Sabah

ซาบะฮ์ หรือ ซาบาห์ (มลายู: Sabah, ออกเสียง [saˈbah]) เป็นรัฐในประเทศมาเลเซียที่ตั้งอยู่บนเกาะบอร์เนียวตอนเหนือ ในภูมิภาคมาเลเซียตะวันออก ซาบะฮ์มีชายแดนทางตะวันตกเฉียงใต้ดิดกับรัฐซาราวักของประเทศมาเลเซีย และทางใต้ติดกับจังหวัดกาลีมันตันเหนือของประเทศอินโดนีเซีย ดินแดนสหพันธ์ลาบวนตั้งอยู่บนเกาะไม่ห่างจากชายฝั่งรัฐ รัฐซาบะฮ์มีชายแดนทางทะเลทางตะวันตกติดกับเวียดนามและทางเหนือและตะวันออกติดกับฟิลิปปินส์ เมืองหลักของรัฐคือโกตากีนาบาลู ศูนย์กลางเศรษฐกิจของรัฐ และที่ตั้ง เมืองสำคัญในรัฐนี้ได้แก่ซันดากันและ จากสำมะโน ค.ศ. 2015 รัฐนี้มีประชากร 3,543,500 คน และมีการประมาณการใน ค.ศ. 2019 ที่มากกว่า 3.9 ล้านคน

รัฐซาบะฮ์
รัฐ
ธง ตราอาร์ม
สมญา:  เนอเกอรีดีบาวะฮ์บายู ดินแดนใต้สายลม
คำขวัญ:  ซาบะฮ์มาจูจายา ให้ซาบะฮ์รุ่งเรือง
เพลง: ซาบะฮ์ตานะฮ์ไอร์กู ซาบะฮ์ บ้านเกิดของข้า
รัฐซาบะฮ์ ใน    ประเทศมาเลเซีย
OpenStreetMap
พิกัด: 5°15′N 117°0′E / 5.250°N 117.000°E / 5.250; 117.000
ประเทศ	มาเลเซีย
ก่อตั้งภายใต้จักรวรรดิบรูไน	คริสต์ศตวรรษที่ 15
บอร์เนียวเหนือของบริติช	1882
	1942
	15 กรกฎาคม 1946
มีอำนาจปกครองตนเอง	31 สิงหาคม 1963
เข้าร่วมกับมาเลเซีย	16 กันยายน 1963
เมืองหลัก (และเมืองใหญ่สุด)	โกตากีนาบาลู
เขตการปกครอง	รายการ
การปกครอง
• องค์กร
• ผู้ว่าราชการ
•	(GRS––)
พื้นที่
• ทั้งหมด	73,904 ตร.กม. (28,534 ตร.ไมล์)
ความสูงจุดสูงสุด (เขากีนาบาลู)	4,095 เมตร (13,435 ฟุต)
ประชากร  (2018)
• ทั้งหมด	3,900,000 (อันดับที่ 2) คน
• ความหนาแน่น	52 คน/ตร.กม. (130 คน/ตร.ไมล์)
ประชากร (2010)
• กลุ่มชาติพันธุ์	: 17% : 14% : 9% : 5% : 3% บูมีปูเตอราอื่น ๆ: 20% พลเมืองที่ไม่ใช่ชาวมาเลเซีย: 27%
• ภาษาย่อย	•  • - • แคะ ภาษาชนกลุ่มน้อยอื่น ๆ
ดัชนี
• เอชดีไอ (2019)	0.710 (สูง) ()
•  (2019)	1.4
• จีดีพี (2019)	85,647 ล้านริงกิต
เขตเวลา	()
	88xxx ถึง 91xxx
	087 (อำเภอตอนใน) 088 (กับ) 089 (, และ)
รหัส ISO 3166	H (MY-12, 47–49)
ทะเบียนพาหนะ	(ชายฝั่งตะวันตก) SB () SD (ลาฮัดดาตู) SK (กูดัต) SS, SSA, SM (ซันดากัน) ST, STA, SW (ตาเวา) SU (เกอนีเงา)
ชื่อเดิม	บอร์เนียวเหนือ
ภาษาราชการ	มลายู
การจราจร	ซ้ายมือ
	230 โวลต์, 50 เฮิร์ซ
สกุลเงิน	ริงกิตมาเลเซีย (RM/MYR)
เว็บไซต์	เว็บไซต์ทางการ

ประวัติ

ในช่วงแรกระบบการเมืองยังไม่ค่อยชัดเจนนัก จะเด่นเฉพาะพวกอิบัน และพวกที่อาศัยอยู่ตามชายฝั่งทะเล และได้รับอิทธิพลของศาสนาอิสลามเข้ามาทำให้เริ่มมีระบบแบบแผนในการดำเนินของกลุ่มที่รับมา ส่วนพวกที่อยู่ตอนในนั้นก็ยังไม่มีการแบ่ง เป็นชนชั้นปกครอง ประชาชน และทาส การได้รับอิทธิพลจากรัฐบรูไน ซึ่งมีระบบการปกครองแบบมีสุลต่าน และการเข้ามาของชาติอาณานิคมหลังจากนั้นก็เกิดระบบการปกครองที่เริ่มชัดเจนขึ้น โดยอังกฤษได้ให้อำนาจ หัวหน้าของชุมชนปกครองอย่างอิสระ แต่ให้อยู่ภายใต้การดูแลของอังกฤษ

