ในกายว ภาคศาสตร กระด กต นแขน อ งกฤษ humerus เป นกระด กแบบยาวท เป นแกนของส วน arm หร อต นขาหน าใน กระด กต นแขนจะอย ระหว า

ในกายวิภาคศาสตร์ กระดูกต้นแขน (อังกฤษ: humerus) เป็นกระดูกแบบยาวที่เป็นแกนของส่วน (arm) หรือต้นขาหน้าใน กระดูกต้นแขนจะอยู่ระหว่างกระดูกสะบัก (scapula) ที่อยู่ในบริเวณไหล่ กับกระดูกของส่วนปลายแขน (forearm) คือกระดูกเรเดียส (Radius) และกระดูกอัลนา (Ulna) พื้นผิวด้านต่างๆของกระดูกต้นแขนยังเป็นจุดเกาะของกล้ามเนื้อจากบริเวณต่างๆที่ช่วยในการเคลื่อนไหวของแขนอีกด้วย

กระดูกตันแขน (humerus)
มุมมองด้านหน้าของกระดูกต้นแขนด้านซ้าย แสดงจุดเกาะของกล้ามเนื้อต่างๆ
มุมมองด้านหลังของกระดูกต้นแขนด้านซ้าย แสดงจุดเกาะของกล้ามเนื้อต่างๆ
ตัวระบุ
MeSH	D006811
TA98	A02.4.04.001
TA2	1180
FMA	13303
[แก้ไขบนวิกิสนเทศ]

กายวิภาคของกระดูกต้นแขน

กระดูกต้นแขนเป็นกระดูกชิ้นหนึ่งในร่างกายที่มีความยาวมาก ในทางกายวิภาคจึงแบ่งส่วนของกระดูกต้นแขนออกเป็นสามส่วน ซึ่งได้แก่ ส่วนหัวกระดูก (Head of humerus หรือ Proximal part) ส่วนกลางกระดูก (Shaft) และส่วนปลายกระดูก (Distal part)

ส่วนหัวกระดูก

ส่วนหัวของกระดูกต้นแขน (Head of humerus) เป็นปลายด้านที่ติดต่อกับกระดูกสะบักโดยข้อต่อกลีโนฮิวเมอรัล (Glenohumeral joint) ซึ่งปลายด้านนี้จะมีลักษณะกลมมน เพื่อรับกับเบ้าของแอ่งกลีนอยด์ (Glenoid fossa) บนมุมด้านข้างของกระดูกสะบัก ถัดลงมาจากส่วนหัวกระดูกจะมีลักษณะคอดลงเล็กน้อย ซึ่งเรียกแนวคอดนี้ว่า คอกระดูกเชิงกายวิภาคของกระดูกต้นแขน (Anatomical neck) ซึ่งเป็นขอบของข้อต่อกลีโนฮิวเมอรัล

ที่ส่วนหัวของกระดูกต้นแขนนี้ยังมีปุ่มที่ยื่นออกมาอีกสองปุ่ม ได้แก่ ปุ่มใหญ่ของกระดูกต้นแขน (Greater tubercle) และปุ่มเล็กของกระดูกต้นแขน (Lesser tubercle)

ปุ่มใหญ่ของกระดูกต้นแขน (Greater tubercle) เป็นปุ่มที่อยู่ทางขอบด้านข้างของส่วนหัวของกระดูกต้นแขน บนปุ่มนี้จะค่อนข้างมน และมีรอยเล็กๆสามจุด ซึ่งเป็นจุดเกาะปลายของกล้ามเนื้อจากบริเวณไหล่สามมัด ได้แก่
- (Supraspinatus muscle)
- (Infraspinatus muscle)
- (Teres minor muscle)
ปุ่มเล็กของกระดูกต้นแขน (Lesser tubercle) เป็นปุ่มขนาดเล็กกว่าและยื่นออกมาทางพื้นผิวด้านหน้าของกระดูกต้นแขน ปุ่มนี้จะเป็นจุดเกาะปลายของ (Subscapularis muscle)

