พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสุริยวงศ์ กรมหลวงพิเศษศรีสวัสดิสุขวัฒนวิไชย

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิเศษศรีสวัสดิ สุขวัฒนวิไชย (2 พฤษภาคม พ.ศ. 2334 - 17 ธันวาคม พ.ศ. 2396) มีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าชายสุริยวงศ์ ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดี เดือน 6 ขึ้น 3 ค่ำ ปีกุน ตรีศก จุลศํกราช 1153 ตรงกับวันที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2334 เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ประสูติแต่เจ้าจอมมารดานวล

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิเศษศรีสวัสดิ สุขวัฒนวิไชย
ประสูติ	2 พฤษภาคม พ.ศ. 2334
สิ้นพระชนม์	17 ธันวาคม พ.ศ. 2396 (62 ปี)
พระบุตร	9 องค์
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
พระมารดา	เจ้าจอมมารดานวล

ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิเศษศรีสวัสดิ สุขวัฒนวิไชย
การทูล	ใต้ฝ่าพระบาท
การแทนตน	ข้าพระพุทธเจ้า
การขานรับ	พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ

พระองค์ทรงรับราชการในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพ ต่อมาวันที่ 13 กันยายน พ.ศ. 2372 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นสวัสดิวิไชย

วันที่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2394 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ เลื่อนกรมขึ้นเป็น กรมหลวงพิเศษศรีสวัสดิ์ สุขวัฒนวิไชย

และวันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2454 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้ใช้คำนำพระนามว่า พระเจ้าบรมวงษ์เธอ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิเศษศรีสวัสดิ ประชวรด้วยพระโรคชรา สิ้นพระชนม์เมื่อวันเสาร์ แรม 2 ค่ำ เดือนอ้าย ปีฉลู เบญจศก จ.ศ. 1215 ตรงกับวันที่ 17 ธันวาคม พ.ศ. 2396 สิริพระชันษา 62 ปี 8 เดือน 14 วัน พระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุ ท้องสนามหลวง วันที่ 8 เมษายน พ.ศ. 2397

พระโอรส-พระธิดา

พระโอรส

• หม่อมเจ้าชายถัด
• หม่อมเจ้าชายเอี่ยม
• หม่อมเจ้าพระญาณวราภรณ์ (รอง) (พ.ศ. 2359 - 15 มิถุนายน พ.ศ. 2422) ประสูติแต่หม่อมเจ้าทับทิม (ราชสกุลเดิม: เจษฎางกูร)
• หม่อมเจ้าชายจีบ (ไม่มีข้อมูล - 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2442)
• หม่อมเจ้าชายอรุณ
• หม่อมเจ้าชายจั่น (ไม่มีข้อมูล - 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2454)
• หม่อมเจ้าชายอ้น (ไม่มีข้อมูล - 2 มิถุนายน พ.ศ. 2443)

พระธิดา

• หม่อมเจ้าหญิงนิ่ม
• หม่อมเจ้าหญิงน้อย (พ.ศ. 2390 - 12 เมษายน พ.ศ. 2439)

พงศาวลี

พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิเศษศรีสวัสดิ สุขวัฒนวิไชย

16. เจ้าพระยาวรวงษาธิราช (ขุนทอง)               8. พระยาราชนิกูล (ทองคำ)                       4 .สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก                             2. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช                                   5. พระอัครชายา (หยก)                             1. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพิเศษศรีสวัสดิ สุขวัฒนวิไชย                                         3. เจ้าจอมมารดานวล ในรัชกาลที่ 1

อ้างอิง

เชิงอรรถ

1. ราชสกุลวงศ์, หน้า 17
2. พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ ๓: ๕. ทรงสถาปนาสมเด็จพระพันปีหลวงและพระบรมวงศานุวงศ์
3. พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ ๔: ๑๒. ตั้งกรมเจ้านาย
4. "พระบรมราชโองการ ประกาศ คำนำพระนามพระบรมวงษานุวงษ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 28 (ก): 154–155. 30 กรกฎาคม ร.ศ. 130. สืบค้นเมื่อ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= ((help))
5. พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ ๔: ๓๕. กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรสและกรมหลวงพิเศษศรีสวัสดิ์สิ้นพระชนม์
6. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี, หน้า 24

บรรณานุกรม

• ทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา (พ.ศ. 2481). "พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ ๓". ห้องสมุดดิจิทัลวชิรญาณ. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม พ.ศ. 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= ((help)) [ที่ระลึก ในงานพระราชทานเพลิงศพ ท่านผู้หญิงวงษานุประพัทธ์ (ตาด สนิทวงศ์ ณอยุธยา)]
• ทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา (พ.ศ. 2477). "พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ ๔". ห้องสมุดดิจิทัลวชิรญาณ. สืบค้นเมื่อ 15 สิงหาคม พ.ศ. 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= ((help)) [ที่ระลึก ในงานพระราชทานเพลิงศพ คุณหญิงธรรมสารเนติ (อบ บุนนาค)]
• บรรเจิด อินทุจันทร์ยง. ราชสกุลพระบรมราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : องค์การค้าของคุรุสภา, พิมพ์ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2539. ISBN  ข้อผิดพลาดพารามิเตอร์ใน {{}}: checksum
• ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า 24. ISBN 
• สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. ราชสกุลวงศ์. พิมพ์ครั้งที่ 14, กรุงเทพฯ : สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร, 2554. 296 หน้า. หน้า 57. ISBN