จักรวรรดิสเปน (สเปน: Imperio Español) เป็นหนึ่งในจักรวรรดิที่ใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์โลก และเป็นหนึ่งใน (global empire) จักรวรรดิแรกที่มีดินแดนและอาณานิคมในยุโรป, อเมริกา, เอเชีย และโอเชียเนีย มาตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 15 ส่วนอาณานิคมในแอฟริกาเป็นดินแดนที่ได้มาในตอนปลายของคริสต์ศตวรรษที่ 20 สเปนก่อตัวขึ้นเป็นสหอาณาจักรในปี ค.ศ. 1492 หลังจาก “การพิชิตดินแดนคืน” ในคาบสมุทรไอบีเรีย ในปีเดียวกันคริสโตเฟอร์ โคลัมบัสก็นำกองเรือสำรวจกองแรกของสเปนในการเดินทางข้ามมหาสมุทรแอตแลนติก ที่เป็นการเริ่มต้นของการแสวงหาอาณานิคมในอเมริกาของยุโรป ซีกโลกตะวันตกจึงเป็นจุดหมายทางอำนาจใหม่ของจักรวรรดิสเปน
จักรวรรดิสเปน Imperio Español (สเปน) | |
---|---|
1492–1976 | |
ภูมิภาคในโลกที่ครั้งหนึ่งเคยอยู่ภายใต้การปกครองของจักรวรรดิสเปน | |
สถานะ | จักรวรรดิ |
เมืองหลวง | มาดริด |
การปกครอง | ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ (ฮาพส์บวร์ค) สมบูรณาญาสิทธิราชย์ (บูร์บง) ระบบกึ่งประธานาธิบดี ระบบเผด็จการ |
ประวัติศาสตร์ | |
• ก่อตั้ง | 1492 |
• สิ้นสุด | 1976 |
ดินแดนของจักรวรรดิโปรตุเกสระหว่างการเป็น (Iberian Union) ดินแดนที่เสียไปก่อนหรือเป็นผลจากสนธิสัญญาอูเทร็คท์- (ค.ศ. 1713-1714) ดินแดนที่เสียไปก่อนหรือระหว่าง ดินแดนที่เสียระหว่าง (ค.ศ. 1898-1899) ดินแดนที่ได้รับมอบอิสรภาพระหว่าง ดินแดนปัจจุบันที่บริหารโดยสเปน |
ระหว่างยุคแห่งการสำรวจสเปนก็เริ่มไปตั้งหลักแหล่งอยู่ในหมู่เกาะแคริบเบียนและกองกิสตาดอร์ (conquistador) ก็เริ่มโค่นจักรวรรดิท้องถิ่นที่พบเช่นจักรวรรดิแอซเท็คและจักรวรรดิอินคา ต่อมาคณะสำรวจก็ขยายดินแดนของจักรวรรดิสเปนตั้งแต่บริเวณที่เป็นแคนาดาปัจจุบันในทวีปอเมริกาเหนือไปจนจรดเตียร์ราเดลฟวยโกทางตอนใต้สุดของทวีปอเมริกาใต้ การเดินทางสำรวจของสเปนเป็นการเดินทางรอบโลกที่เริ่มโดยเฟอร์ดินันด์ มาเจลลันในปี ค.ศ. 1519 และจบลงด้วย ในปี ค.ศ. 1522 ซึ่งเป็นการสำรวจสมตามความตั้งใจของโคลัมบัสในการพยายามหาเส้นทางไปยังเอเชียโดยการเดินทางไปทางตะวันตก ซึ่งทำให้สเปนหันมาสนใจใน โดยการก่อตั้งอาณานิคมในเกาะกวม, ฟิลิปปินส์ และเกาะใกล้เคียง ระหว่าง “” (Siglo de Oro) จักรวรรดิสเปนประกอบด้วยเนเธอร์แลนด์, ลักเซมเบิร์ก, เบลเยียม, ส่วนใหญ่ของอิตาลี, บางส่วนของเยอรมนี, บางส่วนของฝรั่งเศส, ดินแดนในแอฟริกา, เอเชีย และ โอเชียเนีย และดินแดนส่วนใหญ่ในทวีปอเมริกา เมื่อมาถึงคริสต์ศตวรรษที่ 17 สเปนก็ครอบครองดินแดนที่กว้างใหญ่ที่สุดกว่าที่เคยเกิดขึ้นในประวัติศาสตร์ก่อนหน้านั้น
