วงศ์นกโป่งวิด

วงศ์นกโป่งวิด ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ต้นสมัยไพลโอซีน ถึงปัจจุบัน
นกโป่งวิดตัวเมีย
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Aves
อันดับ:	Charadriiformes
วงศ์:	Rostratulidae
สกุล
Rostratula Nycticryphes

วงศ์นกโป่งวิด (ชื่อวิทยาศาสตร์: Rostratulidae; อังกฤษ: painted-snipes) เป็นหนึ่งในอันดับนกลุยน้ำ ซึ่งประกอบด้วย 2 สกุลคือ Rostratula และ Nycticryphes

ลักษณะทางสรีรวิทยา

นกทั้งสามชนิดในวงศ์นกโป่งวิด มีขาค่อนข้างยาว จะงอยปากยาวคล้ายนกปากซ่อมในวงศ์ Scolopacidae แต่นกโป่งวิดมีสีขนโดดเด่นกว่ามาก ตาโตและตำแหน่งลูกตาไปทางด้านหน้า ภาวะทวิสันฐานทางเพศของนกโป่งวิด (ความแตกต่างระหว่างสองเพศ) ที่ขนนกและขนาด ตัวผู้มีสีซีดกว่า ลายกว่า และขนาดเล็กกว่าตัวเมีย

วิวัฒนาการชาติพันธุ์

วงศ์นกโป่งวิด (Rostratulidae) ปัจจุบันประกอบด้วยสองสกุล และสามชนิด (ซึ่งหนึ่งชนิดสูญพันธุ์ไปแล้ว) นกในวงศ์นกโป่งวิด (painted-snipe, Rostratulidae) ดูเผิน ๆ คล้ายนกในวงศ์นกปากซ่อม (วงศ์นกอีก๋อย – true-snipe, Scolopacidae) แต่ทั้งสองวงศ์ไม่เกี่ยวข้องเป็นญาติใกล้ชิด วิวัฒนาการที่มาบรรจบกันภายใต้แรงกดดันคัดเลือก (selective pressure) จากสิ่งแวดล้อมที่คล้ายคลึงกันส่งเสริมให้เกิดผลการวิวัฒนาการของลักษณะทางสรีรวิทยาที่คล้ายคลึงกันเช่น จะงอยปาก และขาที่เรียวยาว ขนนกที่มีลายพราง และสัดส่วนของร่างกายที่มีลักษณะเฉพาะ

นกวงศ์นกโป่งวิดเป็นญาติใกล้ชิดที่สุดของอันดับย่อย Thinocoridea และ Jacanoidea ได้แก่ นกอีแจว, , seedsnipe และ plains wanderer แม้ว่าจะมีลักษณะทางสรีรวิทยาที่คล้ายคลึงกันน้อยกว่านกปากซ่อม

วงศ์นกโป่งวิด ชนิด †Rostratula minator ที่สูญพันธุ์ไปแล้ว ได้รับการอธิบายในปีค.ศ. 1988 จากซากสมัยไพลโอซีนช่วงต้น ที่พบในแหล่งโบราณคดีในลางเงอบาอานเวก (Langebaanweg) ประเทศแอฟริกาใต้ และเป็นฟอสซิลชิ้นแรกที่มาจากวงศ์นกโป่งวิด (Rostratulidae) การเปรียบเทียบการวัดกระดูกของ R. minator กับสายพันธุ์ปัจจุบันที่ยังหลงเหลืออยู่แสดงให้เห็นว่ามันมีขนาดพอ ๆ กัน แต่มีความแตกต่างกันมากพอที่บ่งชี้ว่าชนิด R. minator อาจเป็นเพียงนกโป่งวิดเฉพาะถิ่นของแอฟริกาที่สูญพันธุ์ไปแล้ว แทนที่จะเป็นบรรพบุรุษโดยตรงของ R. benghalensis

นกโป่งวิดออสเตรเลีย ถูกระบุชนิด Rostratula australis โดยจอห์น โกลด์ (John Gould) ในปีค.ศ. 1838 แม้ว่าในภายหลังจะรวมเป็นชนิดย่อยของนกโป่งวิด (R. benghalensis) ที่คล้ายกันมาก ในชื่อ Rostratula benghalensis australis แต่เมื่อไม่นานนี้นกโป่งวิดออสเตรเลียได้รับการแยกออกเป็นชนิดจากความแตกต่างทางสัณฐานวิทยาและพันธุกรรม

อนุกรมวิธาน

ความสัมพันธ์ของวงศ์ Rostratulidae กับวงศ์อื่นในอันดับนกลุยน้ำ อย่างย่อ

Lari Scolopaci Scolopacidae     Jacanidae Rostratulidae   Charadrii

สกุล	ภาพ	ชนิด	ถิ่นอาศัยและแหล่งกระจายพันธุ์
Rostratula Vieillot, 1816		Rostratula benghalensis – นกโป่งวิด (painted-snipe)	มักพบนกโป่งวิดในหนองน้ำในแอฟริกา เอเชียใต้ และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
		– นกโป่งวิดออสเตรเลีย (Australian painted-snipe)	หายาก และประชากรลดลง พบเฉพาะในออสเตรเลีย
		†Rostratula minator – สูญพันธุ์ไปแล้วในสมัยไพโลซีน	พบซากในแอฟริกาใต้
Nycticryptes Wetmore & Peters, 1923		– นกโป่งวิดอเมริกาใต้	มักพบในทุ่งหญ้าหนองน้ำในอเมริกาใต้

