อำเภอรามัญ

รามัน เป็นอำเภอตั้งอยู่ในจังหวัดยะลา เดิมเป็นหนึ่งในเจ็ดหัวเมืองประเทศราชมลายูของสยาม

อำเภอรามัน
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Raman
คำขวัญ:  ถิ่นช้างเผือกคู่บารมี สับปะรดดีเกะรอ ตะโละหะลอกริชงาม ลือนามปลามังกร อนุสรณ์เมืองเก่า
แผนที่จังหวัดยะลา เน้นอำเภอรามัน
พิกัด: 6°28′42″N 101°25′27″E / 6.47833°N 101.42417°E / 6.47833; 101.42417
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ยะลา
พื้นที่
• ทั้งหมด	516.1 ตร.กม. (199.3 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	97,650 คน
• ความหนาแน่น	189.21 คน/ตร.กม. (490.1 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	95140
รหัสภูมิศาสตร์	9506
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอรามัน ถนนจรูญวิถี ตำบลกายูบอเกาะ อำเภอรามัน จังหวัดยะลา 95140
ส่วนหนึ่งของ

ประวัติ

ในอดีตรามันเป็น 1 ใน 7 หัวเมืองมลายูที่ถูกแบ่งออกมาจากเมืองปัตตานี ชื่ออำเภอ รามัน เป็นคำมลายู แปลว่า ชุมชนใหญ่ มาจากคำว่า รามา (มลายู: Rama) หมายถึง "ผู้คนจำนวนมาก"

สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นแบบมณฑลเทศาภิบาล เมืองรามันจึงเปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอรามัน (ยาวี: رمان; รูมี: Reman) จนถึงทุกวันนี้

• วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอรามัน จังหวัดยะลา เป็น อำเภอโกตาบารู
• วันที่ 1 เมษายน 2480 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดยะลา กับจังหวัดนราธิวาส โอนพื้นที่ตำบลโตนด ตำบลมะนังปันยัง และตำบลสาวอ อำเภอโกตาบารู จังหวัดยะลา ไปขึ้นกับ กิ่งอำเภอรือเสาะ อำเภอตันหยงมัส จังหวัดนราธิวาส
• วันที่ 14 พฤศจิกายน 2481 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอโกตาบารู จังหวัดยะลา เป็น อำเภอรามัน อีกครั้ง
• วันที่ 13 สิงหาคม 2489 ย้ายที่ว่าการอำเภอรามัน ซึ่งตั้งอยู่หมู่ 1 ตำบลโกตาบารู มาตั้งที่หมู่ 1 ตำบลกายูบอเกาะ แทน
• วันที่ 3 กันยายน 2489 เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอรามัน กับอำเภอเมืองยะลา โอนพื้นที่ตำบลบุดี อำเภอรามัน ไปขึ้นกับ อำเภอเมืองยะลา
• วันที่ 30 กันยายน 2490 ตั้งตำบลกาลูปัง แยกออกจากตำบลกายูบอเกาะ และตำบลโกตาบารู ตั้งตำบลบาโงย แยกออกจากตำบลเนินงาม และตำบลโกตาบารู ตั้งตำบลยะต๊ะ แยกออกจากตำบลกาลอ ตำบลบือมัง และตำบลกายูบอเกาะ ตั้งตำบลกอตอตือร๊ะ แยกออกจากตำบลเนินงาม ตำบลวังพญา และตำบลกายูบอเกาะ
• วันที่ 2 พฤศจิกายน 2491 เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอรามัน (1,2,3,4,5,6,7)
  • (1) โอนพื้นที่หมู่ 3 (ในขณะนั้น) ของตำบลกาลอ ไปขึ้นกับตำบลยะต๊ะ
  • (2) โอนพื้นที่หมู่ 6 (ในขณะนั้น) ของตำบลบือมัง ไปขึ้นกับตำบลกาลอ
  • (3) โอนพื้นที่หมู่ 5 (ในขณะนั้น) ของตำบลโกตาบารู ไปขึ้นกับตำบลกาลูปัง
  • (4) โอนพื้นที่บางส่วนของหมู่ 2,4 (ในขณะนั้น) ของตำบลเนินงาม ไปขึ้นกับตำบลกอตอตือร๊ะ
  • (5) โอนพื้นที่บางส่วนของหมู่ 3,4 (ในขณะนั้น) ของตำบลโกตาบารู ไปขึ้นกับตำบลยะต๊ะ
  • (6) โอนพื้นที่หมู่ 1 (ในขณะนั้น) ของตำบลบาโงย ไปขึ้นกับตำบลเนินงาม
  • (7) โอนพื้นที่หมู่ 2 (ในขณะนั้น) ของตำบลยะต๊ะ ไปขึ้นกับตำบลบือมัง
• วันที่ 23 ธันวาคม 2495 โอนพื้นที่หมู่ 5 บ้านปุตะ (ในขณะนั้น) ของตำบลกาลอ อำเภอรามัน ไปขึ้นกับตำบลยะต๊ะ
• วันที่ 17 กันยายน 2498 จัดตั้งสุขาภิบาลกายูบอเกาะ ในท้องที่บางส่วนของตำบลกายูบอเกาะ
• วันที่ 26 มีนาคม 2506 จัดตั้งสุขาภิบาลโกตาบารู ในท้องที่บางส่วนของตำบลโกตาบารู
• วันที่ 20 กันยายน 2526 ตั้งตำบลตะโล๊ะหะลอ แยกออกจากตำบลจะกว๊ะ
• วันที่ 6 พฤศจิกายน 2529 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลกายูบอเกาะ เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลกายูบอเกาะ และสุขาภิบาลโกตาบารู เป็นเทศบาลตำบลกายูบอเกาะ และเทศบาลตำบลโกตาบารู ตามลำดับ
• วันที่ 15 กันยายน 2547 ยุบสภาตำบลโกตาบารู รวมกับเทศบาลตำบลโกตาบารู
• วันที่ 24 มิถุนายน 2553 เปลี่ยนแปลงชื่อเทศบาลตำบลกายูบอเกาะ อำเภอรามัน เป็น เทศบาลตำบลเมืองรามันห์

