คือ มาตฤกาอันพบได้ในคัมภีร์มัสตยะปุราณะนางคือภาคหนึ่งอันเดียวกับเทพีวารุณีในฐานะแรกและเป็นอิตถีพละกำลังของพระพิรุณภัสดาของนาง ตามเทพปกรณัมนี้นางปรากฏมาเพื่อเสวยโลหิตของอันธกาอสูรและนางได้รับยกย่องเป็นหนึ่งในคณะหกสิบสี่โยคินี (นักบวชนารีในคติศาสนาพราหมณ์ ฮินดู)

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

Dalal, Roshen (2014-04-18). Hinduism: An Alphabetical Guide (ภาษาอังกฤษ). Penguin UK. ISBN .
Puranic Encyclopedia: a comprehensive dictionary with special reference to the epic and Puranic literature, Vettam Mani, Motilal Banarsidass, Delhi, 1975, p. 833.
Mani, Vettam (1975). Puranic encyclopaedia : a comprehensive dictionary with special reference to the epic and Puranic literature. Robarts - University of Toronto. Delhi : Motilal Banarsidass.
Rajeswari, D. R. (1989). Sakti Iconography (ภาษาอังกฤษ). Intellectual Publishing House. ISBN .

Encyclopedia for Epics of Ancient India, accessed 13 May 2006

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ เจ้าแม่วารุณี

[1] Dalal, Roshen (2014-04-18). Hinduism: An Alphabetical Guide (ภาษาอังกฤษ). Penguin UK. ISBN .

[2] Puranic Encyclopedia: a comprehensive dictionary with special reference to the epic and Puranic literature, Vettam Mani, Motilal Banarsidass, Delhi, 1975, p. 833.

[3] Mani, Vettam (1975). Puranic encyclopaedia : a comprehensive dictionary with special reference to the epic and Puranic literature. Robarts - University of Toronto. Delhi : Motilal Banarsidass.

[4] Rajeswari, D. R. (1989). Sakti Iconography (ภาษาอังกฤษ). Intellectual Publishing House. ISBN .