พระภูเทวี

ภูมี (สันสกฤต: भूमि, อักษรโรมัน: Bhūmi), หรือ ภูมิเทวี และ วสุธรา, เป็นเทวีในศาสนาฮินดูอันเป็นผู้อุปถัมป์ค้ำจุนโลกและแผ่นดิน พระนางเป็นเทพชายาของพระพิษณุและในไวษณพนิกายพระนางเป็นเทพชายาลำดับที่สองรองจากพระลักษมี, และพระนิลเทพี ด้วยเหตุที่พระวราหะอันเป็นอวตารของพระวิษณุได้ช่วยพระนางจากการคุกคามของอสูรหิรัณยากษะพระองค์ทรงได้เสกสมรสกับพระนางและเป็นหนึ่งในอนุเทพชายา พระนางเป็นมารดรของ นรกาสูร, พระมงคลเทพบุตร, และ พระนางสีดา.

พระภูเทพี
เทพมารดรแห่งโลก เทพนารีแห่งแผ่นดิน
เทวรูปเจ้าแม่ภูมิเทวี ศิลปะโจฬะ พุทธศตวรรษที่สิบห้าถึงสิบแปด จากรัฐทมิฬนาฑูปัจจุบันจัดแสดง ณ พิพิธภัณฑ์บริติช
ชื่ออื่น	ภูมิเทวี, ปฤถวี, วราหิ, พหุมี , วสุธรา, วสุมตี, ภาสุมตี
ส่วนเกี่ยวข้อง	ไวษณพนิกาย พระธรณี พระแม่ธรณี พระแม่ปฤถวี พระวสุธารา พระแม่ลักษมี
ที่ประทับ	ภูมิโลกและเทวโลก
มนตร์	Om Bhumyai Namah
พาหนะ	ช้าง วัว
ข้อมูลส่วนบุคคล
คู่ครอง	พระวราหะ (พระนารายณ์)
บุตร - ธิดา	นรกาสูร, พระมงคลเทพ, พระนางสีดา
เทพที่เทียบเท่าในความเชื่ออื่น
เทียบเท่าในกรีก	ไกอา
เทียบเท่าในโรมัน	เทอร์รา

เทพลักษณะตามประติมานวิทยา

นาม "ภูมี" มาจากคำศัพท์ภาษาสันสกฤต 'พหุมี' - อันเป็นนามเดิมของพระนาง คำไวพจน์อื่น ๆ อันซึ่งเป็นนามของพระนาง เช่น ภูวตี, ภูมิวาณี, , อวณี, ปฤถวี, วราหิ, ธฤตี, ธาตรี, ธรณี, วสุธา, วสุธรา, ไวษณวี, กัศยปี, อุรวี, อิลา, มหี, อิฑา, วสุมตี, ธลันสิตา, วสุมตี, เหมา, และหิรันยะ

ในตำราประติมานวิทยาโดยทั่วไปพรรณาว่า พระนางประทับบนเทพพาหนะ คือ ช้างซึ่งหันหน้าออกไปทั้งสี่ทิศ อันหมายถึงทิศทั้งสี่ โดยทรงมีสี่กร ทรงผลทับทิม ภาชนะใส่น้ำ ชามที่บรรจุสมุนไพรรักษา และชามอีกใบบรรจุผักตามลำดับ หากในภาคที่ปรากฏพระองค์อันมีสองพระหัตถ์ จะทรงดอกปทุมนิอุบล (ดอกบัวสีฟ้า) อันขนานนามว่า โกมุท หรือ อุปัตระ คือ ดอกบัวกลางคืน ส่วนพระหัตถ์อีกข้างจะทรงอภัยมุทรา (ยกหัตถ์ขึ้นโดยหันหัตถ์ออกไปด้านหน้า) หรือ โลมุทรา (ปล่อยหัตถ์แนบไปลำพระองค์)

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ เจ้าแม่ภูมิเทวี

ดูเพิ่ม

• แม่พระธรณี
• เจ้าแม่ปฤถวี
• พระวสุธารา
• เจ้าแม่ธรณี
• เจ้าพ่อธรณี
• รายพระนามเทพแห่งแผ่นดิน

อ้างอิง

1. "Bhumi, Bhūmi, Bhūmī: 41 definitions". 11 April 2009.
2. Duffy, Michelle; Mair, Judith (2017-08-07), "Social inclusion, social exclusion and encounter", Festival Encounters, Routledge, pp. 83–93, doi:10.4324/9781315644097-8, ISBN , สืบค้นเมื่อ 2022-06-28
3. www.wisdomlib.org (2019-01-28). "Story of Bhūmi". www.wisdomlib.org. สืบค้นเมื่อ 2020-09-09.
4. T.A.G. Rao (1997). Elements of Hindu Iconography. Motilal Banarsidass. ISBN .
5. Margaret Stutley (2003). The Illustrated Dictionary of Hindu Iconography. Munshiram Manoharlal Publishers. p. 82. ISBN .
6. A. G. Mitchell; Victoria and Albert Museum (1982). Hindu gods and goddesses. United Kingdom: . p. 8. ISBN .