Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| วงศ์ปลาเสือพ่นน้ำ | |
|---|---|
 | |
| ชนิด T. chatareus | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Animalia |
| ไฟลัม: | Chordata |
| ชั้น: | Actinopterygii |
| อันดับ: | Perciformes |
| อันดับย่อย: | Percoidei |
| วงศ์ใหญ่: | Percoidea |
| วงศ์: | Toxotidae Bleeker, 1859 |
| สกุล: | Toxotes , 1816 |
| ชนิดต้นแบบ | |
| Labrus jaculator (= Sciaena jaculator , 1767) , 1803 | |
| ชนิด | |
| | |
วงศ์ปลาเสือพ่นน้ำ (อังกฤษ: Archerfish, Spinner fish) เป็นวงศ์ของปลากระดูกแข็งกลุ่มปลาที่มีก้านครีบ ในอันดับ Perciformes ใช้ชื่อวงศ์ว่า Toxotidae (/ท็อก-ออท-อิ-ดี้/; มาจากคำว่า "Toxots" เป็นภาษากรีกหมายถึง "นักยิงธนู")
ลักษณะ
ปลาในวงศ์นี้มีขนาดตั้งแต่ 15 เซนติเมตร ถึง 40 เซนติเมตร ปากยาว จะงอยปากยืดได้ มีลำตัวป้อม แบนข้าง ตากลมโตเป็นพิเศษ ครีบหลังแบ่งเป็น 2 ตอน ตอนแรกเป็นก้านครีบแข็งเป็นเงี่ยง 4–5 ชิ้น ตอนหลังเป็นครีบอ่อน ส่วนที่เป็นก้านครีบแขนงของครีบหลังสั้นกว่าส่วนที่เป็นก้านครีบแขนงของครีบก้นมาก เกล็ดเป็นแบบสาก ส่วนบนหัวและแก้มมีเกล็ด ครีบหางตัดตรงหรือเว้าเล็กน้อย
ปลาขนาดเล็กมีจุดสะท้อนแสงที่ลักษณะพิเศษประจำฝูง จุดเหล่านี้มีสีเหลืองเป็นประกายแทรกอยู่ระหว่างแถบสีดำบริเวณซีกบนของลำตัว นักมีนวิทยาสันนิษฐานว่ามีไว้สำหรับใช้รวมฝูงหรือติดต่อระหว่างกันในฝูง เนื่องจากในระยะเป็นลูกปลามักจะอาศัยอยู่ตามชายฝั่งที่มีน้ำขุ่นและอยู่รวมกันเป็นฝูง ๆ โดยปลาที่โตเต็มวัยที่อาศัยตามลำพังตามแนวปะการังไม่มีจุดดังกล่าว
พฤติกรรม
อาศัยเป็นฝูง หากินบริเวณผิวน้ำ เป็นปลากินเนื้อ อาหารได้แก่ แมลง ลูกปลา ลูกกุ้งขนาดเล็ก มีความสามารถพิเศษคือ พ่นน้ำได้ไกลถึง 1–2 เมตร เพื่อยิงแมลงให้ตกลงน้ำเป็นอาหาร ถ้าแมลงยังไม่ตก จะยิงซ้ำสำเร็จ สามารถเปลี่ยนพิกัดมุมยิงได้อีกด้วย ทั้งนี้เป็นเพราะปลาในวงศ์นี้มีลิ้นที่ยาว และมีร่องลึกที่ลิ้น ประกอบกับจะงอยปากที่กว้างพอดี เมื่อหุบเหงือกลงจะพ่นน้ำออกมาได้ในลักษณะเดียวกับปืนฉีดน้ำ