ระหว่างปุ่มทั้งสองปุ่มนี้ จะมีลักษณะเป็นร่องลึกลงไป ซึ่งเรียกร่องนี้ว่า ร่องไบซิพิทัล (Bicipital groove) ซึ่งจะมีเอ็นของปลายด้านยาวของกล้ามเนื้อไบเซ็ปส์ เบรคิไอ (Long head of biceps brachii) วางพาดอยู่ ด้านล่างสุดของส่วนหัวของกระดูกนี้จะมีบริเวณคอดอีกส่วนหนึ่ง ซึ่งเรียกว่า คอกระดูกเชิงศัลยศาสตร์ (Surgical neck) ซึ่งเป็นส่วนที่แตกหักง่ายของกระดูกต้นแขน

ส่วนกลางกระดูก

มีลักษณะเป็นรูปทรงกระบอกในส่วนต้น และจะเริ่มแบนลงในส่วนล่าง เมื่อตัดส่วนกลางของกระดูกต้นแขนตามแนวขวาง จะพบว่ากระดูกต้นแขนส่วนนี้จะมีลักษณะคล้ายสามเหลี่ยม โดยจะมีขอบสามด้าน คือขอบด้านหน้า ขอบด้านข้างลำตัว และขอบด้านกลางลำตัว

ขอบด้านหน้า (Anterior border) เริ่มตั้งแต่ด้านล่างของปุ่มใหญ่บนกระดูกต้นแขน จนไปถึงแอ่งโคโรนอยด์ (coronoid fossa) ที่อยู่ส่วนปลายของกระดูกต้นแขน ตลอดแนวขอบนี้จะเป็นจุดเกาะของกล้ามเนื้อต่างๆ จากบนลงล่าง ได้แก่
- (Pectoralis major)
- กล้ามเนื้อเดลทอยด์ (Deltoid muscle) ที่แนวเดลทอยด์ (deltoid tuberosity)
- (Brachialis muscle)

ขอบด้านข้างลำตัว (Lateral border) เริ่มจากด้านหลังของปุ่มใหญ่บนกระดูกต้นแขน จนไปถึงปุ่มแลทเทอรัล อีพิคอนไดล์ (Lateral epicondyle) และแบ่งพื้นผิวส่วนด้านหน้าเยื้องด้านข้าง (anterolateral surface) ออกจากพื้นผิวด้านหลัง (posterior surface) ของกระดูกต้นแขน พื้นที่ส่วนใหญ่ของขอบด้านนี้จะเป็นจุดเกาะต้นของมัดแนวด้านข้างของ (Lateral head of triceps brachii muscle) ใกล้ๆกับจุดเกาะของกล้ามเนื้อนี้จะเป็นร่องตื้นๆ ซึ่งเรียกว่า ร่องสไปรัล (spiral groove) ซึ่งมี (radial nerve) วางอยู่ ด้านล่างสุดของขอบด้านนี้จะนูนขึ้นเป็นสัน ซึ่งเรียกว่า แนวสันซุปปราคอนไดลาร์ด้านข้าง (lateral supracondylar ridge) ซึ่งเป็นจุดเกาะต้นของกล้ามเนื้อของส่วนปลายแขนอีกสองมัด คือ
- กล้ามเนื้อเบรคิโอเรเดียลิส (Brachioradialis muscle)
- กล้ามเนื้อเอกซ์เทนเซอร์ คาร์ไพ เรเดียลิส ลองกัส (Extensor carpi radialis longus muscle)

