เตียวเลี้ยว

ในบทความนี้คือ เตียวเลี้ยว (ค.ศ. 169 – ปลาย ค.ศ. 222)ชื่อรอง เหวินยฺเหวียน เป็นตัวละครในวรรณกรรมจีนอิงประวัติศาสตร์เรื่องสามก๊กที่มีตัวตนจริงในประวัติศาสตร์ยุคสามก๊ก ขุนพลคนสำคัญของโจโฉ เดิมอยู่รับใช้ลิโป้ ต่อมาลิโป้ถูกจับได้ที่เมืองแห้ฝือถูกประหาร ส่วนเตียวเลี้ยวโจโฉเกลี้ยกล่อมให้มาร่วมงานด้วย และเป็นบุคคลที่กวนอูให้ความเคารพนับถือ เพราะนับถือในความซื่อสัตย์และฝีมือ ทั้ง ๆ ที่อยู่คนละฝ่ายกัน ซึ่งเตียวเลี้ยวเป็นคนที่อาสาโจโฉไปเกลี้ยกล่อมกวนอูขณะที่แตกทัพให้มาอาศัยอยู่ชั่วคราวกับโจโฉนั่นเอง

เตียวเลี้ยว
張遼
ภาพวาดเตียวเลี้ยวในสมัยราชวงศ์ชิง
ขุนพลฝ่ายหน้า (前將軍)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 220 (220) – ค.ศ. 222 (222)
กษัตริย์	โจผี
ขุนพลโจมตีภาคตะวันออก (征東將軍)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 215 (215) – ค.ศ. 220 (220)
กษัตริย์	พระเจ้าเหี้ยนเต้
หัวหน้ารัฐบาล	โจโฉ
ขุนพลปราบโจร (盪寇將軍)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 205 (205) – ค.ศ. 215 (215)
กษัตริย์	พระเจ้าเหี้ยนเต้
หัวหน้ารัฐบาล	โจโฉ (ตั้งแต่ ค.ศ. 208)
นายกองทหารม้า (騎都尉) (ภายใต้ลิโป้)
ดำรงตำแหน่ง ค.ศ. 192 (192) – ค.ศ. 198 (198)
กษัตริย์	พระเจ้าเหี้ยนเต้
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	ค.ศ. 169 มณฑลส่านซี
เสียชีวิต	ปลาย ค.ศ. 222 (53 ปี) มณฑลเจียงซู
บุตร	Zhang Hu ลูกชายอย่างน้อยหนึ่งคน
อาชีพ	ขุนพล
ชื่อรอง	เหวินยฺเหวียน (文遠)
	กังโหว (剛侯)
ตำแหน่ง	จิ้นหยางโหว (晉陽侯)

ตันซิ่ว ผู้เขียนจดหมายเหตุสามก๊ก จัดให้เตียวเลี้ยวเป็นหนึ่งในห้าทหารเสือแห่งวุยก๊ก ร่วมกับอิกิ๋ม เตียวคับ งักจิ้น และซิหลง

ประวัติ

เตียวเลี้ยวเป็นขุนพลที่มีความชำนาญทั้งในพิชัยสงคราม กลศึก การรบบนหลังม้า จึงมักได้รับหน้าที่ภาระสำคัญจากโจโฉเสมอ ๆ แม้จะเป็นขุนพลผู้มาสวามิภักดิ์ภายหลัง เช่นการรักษาเมืองหับป๋า ซึ่งเป็นจุดยุทธศาสตร์สำคัญในการรบกับซุนกวน ซึ่งเตียวเลี้ยวก็สามารถทำหน้าที่ได้ดี นอกจากจะรักษาฐานที่มั่นไว้ได้โดยตลอดแล้ว ยังสามารถเป็นฝ่ายรุก รบชนะทัพง่อหลายครั้ง จนเกือบจะจับเป็นซุนกวนได้ จึงเป็นขุนพลที่ทางง่อก๊กขยาดในฝีมือ ถึงกับมีคำกล่าวว่า

