Mitochondria

ไมโทคอนเดรียน (อังกฤษ: mitochondrion; /ˌmaɪtəˈkɒndrɪən/, พหูพจน์: ไมโทคอนเดรีย; mitochondria) เป็นออร์แกเนลล์ประเภท (semi-autonomous) ที่มีสองชั้น พบในสิ่งมีชีวิตยูแคริโอตโอตส่วนใหญ่ อย่างไรก็ตามบางเซลล์ในสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์อาจไม่มีไมโทคอนเดรียก็ได้ (เช่นเซลล์เม็ดเลือดแดงที่โตเต็มวัยในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม) ส่วนในสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียวจำนวนหนึ่ง เช่น , และ ล้วนแล้วแต่ได้ลดขนาดหรือแปลงไมโทคอนเดรียไปเป็น จนถึงปัจจุบัน มีการค้นพบยูคารีโอตชนิดเดียวเท่านั้น () ที่ปราศจากไมโทคอนเดรียโดยสิ้นเชิง และสิ่งมีชีวิตหลายเซลล์เพียงชนิดเดียว () ที่ปราศจากออร์แกเนลล์ใด ๆ ที่เกี่ยวข้องกับไมโทคอนเดรียโดยสิ้นเชิง อันเกี่ยวเนื่องกันกับการสูญเสียจีโนมที่เกี่ยวข้องกับไมโทคอนเดรียไปเลยโดยสิ้นเชิง

ภาพถ่ายจากกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอนแสดงไมโตคอนเรียสองชิ้นในเนื้อเยื่อปอดสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม ในภาพสามารถเห็นแมทริกซ์และเมมเบรนของไมโทคอนเดรีย

ชีววิทยาเซลล์
องค์ประกอบของเซลล์สัตว์โดยทั่วไป: นิวคลีโอลัส นิวเคลียส ไรโบโซม (จุดเล็ก ๆ) เวสิเคิล (ร่างแหเอนโดพลาสมิกแบบขรุขระ) กอลไจแอปพาราตัส (หรือ กอลไจบอดี) ไซโทสเกเลตัน (ร่างแหเอนโดพลาสมิกแบบเรียบ) ไมโทคอนเดรียน แวคิวโอล ไซโทซอล (ของเหลวที่บรรจุออร์แกเนลล์ต่าง ๆ ที่รวมกันเป็นไซโทพลาสซึม) ไลโซโซม เซนโทรโซม เยื่อหุ้มเซลล์
องค์ประกอบของไมโทคอนเดรียนทั่วไป 1 1.1 2 2.1 ช่องว่างคริสเตียล 2.2 ช่องว่างเพริเฟอรอล 3 3.1 3.11 เยื่อหุ้มบาวดารีชั้นใน 3.12 เยื่อหุ้มคริสเต 3.2 แมตริกซ์ 3.3 คริสเต 4 ดีเอ็นเอของไมโทคอนเดรีย 5 เมตริกซ์กรานูล 6 ไรโบโซม 7

จำนวนของไมโทคอนเดรียนในเซลล์แต่ละชนิดจะมีจำนวนไม่แน่นอนขึ้นอยู่กับชนิดและกิจกรรมของเซลล์ เซลล์ที่มีเมแทบอลิซึมสูงจะมีไมโตคอนเดรียมาก เช่น เซลล์ตับ ไต กล้ามเนื้อหัวใจ (เซลล์ตับสามารถมีได้มากกว่า 2,000 เซลล์)

คำว่าไมโทคอนเดรียนนั้นมากจากภาษากรีก “ไมโตส” (μίτος, mitos) แปลว่าเชือก "thread") และ “ชอนดริออน” (χονδρίον, chondrion) แปลว่าเมล็ดหรือกรานูล ("granule") ไมโทคอนเดรียผลิตส่วนใหญ่ของอะดีโนซีนไตรฟอสเฟต (ATP) ภายในเซลล์ ซึ่งใช้เป็นแหล่งของเซลล์ จึงมักเรียกไมโทคอนเดรียกันว่าเป็น “โรงไฟฟ้าของเซลล์” (powerhouse of the cell)

