Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ในแนวคิดของศาสนาเชน ตีรถังกร (สันสกฤต: tīrthaṅkara; แปลว่า ผู้ทำท่าสำหรับลุยข้ามน้ำ) คือพระผู้ช่วยให้รอด (saviour) และศาสดาผู้สั่งสอน คือ ทางที่ถูกที่ควร คำว่า ตีรถังกร หลัก ๆ แล้วหมายถึงผู้สร้าง คือสะพานที่จะพาข้ามทะเลแห่งการเวียนว่ายตายเกิด (สังสารวัฏ) ผู้ที่นับถือศาสนาเชนถือว่าองค์ตีรถังกรนั้นเป็นบุคคลที่หายากยิ่ง ผู้สามารถก้าวข้ามสงสารคือการเวียนว่ายตายเกิดไปได้ด้วยตนเอง และยังนำพาผู้อื่นให้เชื่อและปฏิบัติตามหนทางนั้น เมื่อตีรถังกรองค์หนึ่งสามารถเข้าถึงแก่นแท้ของธรรมชาติของจิตและวิญญาณแล้ว จะเข้าถึง เกวลญาณ (ภาวะสัพพัญญู) และตีรถังกรองค์แรกคือผู้ที่รื้อฟื้นศาสนาเชนขึ้นมาอีกครั้ง การหลุดพ้นจากสัมสาระในเชน เรียกว่า
ตีรถังกรพระนามว่าพระมาลลีนาถ (Māllīnātha) เชื่อกันว่าเป็นเป็นสตรี พระนามเดิมว่า "พระนางมัลลิ" (Malli bai) ในเศวตัมพร (Svetambara) ในขณะที่ทิคัมพร (Digambara) เชื่อว่าตีรถังกรทั้ง 24 พระองค์เป็นบุรุษทั้งสิ้น รวมถึงพระมัลลินาถด้วย ลัทธิทิฆัมพรเชื่อว่าสตรีสามารถเข้าถึงสวรรค์ได้สูงสุดที่ชั้น 16 และถ้าจะหลุดพ้น (โมกฆษะ) ต้องกลับชาติมาเกิดใหม่เป็นบุรุษเท่านั้น
เชื่อว่า กงล้อแห่งเวลานั้นแบ่งเป็นสองส่วน คือ อุตสรรปิณี (Utsarpiṇī) คือวัฏจักรเวลาที่กำลังเพิ่มขึ้น และ คือวัฏจักรเวลาที่กำลังลดลง กล่าวคือเวลาในปัจจุบัน ในแต่ละจักรวาลของวัฏจักรเวลาปัจจุบัน (อวสรรปิณี) จะแบ่งเป็น 24 ตีรถังกร ส่วนในอุตสรรปิณี มีตีรถังกรมากมายหาสิ้นสุดมิได้ ตีรถังกรองค์แรกในอวสรรปิณีคือพระฤษภเทพ ผู้สร้างและจัดการให้มนุษย์อยู่กันอย่างสันติกลมเกลียวในสังคม และมีตีรถังกรองค์สุดท้ายคือองค์ปัจจุบันคือพระมหาวีระ (599–527 ก่อน ค.ศ.) ประวัติศาสตร์มีการบันทึกการดำรงอยู่ของพระมหาวีระและตีรถังกรองค์ที่ 23 คือ พระปารศวนาถ
ถึงแม้ตีรถังกรจะเป็นที่เคารพบูชาในศาสนาเชน แต่ความยิ่งใหญ่เดียวกันนี้เชื่อกันว่ามีอยู่ได้ในสิ่งมีชีวิตทุกชนิด รวมถึงมนุษย์ที่นับถือศาสนาอื่นนอกเหนือจากศาสนาเชน
รายพระนาม
รายพระนามตีรถังกรทั้ง 24 องค์ในจักรวาลปัจจุบัน หน่วยที่ปรากฏในตารางเป็นหน่วยที่ปรากฏในบันทึกของเชน ได้แก่ Dhanuṣa คือ ศอก, hatha คือ หัตถ์ หรือ มือ และช่วงเวลา หนึ่ง ปูรวะ คือ 8,400,000 x 8,400,000 = 70,560,000,000,000 ปี