เด็ก ๆ เมืองง่อนั้นหากกำลังร้องไห้ แม้เพียงได้ยินชื่อเตียวเลี้ยวเป็นต้องหยุดร้อง

เตียวเลี้ยวมีตำแหน่งเป็นหนึ่งในห้าทหารเสือของวุยก๊ก (เตียวเลี้ยว, เตียวคับ, งักจิ้น, ซิหลง และอิกิ๋ม) เตียวเลี้ยวเสียชีวิตลงเพราะโดนลูกธนูยิงเมื่อโจผีบุกง่อก๊ก หลังจากโจผีทราบถึงการเสียชีวิตของเตียวเลี้ยวก็จัดพิธีศพอย่างยิ่งใหญ่สมเกียรติ

ข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์แตกต่างจากวรรณกรรมอยู่พอสมควร จดหมายเหตุสามก๊กของเฉินโซ่วระบุว่า หลังจากพระเจ้าโจผีขึ้นครองราชย์แล้ว ซุนกวนเป็นฝ่ายยกทัพมารุกรานวุยก๊ก (ไม่ใช่โจผียกไป) เตียวเลี้ยวจึงถูกส่งตัวมาประจำการ ณ หับป๋าอีกครั้ง และเขาก็เอาชนะทัพง่อได้เป็นครั้งที่สอง ทำให้โจผีชื่นชมมาก จึงได้เพิ่มบรรดาศักดิ์และมอบเกียรติยศให้มากมาย ถึงขนาดเปรียบเทียบเขากับ “ซ่าวหู่” ยอดนักรบแห่งราชวงศ์โจว

จากนั้นไม่นานเตียวเลี้ยวก็ล้มป่วย พระเจ้าโจผีจึงส่งแพทย์หลวงประจำราชสำนักไปรักษาอาการ ทั้งยังเสด็จไปเยี่ยมเตียวเลี้ยวเป็นการส่วนตัว โดยเสวยอาหารร่วมกับเขาอย่างไม่ถือตัว จนอาการของเตียวเลี้ยวดีขึ้นไม่ช้าไม่นาน ซุนกวนตั้งท่าจะรุกรานวุยก๊กอีก พระเจ้าโจผีจึงให้เตียวเลี้ยวไปรับศึกร่วมกับโจฮิว ครั้นสองฝ่ายประจันหน้ากันที่แม่น้ำแยงซี ซุนกวนซึ่งเคยแพ้เตียวเลี้ยวมาหลายครั้งหลายหนถึงกับกล่าวว่า

แม้แต่อาการป่วย ยังไม่สามารถหยุดยั้งเตียวเลี้ยวได้ พวกเราต้องระวังให้ดี

และแม้จะไม่ได้รบกับซุนกวนอีก แต่เตียวเลี้ยวก็สามารถนำทัพเอาชนะลิห้อมแห่งกังตั๋งได้ในปีเดียวกันนั้น ซึ่งถือเป็นชัยชนะเหนือง่อก๊กรอบที่สาม อาจกล่าวได้ว่านายพลเตียว “ทำแฮตทริก” ชนะง่อก๊กได้ถึงสามครั้ง ซึ่งคงมีนายทหารน้อยคนในแผ่นดินที่จะทำได้เช่นนี้

จากนั้นไม่นาน เตียวเลี้ยวก็ล้มป่วยและเสียชีวิตลง เป็นการ "ป่วยตาย" ไม่ได้โดนเกาทัณฑ์ยิงในการรบเหมือนที่วรรณกรรมหลอกว้านจงเล่าไว้

เตียวเลี้ยวถือเป็นหนึ่งในยอดนายทหารยุคสามก๊กที่ไม่ได้มีดีแค่ฝีมือรบ แต่ยังเปี่ยมไปด้วยสติปัญญา เขาได้รับการยกย่องจากเฉินโซ่ว ผู้บันทึกจดหมายเหตุสามก๊ก ให้เป็น “หมายเลขหนึ่ง” ในบรรดา “ห้าทหารเอกแห่งวุยก๊ก” ร่วมด้วย เตียวคับ ซิหลง งักจิ้น และ อิกิ๋ม

ด้วยความที่อยู่วุยก๊ก ซึ่งมักถูกมองเป็น “ก๊กผู้ร้าย” ทำให้เตียวเลี้ยวไม่ได้รับการยกย่องและเป็นที่จดจำของผู้อ่านวรรณกรรมมากเท่ากับทหารเอกฝ่ายจ๊กอย่าง กวนอู เตียวหุย หรือจูล่ง

