ระบบสองสภา

ระบบสองสภา (อังกฤษ: bicameralism -bi + Latin camera หรือ chamber) เป็นระบบการปกครองที่มีองค์นิติบัญญัติสององค์ หรือมีรัฐสภาสองสภา ดังนั้น ระบบสองสภา หรือ สององค์นิติบัญญัติจึงประกอบด้วย 2 องค์ประชุม คือ สภาสูง และสภาล่าง ระบบสองสภานับเป็นหัวใจสำคัญของรูปแบบคลาสสิกของรัฐบาลผสม องค์นิติบัญญัติแบบสองสภาจึงจำเป็นต้องมีเสียงข้างมากในการผ่านกฎหมาย

ทฤษฎีของระบบสองสภา

ระบบสองสภานิติบัญญัติของสหรัฐฯ อยู่ในตึกรัฐสภาทั้งคู่ โดยมีสองปีก ปีกด้านเหนือคือวุฒิสภา ส่วนปีกด้านใต้คือสภาผู้แทนราษฎร

ถึงแม้ว่าแนวคิดพื้นฐานของระบบสองสภาสามารถสืบย้อนไปได้ถึงทฤษฎีที่มีมาตั้งแต่สมัยซูเมอร์โบราณ และต่อมาถึงกรีกโบราณ อินเดียโบราณและโรม แต่สถาบันที่เป็นรูปเป็นร่างของระบบสองสภาปรากฏเห็นได้ชัดเจนในยุโรปยุคกลางซึ่งได้โยงให้เห็นความสัมพันธ์ที่ที่มีองค์อาณาจักรแตกต่างกัน เช่น สภาหนึ่งเป็นผู้แทนของอภิชนาธิปไตย (aristocracy) และอีกสภาหนึ่งเป็นผู้แทนสามัญชน

ประเภทของระบบสองสภา

ระบอบสหพันธรัฐ

สหพันธรัฐ (อังกฤษ: Federation) คือการรวมกันของรัฐมากกว่า 2 รัฐขึ้นไป มีรัฐบาล 2 ระดับ คือรัฐบาลของแต่ละรัฐ เรียกว่า รัฐบาลท้องถิ่น และรัฐบาลกลาง คือ รัฐบาลที่รัฐตกลงมอบอำนาจไปส่วนหนึ่งตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ

รูปแบบของรัฐบาลหรือโครงสร้างรัฐธรรมนูญของสหพันธรัฐนั้นมีรากฐานมาจากแนวคิดระบอบสหพันธรัฐ (Federalism) ซึ่งจัดว่าเป็นแนวคิดต่างขั้วโดยสิ้นเชิงกับอีกระบอบหนึ่ง คือการปกครองแบบรัฐเดียว

สหพันธรัฐนั้นอาจประกอบไปด้วยประชาชนที่มีหลากหลายเชื้อชาติ หรืออาจมีพื้นที่ขนาดใหญ่ (แปดในสิบของประเทศที่ใหญ่ที่สุดในโลก ล้วนเป็นสาธารณรัฐ) แต่องค์ประกอบเหล่านั้นไม่ใช่ส่วนสำคัญ อย่างไรก็ดี ส่วนใหญ่แล้ว สหพันธรัฐนั้นเกิดขึ้นจากข้อตกลงระหว่างรัฐอธิปไตยที่มีมาก่อนแล้ว องค์กรระหว่างประเทศสำหรับกลุ่มประเทศสหพันธรัฐคือ องค์ประชุมกลุ่มประเทศสหพันธรัฐ (Forum of Federations) ถูกจัดตั้งขึ้นและมีสำนักงานใหญ่อยู่ที่กรุงออตตาวา รัฐออนตาริโอ ประเทศแคนาดา ซึ่งมีจุดประสงค์ในการแบ่งปันแนวคิดและแนวปฏิบัติในการจัดการระบบรัฐบาลกลางและรัฐบาลท้องถิ่น ปัจจุบันมีประเทศสมาชิกทั้งหมด 9 ประเทศ

ระบอบอภิชนาธิปไตย

อภิชนาธิปไตย มาจากศัพท์ภาษากรีกโบราณว่า aristocracy ซึ่งหมายถึง รัฐบาลที่ "ปกครองโดยคนที่ดีที่สุด" คำจำกัดความนี้เป็นคำจำกัดความอันดับแรกในพจนานุกรมส่วนมาก ศัพท์ว่า aristocracy มาจากคำสองคำ ได้แก่ "aristos" หมายถึง "ดีที่สุด" และ "kratein" หมายถึง "การปกครอง" อภิชนาธิปไตยมักจะมีลักษณะใกล้เคียงเศรษฐยาธิปไตย หรือคือการปกครองโดยคนส่วนน้อยที่มีฐานะสูงกว่าคนทั่วไป ถือเป็นกลุ่มขุนนาง ผู้ดี กลุ่มเศรษฐี เป็นต้น ตัวอย่างของการปกครองเช่นนี้คือ ยุคโชกุนของญี่ปุ่น

ระบอบเอกรัฐ

ระบอบต่ำกว่ารัฐ (Subnational entities)

การปฏิรูปการเมืองอาหรับ

ตัวอย่าง

  ประเทศที่มีสภานิติบัญญัติระบบสองสภา

  ประเทศที่มีสภานิติบัญญัติระบบสภาเดี่ยว และมีคณะที่ปรึกษาด้วย

  ประเทศที่มีสภานิติบัญญัติระบบสภาเดี่ยว

  ประเทศที่ไม่มีสภานิติบัญญัติ

  ไม่มีข้อมูล

ดูเพิ่ม

• ระบบสภาเดี่ยว
• ระบบสามสภา
• ระบบสี่สภา
• รายชื่อองค์การนิติบัญญัติแห่งชาติของชาติต่างๆ (List of national legislatures)