ซาร์ดีน (อังกฤษ: sardine) และ พิลเชิร์ด (อังกฤษ: pilchard) เป็นชื่อสามัญที่ใช้เรียกปลาตัวเล็กหลายชนิดในวงศ์ Clupeidae ซึ่งเป็น (forage fish) และเป็น (oily fish)
ในภาษาอังกฤษ คำว่า "ซาร์ดีน" นั้นใช้ครั้งแรกในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 15 ว่า คำนี้มาจากชื่อเกาะซาร์ดิเนียของอิตาลี ซึ่งเป็นสถานที่ที่เชื่อว่า ครั้งหนึ่งมีปลาชนิดนี้อุดมสมบูรณ์ แต่คำว่า "ซาร์ดีน" และ "พิลเชิร์ด" นั้นมีความหมายไม่แน่นอน ขึ้นอยู่กับภูมิภาค เช่น ในสหราชอาณาจักร (Sea Fish Industry Authority) กำหนดว่า ปลาซาร์ดีนคือปลาพิลเชิร์ดที่ยังเล็ก ๆ หลักเกณฑ์บางฉบับว่า ปลาซาร์ดีนต้องตัวเล็กกว่า 15 เซนติเมตร ถ้าใหญ่กว่านั้น จึงเรียก ปลาพิลเชิร์ด ส่วนองค์การอาหารและการเกษตร (Food and Agriculture Organization) และองค์การอนามัยโลก (World Health Organization) ก็ได้วางมาตรฐานซึ่งระบุถึงสายพันธุ์ปลา 21 สายพันธุ์ที่จะถือได้ว่า เป็นปลาซาร์ดีน
ที่มาของคำ
คำว่า ซาร์ดีน เริ่มใช้ในภาษาอังกฤษตั้งแต่ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 15 เป็นคำที่ยืมมาจากภาษาฝรั่งเศสคือ sardine ซึ่งมาจากคำภาษาละตินว่า sardina อันมาจากคำภาษากรีกโบราณว่า σαρδίνη (sardínē) หรือ σαρδῖνος (sardínos) ซึ่งก็เชื่อว่ามาจากคำภาษากรีกว่า "Sardò" (Σαρδώ) โดยหมายถึงเกาะซาร์ดิเนีย Athenaios นักวาทศิลป์และนักไวยากรณ์ชาวกรีก ได้อ้างอิงวรรคหนึ่งจากแอริสตอเติลผู้กล่าวถึงปลา sardinos โดยหมายถึงปลาซาร์ดีนหรือปลาพิลเชิร์ด แต่เกาะซาร์ดิเนียก็อยู่ห่างจากกรุงเอเธนส์ ถึง 1,300 กิโลเมตร นักภาษาศาสตร์ผู้หนึ่ง (Ernest Klein) จึงเขียนในงาน Etymological Dictionary of the English Language (1971) ว่า "แทบจะเป็นไปไม่ได้ว่า คนกรีกได้นำปลามาไกลจากซาร์ดิเนียในสมัยโบราณยุคแอริสตอเติล"
เนื้อปลาซาร์ดีนหรือพิลเชิร์ดออกสีแดงน้ำตาลคล้ายกับหินซาร์ดอนิกซ์หรือหินซาร์ดีน โดยเป็นคำที่มาจาก σαρδῖον (sardion) ซึ่งมาจากรากศัพท์ที่แปลว่า แดง และปรากฏว่ามาจากรากเดียวกับคำว่า Sardis ซึ่งเป็นเมืองหลวงของอาณาจักรลิเดีย (ปัจจุบันในตุรกีตะวันตก) และเป็นแหล่งหิน
ส่วนวลีว่า "packed like sardines" (อัดแน่นเหมือนปลาซาร์ดีน) เริ่มใช้ตั้งแต่ปี 1911
สกุล (ชีววิทยา)
ปลาซาร์ดีนมีอยู่ในหลายสกุล
- สกุล Dussumieria
- ปลาซาร์ดีนสายรุ้ง (Rainbow sardine, Dussumieria acuta)
- ปลาซาร์ดีนสายรุ้งเรียว (Slender rainbow sardine, Dussumieria elopsoides)
- สกุล Escualosa
- ปลาซาร์ดีนขาวเรียว (Slender white sardine, Escualosa elongata)
- ปลาซาร์ดีนขาว (White sardine, Escualosa thoracata)
- สกุล Sardina
- ปลาซาร์ดีนยุโรป/ปลาซาร์ดีนแท้ (Sardina pilchardus)
- สกุล ปลากุแล (Sardinella)
- ปลาซาร์ดีนแถบทอง (Goldstripe sardinella, Sardinella gibbosa)
- ปลาซาร์ดีนอินเดีย (Indian oil sardine, Sardinella longiceps)
- ปลาซาร์ดีนกลม (Round sardinella, Sardinella aurita)
- สกุล Sardinops
- ปลาซาร์ดีนแปซิฟิก (Sardinops sagax)
สปีชีส์
สปีชีส์สำคัญในการประมงพาณิชย์ | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
สกุล | ชื่อสามัญ | ชื่อวิทยาศาสตร์ | ยาวสุด | ยาวปกติ | หนักสุด | อายุมาก สุด-ปี | ระดับ ในโซ่อาหาร | Fish Base | FAO | ITIS | สถานะ IUCN | |||
ซม. | นิ้ว | ซม. | นิ้ว | ก. | ออนซ์ | |||||||||
Sardina | ปลาซาร์ดีนยุโรป* | Sardina pilchardus (Walbaum, 1792) | 27.5 | 10.8 | 20.0 | 7.9 | 15 | 3.05 | ||||||
Sardinops | South American pilchard | Sardinops sagax (Jenyns, 1842) | 39.5 | 15.6 | 20.0 | 7.9 | 490 | 17 | 25 | 2.43 | ||||
Japanese pilchard | Sardinops melanostictus (Schlegel, 1846) | NE | ||||||||||||
Californian pilchard | Sardinops caeruleus (Girard, 1854) | NE | ||||||||||||
Southern African pilchard | Sardinops ocellatus (Pappe, 1854) | NE | ||||||||||||
Sardinella | Bali sardinella | Sardinella lemuru (Bleeker, 1853) | 23 | 9.1 | 20 | 7.9 | ||||||||
Brazilian sardinella | Sardinella brasiliensis (Steindachner, 1879) | 3.10 | ||||||||||||
Japanese sardinella | Sardinella zunasi (Bleeker, 1854) | 3.12 | ||||||||||||
Indian oil sardine | Sardinella longiceps (Valenciennes, 1847) | 2.41 | ||||||||||||
Goldstripe sardinella | Sardinella gibbosa (Bleeker, 1849) | 2.85 | ||||||||||||
Round sardinella | Sardinella aurita (Valenciennes, 1847) | 3.40 | ||||||||||||
