ลิงก์ข้ามภาษาในบทความนี้ มีไว้ให้ผู้อ่านและผู้ร่วมแก้ไขบทความศึกษาเพิ่มเติมโดยสะดวก เนื่องจากวิกิพีเดียภาษาไทยยังไม่มีบทความดังกล่าว กระนั้น ควรรีบสร้างเป็นบทความโดยเร็วที่สุด |
มหาอำมาตย์โท พระยาโบราณราชธานินทร์ นามเดิม พร เดชะคุปต์(28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2415 – 30 เมษายน พ.ศ. 2479) เป็นอดีตข้าราชการไทยสังกัดกระทรวงมหาดไทย ผู้ดำรงตำแหน่งเป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลกรุงเก่า มีชื่อเสียงจากความรอบรู้ในประวัติศาสตร์ไทยสมัยกรุงศรีอยุธยา และการเป็นผู้บุกเบิกการค้นคว้าทางโบราณคดีที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์กรุงศรีอยุธยา
มหาอำมาตย์โท พระยาโบราณราชธานินทร์ (พร เดชะคุปต์) | |
---|---|
เกิด | 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2415 เมืองธนบุรี ประเทศสยาม |
เสียชีวิต | 30 เมษายน พ.ศ. 2479 (64 ปี) จังหวัดพระนคร ประเทศสยาม |
สัญชาติ | สยาม |
ชื่ออื่น | เจ้าคุณกรุง |
อาชีพ | ข้าราชการฝ่ายปกครอง |
มีชื่อเสียงจาก | ผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์กรุงศรีอยุธยา |
คู่สมรส | 6 คน |
บุตร | 16 คน |
บิดามารดา |
|
ประวัติ
มหาอำมาตย์โท พระยาโบราณราชธานินทร์ สยามินทรภักดีพิริยพาหะ มีนามเดิมว่า พร เดชะคุปต์ เกิดเมื่อวันพุธที่ 28 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2415 ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่บ้านริมคลองบางกอกน้อย ธนบุรี โดยเป็นบุตรขุนฤทธิ์ดรุณเสรฐ (เดช เดชะคุปต์) สารวัตรใหญ่มหาดเล็กเวรฤทธิ์ กับ นางฤทธิ์ดรุณเสรฐ (ไผ่ สกุลเดิม กันตามะระ) มีพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน 6 คน คือ
- หลวงประชุมบรรณสาร (พิณ เดชะคุปต์) รับราชการกระทรวงกลาโหม
- อำมาตย์โท พระยาพิพิธภักดี (เพิ่ม เดชะคุปต์) รับราชการกระทรวงมหาดไทย ถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน ปี พ.ศ. 2467
- นางสาวใย เดชะคุปต์
- พระยาโบราณราชธานินทร์ฯ (พร เดชะคุปต์) รับราชการกระทรวงมหาดไทย
- นางอภิรักษสมบัติ (เรือน ดิษยรักษ์)
- นายพล เดชะคุปต์
ในวัยเด็ก พระยาโบราณราชธานินทร์ได้รับการศึกษาที่วัดยี่ส่าย ต่อมาบิดาได้ถวายตัวเป็นมหาดเล็กในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร ระหว่างนี้ได้ศึกษาเล่าเรียนกับพระยาศรีสุนทรโวหาร และเมื่อมีการจัดการศึกษาสมัยใหม่อย่างตะวันตก บิดาจึงได้นำไปถวายตัวกับสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ และได้เข้าเรียนที่โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบ ในพระบรมมหาราชวัง เมื่อสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบในปี พ.ศ. 2432 จึงได้เป็นครูช่วยสอนที่โรงเรียนพระตำหนักสวนกุหลาบจนกระทั่งได้เริ่มเข้ารับราชการในปีถัดมา
ตำแหน่งทางราชการ
- พ.ศ. 2433 เสมียนโท กรมศึกษาธิการ กระทรวงธรรมการ
- พ.ศ. 2434 เสมียนเอกและสารวัตรตรวจโรงเรียนหลวง กระทรวงธรรมการ
- พ.ศ. 2435 เสมียนเวรพิเศษ กระทรวงพระคลัง ปฏิบัติหน้าที่เป็นรองเลขานุการส่วนพระองค์ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ เสนาบดีกระทรวงพระคลัง
- พ.ศ. 2436 เสมียนเอก กระทรวงมหาดไทย ปฏิบัติหน้าที่ฝึกหัดนักเรียนที่จะส่งไปรับราชการตามหัวเมือง