นอกจากนี้ยังสามารถกระโดดขึ้นงับเหยื่อเหนือน้ำได้สูงถึง 1 ฟุต วางไข่ในฤดูฝนแถบชายฝั่งทะเลหรือปากแม่น้ำ โดยมีจำนวนตั้งแต่ 20,000–150,000 ฟอง ไข่มีขนาด 0.4 มิลลิเมตร โดยวางไข่แบบปล่อยลอยไปตามกระแสน้ำ พ่อแม่ปลาไม่ดูแลไข่ นอกจากนี้แล้ว ยังมีการศึกษาเพิ่มเติมพบว่าสามารถล่าเหยื่อที่ที่ฝังตัวอยู่ใต้พื้นน้ำได้ด้วย ด้วยวิธีการพ่นน้ำเหมือนกับที่พ่นเหนือผิวน้ำ
ในวัฒนธรรมไทย
ปลาเสือพ่นน้ำ เป็นปลาที่อาศัยอยู่บริเวณผิวน้ำ ซ้ำยังมีอุปนิสัยไม่เกรงกลัวมนุษย์ จึงถูกอ้างอิงถึงในวรรณกรรมและวรรณคดีไทยหลายเรื่องนับแต่อดีต เช่น เมื่อคุณตาคุณยายยังเด็ก ของ ที่กล่าวถึง เมื่อเวลาจะรับประทานอาหารมื้อเย็นที่เรือนแพริมน้ำ เมื่อมีการตีฆ้องเป็นสัญญาณ ปลาเสือพ่นน้ำจะว่ายมาออกันที่ท่าน้ำ เพื่อรออาหารซึ่งก็คือ ข้าวสุกที่โปรยลงไป
นอกจากนี้แล้ว ด้วยความสามารถพิเศษเหล่านี้ บางร้านอาหารริมน้ำจะมีการแขวนอาหารไว้เหนือน้ำ เพื่อให้ปลาเสือพ่นน้ำ พ่นน้ำใส่อาหารตกลงมากิน สร้างความเพลิดเพลินให้แก่ลูกค้า
การกระจายพันธุ์
มีทั้งหมด 1 สกุล คือ Toxotes (/ท็อก-ออ-เทส/) ใน 10 ชนิด (เป็นชนิดที่จำแนกใหม่ 3 ชนิด) พบกระจายทั่วไปในเอเชียใต้, เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ไปจนถึงรัฐควีนส์แลนด์และนอร์เทิร์นเทร์ริทอรีในออสเตรเลีย อาศัยทั้งน้ำจืดและน้ำกร่อย พบมากบริเวณปากแม่น้ำหรือแถบชายฝั่ง
การจำแนก
- Toxotes blythii , 1892
- Toxotes chatareus (, 1822)
- Toxotes jaculatrix (, 1767)
- , 2004
- , 1910
- Kottelat & , 2018
- Toxotes microlepis , 1860
- Bleeker, 1876
- Kottelat & , 2018
- Kottelat & , 2018
การเพาะขยายพันธุ์
ปลาเสือพ่นน้ำ สามารถเพาะขยายพันธุ์ได้แล้ว คือ ชนิด Toxotes chatareus ซึ่งเป็นชนิดที่พบได้ทั่วไปและหลากหลายที่สุด โดยสถานีประมงน้ำจืดจังหวัดกำแพงเพชร ในสังกัดกรมประมง นับเป็นแห่งแรกของไทยและของโลก ตั้งแต่ปี ค.ศ. 2005 แต่ในช่วงแรกลูกปลาที่ได้มีอัตราการรอดตายน้อย เนื่องจากลูกปลาแรกเกิดมีปากขนาดเล็กมาก จึงไม่สามารถหาอาหารให้กินได้ ต่อมา ทางสถานีได้ให้โรติเฟอร์ขณะลูกปลามีอายุได้ 2 วัน เมื่อลูกปลาโตขึ้นก็ให้โรติเฟอร์กับไรแดงตามลำดับ และเมื่อลูกปลามีอายุได้ 3 เดือน ก็สามารถฝึกให้กินอาหารเม็ดได้ ซึ่งต้องใช้เวลาฝึกประมาณ 1 เดือน ปัจจุบันทางสถานีกำลังเผยแพร่ความรู้นี้สู่เกษตรกรเพื่อนำไปเพาะเลี้ยงเป็นอาชีพต่อไป
อ้างอิง
- "Toxotidae". .