Madeiran sardinella | Sardinella maderensis (Lowe, 1839) | 3.20 | ||||||||||||
Dussumieria | Rainbow sardine | Dussumieria acuta (Valenciennes, 1847) | 20 | 7.9 | 3.40 |
- มีปลาสกุล Sardinops อยู่ 4 กลุ่ม (stock) ที่อยู่กระจายไปทั่ว องค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) ปฏิบัติต่อปลาเหล่านี้เหมือนกับเป็นสปีชีส์ต่าง ๆ กัน แต่ FishBase ปฏิบัติเหมือนเป็นสปีชีส์เดียวกัน คือ Sardinops sagax
- ปลาซาร์ดีนยุโรป (Sardina pilchardus)
- ในคริสต์ทศวรรษ 1980 ปลา South American pilchard คือ Sardinops sagax เป็นปลาซาร์ดีนที่ถูกจับมากที่สุด ปลาจึงลดลงอย่างน่าใจหายในคริสต์ทศวรรษ 1990 (ดูต่อไป)
- Californian pilchard
(Sardinops sagax caerulea)
อาหารของปลา
ปลาซาร์ดีนกินแพลงก์ตอนสัตว์ (zooplankton) เกือบอย่างเดียวเป็นอาหาร และจะชุมนุมกันในที่ที่มีแพลงก์ตอนมาก เมื่อเวลากินจะอ้าปากดูดแพลงก์ตอนจากน้ำทะเลเข้าปากแล้วผ่านการกรองโดยน้ำจะไหลออกทางช่องเหงือก
การประมง
ปกติแล้ว ปลาจะจับด้วยอวนล้อมจับ (encircling net) โดยเฉพาะอวนล้อมจับมีสายมาน (purse seine) "อวนล้อมจับ" อาจมีลักษณะต่าง ๆ รวมทั้งอีจู้ ข้อง หรือแม้แต่ซั้ง โดยอย่างหลังเป็นเครื่องกั้นอยู่กับที่ ประกอบด้วยเสาปักที่จะนำฝูงปลาเข้าไปเมื่อว่ายน้ำไปตามชายฝั่ง ปลาโดยหลักจะจับได้ตอนกลางคืนเมื่อโผล่ขึ้นมายังผิวน้ำเพื่อกินแพลงก์ตอน หลังจากจับได้ ก็จะแช่ปลาไว้ในน้ำเค็มแล้วขนไปที่ฝั่ง
ปลาซาร์ดีนจับเพื่อการพาณิชย์หลายอย่าง เช่น เป็นตกปลา เพื่อบริโภคสด ๆ เพื่อบรรจุกระป๋อง ทำแห้ง ใส่เกลือ หรือรมควัน และเพื่อทำเป็นอาหารสัตว์หรือน้ำมันปลา แต่โดยหลักก็เพื่อป็นอาหารมนุษย์ ส่วนน้ำมันปลาใช้ได้หลายอย่างรวมทั้งการทำสี น้ำมันวาร์นิช และพรมน้ำมัน
อาหาร
มนุษย์กินปลาซาร์ดีนอย่างสามัญ ปลาบ่อยครั้งย่าง ดอง รมควัน หรืออัดกระป๋อง
ปลาซาร์ดีนมีวิตามินและแร่ธาตุมาก ปลาชิ้นเล็กที่หนึ่งต่อวันจะให้วิตามินบี2ตามที่ร่างกายต้องการถึง 13% (คิดตามค่ามาตรฐานสหรัฐ RDA), ไนอาซิน (วิตามินบี3) ได้ประมาณ 25% และวิตามินบี12ได้ถึง 150% วิตามินบีทั้งหมดช่วยสนับสนุนการทำงานของระบบประสาทและใช้ในกระบวนการเมแทบอลิซึมเกี่ยวกับพลังงาน หรือการแปลงอาหารให้เป็นพลังงาน ปลามีแร่ธาตุหลัก ๆ สูง รวมทั้งฟอสฟอรัส แคลเซียม โพแทสเซียม และแร่ธาตุจำนวนน้อย ๆ (trace) รวมทั้งเหล็กและซีลีเนียม ปลายังเป็นแหล่งธรรมชาติของกรดไขมันโอเมกา-3 จากสัตว์ทะเล ซึ่งอาจลดการเกิดโรคหลอดเลือดและหัวใจ อนึ่ง งานศึกษาปลายคริสต์ทศวรรษ 2010 ยังแสดงด้วยว่า การบริโภคกรดไขมันโอเมกา-3 เป็นประจำลดโอกาสเป็นโรคอัลไซเมอร์และอาจทำให้สมองทำงานได้ดีขึ้นกรดไขมันยังอาจช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดเล็กน้อยอีกด้วย ปลาเป็นแหล่งวิตามินดีแคลเซียม วิตามินบี12 และโปรตีนที่ดี
เพราะเป็นสัตว์ในโซ่อาหารส่วนล่าง ๆ จึงมีสารปนเปื้อน เช่น ปรอท น้อยมากเมื่อเทียบกับปลาอาหารสามัญอื่น ๆ
ประวัติ
ประวัติการประมงปลาซาร์ดีนในสหราชอาณาจักร
การประมงและแปรรูปปลาพิวชาร์ดได้กลายเป็นอุตสาหกรรมที่เฟื่องฟูในเทศมณฑลคอร์นวอลล์ ประเทศอังกฤษเริ่มจากราว ๆ ปี 1750 จนถึง 1880 แต่หลังจากนั้นปลาก็น้อยลงเรื่อย ๆ จนเกือบหมดลง ปลาที่จับได้จะต่าง ๆ กันแต่ละปี ในปี 1871 จับปลาได้เป็นจำนวน 47,000 ถัง (hogshead) เทียบกับปี 1877 ที่จับได้เพียง 9,477 ถัง ถัง ๆ หนึ่งจะมีปลาซาร์ดีน 2,300-4,000 ตัว และถ้าอัดปลาให้แน่น ก็จะหนัก 476 ปอนด์ (216 กก.) ปลาโดยมากส่งออกไปยังประเทศคริสตังเช่น อิตาลีและสเปน ซึ่งเรียกปลาว่า fermades ตลาดหลักสำหรับน้ำมันปลาก็คือเมืองบริสตอลในอังกฤษ โดยมากใช้เป็นน้ำมันเครื่องยนตร์ ตั้งแต่ปี 1997 ปลาซาร์ดีจากคอ์นวอลล์ขายเป็น "Cornish sardines" (ปลาซาร์ดีนคอร์นิช) และตั้งแต่เดือนมีนาคม 2010 ก็ได้กลายเป็นปลาที่มีชื่อคุ้มกันซึ่งเขตภูมิภาคอื่น ๆ ใช้ไม่ได้ (Protected Geographical Status) ตามกฎหมายของสหภาพยุโรป
อุตสาหกรรมพื้นบ้านนี้ปรากฏในงานศิลป์ต่าง ๆ มากมาย (โดยเฉพาะของ Stanhope Forbes และของช่างศิลป์สำนัก Newlyn School) เพลงพื้นบ้าน "Toast to Pilchards" มุ่งหมายการส่งออกปลาไปยังประเทศคริสตังในยุโรป คือ
- "Here's health to the Pope, may he live to repent
- พระสันตะปาปาจงทรงพระเจริญ ขอให้พระองค์มีพระชนม์ชีพเพื่อได้สำนึกบาป
- And add just six months to the term of his Lent
- และเพื่อเพิ่มระยะเทศกาลมหาพรตของพระองค์อีก 6 เดือน
- And tell all his vassals from Rome to the Poles,
- There's nothing like pilchards for saving their souls!"
- ว่าไม่มีอะไรไถ่บาปได้เหมือนกับปลาพิวชาร์ดอีก!
ประวัติการประมงปลาซาร์ดีนในสหรัฐ
ในสหรัฐ อุตสาหกรรมอัดปลาซาร์ดีนใส่กระป๋องได้เจริญสุดในช่วงคริสต์ทศวรรษ 1950 แต่จากนั้นเป็นต้นมาก็เสื่อมลงเรื่อย ๆ โรงงานอัดกระป๋องในอ่าวมอนเตอเรย์ (แคลิฟอร์เนียตอนเหนือ) ซึ่งเป็นที่ดำเนินเรื่องของนิยาย Cannery Row (แปลในชื่อวิมานคนยาก พ.ศ. 2526 โดยณรงค์ จันทร์เพ็ญ) ของจอห์น สไตน์เบ็ค ได้ยุติดำเนินการตั้งแต่กลางคริสต์ทศวรรษ 1950 ส่วนโรงงานอัดปลาซาร์ดีนใส่กระป๋องใหญ่ที่สุดในสหรัฐ คือ Stinson Seafood plant ในรัฐเมนได้ยุติดำเนินการในวันที่ 15 เมษายน 2010 หลังจากทำการมาแล้ว 135 ปี
กลางเดือนเมษายน 2015 สภาบริหารการประมงแปซิฟิก (Pacific Fishery Management Council) ได้สั่งสำนักงานการประมงของ NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration) ให้ยุติฤดูการประมงในรัฐออริกอน วอชิงตัน และแคลิฟอร์เนียเพราะจำนวนปลาได้ลดลงอย่างน่าตกใจ โดยมีผลต่อเรือประมง 100 ลำที่มีใบอนุญาต แม้จริง ๆ จำนวนน้อยกว่านั้นกำลังจับปลาอยู่ในขณะนั้น ฤดูการประมงปกติจะยุติวันที่ 30 มิถุนายน ตอนนั้นคาดว่าจะห้ามจับปลาเกินกว่าปี แต่ก็ยังห้ามอยู่จนถึงเดือนพฤษภาคม 2019
วัฒนธรรม
วิธีการอัดปลาซาร์ดีนในกระป๋องได้สร้างวลียอดนิยมในภาษาอังกฤษว่า "packed like sardines" (อัดแน่นเหมือนปลาซาร์ดีน) ซึ่งเป็นคำอุปมาหมายถึงสถานการณ์ที่มีคนหรือวัสดุแน่นเหมือนอัดปลากระป๋อง นักกวีและนักตลกชาวอังกฤษผู้หนึ่ง (Spike Milligan) ได้ล้อตลกเรื่องนี้ในกลอน "Sardine Submarine" ของเขา ที่แม่ปลาซาร์ดีนกล่าวถึงเรือดำน้ำที่ไม่ค่อยมีให้เห็นให้ลูกปลาฟังว่า "เป็นกระป๋องดีบุกมีคนเต็ม"
ซาร์ดีนยังใช้เป็นชื่อการละเล่นของเด็กซึ่งเป็นเกมคล้ายกับซ่อนหา แต่จะมีคนเดียวที่ซ่อนตัว คนอื่นทั้งหมดจะเป็นผู้หา คนแรก ๆ ที่หาคนซ่อนได้จะซ่อนตัวเองด้วยในที่เดียวกันซึ่งอาจแน่นจนเหมือนปลากระป๋อง จนกระทั่งเหลือคนสุดท้ายที่หากลุ่มคนซ่อนเจอ คนสุดท้ายจะเป็นผู้แพ้และต้องเป็นคนซ่อนคนต่อไป
เชิงอรรถและอ้างอิง
- . www.fao.org (ภาษาอังกฤษ). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2009-05-08. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- "What's an oily fish?". Food Standards Agency. 24 June 2004. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 10 December 2010. สืบค้นเมื่อ 2019-05-16.
{{}}
: ระบุ|archivedate=
และ|archive-date=
มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)); ระบุ|archiveurl=
และ|archive-url=
มากกว่าหนึ่งรายการ ((help)) - . etymonline.com (ภาษาอังกฤษ). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 22 August 2011. สืบค้นเมื่อ 10 August 2018.
- "Sardine". The Good Food Glossary. BBC Worldwide. 2009. จากแหล่งเดิมเมื่อ 12 October 2008. สืบค้นเมื่อ 1 November 2009.
- "Sarda, Sardina". Dizionario Etimologico Online.
- . Seafish. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 22 July 2011. สืบค้นเมื่อ 22 February 2010.
- Stummer, Robin (17 August 2003). "Who are you calling pilchard? It's 'Cornish sardine' to you..." The Independent. จากแหล่งเดิมเมื่อ 12 September 2010. สืบค้นเมื่อ 1 November 2009.
- "Codex standard for canned sardines and sardine-type products codex stan 94 –1981 REV. 1–1995" (PDF). Codex Alimentarius. FAO/WHO Codex Alimentarius Commission. pp. 1–7. (PDF)จากแหล่งเดิมเมื่อ 25 March 2007. สืบค้นเมื่อ 18 January 2007.
- "sardine". Wiktionary. สืบค้นเมื่อ 2018-03-28.
- "σαρδίνη". The Online Liddell-Scott-Jones Greek-English Lexicon. เก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-05-02. สืบค้นเมื่อ 2018-03-28.
- . Online Etymology Dictionary. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-04-21. สืบค้นเมื่อ 2018-03-28.
- "Sardius, Sardine". Vine's Expository Dictionary of NT Words (1940), hosted at StudyLight.org. สืบค้นเมื่อ 2018-03-28.
- Froese, Rainer and Pauly, Daniel, eds. (2012). "Sardina pilchardus" in . April 2012 version.
- (ภาษาอังกฤษ). FAO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-07-25. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- "Sardina pilchardus". . สืบค้นเมื่อ April 11, 2012.
- Tous, P; Sidibé, A; Mbye, E; de Morais, L; Camara, YH; Adeofe, TA; Munroe, T; Camara, K; Cissoko, K; Djiman, R; Sagna, A; Sylla, M (2015). "European Pilchard - Sardina pilchardus". The IUCN Red List of Threatened Species. 2015: e.T198580A15542481. doi:10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T198580A15542481.en.
{{}}
: CS1 maint: uses authors parameter () - Froese, Rainer and Pauly, Daniel, eds. (2012). "Sardinops sagax" in . April 2012 version.
- (ภาษาอังกฤษ). FAO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-07-29. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- "Sardinops sagax". . สืบค้นเมื่อ 2012-04-11.
- Gaughan, D; Di Dario, F; Hata, H (2018). "Sardinops sagax". The IUCN Red List of Threatened Species. 2018: e.T183347A15602965. สืบค้นเมื่อ 2018-12-11.
{{}}
: CS1 maint: uses authors parameter () - Grant, W. S.; และคณะ (1998). "Why restriction fragment length polymorphism analysis of mitochondrial DNA failed to resolve sardine (Sardinops) biogeography: insights from mitochondrial DNA cytochrome b sequences". Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences. 55 (12): 2539–47. doi:10.1139/f98-127.
- Froese, Rainer and Pauly, Daniel, eds. (2012). "Sardinops melanostictus" in . April 2012 version.
- (ภาษาอังกฤษ). FAO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2015-09-24. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- "Sardinops melanostictus". . สืบค้นเมื่อ 2012-04-11.
- Froese, Rainer and Pauly, Daniel, eds. (2012). "Sardinops caeruleus" in . April 2012 version.
- (ภาษาอังกฤษ). FAO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-12-14. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- "Sardinops caeruleus". . สืบค้นเมื่อ 2012-04-11.
- Froese, Rainer and Pauly, Daniel, eds. (2012). "Sardinops ocellatus" in . April 2012 version.
- (ภาษาอังกฤษ). FAO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-12-13. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- "Sardinops ocellatus". . สืบค้นเมื่อ 2012-04-11.
- Froese, Rainer and Pauly, Daniel, eds. (2012). "Sardinella lemuru" in . April 2012 version.
- (ภาษาอังกฤษ). FAO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-12-13. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- "Sardinella lemuru". . สืบค้นเมื่อ 2012-04-11.
- Santos, M (2018). "Bali sardinella - Sardinella lemuru". The IUCN Red List of Threatened Species. 2018: e.T75154879A75154994. สืบค้นเมื่อ 2018-12-11.
{{}}
: CS1 maint: uses authors parameter () - Froese, Rainer and Pauly, Daniel, eds. (2012). "Sardinella brasiliensis" in . April 2012 version.
- (ภาษาอังกฤษ). FAO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-11-07. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- "Sardinella brasiliensis". . สืบค้นเมื่อ 2012-04-11.
- Di Dario, F (2018). "Brazilian Sardinella - Sardinella brasiliensis". The IUCN Red List of Threatened Species. 2018: e.T16466246A16510172. สืบค้นเมื่อ 2018-12-11.
{{}}
: CS1 maint: uses authors parameter () - Froese, Rainer and Pauly, Daniel, eds. (2012). "Sardinella zunasi" in . April 2012 version.
- (ภาษาอังกฤษ). FAO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-12-13. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- "Sardinella zunasi". . สืบค้นเมื่อ 2012-04-11.
- Hata, H; Munroe, TA; Gaughan, D; W, Mohd Arshaad (2017). "Sardinella zunasi". The IUCN Red List of Threatened Species. 2017: e.T75155119A75155131. doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T75155119A75155131.en.
{{}}
: CS1 maint: uses authors parameter () - Froese, Rainer and Pauly, Daniel, eds. (2012). "Sardinella longiceps" in . April 2012 version.
- (ภาษาอังกฤษ). FAO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-05-08. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- "Sardinella longiceps". . สืบค้นเมื่อ 2012-04-11.
- Munroe, TA; Priede, IG (2010). . The IUCN Red List of Threatened Species. 2010: e.T154989A115258997. doi:10.2305/IUCN.UK.2010-4.RLTS.T154989A4684198.en. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-06-09. สืบค้นเมื่อ 2017-12-25.
{{}}
: CS1 maint: uses authors parameter () - Froese, Rainer and Pauly, Daniel, eds. (2012). "Sardinella gibbosa" in . April 2012 version.
- (ภาษาอังกฤษ). FAO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-11-01. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- "Sardinella gibbosa". . สืบค้นเมื่อ 2012-04-11.
- Santos, M; Villarao, MC; Tambihasan, AM; Villanueva, JA; Parido, L; Lopez, G; Deligero, R; Alcantara, M; Doyola, MC; Gatlabayan, LV; ((FGA, Buccat)); Lanzuela, N; Belga, PB; Gapuz, AV; Al-Khalaf, K; Kaymaram, F (2018). "Goldstripe Sardinella - Sardinella gibbosa". The IUCN Red List of Threatened Species. 2018: e.T46075248A46664239. สืบค้นเมื่อ 2018-12-11.
{{}}
: CS1 maint: uses authors parameter () - Froese, Rainer and Pauly, Daniel, eds. (2012). "Sardinella aurita" in . April 2012 version.
- (ภาษาอังกฤษ). FAO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-11-07. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- "Sardinella aurita". . สืบค้นเมื่อ 2012-04-11.
- Munroe, T; Brown, J; Aiken, KA; L, Grijalba Bendeck (2015). "Round Sardinella - Sardinella aurita". The IUCN Red List of Threatened Species. 2015: e.T198581A115340607. doi:10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T198581A15542908.en.
{{}}
: CS1 maint: uses authors parameter () - Froese, Rainer and Pauly, Daniel, eds. (2012). "Sardinella maderensis" in . April 2012 version.
- (ภาษาอังกฤษ). FAO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-12-14. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- "Sardinella maderensis". . สืบค้นเมื่อ 2012-04-11.
- Tous, P; Sidibé, A; Mbye, E; de Morais, L; Camara, K; Munroe, T; Adeofe, TA; Camara, YH; Djiman, R; Sagna, A; Sylla, M (2015). "Madeiran Sardinella - Sardinella madeirensis". The IUCN Red List of Threatened Species. 2015: e.T198582A15543624. doi:10.2305/IUCN.UK.2015-4.RLTS.T198582A15543624.en.
{{}}
: CS1 maint: uses authors parameter () - Froese, Rainer and Pauly, Daniel, eds. (2012). "Dussumieria acuta" in . April 2012 version.
- (ภาษาอังกฤษ). FAO. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-12-13. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- "Dussumieria acuta". . สืบค้นเมื่อ 2012-04-11.
- Santos, M; Hata, H; Villanueva, JA; Parido, L; Lanzuela, N; Gapuz, AV; Deligero, R; Belga, PB; Alcantara, M; ((FGA, Buccat)); Doyola, MC; Gatlabayan, LV; Lopez, G; Tambihasan, AM (2017). "Hasselt's Sprat - Dussumieria acuta". The IUCN Red List of Threatened Species. 2017: e.T18124721A46663954. doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T18124721A46663954.en.
{{}}
: CS1 maint: uses authors parameter () - "อัศจรรย์โลกใต้น้ำตอนที่ 5". CupTV. 2015-01-09. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-19. สืบค้นเมื่อ 2015-01-09.
- . USDA Food Composition Databases. May 2016. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-03-28. สืบค้นเมื่อ 2017-03-27.
- . LiveStrong. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-08-11. สืบค้นเมื่อ 2012-02-22.
- Kris-Etherton; Harris, WS; Appel, LJ; American Heart Association. Nutrition Committee; และคณะ (November 2002). "Fish Consumption, Fish Oil, Omega-3 Fatty Acids, and Cardiovascular Disease". Circulation. 106 (21): 2747–2757. doi:10.1161/01.CIR.0000038493.65177.94. PMID 12438303.
- Johnson, Sharon (2007-11-06). . The Mail Tribune. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-08-08. สืบค้นเมื่อ 2009-11-01.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2006-02-08. สืบค้นเมื่อ 2010-01-22.
Fish oil supplements may lower blood sugar levels a small amount. Caution is advised when using herbs or supplements that may also lower blood sugar. Blood glucose levels may require monitoring, and doses may need adjustment.
- . New York State Health Department. November 2003. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-08-18. สืบค้นเมื่อ 2009-11-01.
- . George Mateljan Foundation. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-04-19. สืบค้นเมื่อ 2012-04-11.
- . EatingWell. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-04-12. สืบค้นเมื่อ 2012-04-11.
- . U S Food and Drug Administration. 2009-07-05. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-10-24. สืบค้นเมื่อ 2009-11-01.
- Buckland, Frank (1880-02-26). "Our Fisheries". The Cornishman. No. 85. p. 6.
- . EC, Agriculture and Rural Development. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-08-10. สืบค้นเมื่อ 2010-11-01.
- Rawe, Donald R (1992). Traditional Cornish Stories and Rhymes. Lodenek Press. ISBN .
- Canfield, Clarke (2010-04-15). . Associated Press. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-04-17. สืบค้นเมื่อ 2010-04-15.
- "Feds Cancel Commercial Sardine Fishing After Stocks Crash". North Country Public Radio, St. Lawrence University, Canton, New York. 2015-04-16. สืบค้นเมื่อ 2018-03-28.
- "Pacific Sardine". NOAA Fisheries. สืบค้นเมื่อ 2019-05-01.
- . Oxford Dictionaries | English. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-10-11. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- . tostevin.net (ภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน). 2012-07-13. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-02-23. สืบค้นเมื่อ 2018-08-10.
- . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-11-29. สืบค้นเมื่อ 2012-06-21.
{{}}
: CS1 maint: archived copy as title ()
แหล่งข้อมูลอื่น
แหล่งข้อมูลอื่น
- - Seafood Watch, Monterey Bay Aquarium
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
sardin xngkvs sardine aela philechird xngkvs pilchard epnchuxsamythiicheriykplatwelkhlaychnidinwngs Clupeidae sungepn forage fish aelaepn oily fish plasardinplasardinepnplaelk inthxngthaeltunthibangkhrngxphyphiptamchayfngepnfungihy epnehyuxsakhykhxngstwthaelthiihykwaxun karpramngplasardinephuxphanichy tn tamrayngankhxng FAO pi 1950 2009 inphasaxngkvs khawa sardin nnichkhrngaerkinchwngtnkhriststwrrsthi 15 wa khanimacakchuxekaasardieniykhxngxitali sungepnsthanthithiechuxwa khrnghnungmiplachnidnixudmsmburn aetkhawa sardin aela philechird nnmikhwamhmayimaennxn khunxyukbphumiphakh echn inshrachxanackr Sea Fish Industry Authority kahndwa plasardinkhuxplaphilechirdthiyngelk hlkeknthbangchbbwa plasardintxngtwelkkwa 15 esntiemtr thaihykwann cungeriyk plaphilechird swnxngkhkarxaharaelakarekstr Food and Agriculture Organization aelaxngkhkarxnamyolk World Health Organization kidwangmatrthansungrabuthungsayphnthupla 21 sayphnthuthicathuxidwa epnplasardinthimakhxngkhakhawa sardin erimichinphasaxngkvstngaettnkhriststwrrsthi 15 epnkhathiyummacakphasafrngesskhux sardine sungmacakkhaphasalatinwa sardina xnmacakkhaphasakrikobranwa sardinh sardine hrux sardῖnos sardinos sungkechuxwamacakkhaphasakrikwa Sardo Sardw odyhmaythungekaasardieniy Athenaios nkwathsilpaelankiwyakrnchawkrik idxangxingwrrkhhnungcakaexristxetilphuklawthungpla sardinos odyhmaythungplasardinhruxplaphilechird aetekaasardieniykxyuhangcakkrungexethns thung 1 300 kiolemtr nkphasasastrphuhnung Ernest Klein cungekhiyninngan Etymological Dictionary of the English Language 1971 wa aethbcaepnipimidwa khnkrikidnaplamaiklcaksardieniyinsmyobranyukhaexristxetil enuxplasardinhruxphilechirdxxksiaedngnatalkhlaykbhinsardxnikshruxhinsardin odyepnkhathimacak sardῖon sardion sungmacakraksphththiaeplwa aedng aelapraktwamacakrakediywkbkhawa Sardis sungepnemuxnghlwngkhxngxanackrliediy pccubninturkitawntk aelaepnaehlnghin swnwliwa packed like sardines xdaennehmuxnplasardin erimichtngaetpi 1911skul chiwwithya plasardinmixyuinhlayskul skul Dussumieria plasardinsayrung Rainbow sardine Dussumieria acuta plasardinsayrungeriyw Slender rainbow sardine Dussumieria elopsoides skul Escualosa plasardinkhaweriyw Slender white sardine Escualosa elongata plasardinkhaw White sardine Escualosa thoracata skul Sardina plasardinyuorp plasardinaeth Sardina pilchardus skul plakuael Sardinella plasardinaethbthxng Goldstripe sardinella Sardinella gibbosa plasardinxinediy Indian oil sardine Sardinella longiceps plasardinklm Round sardinella Sardinella aurita skul Sardinops plasardinaepsifik Sardinops sagax spichisspichissakhyinkarpramngphanichyskul chuxsamy chuxwithyasastr yawsud yawpkti hnksud xayumak sud pi radb inosxahar Fish Base FAO ITIS sthana IUCNsm niw sm niw k xxnsSardina plasardinyuorp Sardina pilchardus Walbaum 1792 27 5 10 8 20 0 7 9 15 3 05Sardinops South American pilchard Sardinops sagax Jenyns 1842 39 5 15 6 20 0 7 9 490 17 25 2 43Japanese pilchard Sardinops melanostictus Schlegel 1846 NECalifornian pilchard Sardinops caeruleus Girard 1854 NESouthern African pilchard Sardinops ocellatus Pappe 1854 NESardinella Bali sardinella Sardinella lemuru Bleeker 1853 23 9 1 20 7 9Brazilian sardinella Sardinella brasiliensis Steindachner 1879 3 10Japanese sardinella Sardinella zunasi Bleeker 1854 3 12Indian oil sardine Sardinella longiceps Valenciennes 1847 2 41Goldstripe sardinella Sardinella gibbosa Bleeker 1849 2 85Round sardinella Sardinella aurita Valenciennes 1847 3 40Madeiran sardinella Sardinella maderensis Lowe 1839 3 20Dussumieria Rainbow sardine Dussumieria acuta Valenciennes 1847 20 7 9 3 40miplaskul Sardinops xyu 4 klum stock thixyukracayipthw xngkhkarxaharaelakarekstraehngshprachachati FAO ptibtitxplaehlaniehmuxnkbepnspichistang kn aet FishBase ptibtiehmuxnepnspichisediywkn khux Sardinops sagax plasardinyuorp Sardina pilchardus inkhristthswrrs 1980 pla South American pilchard khux Sardinops sagax epnplasardinthithukcbmakthisud placungldlngxyangnaichayinkhristthswrrs 1990 dutxip Californian pilchard Sardinops sagax caerulea xaharkhxngplaplasardinkinaephlngktxnstw zooplankton ekuxbxyangediywepnxahar aelacachumnumkninthithimiaephlngktxnmak emuxewlakincaxapakdudaephlngktxncaknathaelekhapakaelwphankarkrxngodynacaihlxxkthangchxngehnguxkkarpramngplasardinthicbidthwolkepntn tamrayngankhxng FAO plasardininskul Sardinops 1950 2010 plasardinthiimidxyuinskul Sardinops 1950 2010 pktiaelw placacbdwyxwnlxmcb encircling net odyechphaaxwnlxmcbmisayman purse seine xwnlxmcb xacmilksnatang rwmthngxicu khxng hruxaemaetsng odyxyanghlngepnekhruxngknxyukbthi prakxbdwyesapkthicanafungplaekhaipemuxwaynaiptamchayfng plaodyhlkcacbidtxnklangkhunemuxophlkhunmayngphiwnaephuxkinaephlngktxn hlngcakcbid kcaaechplaiwinnaekhmaelwkhnipthifng plasardincbephuxkarphanichyhlayxyang echn epntkpla ephuxbriophkhsd ephuxbrrcukrapxng thaaehng iseklux hruxrmkhwn aelaephuxthaepnxaharstwhruxnamnpla aetodyhlkkephuxpnxaharmnusy swnnamnplaichidhlayxyangrwmthngkarthasi namnwarnich aelaphrmnamn eruxcbplasardindwyxwnlxmcb praethsfrngessxaharrupcalxnghyingxdplasardininkrapxng n phiphithphnthrthemninemuxnghlwngkhxngrth sardinepnplaesrsthkickhxngemn mnusykinplasardinxyangsamy plabxykhrngyang dxng rmkhwn hruxxdkrapxng plasardinmiwitaminaelaaerthatumak plachinelkthihnungtxwncaihwitaminbi2tamthirangkaytxngkarthung 13 khidtamkhamatrthanshrth RDA inxasin witaminbi3 idpraman 25 aelawitaminbi12idthung 150 witaminbithnghmdchwysnbsnunkarthangankhxngrabbprasathaelaichinkrabwnkaremaethbxlisumekiywkbphlngngan hruxkaraeplngxaharihepnphlngngan plamiaerthatuhlk sung rwmthngfxsfxrs aekhlesiym ophaethsesiym aelaaerthatucanwnnxy trace rwmthngehlkaelasilieniym playngepnaehlngthrrmchatikhxngkrdikhmnoxemka 3 cakstwthael sungxacldkarekidorkhhlxdeluxdaelahwic xnung ngansuksaplaykhristthswrrs 2010 yngaesdngdwywa karbriophkhkrdikhmnoxemka 3 epnpracaldoxkasepnorkhxlisemxraelaxacthaihsmxngthanganiddikhunkrdikhmnyngxacchwyldradbnatalineluxdelknxyxikdwy plaepnaehlngwitamindiaekhlesiym witaminbi12 aelaoprtinthidi ephraaepnstwinosxaharswnlang cungmisarpnepuxn echn prxth nxymakemuxethiybkbplaxaharsamyxun prawti source source source source source source plasardinwaynaodyichtw khribhang body caudal fin locomotion aelathatwephriywodyaenbkhribkhribxun iwthitwprawtikarpramngplasardininshrachxanackr karpramngaelaaeprrupplaphiwchardidklayepnxutsahkrrmthiefuxngfuinethsmnthlkhxrnwxll praethsxngkvserimcakraw pi 1750 cnthung 1880 aethlngcaknnplaknxylngeruxy cnekuxbhmdlng plathicbidcatang knaetlapi inpi 1871 cbplaidepncanwn 47 000 thng hogshead ethiybkbpi 1877 thicbidephiyng 9 477 thng thng hnungcamiplasardin 2 300 4 000 tw aelathaxdplaihaenn kcahnk 476 pxnd 216 kk plaodymaksngxxkipyngpraethskhristngechn xitaliaelasepn sungeriykplawa fermades tladhlksahrbnamnplakkhuxemuxngbristxlinxngkvs odymakichepnnamnekhruxngyntr tngaetpi 1997 plasardicakkhxnwxllkhayepn Cornish sardines plasardinkhxrnich aelatngaeteduxnminakhm 2010 kidklayepnplathimichuxkhumknsungekhtphumiphakhxun ichimid Protected Geographical Status tamkdhmaykhxngshphaphyuorp xutsahkrrmphunbannipraktinngansilptang makmay odyechphaakhxng Stanhope Forbes aelakhxngchangsilpsank Newlyn School ephlngphunban Toast to Pilchards munghmaykarsngxxkplaipyngpraethskhristnginyuorp khux Here s health to the Pope may he live to repentphrasntapapacngthrngphraecriy khxihphraxngkhmiphrachnmchiphephuxidsanukbap dd And add just six months to the term of his Lent aelaephuxephimrayaethskalmhaphrtkhxngphraxngkhxik 6 eduxn dd And tell all his vassals from Rome to the Poles aelaephuxtrsbxkkhabripharkhxngphraxngkherimtngaetormcnthungkhnopaelnd dd There s nothing like pilchards for saving their souls waimmixairithbapidehmuxnkbplaphiwchardxik dd prawtikarpramngplasardininshrth inshrth xutsahkrrmxdplasardiniskrapxngidecriysudinchwngkhristthswrrs 1950 aetcaknnepntnmakesuxmlngeruxy orngnganxdkrapxnginxawmxnetxery aekhlifxreniytxnehnux sungepnthidaenineruxngkhxngniyay Cannery Row aeplinchuxwimankhnyak ph s 2526 odynrngkh cnthrephy khxngcxhn sitnebkh idyutidaeninkartngaetklangkhristthswrrs 1950 swnorngnganxdplasardiniskrapxngihythisudinshrth khux Stinson Seafood plant inrthemnidyutidaeninkarinwnthi 15 emsayn 2010 hlngcakthakarmaaelw 135 pi klangeduxnemsayn 2015 sphabriharkarpramngaepsifik Pacific Fishery Management Council idsngsankngankarpramngkhxng NOAA National Oceanic and Atmospheric Administration ihyutivdukarpramnginrthxxrikxn wxchingtn aelaaekhlifxreniyephraacanwnplaidldlngxyangnatkic odymiphltxeruxpramng 100 lathimiibxnuyat aemcring canwnnxykwannkalngcbplaxyuinkhnann vdukarpramngpkticayutiwnthi 30 mithunayn txnnnkhadwacahamcbplaekinkwapi aetkynghamxyucnthungeduxnphvsphakhm 2019wthnthrrmwithikarxdplasardininkrapxngidsrangwliyxdniyminphasaxngkvswa packed like sardines xdaennehmuxnplasardin sungepnkhaxupmahmaythungsthankarnthimikhnhruxwsduaennehmuxnxdplakrapxng nkkwiaelanktlkchawxngkvsphuhnung Spike Milligan idlxtlkeruxngniinklxn Sardine Submarine khxngekha thiaemplasardinklawthungeruxdanathiimkhxymiihehnihlukplafngwa epnkrapxngdibukmikhnetm sardinyngichepnchuxkarlaelnkhxngedksungepnekmkhlaykbsxnha aetcamikhnediywthisxntw khnxunthnghmdcaepnphuha khnaerk thihakhnsxnidcasxntwexngdwyinthiediywknsungxacaenncnehmuxnplakrapxng cnkrathngehluxkhnsudthaythihaklumkhnsxnecx khnsudthaycaepnphuaephaelatxngepnkhnsxnkhntxipechingxrrthaelaxangxing www fao org phasaxngkvs khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2009 05 08 subkhnemux 2018 08 10 What s an oily fish Food Standards Agency 24 June 2004 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 10 December 2010 subkhnemux 2019 05 16 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite news title aemaebb Cite news cite news a rabu archivedate aela archive date makkwahnungraykar help rabu archiveurl aela archive url makkwahnungraykar help etymonline com phasaxngkvs khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 22 August 2011 subkhnemux 10 August 2018 Sardine The Good Food Glossary BBC Worldwide 2009 cakaehlngedimemux 12 October 2008 subkhnemux 1 November 2009 Sarda Sardina Dizionario Etimologico Online Seafish khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 22 July 2011 subkhnemux 22 February 2010 Stummer Robin 17 August 2003 Who are you calling pilchard It s Cornish sardine to you The Independent cakaehlngedimemux 12 September 2010 subkhnemux 1 November 2009 Codex standard for canned sardines and sardine type products codex stan 94 1981 REV 1 1995 PDF Codex Alimentarius FAO WHO Codex Alimentarius Commission pp 1 7 PDF cakaehlngedimemux 25 March 2007 subkhnemux 18 January 2007 sardine Wiktionary subkhnemux 2018 03 28 sardinh The Online Liddell Scott Jones Greek English Lexicon ekbcakaehlngedimemux 2019 05 02 subkhnemux 2018 03 28 Online Etymology Dictionary khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2019 04 21 subkhnemux 2018 03 28 Sardius Sardine Vine s Expository Dictionary of NT Words 1940 hosted at StudyLight org subkhnemux 2018 03 28 Froese Rainer and Pauly Daniel eds 2012 Sardina pilchardus in April 2012 version phasaxngkvs FAO khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 07 25 subkhnemux 2018 08 10 Sardina pilchardus subkhnemux April 11 2012 Tous P Sidibe A Mbye E de Morais L Camara YH Adeofe TA Munroe T Camara K Cissoko K Djiman R Sagna A Sylla M 2015 European Pilchard Sardina pilchardus The IUCN Red List of Threatened Species 2015 e T198580A15542481 doi 10 2305 IUCN UK 2015 4 RLTS T198580A15542481 en a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a CS1 maint uses authors parameter Froese Rainer and Pauly Daniel eds 2012 Sardinops sagax in April 2012 version phasaxngkvs FAO khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 07 29 subkhnemux 2018 08 10 Sardinops sagax subkhnemux 2012 04 11 Gaughan D Di Dario F Hata H 2018 Sardinops sagax The IUCN Red List of Threatened Species 2018 e T183347A15602965 subkhnemux 2018 12 11 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a CS1 maint uses authors parameter Grant W S aelakhna 1998 Why restriction fragment length polymorphism analysis of mitochondrial DNA failed to resolve sardine Sardinops biogeography insights from mitochondrial DNA cytochrome b sequences Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 55 12 2539 47 doi 10 1139 f98 127 Froese Rainer and Pauly Daniel eds 2012 Sardinops melanostictus in April 2012 version phasaxngkvs FAO khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2015 09 24 subkhnemux 2018 08 10 Sardinops melanostictus subkhnemux 2012 04 11 Froese Rainer and Pauly Daniel eds 2012 Sardinops caeruleus in April 2012 version phasaxngkvs FAO khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 12 14 subkhnemux 2018 08 10 Sardinops caeruleus subkhnemux 2012 04 11 Froese Rainer and Pauly Daniel eds 2012 Sardinops ocellatus in April 2012 version phasaxngkvs FAO khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 12 13 subkhnemux 2018 08 10 Sardinops ocellatus subkhnemux 2012 04 11 Froese Rainer and Pauly Daniel eds 2012 Sardinella lemuru in April 2012 version phasaxngkvs FAO khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 12 13 subkhnemux 2018 08 10 Sardinella lemuru subkhnemux 2012 04 11 Santos M 2018 Bali sardinella Sardinella lemuru The IUCN Red List of Threatened Species 2018 e T75154879A75154994 subkhnemux 2018 12 11 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a CS1 maint uses authors parameter Froese Rainer and Pauly Daniel eds 2012 Sardinella brasiliensis in April 2012 version phasaxngkvs FAO khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 11 07 subkhnemux 2018 08 10 Sardinella brasiliensis subkhnemux 2012 04 11 Di Dario F 2018 Brazilian Sardinella Sardinella brasiliensis The IUCN Red List of Threatened Species 2018 e T16466246A16510172 subkhnemux 2018 12 11 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a CS1 maint uses authors parameter Froese Rainer and Pauly Daniel eds 2012 Sardinella zunasi in April 2012 version phasaxngkvs FAO khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 12 13 subkhnemux 2018 08 10 Sardinella zunasi subkhnemux 2012 04 11 Hata H Munroe TA Gaughan D W Mohd Arshaad 2017 Sardinella zunasi The IUCN Red List of Threatened Species 2017 e T75155119A75155131 doi 10 2305 IUCN UK 2017 3 RLTS T75155119A75155131 en a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a CS1 maint uses authors parameter