- พ.ศ. 2437 รองนายเวรกรมพลำภัง กระทรวงมหาดไทย (ปัจจุบันคือ กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย)
- 18 มีนาคม พ.ศ. 2438 ขุนวิเศษรักษา ตำแหน่งขุนหมื่น
- 1 เมษายน พ.ศ. 2439 พันพุฒอนุราช ตำแหน่งหัวพัน ถือศักดินา ๔๐๐
- พ.ศ. 2439 ข้าหลวงมหาดไทยประจำมณฑลกรุงเก่า
- 18 มกราคม พ.ศ. 2439 รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็นหลวงอนุรักษ์ภูเบศร์ ถือศักดินา ๘๐๐
- พ.ศ. 2440 รักษาราชการแทนผู้รักษากรุงเก่า (นับเข้าทำเนียบนามผู้ว่าราชการจังหวัดพระนครศรีอยุธยาในปัจจุบัน)
- 16 กันยายน พ.ศ. 2441 ผู้รักษากรุงเก่า (เทียบเท่าในปัจจุบัน)
- 20 กันยายน พ.ศ. 2441 พระอนุรักษภูเบศร์ คงถือศักดินา 800
- 22 กันยายน 2443 – พระยาโบราณบุรานุรักษ์ ถือศักดินา 3000
- 7 พฤศจิกายน พ.ศ. 2444 ปลัดมณฑลกรุงเก่า
- พ.ศ. 2446 ผู้รั้งตำแหน่งข้าหลวงเทศาภิบาลกรุงเก่า
- พ.ศ. 2447 ผู้ช่วยบรรณารักษ์
- 13 ตุลาคม พ.ศ. 2448 กรรมสัมปาทิกหอสมุดสำหรับพระนคร
- 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2449 - ข้าหลวงเทศาภิบาลมณฑลกรุงเก่า (โดยเข้ารับพระราชทานสัญญาบัตรระหว่างเสด็จออกขุนนางที่ พระที่นั่งอภิเศกดุสิต)
- พ.ศ. 2450 - เลขานุการโบราณคดีสโมสร
- 29 ตุลาคม พ.ศ. 2451 - มรรคนายก วัดสุวรรณดาราราม
- 14 ตุลาคม พ.ศ. 2454 นายหมู่ใหญ่
- 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2455 ได้รับพระราชทานเพิ่มเกียรติยศเป็น พระยาโบราณราชธานินทร์ สยามินทรภักดี พิริยะพาหะ ตำแหน่งข้าหลวงเทศาภิบาล สำเร็จราชการมณฑลกรุงเก่า ถือศักดินา 10,000 ไร่
- 10 มิถุนายน พ.ศ. 2456 - นายกองตรี
- 19 มิถุนายน พ.ศ. 2456 - ได้รับพระราชทานยศข้าราชการพลเรือนเป็นมหาอำมาตย์โท (เทียบเท่านายพลโทของทหารบก)
- พ.ศ. 2457 กรรมการวรรณคดีสโมสร
- 10 กันยายน พ.ศ. 2459 - นายกองเอก
- พ.ศ. 2459 เป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลกรุงเก่าและเป็นอุปราชภาคอยุธยา เนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองโดยรวบรวมหัวเมืองเป็นภาค
- พ.ศ. 2468 พ้นจากตำแหน่งอุปราชภาคอยุธยา เนื่องจากยกเลิกระบบการปกครองแบบภาค
- 22 พฤษภาคม 2469 – มหาอำมาตย์โท
- พ.ศ. 2469 อุปนายกแผนกโบราณคดีของราชบัณฑิตยสภา
- 4 เมษายน พ.ศ. 2472 - เกษียณอายุราชการ
ยศ
- 14 ตุลาคม 2454 – นายหมู่ใหญ่
- 10 มิถุนายน 2456 – นายกองตรี
ผลงาน
- ชักชวนข้าราชการ พ่อค้า และประชาชน ร่วมกันสร้างโรงพยาบาลปัญจมธิราชอุทิศ เป็นโรงพยาบาลแห่งแรกของมณฑลอยุธยา (ปัจจุบันเป็นที่ทำการสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดพระนครศรีอยุธยา) และนำเงินที่เหลือจากการสร้างโรงพยาบาลไปสร้างโอสถศาลาปัญจมธิราชอุทิศที่จังหวัดสระบุรี
- จัดตั้งสุขาภิบาลกรุงเก่าในปี พ.ศ. 2459 เพื่อดูแลความเป็นระเบียบเรียบร้อย
- ปรับปรุงตลาดใหม่ที่บริเวณหัวรอเมื่อ พ.ศ. 2458 โดยสร้างเป็นห้องแถว พื้นคอนกรีต ท่อระบายน้ำ สร้างโรงภาพยนตร์และตลาดแผงลอย (ปัจจุบันคือตลาดหัวรอ ซึ่งเป็นแหล่งค้าขายที่สำคัญแห่งหนึ่ง)
- จัดสร้างถนนรอบเกาะเมืองอยุธยาจนแล้วเสร็จต่อจากพระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนมรุพงศ์สิริพัฒน์ สมุหเทศาภิบาลพระองค์แรก
- บูรณปฏิสังขรณ์วัดร้างภายในตัวเมืองอยุธยา ที่สำคัญได้แก่การบูรณะซ่อมแซมต่อพระกรด้านซ้ายและขวาของพระมงคลบพิตรเมื่อ พ.ศ. 2461 นอกจากนี้ยังได้ออกระเบียบการรื้อถอนวัดร้างเพื่อป้องกันการบุกรุก
- ทำนุบำรุงด้านการเกษตรกรรม โดยรวบรวมข้อมูลทางด้านเกษตรกรรม ขุดลอกคูคลองและจัดเก็บผักตบชวา
- ขุดแต่งบริเวณพระราชวังโบราณและปลูกสร้างพระที่นั่งสรรเพชญ์มหาปราสาทบริเวณรากฐานเดิมเพื่อใช้ในการพระราชกุศลรัชมงคล ฉลองสิริราชสมบัติครบ 40 ปีของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในปี พ.ศ. 2451
- เก็บรวบรวมศิลปวัตถุและโบราณวัตถุที่พบภายในเมืองอยุธยามารวบรวมไว้ ต่อมาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้นำสิ่งของเหล่านั้นไปจัดแสดงที่พระราชวังจันทรเกษม (ภายหลังกรมศิลปากรได้จัดตั้งเป็นพิพิธภัณท์สถานแห่งชาติจันทรเกษม)
ครอบครัว
ในปี พ.ศ. 2440 พระยาโบราณราชธานินทร์ เมื่อครั้งยังมีบรรดาศักดิ์เป็นหลวงอนุรักษ์ภูเบศร ได้สมรสกับนางสาวจำเริญ (สกุลเดิม อินทุสุต) ธิดาพระเทพเยนทร์ (ถนอม อินทุสุต) กับนางนวม ที่กรุงเทพฯ มีบุตรธิดาด้วยกัน 5 คนคือ
- นายพืชน์ เดชะคุปต์ อดีตผู้ช่วยข้าหลวงตรวจการกรมหมาดไทย กระทรวงมหาดไทย
- นางเทพอักษร (พันธ์ อินทุสุต)
- นางพูน อารยะกุล
- นางสาวเพ็ญ เดชะคุปต์
- นางสาวพัฒน์ เดชะคุปต์
นอกจากนี้พระยาโบราณราชธานินทร์ยังมีบุตรธิดากับภรรยาท่านอื่นอีก 11 คน คือ
- นายจั่นเพชร เดชะคุปต์ (มารดาชื่อนางกิ่ง)
- นางเพิ่มศรี สุขสวัสดิ์ ณ อยุธยา (มารดาชื่อนางประยูร)
- นายพฤทธิ์ เดชะคุปต์ (มารดาชื่อนางประยูร) อดีตสมุห์บัญชี อ.เมืองลำปาง
- นางสาวน้อม เดชะคุปต์ (มารดาชื่อนางถนอม)
- นายนันท์ เดชะคุปต์ (มารดาชื่อนางถนอม)
- นางอนงค์ เหมะกรม (มารดาชื่อนางถนอม)
- นายมานพ เดชะคุปต์ (มารดาชื่อนางเจิม)
- พันตำรวจโทวิรัตน์ เดชะคุปต์ (มารดาชื่อนางเจิม)
- นางสมบูรณ์ ทรรพมัทย์ (มารดาชื่อนางสุวรรณ)
- นายดำรง เดชะคุปต์ (มารดาชื่อนางสุวรรณ) อดีตปลัดจังหวัดระนอง
- รองศาสตราจารย์วรรณศิริ เดชะคุปต์ (มารดาชื่อนางสุวรรณ) ข้าราชการบำนาญ ทบวงมหาวิทยาลัย
ปัจจุบันยังคงเหลือบุตรที่ยังชีวิตอยู่สองท่าน คือ นางสมบูรณ์ ทรรพมัทย์ และ รองศาสตราจารย์วรรณศิริ เดชะคุปต์
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
พระยาโบราณราชธานินทร์ (พร เดชะคุปต์) ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ทั้งสยามและต่างประเทศ ดังนี้
เครื่องราชอิสริยาภรณ์สยาม
- พ.ศ. 2459 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์รัตนวราภรณ์ (ร.ว.) (ฝ่ายหน้า)
- พ.ศ. 2458 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
- พ.ศ. 2455 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
- พ.ศ. 2455 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
- พ.ศ. 2456 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))
- พ.ศ. 2457 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
- พ.ศ. 2454 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 3 (จ.ป.ร.3)
- พ.ศ. 2464 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 2 (ว.ป.ร.2)
- พ.ศ. 2469 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 3 (ป.ป.ร.3)
- พ.ศ. 2449 – เหรียญราชรุจิทอง รัชกาลที่ 5 (ร.จ.ท.5)
- พ.ศ. 2436 – เหรียญรัชฎาภิเศกมาลา (ร.ศ.)
- พ.ศ. 2440 – เหรียญประพาสมาลา (ร.ป.ม.)
- พ.ศ. 2440 – เหรียญราชินี (ส.ผ.)
- พ.ศ. 2446 – เหรียญทวีธาภิเศก (ท.ศ.)
- พ.ศ. 2450 – เหรียญรัชมงคล (ร.ร.ม.)
- พ.ศ. 2451 – เหรียญรัชมังคลาภิเศก รัชกาลที่ 5 (ร.ม.ศ.5)
- พ.ศ. 2454 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)
- พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ
- เดนมาร์ก :
- พ.ศ. 2445 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์แดนเนอโบร ชั้นที่ 2
- ปรัสเซีย :
- พ.ศ. 2448 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์นกอินทรีแดง ชั้นที่ 2
- อิตาลี :
- พ.ศ. 2450 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์มงกุฎอิตาลี ชั้นที่ 2
- เบราน์ชไวค์ :
- พ.ศ. 2452 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์สิงโตไฮน์ริช ชั้นที่ 2
เชิงอรรถ
- ข่าวตาย
- แจ้งความกระทรวงมหาดไทย
- แจ้งความกระทรวงมหาดไทย
- พระราชทานสัญญาบัตร
- รายงานข้าหลวงเทศาภิบาลมณฑลกรุงเก่า (หน้า ๕๓๐)
- (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2020-03-24. สืบค้นเมื่อ 2020-07-12.
- พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ (หน้า 356)
- พระราชทานสัญญาบัตรตำแหน่งน่าที่ราชการ
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่อง พระวรวงษ์เธอ พระองค์เจ้าอลังการ ขอลาออกจากตำแหน่งข้าหลวงเทศาภิบาล มณฑลปราจีนบุรี ให้พระเจ้าน้องยาเธอ กรมมหมื่นมรุพงษ์ศิริพัฒน์ สำเร็จราชการมณฑลปราจีนบุรี ให้พระยาโบราณบุรานุรักษ์ รั้งตำแหน่งข้าหลวงเทศาภิบาลมณฑลกรุงเก่า, เล่ม 20, ตอน 36, 6 ธันวาคม พ.ศ. 2446, หน้า 629
- พระราชทานตราตั้ง กรรมการหอพระสมุดวชิรญาณ
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงมหาดไทย [เรื่อง พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นมรุพงษ์ขอพระราชทานพ้นจากข้าหลวงเทศาภิบาลสำเร็จราชการมณฑลกรุงเก่า และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้พระยาโบราณบุรานุรักษ์เป็นข้าหลวงเทศาภิบาลมณฑลกรุงเก่า], เล่ม 23, ตอน 9, 3 มิถุนายน พ.ศ. 2449, หน้า 789
- พระราชทานสัญญาบัตรตำแหน่งหน้าที่ราชการ
- พระราชทานสัญญาบัตรมรรคนายก
- พระราชทานสัญญาบัตรกองเสือป่า
- พระราชทานสัญญาบัตรบรรดาศักดิ์
- ส่งสัญญาบัตรเสือป่าไปพระราชทาน
- พระราชทานยศเลื่อนยศ
- พระราชทานยศนายพลเสือป่า (หน้า ๑๕๒๕)
- พระราชทานยศ
- แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ปลด,ตั้ง,ย้าย สมุหเทศาภิบาล
- พระราชทานสัญญาบัตรกองเสือป่า
- ส่งสัญญาบัตรเสือป่าไปพระราชทาน
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานตรารัตนวราภรณ์, เล่ม ๓๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๗๓๙, ๗ มกราคม ๒๔๕๙
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๓๒ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๘๙๒, ๒๑ พฤศจิกายน ๒๔๕๘
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๒๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๔๑๙, ๒๒ มกราคม ๑๓๑
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๒๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๙๐๔, ๒๔ พฤศจิกายน ๑๓๑
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญดุษฎีมาลา, เล่ม ๓๐ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๖๗๓, ๑๕ กุมภาพันธ์ ๒๔๕๖
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๓๑ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๔๐๒, ๑๐ มกราคม ๒๔๕๗
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๕, เล่ม ๒๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๕๐, ๙ เมษายน ๑๒๘
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๓๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๓๘๓, ๒๐ พฤศจิกายน ๒๔๖๔
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๔๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๑๕๖, ๒๘ พฤศจิกายน ๒๔๖๙
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญราชรุจิ, เล่ม ๒๓ ตอนที่ ๓๓ หน้า ๘๕๒, ๑๑ พฤศจิกายน ๑๒๕
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๑๙ ตอนที่ ๑๖ หน้า ๓๑๖, ๒๐ กรกฎาคม ๑๒๑
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตตราต่างประเทศ, เล่ม ๒๒ ตอนที่ ๒๓ หน้า ๕๒๗, ๓ กันยายน ๑๒๔
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ, เล่ม ๒๔ ตอนที่ ๑๓ หน้า ๓๓๒, ๓๐ มิถุนายน ๑๒๖
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์เฮนรีดีไลออนกรุงบรันซวิก, เล่ม ๒๗ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๕๕, ๑๐ เมษายน ๑๒๙
อ้างอิง
- กรมศิลปากร. "ประวัติพระยาโบราณราชธานินทร์ (พร เดชะคุปต์)", ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 63. กรุงเทพฯ : โสภณพิพรรฒธนากร, (2479).