| ลำดับ | พระนาม | สัญลักษณ์ | สีกาย | ความสูง | อายุ |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | พระฤษภเทพ (อาทินาถ) | กระทิง | ทอง | 500 dhanuṣa | 84,000,000 ปูรวะ |
| 2 | พระอชิตนาถ | ช้าง | ทอง | 450 dhanuṣa | 72,000,000 ปูรวะ |
| 3 | ม้า | ทอง | 400 dhanuṣa | 60,000,000 ปูรวะ | |
| 4 | ลิง | ทอง | 350 dhanuṣa | 50,000,000 ปูรวะ | |
| 5 | เป็ดพม่า | ทอง | 300 dhanuṣa | 40,000,000 ปูรวะ | |
| 6 | บัวหลวง | แดง | 250 dhanuṣa | 30,000,000 ปูรวะ | |
| 7 | สวัสดิกะ | ทอง | 200 dhanuṣa | 20,000,000 ปูรวะ | |
| 8 | ดวงจันทร์ | ขาว | 150 dhanuṣa | 10,000,000 ปูรวะ | |
| 9 | (สุวิธินาถ) | จระเข้ (มกร) | ขาว | 100 dhanuṣa | 2,000,000 ปูรวะ |
| 10 | ทอง | 90 dhanuṣa | 1,000,000 ปูรวะ | ||
| 11 | แรด | ทอง | 80 dhanuṣa | 84,000,000 ปี | |
| 12 | ควาย | แดง | 70 dhanusa | 72,000,000 ปี | |
| 13 | หมูป่า | ทอง | 60 dhanusa | 60,000,000 ปี | |
| 14 | เม่น (ทิคัมพร) เหยี่ยว (เศวตัมพร) | ทอง | 50 dhanuṣa | 30,000,000 ปี | |
| 15 | วัชระ | ทอง | 45 dhanuṣa | 10,000,000 ปี | |
| 16 | กวาง | ทอง | 40 dhanuṣa | 1,00,000 ปี | |
| 17 | แพะ | ทอง | 35 dhanuṣa | 95,000 ปี | |
| 18 | ปลา | ทอง | 30 dhanuṣa | 84,000 ปี | |
| 19 | พระมาลลีนาถ | กลัศ | น้ำเงิน | 25 dhanuṣa | 55,000 ปี |
| 20 | เต่า | ดำ | 20 dhanuṣa | 30,000 ปี | |
| 21 | บัวเผื่อน | ทอง | 15 dhanuṣa | 10,000 ปี | |
| 22 | พระเนมินาถ | สังข์ | ดำ | 10 dhanuṣa | 1,000 ปี |
| 23 | พระปารศวนาถ | งู | น้ำเงิน | 9 hath | 100 ปี |
| 24 | พระมหาวีระ | สิงโต | ทอง | 7 hath | 72 ปี |
ประติมาณวิทยา
รูปเคารพขององค์ตีรถังกรมักสร้างในกริยานั่ง (ปัทมาสนะ) หรือ ยืนสมาธิ (Khadgasana หรือ Kayotsarga) ในทิคัมพรและเศวตัมพร ต่างมีการสร้างองค์ตีรถังกรต่างกัน โดยทิคัมพรนิยมสร้างให้ตีรถังกรอยู่ในลักษณะเปลือยกาย ไม่มีแม้แต่เครื่องตกแต่งใด ๆ ส่วนเศวตัมพรมีการสวมเสื้อผ้าและมีเครื่องตกแต่งกาย การเปลือยกายนั้นหมายถึงการที่ตีรถังกรสามารถละทิ้งทุกสิ่งในโลกได้ ไม่หลือแม้นแต่ความต้องการในทรัพย์สมบัติหรือความอับอาย บนพระกายมักพบบนพระอุระ (อก) และระหว่างคิ้ว
อ้างอิง
- Britannica Tirthankar Definition, Encyclopædia Britannica
- Babb 1996, p. 5.
- Sangave 2006, p. 16.
- Taliaferro & Marty 2010, p. 286.
- Dundas 2002, p. 20.
- Dundas 2002, p. 19.
- (14 September 2013), , , คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-08-25, สืบค้นเมื่อ 2019-03-24
- Zimmer 1953, p. 182-183.
- Flügel, P. (2010). The Jaina Cult of Relic Stūpas. Numen: International Review For The History Of Religions, 57(3/4), 389–504. doi:10.1163/156852710X501351
- Doniger 1999, p. 550.
- Vijay K. Jain 2015, p. 181-208.
- Tirthankara (EMBLEMS OR SYMBOLS) pdf 13 กรกฎาคม 2015 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Structural View of the Universe – Time (Kal or Samaya)
- Zimmer 1953, p. 209-210.
- Umakant P. Shah 1987, p. 79.
- Cort 2010.
- Red sandstone figure of a tirthankara
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
inaenwkhidkhxngsasnaechn tirthngkr snskvt tirthaṅkara aeplwa phuthathasahrbluykhamna khuxphraphuchwyihrxd saviour aelasasdaphusngsxn khux thangthithukthikhwr khawa tirthngkr hlk aelwhmaythungphusrang khuxsaphanthicaphakhamthaelaehngkarewiynwaytayekid sngsarwt phuthinbthuxsasnaechnthuxwaxngkhtirthngkrnnepnbukhkhlthihayakying phusamarthkawkhamsngsarkhuxkarewiynwaytayekidipiddwytnexng aelayngnaphaphuxunihechuxaelaptibtitamhnthangnn emuxtirthngkrxngkhhnungsamarthekhathungaeknaethkhxngthrrmchatikhxngcitaelawiyyanaelw caekhathung ekwlyan phawasphphyyu aelatirthngkrxngkhaerkkhuxphuthiruxfunsasnaechnkhunmaxikkhrng karhludphncaksmsarainechn eriykwaphaphwadaesdngxngkhtirthngkrthng 24 xngkh tirthngkrphranamwaphramallinath Mallinatha echuxknwaepnepnstri phranamedimwa phranangmlli Malli bai ineswtmphr Svetambara inkhnathithikhmphr Digambara echuxwatirthngkrthng 24 phraxngkhepnburusthngsin rwmthungphramllinathdwy lththithikhmphrechuxwastrisamarthekhathungswrrkhidsungsudthichn 16 aelathacahludphn omkkhsa txngklbchatimaekidihmepnburusethann echuxwa knglxaehngewlannaebngepnsxngswn khux xutsrrpini Utsarpiṇi khuxwtckrewlathikalngephimkhun aela khuxwtckrewlathikalngldlng klawkhuxewlainpccubn inaetlackrwalkhxngwtckrewlapccubn xwsrrpini caaebngepn 24 tirthngkr swninxutsrrpini mitirthngkrmakmayhasinsudmiid tirthngkrxngkhaerkinxwsrrpinikhuxphravsphethph phusrangaelacdkarihmnusyxyuknxyangsntiklmekliywinsngkhm aelamitirthngkrxngkhsudthaykhuxxngkhpccubnkhuxphramhawira 599 527 kxn kh s prawtisastrmikarbnthukkardarngxyukhxngphramhawiraaelatirthngkrxngkhthi 23 khux phraparswnath thungaemtirthngkrcaepnthiekharphbuchainsasnaechn aetkhwamyingihyediywknniechuxknwamixyuidinsingmichiwitthukchnid rwmthungmnusythinbthuxsasnaxunnxkehnuxcaksasnaechnrayphranamrayphranamtirthngkrthng 24 xngkhinckrwalpccubn hnwythipraktintarangepnhnwythipraktinbnthukkhxngechn idaek Dhanuṣa khux sxk hatha khux htth hrux mux aelachwngewla hnung purwa khux 8 400 000 x 8 400 000 70 560 000 000 000 pi ladb