พระสุธรรมยานเถร (อินถา อินฺทจกฺโก)

พระสุธรรมยานเถร หรือ ครูบาอินทจักรรักษา เป็นพระราชาคณะฝ่ายวิปัสสนาธุระ อดีตเจ้าอาวาสวัดน้ำบ่อหลวง จังหวัดเชียงใหม่

พระสุธรรมยานเถร (อินถา อินฺทจกฺโก)
คำนำหน้าชื่อ	พระเดชพระคุณ
ชื่ออื่น	ครูบาอินทจักร
ส่วนบุคคล
เกิด	2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2439 (81 ปี 76 วัน ปี)
มรณภาพ	17 มกราคม พ.ศ. 2521
นิกาย	มหานิกาย
การศึกษา	นักธรรมชั้นตรี
ตำแหน่งชั้นสูง
ที่อยู่	วัดน้ำบ่อหลวง เชียงใหม่
บรรพชา	มีนาคม พ.ศ. 2445
อุปสมบท	13 พฤษภาคม พ.ศ. 2459
พรรษา	62
ตำแหน่ง	เจ้าอาวาส

ประวัติ

วัยเยาว์

พระสุธรรมยานเถร หรือ ครูบาอินทจักร มีนามเดิมว่า อินถา พิมสาร เกิดเมื่อวันจันทร์ที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2439 ตรงกับวันแรม 12 ค่ำ เดือน 11 ปีวอก ภูมิลำเนาอยู่บ้านป่าแพ่ง ตำบลแม่แรง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน เป็นบุตรของนายเป็งและนางสาร พิมสาร มีพี่น้องรวมทั้งหมด 13 คน ท่านเป็นคนที่ 6 พระสุพรหมยานเถร (พรหมา พฺรหฺมจกฺโก) เป็นคนที่ 7 และพระครูสุนทรคัมภีรญาณ (คำ คมฺภีโร) เป็นคนที่ 8 โยมบิดามารดาของท่านเป็นพุทธศาสนิกชนที่เคร่งครัด ทำบุญตักบาตร รักษาศีล ทำวัตร ทำสมาธิ เดินจงกรม เป็นประจำและได้ปลูกฝังบุตรธิดาทุกคนให้ปฏิบัติตาม

อุปสมบท

ครูบาอินทจักรได้ขออนุญาตมารดาบิดาบวชเป็นเณร บิดาจึงพาท่านมาฝากเป็นศิษย์พระอธิการแก้ว ขตฺติโย เจ้าอาวาสวัดป่าเหียง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน และได้บรรพชาเป็นสามเณรในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2445 เมื่อบวชแล้วก็ได้ศึกษาพระธรรมทั้งฝ่ายปริยัติและปฏิบัติกับพระอุปัชฌาย์ จนสอบได้นักธรรมชั้นตรี และเรียนสายสามัญจนจบชั้นประถมศึกษาปีที่ 3

เมื่ออายุครบ 20 ปี จึงอุปสมบทเป็นพระภิกษุเมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม พ.ศ. 2459 ณ วัดป่าเหียง โดยพระอุปัชฌาย์รูปเดิม พระฮอม โพธาโก เป็นพระกรรมวาจาจารย์ พระสม สุรินฺโท เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ได้ฉายาทางธรรมว่า อินฺทจกฺโก หลังบวชท่านยังคงช่วยสอนพระธรรมในวัด จนกระทั่งเห็นว่าควรปฏิบัติธรรมเพื่อมุ่งความหลุดพ้น จึงกราบลาพระอุปัชฌาย์ออกธุดงค์โดยมีครูบาพรหมา น้องชาย ติดตามไปด้วย

ธุดงค์

ครูบาอินทจักรได้จาริกไปทั่วจังหวัดเชียงใหม่และจังหวัดแม่ฮ่องสอน เข้าประเทศพม่า แล้วกลับเข้าประเทศไทยทางจังหวัดเชียงราย แล้ววกกลับมาจังหวัดเชียงใหม่ ตลอดการธุดงค์ท่านได้รับความลำบากต่าง ๆ ทั้งจากสภาพอากาศ สภาพภูมิประเทศ และอาหารอัตคัด แต่ท่านก็อดทนจนผ่านมาได้ ท่านธุดงค์อยู่นานถึง 16 ปี จึงอยู่จำพรรษาที่วัดน้ำบ่อหลวง ตามคำอาราธนาของขุนอนุพลนคร

