พูน เกษจำรัส

ศาสตราจารย์ พูน เกษจำรัส (15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2464 - 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2540) เป็นชาวเพชรบุรีโดยกำเนิด ได้รับการยกย่องเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (ภาพถ่ายศิลปะ) เมื่อ ปี พ.ศ. 2531

พูน เกษจำรัส ป.ม., ท.ช., ท.จ.
เกิด	15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2464 จังหวัดเพชรบุรี ประเทศสยาม
เสียชีวิต	3 กรกฎาคม พ.ศ. 2540 (76 ปี)
อาชีพ	นักเขียน ช่างภาพ
สัญชาติ	ไทย
ช่วงปีที่ทำงาน	พ.ศ. 2490 - 2540
คู่สมรส	สุดา วงศ์ขจรสุข
บุตร	6 คน

ประวัติ

ศาสตราจารย์พูน เกษจำรัส เกิดวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พุทธศักราช 2464 ณ ตำบลหนองโสน อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี เป็นบุตรของนายดี และนางเนื่อง เกษจำรัส สมรสกับนางสาวสุดา วงศ์ขจรสุข ชาวกรุงเทพฯ มีบุตรชาย 2 คน บุตรสาว 4 คน

การศึกษา

ศาสตราจารย์พูน เกษจำรัสเริ่มเข้ารับการศึกษาที่โรงเรียนประชาบาลวัดสิงห์ ตำบลหนองโสน อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี เข้าศึกษาต่อในชั้นมัธยมศึกษาที่โรงเรียนประจำจังหวัดเพชรบุรี(คงคาราม)หรือ(โรงเรียนพรหมานุสรณ์จังหวัดเพชรบุรี) จบการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ในปีพุทธศักราช 2482 แล้วเดินทางเข้ากรุงเทพฯ เข้ารับการศึกษาต่อที่ โรงเรียนเพาะช่าง ได้วุฒิ ปปช. และ วท. ในปีพุทธศักราช 2485 หลังจากนั้นได้เข้าศึกษาต่อใน มหาวิทยาลัยศิลปากร เป็นนักศึกษารุ่นแรก (นักศึกษาคนแรกของมหาวิทยาลัยศิลปากร-นักศึกษาเลขประจำหมายเลข ๑) สำเร็จการศึกษาวุฒิอนุปริญญาศิลปบัณฑิต สาขาจิตรกรรมและประติมากรรม (การศึกษาชั้นสูงสุดในขณะนั้น)

การทำงาน

ปีพุทธศักราช 2490 ได้เข้ารับราชการเป็นครูตรี ที่ โรงเรียนเพาะช่าง จนถึงปีพุทธศักราช 2496 ปีพุทธศักราช 2496 ย้ายไปสอนที่ โรงเรียนอุเทนถวาย สอนอยู่ได้ไม่กี่เดือน ทางวิทยาลัยเทคนิคกรุงเทพฯ ทุ่งมหาเมฆ ได้ขอย้ายให้เข้าสอนประจำที่แผนกวิชาช่างภาพ สอนนักศึกษาช่างภาพตั้งแต่รุ่นแรก จนถึงปีพุทธศักราช 2525 (ปีที่กรุงรัตนโกสินทร์ครบ 200 ปี) ครบเกษียณอายุราชการ สอนในแผนกวิชาช่างภาพรวม 27 ปี ตำแหน่งสุดท้ายคือหัวหน้าคณะวิชาช่างพิมพ์-ช่างภาพ ปีพุทธศักราช 2530 ได้รับแต่งตั้งเป็นศาสตราจารย์พิเศษ วิทยาลัยเทคโนโลยีและอาชีวศึกษา (วิทยาเขตเทคนิคกรุงเทพฯ) ปัจจุบันคือ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลกรุงเทพ

มีวาทะของศาสตราจารย์ พูน เกษจำรัส ที่ท่านเคยกล่าวไว้มีประโยคหนึ่งว่า "งานศิลปะมิใช่มีไว้เพื่อความงามแต่อย่างเดียวก็หาไม่ หากแต่มีไว้เพื่อนำไปใช้จรรโลงสังคมและประเทศชาติให้เจริญก้าวหน้าได้เป็นอย่างดีอีกด้วย"

ศิลปะภาพถ่าย (Photography) ได้รับการยกย่องว่าเป็นงานวิจิตรศิลป์ (Fine Arts) สาขาหนึ่ง ด้วยความสำคัญข้อนี้ บรรดานักถ่ายภาพที่มีผลงานสร้างสรรค์ศิลปะภาพถ่าย จึงได้รับการยกย่องว่าเป็นศิลปินช่างภาพ (Artist Photographer) เช่นเดียวกับศิลปินในงานวิจิตรศิลป์สาขาอื่น ๆ ด้วย ดังนั้น สิทธิในการจรรโลงสังคมและประเทศชาติจึงย่อมจะไม่ยิ่งหย่อนกว่ากัน

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2532 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2528 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์ช้างเผือก (ท.ช.)
• พ.ศ. 2539 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2538 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นที่ 4 จตุตถดิเรกคุณาภรณ์ (จ.ภ.)
• พ.ศ. 2518 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)

อ้างอิง

• หนังสือร่มไผ่ อนุสรณ์งานช่างภาพสัมพันธ์ ครั้งที่ 7 ณ แผนกวิชาช่างภาพ วันเสาร์ที่ 19 กุมภาพันธ์ 2526
• หนังสือ "ด้วยใจรัก" อัลบั้มผลงาน : ศาสตราจารย์ พูน เกษจำรัส ศิลปินแห่งชาติ รวบรวมโดย สุดา เกษจำรัส

1. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๐๖ ตอนที่ ๒๑๔ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๔๙, ๔ ธันวาคม ๒๕๓๒
2. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๐๓ ตอนที่ ๔๙ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๓๕, ๒๘ มีนาคม ๒๕๒๙
3. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๑๓ ตอนที่ ๗ ข หน้า ๔, ๔ พฤษภาคม ๒๕๓๙
4. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๑๒ ตอนที่ ๑๗ ข หน้า ๑๔, ๔ ธันวาคม ๒๕๓๘
5. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญจักรมาลาและเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๙๓ ตอนที่ ๒๔ ง ฉบับพิเศษ หน้า ๑๔๗๐, ๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๑๙