การค้าขายระหว่างสเปนและอาณานิคมก็รุ่งเรือง สินค้าต่างๆ ที่รวมทั้งโลหะมีค่าจากอเมริกาถูกนำกลับมาสเปนในกองเรือ (Spanish treasure fleets) เป็นประจำทุกปี (Manila Galleon) ก็เชื่อมระหว่างฟิลิปปินส์กับอเมริกา โดยมีเรือติดต่ออย่างสม่ำเสมอข้ามมหาสมุทรแปซิฟิก การค้าขายส่วนใหญ่เป็นการทำเพื่อเพิ่มความแข็งแกร่งให้แก่ราชนาวีของสเปน และเพื่อพิทักษ์จักรวรรดิสเปนในยุโรปและเมดิเตอร์เรเนียน ดินแดนในยุโรปของสเปนต้องมาเสียไปเมื่อในการยุติลงของสงครามสืบราชบัลลังก์สเปนในปี ค.ศ. 1713 แต่สเปนยังคงสามารถรักษาดินแดนโพ้นทะเลไว้ได้
การยึดครองสเปนโดยฝรั่งเศสในปี ค.ศ. 1808 ภายใต้การนำของจักรพรรดินโปเลียนเป็นการตัดการติดต่อกับอาณานิคมในอเมริกาอยู่ชั่วระยะเวลาหนึ่ง และที่เกิดขึ้นต่อเนื่องกันระหว่าง ค.ศ. 1810 ถึง ค.ศ. 1825 ผลให้รัฐต่างๆ ในอเมริกากลางและอเมริกาใต้ได้รับอิสรภาพจากสเปน ดินแดนที่เหลือที่รวมทั้งคิวบา, ปวยร์โตรีโก, ฟิลิปปินส์ และอยู่ภายใต้การปกครองของสเปนมาจนถึงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19 เมื่อดินแดนส่วนใหญ่มาถูกผนวกเข้ากับสหรัฐหลัง ดินแดนที่เหลือในหมู่เกาะแปซิฟิกขายให้แก่จักรวรรดิเยอรมนีในปี ค.ศ. 1899
ในคริสต์ศตวรรษที่ 20 สเปนเหลือเพียงดินแดนในทวีปแอฟริกาคือ อิเควทอเรียลกินี, โมร็อกโก, และเวสเทิร์นสะฮารา ในปี ค.ศ. 1956 สเปนถอนตัวจากโมร็อกโก และในปี ค.ศ. 1968 สเปนได้มอบอิสรภาพให้แก่อิเควทอเรียลกินี เมื่อสเปนถอนตัวจากเวสเทิร์นสะฮาราในปี ค.ศ. 1976 ในช่วงแรกอาณานิคมถูกผนวกโดยโมร็อกโกและมอริเตเนีย แต่ต่อมาในปี ค.ศ. 1980 โมร็อกโกครอบครองพื้นที่ทั้งหมด แม้ว่าตามทฤษฎีของสหประชาชาติ เวสเทิร์นสะฮารายังคงอยู่ภายใต้การบริหารของสเปน ในปัจจุบันกานาเรียส และบริเวณอีกสองบริเวณบนฝั่งทะเลแอฟริกาเหนือ (คือเซวตาและเมลียา) ยังคงเป็นดินแดนบริหารของสเปน
อ้างอิง
- The Mongol Empire had been larger, but was restricted to Eurasia
- Anderson, James Maxwell (2000), The History of Portugal, Westport, CT: Greenwood, ISBN .
