ทางหลวงสายเอเช ย อ งกฤษ Asian Highway หร อย อเป น AH เป นโครงการความร วมม อระหว างประเทศในทว ปเอเช ยและย โรป และคณะกรรมก

ทางหลวงสายเอเชีย (อังกฤษ: Asian Highway) หรือย่อเป็น AH เป็นโครงการความร่วมมือระหว่างประเทศในทวีปเอเชียและยุโรป และคณะกรรมการเศรษฐกิจและสังคมแห่งเอเชียและแปซิฟิก (เอสแคป) สหประชาชาติ เพื่อปรับปรุงระบบทางหลวงในเอเชีย เป็นหนึ่งในสามเสาหลักของโครงการการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานด้านการขนส่งทางบกของทวีปเอเชีย อนุมัติโดยคณะกรรมการเอสแคป ในการประชุมครั้งที่ 48 ในปี ค.ศ. 1992 ซึ่งประกอบไปด้วย ถนนสายเอเชีย รถไฟสายทรานส์เอเชีย (TAR) และการอำนวยความสะดวกของโครงการการขนส่งทางบก

ป้ายทางหลวงเอเชียสาย 2 ที่จังหวัดราชบุรี ประเทศไทย

ป้ายทางหลวงสายเอเชีย ป้ายนี้ใช้ในทางหลวงเอเชียสาย 18

ข้อตกลงได้รับการลงนามโดยประเทศต่าง ๆ รวม 32 ประเทศ เพื่อให้ทางหลวงมีเส้นทางเชื่อมต่อกันข้ามทวีป รวมถึงเชื่อมต่อกับทวีปยุโรปอีกด้วย บางประเทศมีส่วนร่วมในโครงการทางหลวง ได้แก่ อินเดีย ศรีลังกา ปากีสถาน จีน ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ และบังกลาเทศ ส่วนใหญ่ของเงินทุนมาจากประเทศในเอเชียที่มีความเจริญก้าวหน้าทางเศรษฐกิจ เช่น ญี่ปุ่น อินเดีย และจีน ตลอดจนหน่วยงานระหว่างประเทศ เช่น ธนาคารพัฒนาเอเชีย

โครงการนี้มีจุดประสงค์เพื่อเพิ่มการใช้งานของทางหลวงที่มีอยู่ในทวีป แทนที่จะก่อสร้างทางหลวงสายใหม่ ยกเว้นในกรณีที่เส้นทางขาดหายไปในโครงข่าย ทำให้จำเป็นต้องมีการดำเนินการก่อสร้าง โดยในปัจจุบัน ทางหลวงสายเอเชียที่สร้างเสร็จและใช้การได้แล้วมีประมาณร้อยละ 80 ส่วนเส้นทางที่ยังใช้ไม่ได้ เช่น เส้นทางจากไทยผ่านพม่า และจากบังกลาเทศผ่านเนปาล ถ้าหากเส้นทางสายเอเชียสำเร็จเรียบร้อยตามโครงการที่เอสแคปได้วางไว้ ประชาชนในประเทศต่าง ๆ ก็จะสามารถเดินทางโดยรถยนต์ผ่านประเทศในเอเชีย และสามารถเข้าถึงประเทศในทวีปยุโรปได้

หมายเลขและป้ายสัญลักษณ์

รหัสหมายเลขทางหลวงขึ้นต้นด้วย "AH" มาจากคำว่า "ทางหลวงสายเอเชีย" และตามด้วยตัวเลขหนึ่งถึงสามตัว ทางหลวงหมายเลขหนึ่งตัวตั้งแต่ 1 ถึง 9 กำหนดใช้ในทางหลวงเอเชียสายหลัก ซึ่งเชื่อมต่อระหว่างภูมิภาคในทวีป หมายเลขสองและสามหลักกำหนดใช้ในเส้นทางภายในภูมิภาค รวมทั้งเชื่อมต่อระหว่างภูมิภาคที่ใกล้เคียง และทางหลวงที่มีอยู่ในประเทศสมาชิก รหัสหมายเลขจะแสดงด้วยอักษรละตินและตัวเลขฮินดู-อารบิก และสามารถใช้ป้ายนี้ควบคู่กับป้ายหมายเลขทางหลวงที่มีอยู่แล้วในประเทศ เหมือนกับระบบทางหลวงยุโรป