ไมโทคอนเดรียโดยทั่วไปมีพื้นที่ 0.75 และ 3 μm² แต่แตกต่างกันมากในขนาดและโครงสร้าง นอกจากการสร้างแหล่งพลังงานแก่เซลล์แล้ว ไมโทคอนเดรียยังมีหน้าที่อื่น ๆ เช่น ให้สัญญาณระหว่างเซลล์ (cell signalling), (cellular differentiation) และการทำลายตัวเองของเซลล์ (cell death หรือ อะพอพทอซิส; apoptosis) เช่นเดียวกันกับการดำเนินการควบคุมและ กระบวนการ (Mitochondrial biogenesis) นั้นจึงมีการประสานกันอย่างชั่วคราวกับกระบวนการของเซลล์ต่าง ๆ เหล่านี้ ไมโทคอนเดรียนั้นพบว่ามีความเกี่ยวพันกับโรคในมนุษย์บางโรค เช่น (mitochondrial disorders),ภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน, และโรคออทิซึม

อ้างอิง

1. . Lexico Dictionaries | English. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2020-08-04. สืบค้นเมื่อ 2020-06-11.
2. Henze K, Martin W (November 2003). "Evolutionary biology: essence of mitochondria". Nature. 426 (6963): 127–128. Bibcode:2003Natur.426..127H. doi:10.1038/426127a. PMID 14614484.
3. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ CB1
4. "Animal that doesn't need oxygen to survive discovered New Scientist". www.newscientist.com. สืบค้นเมื่อ 2020-02-25.
5. Yahalom, Dayana; Atkinson, Stephen D.; Neuhof, Moran; Chang, E. Sally; Philippe, Hervé; Cartwright, Paulyn; Bartholomew, Jerri L.; Huchon, Dorothée (2020-02-19). "A cnidarian parasite of salmon (Myxozoa: Henneguya) lacks a mitochondrial genome". Proceedings of the National Academy of Sciences (ภาษาอังกฤษ). 117 (10): 5358–5363. doi:10.1073/pnas.1909907117. ISSN 0027-8424. PMC 7071853. PMID 32094163.
6. "mitochondria". .
7. Campbell NA, Williamson B, Heyden RJ (2006). Biology: Exploring Life. Boston, Massachusetts: Pearson Prentice Hall. ISBN .
8. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ Siekevitz
9. Wiemerslage L, Lee D (March 2016). "Quantification of mitochondrial morphology in neurites of dopaminergic neurons using multiple parameters". Journal of Neuroscience Methods. 262: 56–65. doi:10.1016/j.jneumeth.2016.01.008. PMC 4775301. PMID 26777473.
10. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ McBrideNeuspiel2006
11. Valero T (2014). "Mitochondrial biogenesis: pharmacological approaches". Current Pharmaceutical Design. 20 (35): 5507–9. doi:10.2174/138161282035140911142118. :10454/13341. PMID 24606795. Mitochondrial biogenesis is therefore defined as the process via which cells increase their individual mitochondrial mass [3]. ... Mitochondrial biogenesis occurs by growth and division of pre-existing organelles and is temporally coordinated with cell cycle events [1].
12. Sanchis-Gomar F, García-Giménez JL, Gómez-Cabrera MC, Pallardó FV (2014). "Mitochondrial biogenesis in health and disease. Molecular and therapeutic approaches". Current Pharmaceutical Design. 20 (35): 5619–33. doi:10.2174/1381612820666140306095106. PMID 24606801. Mitochondrial biogenesis (MB) is the essential mechanism by which cells control the number of mitochondria
13. Gardner A, Boles RG (2005). "Is a 'Mitochondrial Psychiatry' in the Future? A Review". Curr. Psychiatry Rev. 1 (3): 255–271. doi:10.2174/157340005774575064.
14. Lesnefsky EJ, Moghaddas S, Tandler B, Kerner J, Hoppel CL (June 2001). "Mitochondrial dysfunction in cardiac disease: ischemia--reperfusion, aging, and heart failure". Journal of Molecular and Cellular Cardiology. 33 (6): 1065–89. doi:10.1006/jmcc.2001.1378. PMID 11444914.
15. Dorn GW, Vega RB, Kelly DP (October 2015). "Mitochondrial biogenesis and dynamics in the developing and diseased heart". Genes & Development. 29 (19): 1981–91. doi:10.1101/gad.269894.115. PMC 4604339. PMID 26443844.
16. Griffiths KK, Levy RJ (2017). "Evidence of Mitochondrial Dysfunction in Autism: Biochemical Links, Genetic-Based Associations, and Non-Energy-Related Mechanisms". Oxidative Medicine and Cellular Longevity. 2017: 4314025. doi:10.1155/2017/4314025. PMC 5467355. PMID 28630658.