- Archer, Christon; และคณะ (2002), World History of Warfare, Lincoln: University of Nebraska Press, ISBN .
- Brown, Jonathan; Elliott, John Huxtable (1980), A Palace for a King. The Buen Retiro and the Court of Philip IV, New Haven: Yale University Press, ISBN .
- Kamen, Henry (2003), Empire: How Spain Became a World Power, 1492-1763, New York: HarperCollins, ISBN .
- Lach, Donald F.; Van Kley, Edwin J. (1994), Asia in the Making of Europe, Chicago: University of Chicago Press, ISBN .
- Lockhart, James; Schwartz, Stuart B. (1983), Early Latin America: A History of Colonial Spanish America and Brazil, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN .
ดูเพิ่ม
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
ckrwrrdisepn sepn Imperio Espanol epnhnunginckrwrrdithiihythisudinprawtisastrolk aelaepnhnungin global empire ckrwrrdiaerkthimidinaednaelaxananikhminyuorp xemrika exechiy aelaoxechiyeniy matngaetkhriststwrrsthi 15 swnxananikhminaexfrikaepndinaednthiidmaintxnplaykhxngkhriststwrrsthi 20 sepnkxtwkhunepnshxanackrinpi kh s 1492 hlngcak karphichitdinaednkhun inkhabsmuthrixbieriy inpiediywknkhrisotefxr okhlmbsknakxngeruxsarwckxngaerkkhxngsepninkaredinthangkhammhasmuthraextaelntik thiepnkarerimtnkhxngkaraeswnghaxananikhminxemrikakhxngyuorp sikolktawntkcungepncudhmaythangxanacihmkhxngckrwrrdisepnckrwrrdisepn Imperio Espanol sepn 1492 1976thngephlngchati Marcha Realphumiphakhinolkthikhrnghnungekhyxyuphayitkarpkkhrxngkhxngckrwrrdisepnsthanackrwrrdiemuxnghlwngmadridkarpkkhrxngrachathipityphayitrththrrmnuy haphsbwrkh smburnayasiththirachy burbng rabbkungprathanathibdi rabbephdckarprawtisastr kxtng1492 sinsud1976kxnhna thdipCrown of CastilerachbllngkxarakxnKingdom of NavarreBurgundian NetherlandsAztec EmpirexarythrrmmayackrwrrdixinkhaSultanate of Sulu SpainItalyckrwrrdiemksiokthi 1krnoklxmebiyshmnthlrioxedlaplataRepublic of Chileobliewiyepruinxarkkhasatharnrthfilippinsthi 1xiekhwthxeriylkinisatharnrthprachathipityxahrbsahrawipwyrotriokDutch Republic dinaednkhxngckrwrrdioprtueksrahwangkarepn Iberian Union dinaednthiesiyipkxnhruxepnphlcaksnthisyyaxuethrkhth kh s 1713 1714 dinaednthiesiyipkxnhruxrahwang dinaednthiesiyrahwang kh s 1898 1899 dinaednthiidrbmxbxisrphaphrahwang dinaednpccubnthibriharodysepn rahwangyukhaehngkarsarwcsepnkerimiptnghlkaehlngxyuinhmuekaaaekhribebiynaelakxngkistadxr conquistador kerimokhnckrwrrdithxngthinthiphbechnckrwrrdiaexsethkhaelackrwrrdixinkha txmakhnasarwckkhyaydinaednkhxngckrwrrdisepntngaetbriewnthiepnaekhnadapccubninthwipxemrikaehnuxipcncrdetiyrraedlfwyokthangtxnitsudkhxngthwipxemrikait karedinthangsarwckhxngsepnepnkaredinthangrxbolkthierimodyefxrdinnd maecllninpi kh s 1519 aelacblngdwy inpi kh s 1522 sungepnkarsarwcsmtamkhwamtngickhxngokhlmbsinkarphyayamhaesnthangipyngexechiyodykaredinthangipthangtawntk sungthaihsepnhnmasnicin odykarkxtngxananikhminekaakwm