phranam sylksn sikay khwamsung xayu1 phravsphethph xathinath krathing thxng 500 dhanuṣa 84 000 000 purwa2 phraxchitnath chang thxng 450 dhanuṣa 72 000 000 purwa3 ma thxng 400 dhanuṣa 60 000 000 purwa4 ling thxng 350 dhanuṣa 50 000 000 purwa5 epdphma thxng 300 dhanuṣa 40 000 000 purwa6 bwhlwng aedng 250 dhanuṣa 30 000 000 purwa7 swsdika thxng 200 dhanuṣa 20 000 000 purwa8 dwngcnthr khaw 150 dhanuṣa 10 000 000 purwa9 suwithinath craekh mkr khaw 100 dhanuṣa 2 000 000 purwa10 thxng 90 dhanuṣa 1 000 000 purwa11 aerd thxng 80 dhanuṣa 84 000 000 pi12 khway aedng 70 dhanusa 72 000 000 pi13 hmupa thxng 60 dhanusa 60 000 000 pi14 emn thikhmphr ehyiyw eswtmphr thxng 50 dhanuṣa 30 000 000 pi15 wchra thxng 45 dhanuṣa 10 000 000 pi16 kwang thxng 40 dhanuṣa 1 00 000 pi17 aepha thxng 35 dhanuṣa 95 000 pi18 pla thxng 30 dhanuṣa 84 000 pi19 phramallinath kls naengin 25 dhanuṣa 55 000 pi20 eta da 20 dhanuṣa 30 000 pi21 bwephuxn thxng 15 dhanuṣa 10 000 pi22 phraenminath sngkh da 10 dhanuṣa 1 000 pi23 phraparswnath ngu naengin 9 hath 100 pi24 phramhawira singot thxng 7 hath 72 pipratimanwithyaphramhawirapangnngkhdsmathiethwrupechnthisungthisudinolkaesdngphravsphethphpangyunsmathi rupekharphkhxngxngkhtirthngkrmksranginkriyanng pthmasna hrux yunsmathi Khadgasana hrux Kayotsarga inthikhmphraelaeswtmphr tangmikarsrangxngkhtirthngkrtangkn odythikhmphrniymsrangihtirthngkrxyuinlksnaepluxykay immiaemaetekhruxngtkaetngid swneswtmphrmikarswmesuxphaaelamiekhruxngtkaetngkay karepluxykaynnhmaythungkarthitirthngkrsamarthlathingthuksinginolkid imhluxaemnaetkhwamtxngkarinthrphysmbtihruxkhwamxbxay bnphrakaymkphbbnphraxura xk aelarahwangkhiwxangxingBritannica Tirthankar Definition Encyclopaedia Britannica Babb 1996 p 5 sfn error no target CITEREFBabb1996 Sangave 2006 p 16 sfn error no target CITEREFSangave2006 Taliaferro amp Marty 2010 p 286 sfn error no target CITEREFTaliaferroMarty2010 Dundas 2002 p 20 sfn error no target CITEREFDundas2002 Dundas 2002 p 19 sfn error no target CITEREFDundas2002 14 September 2013 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2015 08 25 subkhnemux 2019 03 24 Zimmer 1953 p 182 183 sfn error no target CITEREFZimmer1953 Flugel P 2010 The Jaina Cult of Relic Stupas Numen International Review For The History Of Religions 57 3 4 389 504 doi 10 1163 156852710X501351 Doniger 1999 p 550 sfn error no target CITEREFDoniger1999 Vijay K Jain 2015 p 181 208 sfn error no target CITEREFVijay K Jain2015 Tirthankara EMBLEMS OR SYMBOLS pdf 13 krkdakhm 2015 thi ewyaebkaemchchin Structural View of the Universe Time Kal or Samaya Zimmer 1953 p 209 210 sfn error no target CITEREFZimmer1953 Umakant P Shah 1987 p 79 sfn error no target CITEREFUmakant P Shah1987 Cort 2010 sfn error no target CITEREFCort2010 Red sandstone figure of a tirthankara