ทั้ง ๆ ที่ “มือปราบกังตั๋ง” อย่างเขา ยิ่งใหญ่เกรียงไกรไม่แพ้นักรบคนไหนในแผ่นดินเลย

ดูเพิ่ม

• ตัวละครในสามก๊ก
• โจโฉ
• โจผี
• กวนอู
• ลิโป้

หมายเหตุ

1. ชีวประวัติของเตียวเลี้ยวใน ซันกั๋วจื้อ บันทึกว่า ตอนที่ได้รับแต่งตั้งเป็นหลู่กั๋วเซียง (魯國相) หลังตามลิโป้ไปที่ชีจิ๋ว เขามีอายุ 28 ปี (ตาม) แม้ว่าตามเทคนิคเป็นผู้ใต้บังคับบัญชาของลิโป้ เตียวเลี้ยวเป็นอิสระจากลิโป้อย่างเป็นทางการ เนื่องจากในเวลานั้นเขาดำรงตำแหน่งเจ้าเมืองใน เนื่องจากรัฐหลู่เป็นรัฐระดับจฺวิ้นในชีจิ๋ว ลิโป้ต้องมีอำนาจในมณฑลนี้ก่อนที่เขาจะแต่งตั้งใครสักคนเป็นข้อราชการในพื้นที่มณฑล ลิโป้ยึดครองมณฑลชีจิ๋วจากเล่าปี่ใน ค.ศ. 196 ดังนั้น เตียวเลี้ยวน่าจะได้รับแต่งตั้งในปีนั้นมากที่สุด เมื่อนำมาคำนวณแล้ว ถ้าเตียวเลี้ยวอีกอายุ 28 ปี (ตามการนับอายุแบบเอเชียตะวันออก) ใน ค.ศ. 196 ปีเกิดของเขาจึงอยู่ในช่วง ค.ศ. 169 ชีวประวัติของเตียวเลี้ยวใน ซานกั๋วจื้อ บันทึกว่าเขาเสียชีวิตในปีเดียวกันหลังกองทัพพ่ายแพ้ต่อลิห้อม ขุนศึกง่อก๊ก ในยุทธการที่ต๋งเค้าช่วงปลาย ค.ศ. 222 เนื่องจากเตียวเลี้ยวเสียชีวิตใน ค.ศ. 222 และเกิดใน ค.ศ. 169 เขาจึงมีอายุประมาณ 53 ปีในตอนที่เสียชีวิต

อ้างอิง

1. (布為李傕所敗，從布東奔徐州，領魯相，時年二十八。) Sanguozhi vol. 17.
2. "方詩銘《三國人物散論》：從史籍留下的記載，至少可以知道，在擺脱涼州軍控制後逐漸形成的幷州軍事集團，包括了呂布、張遼、張楊等三支武裝力量。". {{}}: |url= ไม่มีหรือว่างเปล่า ((help))
3. "三國人物散論：上海古籍出版社". {{}}: |url= ไม่มีหรือว่างเปล่า ((help))
4. Sima (1084), vol. 62.
5. (是歲，遼與諸將破權將呂範。遼病篤，遂薨於江都。) Sanguozhi vol. 17.
6. de Crespigny (2007), p. 1063.
7. (評曰：太祖建茲武功，而時之良將，五子為先。于禁最號毅重，然弗克其終。張郃以巧變為稱，樂進以驍果顯名，而鑒其行事，未副所聞。或注記有遺漏，未如張遼、徐晃之備詳也。) Sanguozhi vol. 17.

• ตันซิ่ว (คริสต์ศตวรรษที่ 3). จดหมายเหตุสามก๊ก (ซันกั๋วจื้อ).
• de Crespigny, Rafe (2007). A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms 23-220 AD. Leiden: Brill. ISBN .
• ล่อกวนตง (คริสต์ศตวรรษที่ 14). สามก๊ก (Sanguo Yanyi).
• เผย์ ซงจือ (คริสต์ศตวรรษที่ 5). อรรถาธิบายจดหมายเหตุสามก๊ก (ซันกั๋วจื้อจู้).
• Sima, Guang (1084). จือจื้อทงเจี้ยน.