- Cuvier, G. 1816: Le Règne Animal distribué d'après son organisation pour servir de base à l'histoire naturelle des animaux et d'introduction à l'anatomie comparée. Les reptiles, les poissons, les mollusques et les annélides. Edition 1. 2: i-xviii + 1-532, [Pls. 9-10, in v. 4].
- หน้า 149-150, สาระน่ารู้ปลาน้ำจืดไทย เล่ม ๒ โดย สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์ (พ.ศ. 2547)
- "New Scientist: Spitting archerfish shoot at prey above and beneath the water".
- ไทยยืนวงศ์, พิชิต. . มติชนกรุ๊ป. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2021-09-29.
- . ผู้จัดการออนไลน์. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-01-16. สืบค้นเมื่อ 2012-07-18.
- เพื่อนเกษตร, เช้า-ข่าว 7 สี ทางช่อง 7: พฤหัสบดีที่ 20 ธันวาคม 2555
แหล่งข้อมูลอื่น
- คลิปต์วิดีโอปลาเสือพ่นน้ำพ่นน้ำ
- คลิปต์วิดีโอปลาเสือพ่นน้ำกระโดด
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
wngsplaesuxphnnachnid T chatareuskarcaaenkchnthangwithyasastrxanackr Animaliaiflm Chordatachn Actinopterygiixndb Perciformesxndbyxy Percoideiwngsihy Percoideawngs Toxotidae Bleeker 1859skul Toxotes 1816chnidtnaebbLabrus jaculator Sciaena jaculator 1767 1803chnidduinenuxha wngsplaesuxphnna xngkvs Archerfish Spinner fish epnwngskhxngplakradukaekhngklumplathimikankhrib inxndb Perciformes ichchuxwngswa Toxotidae thxk xxth xi di macakkhawa Toxots epnphasakrikhmaythung nkyingthnu lksna source source source source source phaphekhluxnihwkarphnnakhxngplaesuxphnna plainwngsnimikhnadtngaet 15 esntiemtr thung 40 esntiemtr pakyaw cangxypakyudid milatwpxm aebnkhang taklmotepnphiess khribhlngaebngepn 2 txn txnaerkepnkankhribaekhngepnengiyng 4 5 chin txnhlngepnkhribxxn swnthiepnkankhribaekhnngkhxngkhribhlngsnkwaswnthiepnkankhribaekhnngkhxngkhribknmak ekldepnaebbsak swnbnhwaelaaekmmiekld khribhangtdtrnghruxewaelknxy plakhnadelkmicudsathxnaesngthilksnaphiesspracafung cudehlanimisiehluxngepnprakayaethrkxyurahwangaethbsidabriewnsikbnkhxnglatw nkminwithyasnnisthanwamiiwsahrbichrwmfunghruxtidtxrahwangkninfung enuxngcakinrayaepnlukplamkcaxasyxyutamchayfngthiminakhunaelaxyurwmknepnfung odyplathiotetmwythixasytamlaphngtamaenwpakarngimmicuddngklawphvtikrrmxasyepnfung hakinbriewnphiwna epnplakinenux xaharidaek aemlng lukpla lukkungkhnadelk mikhwamsamarthphiesskhux phnnaidiklthung 1 2 emtr ephuxyingaemlngihtklngnaepnxahar thaaemlngyngimtk cayingsasaerc samarthepliynphikdmumyingidxikdwy thngniepnephraaplainwngsnimilinthiyaw aelamirxnglukthilin prakxbkbcangxypakthikwangphxdi emuxhubehnguxklngcaphnnaxxkmaidinlksnaediywkbpunchidna nxkcakniyngsamarthkraoddkhunngbehyuxehnuxnaidsungthung 1 fut wangikhinvdufnaethbchayfngthaelhruxpakaemna odymicanwntngaet 