ความสัมพันธ์นานาชาติ

รัฐซาบะฮ์มีความสัมพันธ์เป็นรัฐ/จังหวัดพี่น้องกับมณฑลเจียงซีในประเทศจีน และจังหวัดราชบุรีในประเทศไทย

อ้างอิง

1. [About Sabah] (ภาษามาเลย์). . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 19 May 2016. สืบค้นเมื่อ 19 May 2016.
2. . Sabah State Government. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 20 May 2016. สืบค้นเมื่อ 20 May 2016.
3. . Sabah State Government. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 10 June 2014. สืบค้นเมื่อ 10 June 2014.
4. [Patriotic Songs] (ภาษามาเลย์). Sabah State Government. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 20 May 2016. สืบค้นเมื่อ 20 May 2016.
5. The Report: Sabah 2011. Oxford Business Group. 2011. pp. 10–143. ISBN .
6. "The National Archives DO 169/254 (Constitutional issues in respect of North Borneo and Sarawak on joining the federation)". . 1961–1963. สืบค้นเมื่อ 23 April 2015.
7. Philip Mathews (28 February 2014). Chronicle of Malaysia: Fifty Years of Headline News, 1963–2013. Editions Didier Millet. pp. 15–. ISBN .
8. Frans Welman (9 March 2017). Borneo Trilogy Volume 1: Sabah. Booksmango. pp. 159–. ISBN . สืบค้นเมื่อ 28 May 2013.
9. (PDF). The National Archives. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 14 November 2012. สืบค้นเมื่อ 12 August 2011.
10. the Governments of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, Federation of Malaya, North Borneo, Sarawak and Singapore (1963). Agreement relating to Malaysia between United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, Federation of Malaya, North Borneo, Sarawak and Singapore . p. 1 – โดยทาง Wikisource.
11. "Sabah @ a Glance". Department of Statistics, Malaysia. สืบค้นเมื่อ 29 December 2017.
12. (PDF). Department of Statistics, Malaysia. 2010. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 27 February 2012. สืบค้นเมื่อ 25 February 2016.
13. "Subnational Human Development Index (2.1) [Sabah – Malaysia]". Global Data Lab of Institute for Management Research, Radboud University. สืบค้นเมื่อ 12 November 2018.
14. Helmer Aslaksen (28 June 2012). . Department of Mathematics, Faculty of Science, . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 21 May 2016. สืบค้นเมื่อ 21 May 2016.
15. . cybo.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 August 2016. สืบค้นเมื่อ 12 July 2016.
16. . cybo.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 August 2016. สืบค้นเมื่อ 12 July 2016.
17. . cybo.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 17 August 2016. สืบค้นเมื่อ 12 July 2016.
18. . Malaysian National Registration Department. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 19 May 2017. สืบค้นเมื่อ 19 May 2017.
19. Teh Wei Soon (23 March 2015). . Malaysian Digest. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 8 July 2015. สืบค้นเมื่อ 12 July 2016.{{}}: CS1 maint: unfit URL ()
20. "ประกาศสำนักงานราชบัณฑิตยสภา เรื่อง กำหนดชื่อประเทศ ดินแดน เขตการปกครอง และเมืองหลวง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 139 (พิเศษ 205 ง). 1 กันยายน 2565.
21. . Department of Information, Ministry of Communications and Multimedia, Malaysia. 2015. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 12 February 2016. สืบค้นเมื่อ 12 February 2015.
22. Rodelio Junjun Taucan (21 April 2019). [Shafie Seals MoU Forming Sister Territory With Jiangxi, China] (ภาษามาเลย์). Borneo Today. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 27 September 2019. สืบค้นเมื่อ 27 September 2019.
23. . The Borneo Post. 22 April 2019. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 27 September 2019. สืบค้นเมื่อ 27 September 2019.
24. . Bernama. Daily Express. 22 April 2019. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 27 September 2019. สืบค้นเมื่อ 27 September 2019.
25. "คู่ความสัมพันธ์เมืองพี่เมืองน้องระหว่างไทยกับต่างประเทศ (ณ วันที่31พฤษภาคม 2561)" [Sister relations between Thailand and foreign countries (As of 31 May 2018)] (PDF). Foreign Affairs Division Office of the Permanent Secretary Ministry of Interior, Thailand. p. 3. (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 27 September 2019. สืบค้นเมื่อ 17 December 2019.

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์ทางการ
• Sabah at Sabah Tourism Board
• Laws of Sabah 30 พฤษภาคม 2014 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Sabah at