ขอบด้านกลางลำตัว (Medial border) เริ่มจากปุ่มเล็กบนกระดูกต้นแขนไปจากถึงปุ่มมีเดียล อีพิคอนไดล์ (medial epicondyle) และเช่นเดียวกับขอบด้านอื่นๆ จะพบว่าขอบด้านแนวกลางลำตัวนี้จะเป็นจุดเกาะให้กับกล้ามเนื้อหลายมัด ได้แก่
- (Teres major muscle) จะมีจุดเกาะปลายอยู่ใต้ปุ่มเล็กของกระดูกต้นแขนเล็กน้อย
- กล้ามเนื้อคอราโคเบรเคียลิส (Coracobrachialis muscle) มีจุดเกาะปลายอยู่ประมาณตรงส่วนกลางของขอบนี้
- (Brachialis muscle) มีจุดเกาะต้นที่ริมด้านหน้าของส่วนล่างของขอบนี้ ซึ่งแผ่ออกเป็นแนวสันที่เรียกว่า แนวสันซุปปราคอนไดลาร์ด้านกลางลำตัว (medial supracondylar ridge)
- กล้ามเนื้อโปรเนเตอร์ เทเรส (Pronator teres muscle) มีจุดเกาะต้นอยู่ที่ริมด้านหลังของแนวสันซุปปราคอนไดลาร์ด้านกลางลำตัว

ส่วนปลายกระดูก

จะมีลักษณะแบนออกทางด้านข้าง และที่ปลายสุดจะมีพื้นผิวสำหรับข้อต่อต่างๆในบริเวณข้อศอก (elbow joint) โดยปลายที่เป็นพื้นผิวข้อต่อนี้จะเรียกว่า คอนไดล์ (Condyle) ซึ่งจะมีสองบริเวณ คั่นด้วยแนวสันและร่องแคบๆ คอนไดล์ที่อยู่ทางด้านข้างลำตัว จะเรียกว่า แคปปิทูลัม (Capitulum of humerus) มีลักษณะกลมมน และจะรับกับส่วนหัวของกระดูกเรเดียส (head of radius) ขณะที่คอนไดล์ที่อยู่ทางด้านแนวกลางลำตัวจะมีลักษณะคล้ายรอก เรียกว่า โทรเคลียร์ (Trochlear of humerus) ซึ่งจะรับกับรอยเว้าที่ส่วนหัวของกระดูกอัลนา (head of ulna) และประกอบกันเป็น (hinge joint)

ที่ส่วนปลายของกระดูกยังมีแอ่งอีกสองจุด ซึ่งเป็นบริเวณที่รองรับการเคลื่อนของกระดูกปลายแขนขณะที่มีการเคลื่อนไหวของปลายแขนที่ข้อศอก ซึ่งได้แก่

แอ่งโคโรนอยด์ (Coronoid fossa) เป็นแอ่งตื้นๆที่อยู่ทางพื้นผิวด้านหน้าของปลายกระดูกต้นแขน แอ่งนี้จะรองรับส่วนของ โคโรนอยด์ โพรเซส (Coronoid process) ของกระดูกอัลนา ขณะที่มีการงอปลายแขนขึ้น
แอ่งโอเลครานอน (Olecranon fossa) เป็นแอ่งขนาดใหญ่ที่อยู่บนพื้นผิวด้านหลังของส่วนปลายกระดูกต้นแขน แอ่งนี้จะรองรับส่วนหัวของกระดูกอัลนาที่เรียกว่า โอเลครานอน โพรเซส (Olecranon process) ระหว่างที่มีการดึงแขนไปด้านหลัง เพื่อกันไม่ให้ส่วนปลายแขนงอไปทางด้านหลังมากเกินไป

รูปประกอบเพิ่มเติม

กระดูกต้นแขนขวา มุมมองทางด้านหน้า
กระดูกต้นแขนขวา มุมมองทางด้านหลัง
มุมมองด้านหน้าของกระดูกต้นแขนซ้าย
มุมมองด้านหลังของกระดูกต้นแขนซ้าย
ภาพตัดของต้นแขนบริเวณส่วนกลางของกระดูกต้นแขน
ข้อต่อกลีโนฮิวเมอรัลของไหล่ขวา
กระดูกและเอ็นต่างๆ ในบริเวณข้อศอกด้านซ้าย

อ้างอิง

Gray's anatomy for students. Drake, RL., Vogl, W. and Mitchell, AWM.
Clinically Oriented Anatomy, 4th ed. Keith L. Moore and Arthur F. Dalley.