Charadriiformes	Charadrii {{{1}}} Limicoli Jacanida(Thinocori) Thincoroidea Pedionomus Attagis Thinocorus Jacanoidea Rostratulidae Nycticryphes Rostratula Hydrophasianus Actophilornis Microparra Irediparra Scolopacida Scolopacidae Numeniinae Bartramia Numenius Limosinae Arenariinae Limicola Ereunetes Prosobonia Tringinae Tringa Scolopacinae Lymnocryptes Gallinago Chubbia Coenocorypha Lari {{{1}}}

แผนผังวิวัฒนาการชาติพันธุ์ ตามข้อมูลอ้างอิง Baker, A.J. et al. (2012) และ Boyd, J. H. et al. (2016)

พฤติกรรม

โดยทั่วไปนกโป่งวิดทั้ง 3 ชนิดอาศัยอยู่ในหนองน้ำ บึง และหนองน้ำซึ่งโดยปกติจะอยู่ในที่ราบลุ่ม นอกฤดูผสมพันธุ์นกโป่งวิดมักมีนิสัยสันโดษ รวมกันหรือออกหากินเวลาพลบค่ำหรือกลางคืน

การหาอาหาร

นกโป่งวิดเป็นนกที่ (กินทั้งเนื้อและพืช) ได้แก่ สัตว์พวกหนอนปล้อง หอยทาก และกุ้งปู นอกจากนี้ยังกินเมล็ดธัญพืชและหญ้า เช่นข้าวฟ่าง และข้าว ซึ่งธัญพืชอาจเป็นอาหารหลักในประชากรบางกลุ่ม

การผสมพันธุ์

การผสมพันธุ์ของนกโป่งวิดแตกต่างกันไปตามสกุล ในขณะที่นกโป่งวิดอเมริกาใต้เป็นคู่ผัวเมียเดียว นกโป่งวิดสกุล Rostratula ตัวเมียหนึ่งตัวจะจับคู่ผสมพันธุ์กับเพศผู้หลายตัว (เรียกว่า polyandry) นกตัวเมียในสกุล Rostratula จะผูกพันกับตัวผู้หลายตัวในช่วงฤดูผสมพันธุ์ เมื่อวางไข่แล้วตัวผู้ตัวเดียวจะให้การฟักไข่และการดูแลลูกนกตลอด รังของทั้งสองชนิดมีลักษณะเป็นหลุมตื้น ๆ มักสร้างขึ้นบนกลุ่มพืชพวกหญ้าและกก ขนาดครอกมีตั้งแต่ 2–4 ฟอง ฟักไข่เป็นเวลา 15–21 วัน

การอนุรักษ์

ในปัจจุบันวงศ์นกโป่งวิด 2 ชนิด คือ และนกโป่งวิดยังไม่ถือว่าถูกคุกคามจากกิจกรรมของมนุษย์ อย่างไรก็ตามมีประชากรลดลงและถือว่าใกล้สูญพันธุ์ในออสเตรเลีย

อ้างอิง

1. del Hoyo, J.; Elliot, A. & Sargatal, J. (editors). (1996). . Volume 3: Hoatzin to Auks. Lynx Edicions. ISBN 
2. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2014-06-02. สืบค้นเมื่อ 2021-05-04.
3. Christidis, Les; Boles, Walter (2008). Systematics and taxonomy of Australian Birds. Collingwood, Vic: CSIRO Publishing. pp. 136. ISBN .
4. Baker AJ, Perreira SL, Rogers DI, Elbourne R and Hassell CJ (2007) Mitochondrial-DNA shows that the Australian Painted Snipe is a full species, Rostratula australis. Emu 107: 185-189
5. Fain, Matthew G.; Houde, Peter (2007). "Multilocus perspectives on the monophyly and phylogeny of the order Charadriiformes (Aves)". BMC Evolutionary Biology. 7: 35. doi:10.1186/1471-2148-7-35. PMC 1838420. PMID 17346347.
6. Gibson, Rosemary; Baker, Allan (2012). "Multiple gene sequences resolve phylogenetic relationships in the shorebird suborder Scolopaci (Aves: Charadriiformes)". Molecular Phylogenetics and Evolution. 64 (1): 66–72. doi:10.1016/j.ympev.2012.03.008. PMID 22491071.
7. Lane, B.A.; & Rogers, D.I. (2000). "The Australian Painted-snipe, Rostratula (benghalensis) australis: an Endangered species?". 36: 26–34
8. (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2014-06-02. สืบค้นเมื่อ 2021-05-04.
9. Baker, Allan J.; Yatsenko, Yuri; Tavares, Erika Sendra (2012). "Eight independent nuclear genes support monophyly of the plovers: The role of mutational variance in gene trees". Molecular Phylogenetics and Evolution. 65 (2): 631–641. doi:10.1016/j.ympev.2012.07.018. PMID 22842291.
10. John, Boyd. "Charadriiformes". jboyd.net (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2017-07-16.
11. del Hoyo, J.; Elliot, A. & Sargatal, J. (editors). (1996). . Volume 3: Hoatzin to Auks. Lynx Edicions. ISBN