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอรามันตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอยะรัง อำเภอทุ่งยางแดง และอำเภอกะพ้อ (จังหวัดปัตตานี)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบาเจาะ และอำเภอรือเสาะ (จังหวัดนราธิวาส)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอรือเสาะ (จังหวัดนราธิวาส) และอำเภอบันนังสตา
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอบันนังสตา อำเภอกรงปินัง และอำเภอเมืองยะลา

รายนามเจ้าเมืองรามัน

1. พระยารามันห์ (ต่วนมันโซร์)
2. พระยารามันห์ (ต่วนกุนดูร์) หรือ ต่วนโตะนิก โตะและห์
3. พระยารัตนภักดี ศรีราชบดินทร์ สุรินทรวิวังศา พระยารามันห์ (ต่วนติมุน) หรือ ต่วน นิก อูลู
4. พระยารัตนภักดี ศรีราชบดินทร์ สุรินทรวิวังศา พระยารามันห์ (ต่วนยากง) หรือ ตวนกู อับดุล กันดิส
5. หลวงรายาภักดี (ต่วนลือเบะ) รักษาการแทน
6. พระยารัตนภักดี ศรีราชบดินทร์ สุรินทรวิวังศา พระยารามันห์ (ตวนมาลาแลยาวอ)

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอรามันแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 16 ตำบล 88 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

กายูบอเกาะ

(Kayu Boko)

9.

เนินงาม

(Noen Ngam)

2.

กาลูปัง

(Kalupang)

10.

บาลอ

(Balo)

3.

กาลอ

(Kalo)

11.

บาโงย

(Ba-ngoi)

4.

กอตอตือร๊ะ

(Koto Tuera)

12.

บือมัง

(Buemang)

5.

โกตาบารู

(Kota Baru)

13.

ยะต๊ะ

(Yata)

6.

เกะรอ

(Kero)

14.

วังพญา

(Wang Phaya)

7.

จะกว๊ะ

(Cha-kwa)

15.

อาซ่อง

(Asong)

8.

ท่าธง

(Tha Thong)

16.

ตะโล๊ะหะลอ

(Talo Halo)

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอรามันประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 17 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลเมืองรามันห์ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลกายูบอเกาะ
• เทศบาลตำบลโกตาบารู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโกตาบารูทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลบาลอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบาลอทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลกายูบอเกาะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกายูบอเกาะ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลเมืองรามันห์)
• องค์การบริหารส่วนตำบลกาลูปัง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกาลูปังทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลกาลอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกาลอทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลกอตอตือร๊ะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกอตอตือร๊ะทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเกะรอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกะรอทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลจะกว๊ะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลจะกว๊ะทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าธง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าธงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเนินงาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเนินงามทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบาโงย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบาโงยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบือมัง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบือมังทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลยะต๊ะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยะต๊ะทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวังพญา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังพญาทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลอาซ่อง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลอาซ่องทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลตะโละหะลอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตะโล๊ะหะลอทั้งตำบล

อ้างอิง

1. ประพนธ์ เรืองณรงค์. "บทผนวกเกียรติยศ". ใน รัฐปัตตานีใน "ศรีวิชัย" เก่าแก่กว่ารัฐสุโขทัยในประวัติศาสตร์. สุจิตต์ วงษ์เทศ (บรรณาธิการ). พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ:มติชน. 2547, หน้า 347
2. [1] 2011-11-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ
3. [2] 2012-05-16 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนพระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงเขตจังหวัด พุทธศักราช ๒๔๗๙
4. [3] 2011-11-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนพระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามจังหวัด และอำเภอบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๑
5. [4]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ย้ายที่ว่าการอำเภอรามันท์ จังหวัดยะลา
6. [5]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอในจังหวัดยะลา
7. [6]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ
8. [7]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอรามันฑ์ จังหวัดยะลา
9. [8]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอรามันห์ จังหวัดยะลา
10. [9]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลกายูบอเกาะ อำเภอรามัณห์ จังหวัดยะลา
11. [10]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลโกตาบารู อำเภอรามันห์ จังหวัดยะลา
12. [11]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอยะหา อำเภอรามัน อำเภอบันนังสตา จังหวัดยะลา
13. [12]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลกายูบอเกาะ อำเภอรามัน จังหวัดยะลา
14. [13] 2008-04-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนพระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒
15. [14] 2019-12-03 ที่ เวย์แบ็กแมชชีนประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การยุบรวมสภาตำบลกับเทศบาลตำบล
16. [15]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่อเทศบาลตำบลกายูบอเกาะ อำเภอรามัน จังหวัดยะลา เป็นเทศบาลตำบลเมืองรามันห์

แหล่งข้อมูลอื่น

• 6°29′25″N 101°26′02″E / 6.49017°N 101.43402°E / 6.49017; 101.43402
• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ อำเภอรามัน
  • แผนที่ จาก มัลติแมป โกลบอลไกด์ หรือ กูเกิลแผนที่
  • ภาพถ่ายทางอากาศ จาก เทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
  • ภาพถ่ายดาวเทียม จาก วิกิแมเปีย