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
lingkkhamphasa inbthkhwamni miiwihphuxanaelaphurwmaekikhbthkhwamsuksaephimetimodysadwk enuxngcakwikiphiediyphasaithyyngimmibthkhwamdngklaw krann khwrribsrangepnbthkhwamodyerwthisud mhaxamatyoth phrayaobranrachthaninthr namedim phr edchakhupt 28 kumphaphnth ph s 2415 30 emsayn ph s 2479 epnxditkharachkarithysngkdkrathrwngmhadithy phudarngtaaehnngepnsmuhethsaphibalmnthlkrungeka michuxesiyngcakkhwamrxbruinprawtisastrithysmykrungsrixyuthya aelakarepnphubukebikkarkhnkhwathangobrankhdithiekiywkhxngkbprawtisastrkrungsrixyuthyamhaxamatyoth phrayaobranrachthaninthr phr edchakhupt r w p ch p m th c w ekid28 kumphaphnth ph s 2415 emuxngthnburi praethssyamesiychiwit30 emsayn ph s 2479 64 pi cnghwdphrankhr praethssyamsychatisyamchuxxunecakhunkrungxachiphkharachkarfaypkkhrxngmichuxesiyngcakphuechiywchaydanprawtisastrkrungsrixyuthyakhusmrs6 khnbutr16 khnbidamardakhunvththidrunesrth edch edchakhupt bida iph vththidrunesrth marda phaphlxphrayaobranrachthaninthr fiphrahtthrchkalthi 6prawtimhaxamatyoth phrayaobranrachthaninthr syaminthrphkdiphiriyphaha minamedimwa phr edchakhupt ekidemuxwnphuththi 28 kumphaphnth ph s 2415 inrchsmykhxngphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw thibanrimkhlxngbangkxknxy thnburi odyepnbutrkhunvththidrunesrth edch edchakhupt sarwtrihymhadelkewrvththi kb nangvththidrunesrth iph skuledim kntamara miphinxngrwmbidamardaediywkn 6 khn khux hlwngprachumbrrnsar phin edchakhupt rbrachkarkrathrwngklaohm xamatyoth phrayaphiphithphkdi ephim edchakhupt rbrachkarkrathrwngmhadithy thungaekkrrmemuxwnthi 28 phvscikayn pi ph s 2467 nangsawiy edchakhupt phrayaobranrachthaninthr phr edchakhupt rbrachkarkrathrwngmhadithy nangxphirkssmbti eruxn disyrks nayphl edchakhupt inwyedk phrayaobranrachthaninthridrbkarsuksathiwdyisay txmabidaidthwaytwepnmhadelkinsmedcphrabrmoxrsathirach ecafamhawchirunhis syammkudrachkumar rahwangniidsuksaelaeriynkbphrayasrisunthrowhar aelaemuxmikarcdkarsuksasmyihmxyangtawntk bidacungidnaipthwaytwkbsmedcphraecabrmwngsethx krmphrayadarngrachanuphaph aelaidekhaeriynthiorngeriynphratahnkswnkuhlab inphrabrmmharachwng emuxsaerckarsuksacakorngeriynphratahnkswnkuhlabinpi ph s 2432 cungidepnkhruchwysxnthiorngeriynphratahnkswnkuhlabcnkrathngiderimekharbrachkarinpithdmataaehnngthangrachkarph s 2433 esmiynoth krmsuksathikar krathrwngthrrmkar ph s 2434 esmiynexkaelasarwtrtrwcorngeriynhlwng krathrwngthrrmkar ph s 2435 esmiynewrphiess krathrwngphrakhlng ptibtihnathiepnrxngelkhanukarswnphraxngkhinphraecabrmwngsethx krmphranrathippraphnthphngs esnabdikrathrwngphrakhlng ph s 2436 esmiynexk krathrwngmhadithy ptibtihnathifukhdnkeriynthicasngiprbrachkartamhwemuxng ph s 2437 rxngnayewrkrmphlaphng krathrwngmhadithy pccubnkhux krmkarpkkhrxng krathrwngmhadithy 18 minakhm ph s 2438 khunwiessrksa taaehnngkhunhmun 1 emsayn ph s 2439 phnphuthxnurach taaehnnghwphn thuxskdina 400 ph s 