รูปแบบป้ายในปัจจุบันยังไม่ได้เป็นมาตรฐาน มีเพียงแต่ตัวอักษรและตัวเลขที่อยู่ในสีขาวหรือสีดำ แต่สีป้าย รูปร่าง และขนาดของป้ายมีหลากหลายลักษณะ ดังตัวอย่างที่ใช้กันทั่วไปจะใช้ป้ายสี่เหลี่ยมสีน้ำเงินกับตัวอักษรสีขาว (คล้ายกันกับป้ายทางหลวงออโตบาห์นของเยอรมนี) ส่วนรูปแบบอื่น ๆ เช่น ตัวอักษรขาวบนป้ายสีเขียว หรือตัวอักษรดำบนป้ายสีขาว

รายการเส้นทาง

สายประธาน

ทางหลวงเอเชียสายหลักที่มีเส้นทางข้ามทั้งทวีป กำหนดให้ใช้เลขหลักเดียว

หมายเลข	ระยะทาง (กิโลเมตร)	จุดเริ่มต้น	จุดสิ้นสุด
AH1	20,557	โตเกียว ประเทศญี่ปุ่น	ประเทศตุรกี (พรมแดนตุรกี–บัลแกเรีย)
AH2	13,177	เดนปาซาร์ จังหวัดบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย	, ประเทศอิหร่าน
AH3	7,331	อูลัน-อูเด ประเทศรัสเซีย	ถังกู ประเทศจีน
AH3	7,331	เซี่ยงไฮ้ ประเทศจีน	เชียงราย ประเทศไทย และเชียงตุง ประเทศพม่า
AH4	6,024	โนโวซีบีสค์ ประเทศรัสเซีย	การาจี ประเทศปากีสถาน
AH5	10,380	เซี่ยงไฮ้ ประเทศจีน	ประเทศตุรกี (พรมแดนตุรกี–บัลแกเรีย)
AH6	10,475	ปูซาน ประเทศเกาหลีใต้	ประเทศรัสเซีย (พรมแดนรัสเซีย–เบลารุส)
AH7	5,868	เยคาเตรินบุร์ก ประเทศรัสเซีย	การาจี ประเทศปากีสถาน
AH8	4,718	ประเทศรัสเซีย (พรมแดนรัสเซีย–ฟินแลนด์)	ประเทศอิหร่าน

สายเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ทางหลวงสายเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ กำหนดให้ใช้หมายเลข 10-29 รวมทั้งหมายเลขสามหลัก 100-299 ซึ่งเป็นโครงข่ายทางหลวงอาเซียน กำหนดขึ้นเพิ่มเติมโดยสมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

หมายเลข	ระยะทาง (กิโลเมตร)	จุดเริ่มต้น	จุดสิ้นสุด
AH11	1,588	เวียงจันทน์ ประเทศลาว	เมืองพระสีหนุ ประเทศกัมพูชา
AH12	1,195	นาเตย ประเทศลาว	บ้านหินกอง จังหวัดสระบุรี ประเทศไทย
AH13	730	เมืองไซ ประเทศลาว	นครสวรรค์ ประเทศไทย
AH14	2,077	ไฮฟอง ประเทศเวียดนาม	มัณฑะเลย์ ประเทศพม่า
AH15	566	วิญ ประเทศเวียดนาม	อุดรธานี ประเทศไทย
AH16	1,032	ดองฮา ประเทศเวียดนาม	ตาก ประเทศไทย
	980	ดานัง ประเทศเวียดนาม	หวุงเต่า ประเทศเวียดนาม
AH18	1,042	หาดใหญ่ ประเทศไทย	ยะโฮร์–สิงคโปร์คอสเวย์ โจโฮร์บะฮ์รู ประเทศมาเลเซีย
AH19	459	นครราชสีมา ประเทศไทย	กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
AH25	2,549	บันดาอาเจะฮ์ ประเทศอินโดนีเซีย	ประเทศอินโดนีเซีย
AH26	3,517	ประเทศฟิลิปปินส์	Zamboanga ประเทศฟิลิปปินส์
		Loilem ประเทศพม่า	Thibaw ประเทศพม่า
		Thaton ประเทศพม่า	ประเทศพม่า
AH121	458.5	มุกดาหาร ประเทศไทย	สระแก้ว ประเทศไทย
AH123		ทวาย ประเทศพม่า	บ้านหาดเล็ก จังหวัดตราด ประเทศไทย
		หวุงอ๋าง ประเทศเวียดนาม	ท่าแขก ประเทศลาว
		จังหวัดกว๋างหงาย ประเทศเวียดนาม	แขวงจำปาศักดิ์ ประเทศลาว
AH140		บัตเตอร์เวิร์ท ประเทศมาเลเซีย	ประเทศมาเลเซีย
AH141		พอร์ตกลัง ประเทศมาเลเซีย	กวนตัน ประเทศมาเลเซีย
AH142		ประเทศมาเลเซีย	ประเทศมาเลเซีย
AH143		ประเทศสิงคโปร์	ประเทศมาเลเซีย
AH150		รัฐซาราวัก ประเทศมาเลเซีย	รัฐซาบะฮ์ ประเทศมาเลเซีย

สายเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงเหนือ

ทางหลวงสายเอเชียตะวันออกและเอเชียตะวันออกเฉียงเหนือ กำหนดให้ใช้หมายเลข 30-39 และ 300-399

หมายเลข	ระยะทาง (กิโลเมตร)	จุดเริ่มต้น	จุดสิ้นสุด
	2,739	ประเทศรัสเซีย	Chita ประเทศรัสเซีย
	1,595	ประเทศรัสเซีย	ต้าเหลียน ประเทศจีน
	3,748	ประเทศเกาหลีเหนือ	, ประเทศมองโกเลีย
AH33	575	ฮาร์บิน ประเทศจีน	ประเทศจีน
AH34	1,033	ประเทศจีน	ซีอาน ประเทศจีน
		เกาะเช็คแลปก๊ก ฮ่องกง	ฮ่องกง^[]
		กว่างโจว ประเทศจีน	ฮ่องกง^[]

สายเอเชียใต้

ทางหลวงสายเอเชียใต้ กำหนดให้ใช้หมายเลข 40-59

หมายเลข	ระยะทาง (กิโลเมตร)	จุดเริ่มต้น	จุดสิ้นสุด
	948	ประเทศบังกลาเทศ	ประเทศบังกลาเทศ
AH42	3,754	หลานโจว ประเทศจีน	ประเทศอินเดีย
AH43	3,024	อัคระ ประเทศอินเดีย	ประเทศศรีลังกา
	107	ประเทศศรีลังกา	ตรินโคมาลี ประเทศศรีลังกา
AH45	2,030	โกลกาตา ประเทศอินเดีย	เบงคลูรู ประเทศอินเดีย
AH46	1,967	Hazira ประเทศอินเดีย	Howrah (โกลกาตา) ประเทศอินเดีย
AH47	2,057	ควาลิยัร ประเทศอินเดีย	เบงคลูรู ประเทศอินเดีย
AH48	90	ประเทศภูฏาน	ประเทศอินเดีย (พรมแดนบังกลาเทศ–อินเดีย)
	862	เปศวาร์ ประเทศปากีสถาน	เควตตา ประเทศปากีสถาน

สายเอเชียเหนือ เอเชียกลาง และเอเชียตะวันตกเฉียงใต้

ทางหลวงสายเอเชียเหนือ เอเชียกลาง และเอเชียตะวันตกเฉียงใต้ กำหนดให้ใช้หมายเลข 60-89

หมายเลข	ระยะทาง (กิโลเมตร)	จุดเริ่มต้น	จุดสิ้นสุด
	2,151	ออมสค์ ประเทศรัสเซีย	ประเทศคาซัคสถาน
	4,158	ประเทศจีน	พรมแดนระหว่างประเทศรัสเซียและประเทศยูเครน
	2,722	เปียโตรปัฟล์ ประเทศคาซัคสถาน	มะซารีชะรีฟ ประเทศอัฟกานิสถาน
AH63	2,434	ซามารา ประเทศรัสเซีย	ประเทศอุซเบกิสถาน
AH64	1,666	เปียโตรปัฟล์ ประเทศคาซัคสถาน	Barnaul ประเทศรัสเซีย
AH65	1,250	ประเทศจีน	ประเทศอุซเบกิสถาน
AH66	995	พรมแดนระหว่างประเทศจีนและประเทศทาจิกิสถาน	ประเทศอุซเบกิสถาน
AH67	2,288	ประเทศจีน	ประเทศคาซัคสถาน
AH68	278	ประเทศจีน	ประเทศคาซัคสถาน
AH70	4,832	พรมแดนระหว่างประเทศยูเครนและประเทศรัสเซีย	บันดาร์อับบาส ประเทศอิหร่าน
AH71	426	ประเทศอัฟกานิสถาน	ประเทศอิหร่าน
AH72	1,147	เตหะราน ประเทศอิหร่าน	ประเทศอิหร่าน
AH75	1,871	ประเทศเติร์กเมนิสถาน	ประเทศอิหร่าน
AH76	986	ประเทศอัฟกานิสถาน	Herat ประเทศอัฟกานิสถาน
AH77	1,298	ประเทศอัฟกานิสถาน	มารี ประเทศเติร์กเมนิสถาน
AH78	1,076	อาชกาบัต ประเทศเติร์กเมนิสถาน	Kerman ประเทศอิหร่าน
AH81	1,143	Larsi ประเทศจอร์เจีย	Aktau ประเทศคาซัคสถาน
AH82	1,261	พรมแดนระหว่างประเทศรัสเซียและประเทศจอร์เจีย	ประเทศอิหร่าน
AH83	172	ประเทศอาเซอร์ไบจาน	เยเรวาน ประเทศอาร์มีเนีย
AH84	1,188	ประเทศตุรกี	ประเทศตุรกี
AH85	338	ประเทศตุรกี	ประเทศตุรกี
AH86	247	ประเทศตุรกี	ประเทศตุรกี
AH87	606	อังการา ประเทศตุรกี	อิซมีร์ ประเทศตุรกี