20 000 150 000 fxng ikhmikhnad 0 4 milliemtr odywangikhaebbplxylxyiptamkraaesna phxaemplaimduaelikh nxkcakniaelw yngmikarsuksaephimetimphbwasamarthlaehyuxthithifngtwxyuitphunnaiddwy dwywithikarphnnaehmuxnkbthiphnehnuxphiwna inwthnthrrmithy plaesuxphnna epnplathixasyxyubriewnphiwna sayngmixupnisyimekrngklwmnusy cungthukxangxingthunginwrrnkrrmaelawrrnkhdiithyhlayeruxngnbaetxdit echn emuxkhuntakhunyayyngedk khxng thiklawthung emuxewlacarbprathanxaharmuxeynthieruxnaephrimna emuxmikartikhxngepnsyyan plaesuxphnnacawaymaxxknthithana ephuxrxxaharsungkkhux khawsukthioprylngip nxkcakniaelw dwykhwamsamarthphiessehlani bangranxaharrimnacamikaraekhwnxahariwehnuxna ephuxihplaesuxphnna phnnaisxahartklngmakin srangkhwamephlidephlinihaeklukkhakarkracayphnthumithnghmd 1 skul khux Toxotes thxk xx eths in 10 chnid epnchnidthicaaenkihm 3 chnid phbkracaythwipinexechiyit exechiytawnxxkechiyngit ipcnthungrthkhwinsaelndaelanxrethirnethrrithxriinxxsetreliy xasythngnacudaelanakrxy phbmakbriewnpakaemnahruxaethbchayfng karcaaenk Toxotes blythii 1892 Toxotes chatareus 1822 Toxotes jaculatrix 1767 2004 1910 Kottelat amp 2018 Toxotes microlepis 1860 Bleeker 1876 Kottelat amp 2018 Kottelat amp 2018karephaakhyayphnthuplaesuxphnna samarthephaakhyayphnthuidaelw khux chnid Toxotes chatareus sungepnchnidthiphbidthwipaelahlakhlaythisud odysthanipramngnacudcnghwdkaaephngephchr insngkdkrmpramng nbepnaehngaerkkhxngithyaelakhxngolk tngaetpi kh s 2005 aetinchwngaerklukplathiidmixtrakarrxdtaynxy enuxngcaklukplaaerkekidmipakkhnadelkmak cungimsamarthhaxaharihkinid txma thangsthaniidihortiefxrkhnalukplamixayuid 2 wn emuxlukplaotkhunkihortiefxrkbiraedngtamladb aelaemuxlukplamixayuid 3 eduxn ksamarthfukihkinxaharemdid sungtxngichewlafukpraman 1 eduxn pccubnthangsthanikalngephyaephrkhwamrunisuekstrkrephuxnaipephaaeliyngepnxachiphtxipxangxing Toxotidae Cuvier G 1816 Le Regne Animal distribue d apres son organisation pour servir de base a l histoire naturelle des animaux et d introduction a l anatomie comparee Les reptiles les poissons les mollusques et les annelides Edition 1 2 i xviii 1 532 Pls 9 10 in v 4 hna 149 150 saranaruplanacudithy elm 2 ody smophchn xkhkhathwiwthn ph s 2547 ISBN 974 00 8738 8 New Scientist Spitting archerfish shoot at prey above and beneath the water ithyyunwngs phichit mtichnkrup khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2016 03 04 subkhnemux 2021 09 29 phucdkarxxniln khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2011 01 16 subkhnemux 2012 07 18 ephuxnekstr echa khaw 7 si thangchxng 7 phvhsbdithi 20 thnwakhm 2555aehlngkhxmulxunkhliptwidioxplaesuxphnnaphnna khliptwidioxplaesuxphnnakraodd