filippins aelaekaaiklekhiyng rahwang Siglo de Oro ckrwrrdisepnprakxbdwyenethxraelnd lkesmebirk ebleyiym swnihykhxngxitali bangswnkhxngeyxrmni bangswnkhxngfrngess dinaedninaexfrika exechiy aela oxechiyeniy aeladinaednswnihyinthwipxemrika emuxmathungkhriststwrrsthi 17 sepnkkhrxbkhrxngdinaednthikwangihythisudkwathiekhyekidkhuninprawtisastrkxnhnann karkhakhayrahwangsepnaelaxananikhmkrungeruxng sinkhatang thirwmthngolhamikhacakxemrikathuknaklbmasepninkxngerux Spanish treasure fleets epnpracathukpi Manila Galleon kechuxmrahwangfilippinskbxemrika odymieruxtidtxxyangsmaesmxkhammhasmuthraepsifik karkhakhayswnihyepnkarthaephuxephimkhwamaekhngaekrngihaekrachnawikhxngsepn aelaephuxphithksckrwrrdisepninyuorpaelaemdietxrereniyn dinaedninyuorpkhxngsepntxngmaesiyipemuxinkaryutilngkhxngsngkhramsubrachbllngksepninpi kh s 1713 aetsepnyngkhngsamarthrksadinaednophnthaeliwid karyudkhrxngsepnodyfrngessinpi kh s 1808 phayitkarnakhxngckrphrrdinopeliynepnkartdkartidtxkbxananikhminxemrikaxyuchwrayaewlahnung aelathiekidkhuntxenuxngknrahwang kh s 1810 thung kh s 1825 phlihrthtang inxemrikaklangaelaxemrikaitidrbxisrphaphcaksepn dinaednthiehluxthirwmthngkhiwba pwyrotriok filippins aelaxyuphayitkarpkkhrxngkhxngsepnmacnthungplaykhriststwrrsthi 19 emuxdinaednswnihymathukphnwkekhakbshrthhlng dinaednthiehluxinhmuekaaaepsifikkhayihaekckrwrrdieyxrmniinpi kh s 1899 inkhriststwrrsthi 20 sepnehluxephiyngdinaedninthwipaexfrikakhux xiekhwthxeriylkini omrxkok aelaewsethirnsahara inpi kh s 1956 sepnthxntwcakomrxkok aelainpi kh s 1968 sepnidmxbxisrphaphihaekxiekhwthxeriylkini emuxsepnthxntwcakewsethirnsaharainpi kh s 1976 inchwngaerkxananikhmthukphnwkodyomrxkokaelamxrieteniy aettxmainpi kh s 1980 omrxkokkhrxbkhrxngphunthithnghmd aemwatamthvsdikhxngshprachachati ewsethirnsaharayngkhngxyuphayitkarbriharkhxngsepn inpccubnkanaeriys aelabriewnxiksxngbriewnbnfngthaelaexfrikaehnux khuxeswtaaelaemliya yngkhngepndinaednbriharkhxngsepnxangxingThe Mongol Empire had been larger but was restricted to Eurasia Anderson James Maxwell 2000 The History of Portugal Westport CT Greenwood ISBN 978 0313311062 Archer Christon aelakhna 2002 World History of Warfare Lincoln University of Nebraska Press ISBN 978 0803244238 Brown Jonathan Elliott John Huxtable 1980 A Palace for a King The Buen Retiro and the Court of Philip IV New Haven Yale University Press ISBN 978 0300025071 Kamen Henry 2003 Empire How Spain Became a World Power 1492 1763 New York HarperCollins ISBN 0 06 093264 3 Lach Donald F Van Kley Edwin J 1994 Asia in the Making of Europe Chicago University of Chicago Press ISBN 978 0226467344 Lockhart James Schwartz Stuart B 1983 Early Latin America A History of Colonial Spanish America and Brazil Cambridge Cambridge University Press ISBN 978 0521299299 duephimckrwrrdi bthkhwamprawtisastrniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk