Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ภาษายักโนบี เป็น ใช้พูดโดยชาวยักโนบีในหุบเขาทางเหนือของในเขตซาราฟซาน ประเทศทาจิกิสถาน จัดว่าเป็นลูกหลานของภาษาซอกเดีย. มีผู้พูดราว 3,000 - 6,000 คน ส่วนใหญ่พูดภาษาทาจิกได้ด้วย และบางครั้งในวรรณคดีวิชาการเรียกเป็น ภาษาซอกเดียใหม่
| ภาษายักโนบี | |
|---|---|
| yaɣnobī́ zivók, йағнобӣ зивок ~ яғнобӣ зивок | |
| ประเทศที่มีการพูด | ทาจิกิสถาน |
| ภูมิภาค | เดิมมาจาก ในคริสต์ทศวรรษ 1970 ย้ายไปที่ จากนั้นในคริสต์ทศวรรษ 1990 ผู้พูดบางส่วนกลับมาที่ยักนอบ |
| ชาติพันธุ์ | |
| จำนวนผู้พูด | 12,000 คน[] (2004) |
| ตระกูลภาษา | |
| รูปแบบก่อนหน้า | ภาษาซอกเดีย
|
| ภาษาถิ่น | ยักโนบีตะวันออก ยักโนบีตะวันตก |
| ระบบการเขียน | อักษรละติน อักษรเปอร์เซีย-อาหรับ |
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-3 | yai |
| 58-ABC-a | |
ภาษายักโนบีมีสองสำเนียงคือสำเนียงตะวันตกและตะวันออก โดยมากต่างกันทางด้านสัทวิทยา เช่นเสียงเดิม*θ เป็น t ในสำเนียงตะวันตกและเป็น s ในสำเนียงตะวันออก เช่น met - mes (วัน; มาจากภาษาซอกเดีย mēθ <myθ>) และ ay ในสำเนียงตะวันตกเป็น e ในสำเนียงตะวันออกเช่น wayš - weš (หญ้า;จากภาษาซอกเดีย wayš หรือ wēš <wyš>)
รากศัพท์
ความรู้ในปัจจุบันเกี่ยวกับรากศัพท์ในภาษายักโนบีมาจากพจนานุกรมภาษายักโนบี-รัสเซียและไวยากรณ์ภาษายักโนบี งานชิ้นล่าสุดคือพจนานุกรมภาษายักโนบี-ทาจิก ในภาษายักโนบีปัจจุบัน รากศัพท์มาจากภาษาทาจิกถึง 60% ที่เหลือมาจากกลุ่มภาษาเตอร์กิก (5% มาจากภาษาอุซเบก) และภาษารัสเซีย 2% หนึ่งในสามของรากศัพท์มาจาก และสามารถเปรียบเทียบได้ง่ายกับศัพท์จากภาษาซอกเดีย กลุ่มภาษาปามีร์หรือภาษาปาทาน
การเขียน
ภาษายักโนบีไม่มีการเขียนจนถึง พ.ศ. 2533 แต่ Andreyev รายงานว่า มีมุลลาฮ์ยักโนบีบางส่วนใช้อักษรอาหรับในช่วงก่อน พ.ศ. 2471 โดยหลักจะใช้เมื่อพวกเขาจำเป็นต้องซ่อนข้อมูลสำคัญจากชาวทาจิก ในปัจจุบันเขียนด้วยอักษรละตินดัดแปลง ดังนี้
a (á), ā (ā́), b, č, d, e (é), f, g, ɣ, h, ḥ, i (í), ī (ī́), ǰ, k, q, l, m (m̃), n (ñ), o (ó), p, r, s, š, t, u (ú), ū (ū́), ʏ (ʏ́), v, w (u̯), x, x̊, y, z, ž, ع
ถอดอักษรได้ดังนี้: a (á), b, č, d, e (é), ĕ (ĕ́), ẹ (ẹ́), ẹ̆ (ẹ̆́), ə (ə́), f, g, ɣ, h, x̣, i (í), ĭ (ĭ́), ī (ī́), ǰ, k, q, l, m (m̃), n (ñ), o (ó), ọ (ọ́), p, r, s, š, t, u (ú), ŭ (ŭ́), ı̥ (í̥), v, u̯, x, x̊, y, z, ž, ع
นอกจากนั้น Sayfiddīn Mīrzozoda จากสถาบันวิทยาศาสตร์ทาจิกได้ดัดแปลงอักษรซีริลลิกสำหรับภาษาทาจิกมาเขียนภาษายักโนบีแต่ไม่เหมาะสมเพราะไม่แยกสระเสียงสั้นและสระเสียงยาว และไม่บอกการเน้นเสียง
А а (a), Б б (b), В в (v), (w), Г г (g), Ғ ғ (ɣ), Д д (d), Е е (e/ye), Ё ё (yo), Ж ж (ž), З з (z), И и (i, ī), Ӣ ӣ (ī), й (y), К к (k), Қ қ (q) Л л (l), М м (m), Н н (n), О о (o), П п (p), Р р (r), С с (s), Т т (t), У у (u, ū, ʏ), Ӯ ӯ (ū, ʏ), Ф ф (f), Х х (x), Хԝ хԝ (x̊), Ҳ ҳ (h, ḥ), Ч ч (č), Ҷ ҷ (ǰ), Ш ш (š), Ъ ъ (ع), Э э (e), Ю ю (yu, yū, yʏ), Я я (ya)
อักษรซีริลลิก
ชุดตัวอักษรยักโนบีเหมือนกับอักษรทาจิก โดยเพิ่มเพียงตัว
| А а | Б б | В в | Ԝ ԝ | Г г | Ғ ғ |
| Д д | Е е | Ё ё | Ж ж | З з | И и |
| Ӣ ӣ | Й й | К к | Қ қ | Л л | М м |
| Н н | О о | П п | Р р | С с | Т т |
| У у | Ӯ ӯ | Ф ф | Х х | Ҳ ҳ | Ч ч |
| Ҷ ҷ | Ш ш | Ъ ъ | Э э | Ю ю | Я я |
สัทวิทยา
ภาษายักโนบีมีเสียงสระ 8 เสียง เป็นสระเสียงสั้น 3 เสียง สระเสียงยาว 5 เสียง และมีเสียงพยัญชนะ 27 เสียง
ข้อความ
| อักษรละติน | Fálɣar-at Yáɣnob asosī́ láfz-šint ī-x gumū́n, néki áxtit toǰīkī́-pi wó(v)ošt, mox yaɣnobī́-pi. 'Mʏ́štif' wó(v)omišt, áxtit 'Muždív' wó(v)ošt. |
|---|---|
| อักษรซีริลลิก | Фалғарат Яғноб асосӣ лафзшинт ӣх гумун, неки ахтит тоҷикипӣ ԝоошт, мох яғнобипӣ. 'Мӯштиф' ԝоомишт, ахтит 'Муждив' ԝоошт. |
| สัทอักษรสากล | [ˈfalʁɑratʰ ˈjɑʁnɔˑb asɔˑˈsiː ˈlafzʃʲɪntʰ ˈiːχ ɡʊˈmoːn ˈneːcʰe ˈɑχtʰɪtʰ tʰɔˑdʒʲiˑˈcʰiːpʰe ˈβ̞oːˀɔˑʃʲtʰ moːʁ jɑʁnɔˑˈbiːpʰe ˈmyːʃʲtʰɪf ˈβ̞oːˀɔˑmɪʃʲtʰ ˈɑχtʰɪtʰ mʊʒʲˈdɪv ˈβ̞oːˀɔˑʃʲtʰ] |
| แปลภาษาอังกฤษ | In Falghar and in Yaghnob, it is certainly one basic language, but they speak Tajik and we speak Yaghnobi. We say 'Müštif', they say 'Muždiv'. |
อ้างอิง
- ภาษายักโนบี ที่ Ethnologue (23rd ed., 2020)
![image]()
- Gernot Windfuhr, 2009, "Dialectology and Topics", The Iranian Languages, Routledge
- Paul Bergne (15 June 2007). The Birth of Tajikistan: National Identity and the Origins of the Republic. I.B.Tauris. pp. 6–. ISBN .
- บางครั้งเขียนเป็น Yaghnabi, Yagnobi หรือ Yagnabi; – yaɣnobī́ zivók (ในภาษาทาจิกเขียนด้วยอักษรซีริลลิก яғнобӣ зивок [jɑʁnɔːˈbiː zɪ̆ˈvoːkʰ]; รัสเซีย: ягнобский язык, อักษรโรมัน: jagnobskij jazyk, ทาจิก забони яғнобӣ zabon-i yaɣnobî; เปอร์เซีย: زبان یغنابى zæbɑ̄n-e yæɣnɑ̄bī
- Bielmeier. R. Yaghnobi in Encyclopedia Iranica [1] 2009-09-08 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Bielmeier. R. Yaghnobi in Encyclopedia Iranica
- The Cyrillic -based script was invented by Sayfiddīn Mīrzozoda in the 1990s.
- М. С. Андреев, Материалы по этнографии Ягноба, Душанбе (Дониш) 1970, pp. 38–39
แหล่งข้อมูลอื่น
- http://www.eki.ee/books/redbook/yaghnabis.shtml
- Yaghnobi blog & online Yaghnobi-Tajik-English lexicon
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
phasaykonbi epn ichphudodychawykonbiinhubekhathangehnuxkhxnginekhtsarafsan praethsthacikisthan cdwaepnlukhlankhxngphasasxkediy miphuphudraw 3 000 6 000 khn swnihyphudphasathacikiddwy aelabangkhrnginwrrnkhdiwichakareriykepn phasasxkediyihmphasaykonbiyaɣnobi zivok jagnobӣ zivok yagnobӣ zivokpraethsthimikarphudthacikisthanphumiphakhedimmacak inkhristthswrrs 1970 yayipthi caknninkhristthswrrs 1990 phuphudbangswnklbmathiyknxbchatiphnthucanwnphuphud12 000 khn txngkarxangxing 2004 trakulphasaxinod yuorepiyn xinod xiereniynxihrantxnehnuxisethiyphasaykonbirupaebbkxnhnaphasasxkediyphasaykonbiphasathinykonbitawnxxk ykonbitawntkrabbkarekhiynxksrlatin xksrepxresiy xahrbrhsphasaISO 639 3yai58 ABC abthkhwamnimisylksnsthxksrsakl hakrabbkhxngkhunimrxngrbkaraesdngphlthithuktxng khunxacehnprsni klxng hruxsylksnxyangxunaethnthixkkhrayuniokhdbriewnthimiphuphudphasaykonbi phasaykonbimisxngsaeniyngkhuxsaeniyngtawntkaelatawnxxk odymaktangknthangdansthwithya echnesiyngedim 8 epn t insaeniyngtawntkaelaepn s insaeniyngtawnxxk echn met mes wn macakphasasxkediy me8 lt my8 gt aela ay insaeniyngtawntkepn e insaeniyngtawnxxkechn ways wes hya cakphasasxkediy ways hrux wes lt wys gt raksphthkhwamruinpccubnekiywkbraksphthinphasaykonbimacakphcnanukrmphasaykonbi rsesiyaelaiwyakrnphasaykonbi nganchinlasudkhuxphcnanukrmphasaykonbi thacik inphasaykonbipccubn raksphthmacakphasathacikthung 60 thiehluxmacakklumphasaetxrkik 5 macakphasaxusebk aelaphasarsesiy 2 hnunginsamkhxngraksphthmacak aelasamarthepriybethiybidngaykbsphthcakphasasxkediy klumphasapamirhruxphasapathankarekhiynphasaykonbiimmikarekhiyncnthung ph s 2533 aet Andreyev raynganwa mimullahykonbibangswnichxksrxahrbinchwngkxn ph s 2471 odyhlkcaichemuxphwkekhacaepntxngsxnkhxmulsakhycakchawthacik inpccubnekhiyndwyxksrlatinddaeplng dngni a a a a b c d e e f g ɣ h ḥ i i i i ǰ k q l m m n n o o p r s s t u u u u ʏ ʏ v w u x x y z z ع thxdxksriddngni a a b c d e e ĕ ĕ ẹ ẹ ẹ ẹ e e f g ɣ h x i i ĭ ĭ i i ǰ k q l m m n n o o ọ ọ p r s s t u u ŭ ŭ i i v u x x y z z ع nxkcaknn Sayfiddin Mirzozoda caksthabnwithyasastrthacikidddaeplngxksrsirilliksahrbphasathacikmaekhiynphasaykonbiaetimehmaasmephraaimaeyksraesiyngsnaelasraesiyngyaw aelaimbxkkarennesiyng A a a B b b V v v w G g g Ғ g ɣ D d d E e e ye Yo yo yo Zh zh z Z z z I i i i Ӣ ӣ i j y K k k Қ k q L l l M m m N n n O o o P p p R r r S s s T t t U u u u ʏ Ӯ ӯ u ʏ F f f H h x Hԝ hԝ x Ҳ ҳ h ḥ Ch ch c Ҷ ҷ ǰ Sh sh s ع E e e Yu yu yu yu yʏ Ya ya ya xksrsirillik chudtwxksrykonbiehmuxnkbxksrthacik odyephimephiyngtw A a B b V v Ԝ ԝ G g Ғ gD d E e Yo yo Zh zh Z z I iӢ ӣ J j K k Қ k L l M mN n O o P p R r S s T tU u Ӯ ӯ F f H h Ҳ ҳ Ch chҶ ҷ Sh sh E e Yu yu Ya yasthwithyaphasaykonbimiesiyngsra 8 esiyng epnsraesiyngsn 3 esiyng sraesiyngyaw 5 esiyng aelamiesiyngphyychna 27 esiyngkhxkhwamklumedkthiphudphasaykonbicakthacikisthanxksrlatin Falɣar at Yaɣnob asosi lafz sint i x gumu n neki axtit toǰiki pi wo v ost mox yaɣnobi pi Mʏ stif wo v omist axtit Muzdiv wo v ost xksrsirillik Falgarat Yagnob asosӣ lafzshint ӣh gumun neki ahtit toҷikipӣ ԝoosht moh yagnobipӣ Mӯshtif ԝoomisht ahtit Muzhdiv ԝoosht sthxksrsakl ˈfalʁɑratʰ ˈjɑʁnɔˑb asɔˑˈsiː ˈlafzʃʲɪntʰ ˈiːx ɡʊˈmoːn ˈneːcʰe ˈɑxtʰɪtʰ tʰɔˑdʒʲiˑˈcʰiːpʰe ˈb oːˀɔˑʃʲtʰ moːʁ jɑʁnɔˑˈbiːpʰe ˈmyːʃʲtʰɪf ˈb oːˀɔˑmɪʃʲtʰ ˈɑxtʰɪtʰ mʊʒʲˈdɪv ˈb oːˀɔˑʃʲtʰ aeplphasaxngkvs In Falghar and in Yaghnob it is certainly one basic language but they speak Tajik and we speak Yaghnobi We say Mustif they say Muzdiv xangxingphasaykonbi thi Ethnologue 23rd ed 2020 Gernot Windfuhr 2009 Dialectology and Topics The Iranian Languages Routledge Paul Bergne 15 June 2007 The Birth of Tajikistan National Identity and the Origins of the Republic I B Tauris pp 6 ISBN 978 1 84511 283 7 bangkhrngekhiynepn Yaghnabi Yagnobi hrux Yagnabi yaɣnobi zivok inphasathacikekhiyndwyxksrsirillik yagnobӣ zivok jɑʁnɔːˈbiː zɪ ˈvoːkʰ rsesiy yagnobskij yazyk xksrormn jagnobskij jazyk thacik zaboni yagnobӣ zabon i yaɣnobi epxresiy زبان یغنابى zaebɑ n e yaeɣnɑ bi Bielmeier R Yaghnobi in Encyclopedia Iranica 1 2009 09 08 thi ewyaebkaemchchin Bielmeier R Yaghnobi in Encyclopedia Iranica The Cyrillic based script was invented by Sayfiddin Mirzozoda in the 1990s M S Andreev Materialy po etnografii Yagnoba Dushanbe Donish 1970 pp 38 39aehlngkhxmulxunmikarthdsxb phasaykonbi khxngwikiphiediy thiwikimiediy xinkhiwebetxr http www eki ee books redbook yaghnabis shtml Yaghnobi blog amp online Yaghnobi Tajik English lexicon