ระยะทางแต่ละประเทศ

โครงข่ายที่วางแผนไว้จะมีระยะทางทั้งหมด 140,479 กิโลเมตร (87,290 ไมล์)

ประเทศ	ระยะทาง (กิโลเมตร)	ระยะทาง (ไมล์)
อัฟกานิสถาน	4,247	2,639
อาร์มีเนีย	958	595
อาเซอร์ไบจาน	1,442	896
บังกลาเทศ	1,804	1,121
ภูฏาน	1	0.621
กัมพูชา	1,339	832
จีน	25,579	15,894
เกาหลีเหนือ	1,320	820
จอร์เจีย	1,154	717
ฮ่องกง ประเทศจีน	91	57
อินเดีย	11,432	7,104
อินโดนีเซีย	3,989	2,479
อิหร่าน	11,152	6,930
ญี่ปุ่น	1,200	746
คาซัคสถาน	13,189	8,195
คีร์กีซสถาน	1,695	1,053
ลาว	2,297	1,427
มาเลเซีย	4,006	2,489
มองโกเลีย	4,286	2,663
พม่า	3,003	1,866
เนปาล	1,321	821
ปากีสถาน	5,377	3,341
ฟิลิปปินส์	3,517	2,185
เกาหลีใต้	907	564
รัสเซีย	16,869	10,482
สิงคโปร์	19	12
ศรีลังกา	650	404
ทาจิกิสถาน	1,925	1,196
ไทย	5,112	3,176
ตุรกี	5,254	3,265
เติร์กเมนิสถาน	2,204	1,370
อุซเบกิสถาน	2,966	1,843
เวียดนาม	2,678	1,664

อ้างอิง

Kamat, Rahul The Great Asian Highway, Project Monitor website, 31 January 2005. Retrieved 2009-05-05
Newswire 2010-01-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, Tourism Commission of the International Geographical Union website. Retrieved 2009-05-05;
McCartan, Brian Roadblocks on the Great Asian Highway 2008-05-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, Asia Times website, 23 January 2008. Retrieved 2009-05-05;
ASEAN logistics network map. Nihon Bōeki Shinkōkai. (2nd ed.). Tokyo: JETRO. 2009. ISBN . OCLC 434492237.{{}}: CS1 maint: others ()
(PDF). ASEAN. Public Outreach and Civil Society Division. [Jakarta, Indonesia]: [ASEAN Secretariat, Public Outreach and Civil Society Division]. December 2010. p. 12. ISBN . OCLC 775662227. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-07-06. สืบค้นเมื่อ 2018-01-12.{{}}: CS1 maint: others ()
"Status of the Asian Highway in Member Countries | United Nations ESCAP". www.unescap.org (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2018-01-12.
(PDF). Jakarta. ISBN . OCLC 970396295. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-05-13. สืบค้นเมื่อ 2018-01-12.

[Kamat-1] Kamat, Rahul The Great Asian Highway, Project Monitor website, 31 January 2005. Retrieved 2009-05-05

[TCIGU-2] Newswire 2010-01-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, Tourism Commission of the International Geographical Union website. Retrieved 2009-05-05;

[AsiaTimes-3] McCartan, Brian Roadblocks on the Great Asian Highway 2008-05-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, Asia Times website, 23 January 2008. Retrieved 2009-05-05;

[4] ASEAN logistics network map. Nihon Bōeki Shinkōkai. (2nd ed.). Tokyo: JETRO. 2009. ISBN . OCLC 434492237.{{}}: CS1 maint: others ()

[5] (PDF). ASEAN. Public Outreach and Civil Society Division. [Jakarta, Indonesia]: [ASEAN Secretariat, Public Outreach and Civil Society Division]. December 2010. p. 12. ISBN . OCLC 775662227. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2017-07-06. สืบค้นเมื่อ 2018-01-12.{{}}: CS1 maint: others ()

[ah-db-6] "Status of the Asian Highway in Member Countries | United Nations ESCAP". www.unescap.org (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2018-01-12.

[7] (PDF). Jakarta. ISBN . OCLC 970396295. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2021-05-13. สืบค้นเมื่อ 2018-01-12.