Froese Rainer and Pauly Daniel eds 2012 Sardinella longiceps in April 2012 version phasaxngkvs FAO khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 05 08 subkhnemux 2018 08 10 Sardinella longiceps subkhnemux 2012 04 11 Munroe TA Priede IG 2010 The IUCN Red List of Threatened Species 2010 e T154989A115258997 doi 10 2305 IUCN UK 2010 4 RLTS T154989A4684198 en khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2017 06 09 subkhnemux 2017 12 25 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a CS1 maint uses authors parameter Froese Rainer and Pauly Daniel eds 2012 Sardinella gibbosa in April 2012 version phasaxngkvs FAO khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 11 01 subkhnemux 2018 08 10 Sardinella gibbosa subkhnemux 2012 04 11 Santos M Villarao MC Tambihasan AM Villanueva JA Parido L Lopez G Deligero R Alcantara M Doyola MC Gatlabayan LV FGA Buccat Lanzuela N Belga PB Gapuz AV Al Khalaf K Kaymaram F 2018 Goldstripe Sardinella Sardinella gibbosa The IUCN Red List of Threatened Species 2018 e T46075248A46664239 subkhnemux 2018 12 11 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a CS1 maint uses authors parameter Froese Rainer and Pauly Daniel eds 2012 Sardinella aurita in April 2012 version phasaxngkvs FAO khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 11 07 subkhnemux 2018 08 10 Sardinella aurita subkhnemux 2012 04 11 Munroe T Brown J Aiken KA L Grijalba Bendeck 2015 Round Sardinella Sardinella aurita The IUCN Red List of Threatened Species 2015 e T198581A115340607 doi 10 2305 IUCN UK 2015 4 RLTS T198581A15542908 en a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a CS1 maint uses authors parameter Froese Rainer and Pauly Daniel eds 2012 Sardinella maderensis in April 2012 version phasaxngkvs FAO khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 12 14 subkhnemux 2018 08 10 Sardinella maderensis subkhnemux 2012 04 11 Tous P Sidibe A Mbye E de Morais L Camara K Munroe T Adeofe TA Camara YH Djiman R Sagna A Sylla M 2015 Madeiran Sardinella Sardinella madeirensis The IUCN Red List of Threatened Species 2015 e T198582A15543624 doi 10 2305 IUCN UK 2015 4 RLTS T198582A15543624 en a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a CS1 maint uses authors parameter Froese Rainer and Pauly Daniel eds 2012 Dussumieria acuta in April 2012 version phasaxngkvs FAO khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 12 13 subkhnemux 2018 08 10 Dussumieria acuta subkhnemux 2012 04 11 Santos M Hata H Villanueva JA Parido L Lanzuela N Gapuz AV Deligero R Belga PB Alcantara M FGA Buccat Doyola MC Gatlabayan LV Lopez G Tambihasan AM 2017 Hasselt s Sprat Dussumieria acuta The IUCN Red List of Threatened Species 2017 e T18124721A46663954 doi 10 2305 IUCN UK 2017 3 RLTS T18124721A46663954 en a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite journal title aemaebb Cite journal cite journal a CS1 maint uses authors parameter xscrryolkitnatxnthi 5 CupTV 2015 01 09 cakaehlngedimemux 2016 03 19 subkhnemux 2015 01 09 USDA Food Composition Databases May 2016 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2017 03 28 subkhnemux 2017 03 27 LiveStrong khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2018 08 11 subkhnemux 2012 02 22 Kris Etherton Harris WS Appel LJ American Heart Association Nutrition Committee aelakhna November 2002 Fish Consumption Fish Oil Omega 3 Fatty Acids and Cardiovascular Disease Circulation 106 21 2747 2757 doi 10 1161 01 CIR 0000038493 65177 94 PMID 12438303 Johnson Sharon 2007 11 06 The Mail Tribune khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2010 08 08 subkhnemux 2009 11 01 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2006 02 08 subkhnemux 2010 01 22 Fish oil supplements may lower blood sugar levels a small amount Caution is advised when using herbs or supplements that may also lower blood sugar Blood glucose levels may require monitoring and doses may need adjustment New York State Health Department November 2003 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2010 08 18 subkhnemux 2009 11 01 George Mateljan Foundation khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 04 19 subkhnemux 2012 04 11 EatingWell khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2012 04 12 subkhnemux 2012 04 11 U S Food and Drug Administration 2009 07 05 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2011 10 24 subkhnemux 2009 11 01 Buckland Frank 1880 02 26 Our Fisheries The Cornishman No 85 p 6 EC Agriculture and Rural Development khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2018 08 10 subkhnemux 2010 11 01 Rawe Donald R 1992 Traditional Cornish Stories and Rhymes Lodenek Press ISBN 0 902899 08 2 Canfield Clarke 2010 04 15 Associated Press khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2010 04 17 subkhnemux 2010 04 15 Feds Cancel Commercial Sardine Fishing After Stocks Crash North Country Public Radio St Lawrence University Canton New York 2015 04 16 subkhnemux 2018 03 28 Pacific Sardine NOAA Fisheries subkhnemux 2019 05 01 Oxford Dictionaries English khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2017 10 11 subkhnemux 2018 08 10 tostevin net phasaxngkvsaebbxemrikn 2012 07 13 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 02 23 subkhnemux 2018 08 10 khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2014 11 29 subkhnemux 2012 06 21 a href wiki E0 B9 81 E0 B8 A1 E0 B9 88 E0 B9 81 E0 B8 9A E0 B8 9A Cite web title aemaebb Cite web cite web a CS1 maint archived copy as title lingk aehlngkhxmulxunParrish R H aelakhna 1989 The monotypic sardines Sardina and Sardinops Their taxonomy distribution stock structure and zoogeography PDF Can J Fish Aquat Sci 46 11 2019 36 doi 10 1139 f89 251 aehlngkhxmulxun Seafood Watch Monterey Bay Aquariumwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb plasardin