ศาสนกิจ

ท่านเข้าอยู่วัดน้ำบ่อหลวงตั้งแต่วันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2477 นับแต่นั้นท่านได้พัฒนาวัดหลายประการ ทั้งก่อสร้างเสนาสนะ ถนน และแหล่งน้ำใช้เพื่อความสะดวกของแก่ผู้มาวัด

เมื่อวัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ราชวรมหาวิหารเปิดสอนวิปัสสนากรรมฐานแบบสติปัฏฐาน 4 (ยุบหนอ-พองหนอ) ท่านได้ลงไปศึกษาด้วย โดยมี เป็นผู้สอน เมื่อกลับมาวัดน้ำบ่อหลวง ท่านก็ได้นำวิธีการเจริญวิปัสสนานั้นมาเผยแผ่แก่ประชาชน วัดน้ำบ่อหลวงจึงเป็นสำนักวิปัสสนากรรมฐานมานับแต่นั้น

สมณศักดิ์

• พ.ศ. 2493 เป็นพระครูประทวนสมณศักดิ์
• พ.ศ. 2498 เป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นโทที่ พระครูวนาภิราม
• พ.ศ. 2512 เป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นเอกที่ พระครูภาวนาภิรัต
• พ.ศ. 2516 เป็นพระครูสัญญาบัตรชั้นพิเศษในราชทินนามเดิม
• 5 ธันวาคม พ.ศ. 2520 เป็นพระราชาคณะฝ่ายวิปัสสนาธุระที่ พระสุธรรมยานเถร

การอาพาธและมรณภาพ

วันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2513 ครูบาอินทจักรถูกส่งเข้าโรงพยาบาลแมคคอร์มิคกระทันหันเพราะอาการกระดูกสันหลังอักเสบ ถึงวันที่ 23 มกราคม ปีถัดมาอาการทรุดหนักลงอีก จนแพทย์วินิจฉัยว่าท่านจะมรณภาพราวตี 2 แต่พอถึงรุ่งเช้าของวันที่ 24 มกราคมท่านกลับทุเลาลงจนหายอาพาธในเดือนกุมภาพันธ์ จึงกลับวัดและปฏิบัติศาสนกิจดังเดิม

หลังจากได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะ ท่านกลับอาพาธอีกและถึงแก่มรณภาพ ณ โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ เมื่อวันที่ 17 มกราคม พ.ศ. 2521 เวลา 22.20 น. สิริอายุได้ 81 ปี 76 วัน พรรษา 62 ได้รับพระราชทานเพลิงเมื่อวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2524 โดยมีสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เสงี่ยม จนฺทสิริ) เป็นประธานฝ่ายสงฆ์ และพลอากาศเอกหะริน หงสกุล เป็นประธานฝ่ายฆราวาสผู้อัญเชิญเพลิงพระราชทาน

ศิษย์ที่มีชื่อเสียง

• พระสุพรหมยานเถร (พรหมา พฺรหฺมจกฺโก)
• พระพรหมมงคล (ทอง สิริมงฺคโล)
• พระอาจารย์เปลี่ยน ปญฺญาปทีโป

อ้างอิง

เชิงอรรถ

1. วัดน้ำบ่อหลวง (วนาราม) : สมบัติวัด ศรัทธาวัด, หน้า 69
2. วัดน้ำบ่อหลวง (วนาราม) : สมบัติวัด ศรัทธาวัด, หน้า 71
3. วัดน้ำบ่อหลวง (วนาราม) : สมบัติวัด ศรัทธาวัด, หน้า 75
4. วัดน้ำบ่อหลวง (วนาราม) : สมบัติวัด ศรัทธาวัด, หน้า 81
5. วัดน้ำบ่อหลวง (วนาราม) : สมบัติวัด ศรัทธาวัด, หน้า 81
6. วัดน้ำบ่อหลวง (วนาราม) : สมบัติวัด ศรัทธาวัด, หน้า 82-83
7. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 95, ตอนที่ 34 ง ฉบับพิเศษ, 27 มีนาคม 2521, หน้า 5
8. วัดน้ำบ่อหลวง (วนาราม) : สมบัติวัด ศรัทธาวัด, หน้า 85
9. วัดน้ำบ่อหลวง (วนาราม) : สมบัติวัด ศรัทธาวัด, หน้า 86-87

บรรณานุกรม

• พระมหาศรัญญู ปญฺญาธโร, พระสุธรรมยานเถร (ครูบาอินทจักรรักษา): สงฆ์ผู้นำในการบูรณะวัดน้ำบ่อหลวง. วัดน้ำบ่อหลวง (วนาราม) : สมบัติวัด ศรัทธาวัด. เชียงใหม่ : มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 2556. 270 หน้า. หน้า 67-108. ISBN