2439 khahlwngmhadithypracamnthlkrungeka 18 mkrakhm ph s 2439 rbphrarachthansyyabtrepnhlwngxnurksphuebsr thuxskdina 800 ph s 2440 rksarachkaraethnphurksakrungeka nbekhathaeniybnamphuwarachkarcnghwdphrankhrsrixyuthyainpccubn 16 knyayn ph s 2441 phurksakrungeka ethiybethainpccubn 20 knyayn ph s 2441 phraxnurksphuebsr khngthuxskdina 800 22 knyayn 2443 phrayaobranburanurks thuxskdina 3000 7 phvscikayn ph s 2444 pldmnthlkrungeka ph s 2446 phurngtaaehnngkhahlwngethsaphibalkrungeka ph s 2447 phuchwybrrnarks 13 tulakhm ph s 2448 krrmsmpathikhxsmudsahrbphrankhr 21 phvsphakhm ph s 2449 khahlwngethsaphibalmnthlkrungeka odyekharbphrarachthansyyabtrrahwangesdcxxkkhunnangthi phrathinngxphieskdusit ph s 2450 elkhanukarobrankhdisomsr 29 tulakhm ph s 2451 mrrkhnayk wdsuwrrndararam 14 tulakhm ph s 2454 nayhmuihy 15 krkdakhm ph s 2455 idrbphrarachthanephimekiyrtiysepn phrayaobranrachthaninthr syaminthrphkdi phiriyaphaha taaehnngkhahlwngethsaphibal saercrachkarmnthlkrungeka thuxskdina 10 000 ir 10 mithunayn ph s 2456 naykxngtri 19 mithunayn ph s 2456 idrbphrarachthanyskharachkarphleruxnepnmhaxamatyoth ethiybethanayphlothkhxngthharbk ph s 2457 krrmkarwrrnkhdisomsr 10 knyayn ph s 2459 naykxngexk ph s 2459 epnsmuhethsaphibalmnthlkrungekaaelaepnxuprachphakhxyuthya enuxngcakmikarepliynaeplngkarpkkhrxngodyrwbrwmhwemuxngepnphakh ph s 2468 phncaktaaehnngxuprachphakhxyuthya enuxngcakykelikrabbkarpkkhrxngaebbphakh 22 phvsphakhm 2469 mhaxamatyoth ph s 2469 xupnaykaephnkobrankhdikhxngrachbnthityspha 4 emsayn ph s 2472 eksiynxayurachkarys14 tulakhm 2454 nayhmuihy 10 mithunayn 2456 naykxngtriphlnganifl phrathinngsrrephchr jpgphrathinngsrrephchrmhaprasaththisranginrchsmyphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhwsungphrayaobranrachthaninthrepnhwhnangancdsrangbnrakthanedim aetidruxthxnxxkphayhlngchkchwnkharachkar phxkha aelaprachachn rwmknsrangorngphyabalpycmthirachxuthis epnorngphyabalaehngaerkkhxngmnthlxyuthya pccubnepnthithakarsankngansatharnsukhcnghwdphrankhrsrixyuthya aelanaenginthiehluxcakkarsrangorngphyabalipsrangoxsthsalapycmthirachxuthisthicnghwdsraburi cdtngsukhaphibalkrungekainpi ph s 2459 ephuxduaelkhwamepnraebiyberiybrxy prbprungtladihmthibriewnhwrxemux ph s 2458 odysrangepnhxngaethw phunkhxnkrit thxrabayna srangorngphaphyntraelatladaephnglxy pccubnkhuxtladhwrx sungepnaehlngkhakhaythisakhyaehnghnung cdsrangthnnrxbekaaemuxngxyuthyacnaelwesrctxcakphraecanxngyaethx krmkhunmruphngssiriphthn smuhethsaphibalphraxngkhaerk burnptisngkhrnwdrangphayintwemuxngxyuthya thisakhyidaekkarburnasxmaesmtxphrakrdansayaelakhwakhxngphramngkhlbphitremux ph s 2461 nxkcakniyngidxxkraebiybkarruxthxnwdrangephuxpxngknkarbukruk thanubarungdankarekstrkrrm odyrwbrwmkhxmulthangdanekstrkrrm khudlxkkhukhlxngaelacdekbphktbchwa khudaetngbriewnphrarachwngobranaelapluksrangphrathinngsrrephchymhaprasathbriewnrakthanedimephuxichinkarphrarachkuslrchmngkhl chlxngsirirachsmbtikhrb 40 pikhxngphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw inpi ph s 2451 ekbrwbrwmsilpwtthuaelaobranwtthuthiphbphayinemuxngxyuthyamarwbrwmiw txmaphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhwoprdihnasingkhxngehlannipcdaesdngthiphrarachwngcnthreksm phayhlngkrmsilpakridcdtngepnphiphithphnthsthanaehngchaticnthreksm khrxbkhrwinpi ph s 2440 phrayaobranrachthaninthr emuxkhrngyngmibrrdaskdiepnhlwngxnurksphuebsr idsmrskbnangsawcaeriy skuledim xinthusut thidaphraethpheynthr thnxm xinthusut kbnangnwm thikrungethph mibutrthidadwykn 5 khnkhux nayphuchn edchakhupt xditphuchwykhahlwngtrwckarkrmhmadithy krathrwngmhadithy nangethphxksr phnth xinthusut nangphun xaryakul nangsawephy edchakhupt nangsawphthn edchakhupt nxkcakniphrayaobranrachthaninthryngmibutrthidakbphrryathanxunxik 11 khn khux naycnephchr edchakhupt mardachuxnangking nangephimsri sukhswsdi n xyuthya mardachuxnangprayur nayphvththi edchakhupt mardachuxnangprayur xditsmuhbychi x emuxnglapang nangsawnxm edchakhupt mardachuxnangthnxm naynnth edchakhupt mardachuxnangthnxm nangxnngkh ehmakrm mardachuxnangthnxm naymanph edchakhupt mardachuxnangecim phntarwcothwirtn edchakhupt mardachuxnangecim nangsmburn thrrphmthy mardachuxnangsuwrrn naydarng edchakhupt mardachuxnangsuwrrn xditpldcnghwdranxng rxngsastracarywrrnsiri edchakhupt mardachuxnangsuwrrn kharachkarbanay thbwngmhawithyaly pccubnyngkhngehluxbutrthiyngchiwitxyusxngthan khux nangsmburn thrrphmthy aela rxngsastracarywrrnsiri edchakhuptekhruxngrachxisriyaphrnphrayaobranrachthaninthr phr edchakhupt idrbphrarachthanekhruxngrachxisriyaphrnthngsyamaelatangpraeths dngni ekhruxngrachxisriyaphrnsyam ph s 2459 ekhruxngrachxisriyaphrnrtnwraphrn r w fayhna ph s 2458 ekhruxngrachxisriyaphrnxnepnthiechidchuyingchangephuxk chnthi 1 prathmaphrnchangephuxk p ch ph s 2455 ekhruxngrachxisriyaphrnxnmiekiyrtiysyingmngkudithy chnthi 1 prathmaphrnmngkudithy p m ph s 2455 ekhruxngrachxisriyaphrnculcxmekla chnthi 2 thutiyculcxmeklawiess th c w fayhna ph s 2456 ehriyydusdimala ekhmsilpwithya r d m s ph s 2457 ehriyyckrphrrdimala r c ph ph s 2454 ehriyyrtnaphrn rchkalthi 5 chnthi 3 c p r 3 ph s 2464 ehriyyrtnaphrn rchkalthi 6 chnthi 2 w p r 2 ph s 2469 ehriyyrtnaphrn rchkalthi 7 chnthi 3 p p r 3 ph s 2449 ehriyyrachrucithxng rchkalthi 5 r c th 5 ph s 2436 ehriyyrchdaphieskmala r s ph s 2440 ehriyypraphasmala r p m ph s 2440 ehriyyrachini s ph ph s 2446 ehriyythwithaphiesk th s ph s 2450 ehriyyrchmngkhl r r m ph s 2451 ehriyyrchmngkhlaphiesk rchkalthi 5 r m s 5 ph s 2454 ehriyybrmrachaphiesk rchkalthi 6 r r s 6 ph s 2468 ehriyybrmrachaphiesk rchkalthi 7 r r s 7 ekhruxngrachxisriyaphrntangpraeths ednmark ph s 2445 ekhruxngrachxisriyaphrnaednenxobr chnthi 2 prsesiy ph s 2448 ekhruxngrachxisriyaphrnnkxinthriaedng chnthi 2 xitali ph s 2450 ekhruxngrachxisriyaphrnmngkudxitali chnthi 2 ebranchiwkh ph s 2452 ekhruxngrachxisriyaphrnsingotihnrich chnthi 2echingxrrthkhawtay aecngkhwamkrathrwngmhadithy aecngkhwamkrathrwngmhadithy phrarachthansyyabtr rayngankhahlwngethsaphibalmnthlkrungeka hna 530 PDF khlngkhxmulekaekbcakaehlngedim PDF emux 2020 03 24 subkhnemux 2020 07 12 phrarachthanehriyyrtnaphrn hna 356 phrarachthansyyabtrtaaehnngnathirachkar rachkiccanuebksa aecngkhwamkrathrwngmhadithy eruxng phrawrwngsethx phraxngkhecaxlngkar khxlaxxkcaktaaehnngkhahlwngethsaphibal mnthlpracinburi ihphraecanxngyaethx krmmhmunmruphngssiriphthn saercrachkarmnthlpracinburi ihphrayaobranburanurks rngtaaehnngkhahlwngethsaphibalmnthlkrungeka elm 20 txn 36 6 thnwakhm ph s 2446 hna 629 phrarachthantratng krrmkarhxphrasmudwchiryan rachkiccanuebksa aecngkhwamkrathrwngmhadithy eruxng phraecanxngyaethx krmhmunmruphngskhxphrarachthanphncakkhahlwngethsaphibalsaercrachkarmnthlkrungeka aelathrngphrakrunaoprdeklaihphrayaobranburanurksepnkhahlwngethsaphibalmnthlkrungeka elm 23 txn 9 3 mithunayn ph s 2449 hna 789 phrarachthansyyabtrtaaehnnghnathirachkar phrarachthansyyabtrmrrkhnayk phrarachthansyyabtrkxngesuxpa phrarachthansyyabtrbrrdaskdi sngsyyabtresuxpaipphrarachthan phrarachthanyseluxnys phrarachthanysnayphlesuxpa hna 1525 phrarachthanys aecngkhwamkrathrwngmhadithy eruxng pld tng yay smuhethsaphibal phrarachthansyyabtrkxngesuxpa sngsyyabtresuxpaipphrarachthan rachkiccanuebksa phrarachthantrartnwraphrn elm 33 txnthi 0 ng hna 2739 7 mkrakhm 2459 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn elm 32 txnthi 0 ng hna 1892 21 phvscikayn 2458 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn elm 29 txnthi 0 ng hna 2419 22 mkrakhm 131 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn elm 29 txnthi 0 ng hna 1904 24 phvscikayn 131 rachkiccanuebksa phrarachthanehriyydusdimala elm 30 txnthi 0 ng hna 2673 15 kumphaphnth 2456 rachkiccanuebksa phrarachthanehriyyckrphrrdimala elm 31 txnthi 0 ng hna 2402 10 mkrakhm 2457 rachkiccanuebksa phrarachthanehriyyrtnaphrn rchkalthi 5 elm 28 txnthi 0 ng hna 50 9 emsayn 128 rachkiccanuebksa phrarachthanehriyyrtnaphrn elm 38 txnthi 0 ng hna 2383 20 phvscikayn 2464 rachkiccanuebksa phrarachthanehriyyrtnaphrn elm 43 txnthi 0 ng hna 3156 28 phvscikayn 2469 rachkiccanuebksa phrarachthanehriyyrachruci elm 23 txnthi 33 hna 852 11 phvscikayn 125 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrntangpraeths elm 19 txnthi 16 hna 316 20 krkdakhm 121 rachkiccanuebksa phrarachthanphrabrmrachanuyattratangpraeths elm 22 txnthi 23 hna 527 3 knyayn 124 rachkiccanuebksa phrarachthanphrabrmrachanuyatekhruxngrachxisriyaphrntangpraeths elm 24 txnthi 13 hna 332 30 mithunayn 126 rachkiccanuebksa phrarachthanphrabrmrachanuyatekhruxngrachxisriyaphrnehnridiilxxnkrungbrnswik elm 27 txnthi 0 ng hna 55 10 emsayn 129xangxingwikisxrs mingantnchbbekiywkb prawtiphrayaobranrachthaninthr phr edchakhupt krmsilpakr prawtiphrayaobranrachthaninthr phr edchakhupt prachumphngsawdar phakhthi 63 krungethph osphnphiphrrththnakr 2479