Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ปฏิทินพม่า (พม่า: မြန်မာသက္ကရာဇ်, ออกเสียง: [mjəmà θɛʔkəɹɪʔ] "มรันมาศักราช"; หรือ ကောဇာသက္ကရာဇ်, [kɔ́zà θɛʔkəɹɪʔ] "โกชาศักราช"), ศักราชพม่า หรือ ศักราชเมียนมา เป็นปฏิทินจันทรคติที่นับเดือนตามวิถีการโคจรของดวงจันทร์ ส่วนปีนับตามปีดาราคติ ปฏิทินพม่าส่วนใหญ่อิงกับปฏิทินฮินดูแบบเก่าซึ่งไม่เหมือนกับระบบของอินเดีย ปฏิทินพม่ามีการนำเอาวัฏจักรเมตอนมาร่วมใช้ในการคำนวณปฏิทิน และมีการทดปฏิทินเพื่อชดเชยความคลาดเคลื่อนของวันและเดือน
ปฏิทินพม่าถูกนำมาใช้อย่างต่อเนื่องในอาณาจักรต่าง ๆ ของพม่านับตั้งแต่ถูกประดิษฐ์ขึ้น โดยสันนิษฐานว่ามีการประดิษฐ์ขึ้นในคริสต์ศักราชที่ 640 ในอาณาจักรศรีเกษตร ช่วงยุคปยู ปฏิทินพม่าได้แพร่หลายและถูกใช้เป็นทางการในอาณาจักรอื่น ๆ ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในชื่อปฏิทินจุลศักราช เช่น ยะไข่ ล้านนา สิบสองปันนา ล้านช้าง สยาม กัมพูชา จนถึงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 19
ปัจจุบันในพม่ามีการใช้เป็นปฏิทินพลเรือนแบบดั้งเดิมควบคู่ไปกับการใช้พุทธศักราช ยังมีการใช้เพื่อแสดงวันหยุดตามประเพณี เช่น ปีใหม่พม่า เทศกาลประเพณีอื่น ๆ ซึ่งส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับศาสนาพุทธในประเทศพม่า
วัน
มีเจ็ดวันในหนึ่งสัปดาห์ นอกจากนี้ตามธรรมเนียมมักแสดงวันของสัปดาห์ด้วยค่าตัวเลขที่กำหนดไว้ล่วงหน้าคือเลขศูนย์ถึงหก ชื่อ ตะนีนกะนเว (วันอาทิตย์) และ ตะนีนลา (วันจันทร์) มาจากภาษาพม่าโบราณ ส่วนที่เหลือมาจากภาษาสันสกฤต
| ลำดับ | ชื่อ | สัทอักษรสากล | คำอธิบาย |
|---|---|---|---|
| 0 | ซะเน စနေ | [sənè] | วันเสาร์ |
| 1 | ตะนีนกะนเว တနင်္ဂနွေ | [tənɪ́ɰ̃ɡənwè] | วันอาทิตย์ |
| 2 | ตะนีนลา တနင်္လာ | [tənɪ́ɰ̃là] | วันจันทร์ |
| 3 | อีนกา အင်္ဂါ | [ɪ̀ɰ̃ɡà] | วันอังคาร |
| 4 | โบะดะฮู่ ဗုဒ္ဓဟူး | [boʊ̯ʔdəhú] | วันพุธ |
| 5 | จาตะบะเด้ ကြာသပတေး | [t͡ɕàðəbədé] | วันพฤหัสบดี |
| 6 | เตาะจา သောကြာ | [θaʊ̯ʔt͡ɕà] | วันศุกร์ |
เดือน
ในปีอธิกสุรทิน เดือน นะโยน จะมีวันอธิกวารเพิ่มที่เรียกว่า แยะลูน (ရက်လွန်) หรือ แยะงีน (ရက်ငင်) รวมมี 30 วัน ในปฏิทินยะไข่ เดือน ดะกู้ จะเพิ่มวันอธิกวารขึ้นในปีอธิกสุรทิน
ตามข้อมูลที่ปรากฏในตารางนี้ จะเห็นได้ว่า ชื่อเดือนในภาษามอญนั้นมีเค้าว่ายืมคำมาจากภาษาบาลีอยู่ไม่น้อย ส่วนชื่อเดือนในภาษาพม่านั้นเป็นชื่อภาษาพม่าแท้
| พม่า | มอญ | เทียบชื่อเดือนภาษาบาลี | จำนวนวัน (ไม่ใช่ปีอธิกสุรทิน) |
|---|---|---|---|
| ดะกู้ တန်ခူး | Ce စဲ, /coa/ | จิตฺต | 29 |
| กะโซน ကဆုန် | Pas ပသာ်, /pəsaik/ | วิสาข | 30 |
| นะโยน နယုန် | Hje ဇှ်ေ, /cèh/ | เชฏฺฐ | 29 |
| วาโซ ဝါဆို | Daguin ဓဂိုန်, /həkɜ̀n/ | อาสาฬฺห | 30 |
| วากอง ဝါခေါင် | Sresi သ္ဍဲသဳ, /hədoa sɔe/ | สาวน | 29 |
| ตอตะลี่น တော်သလင်း | Bhat ဘတ်, /phòt/ | ภทฺทปท, โปฏฺฐป | 30 |
| ตะดี้นจุ သီတင်းကျွတ် | Hva ဝှ်, /wòh/ | อสฺสยุช | 29 |
| ดะซองโม่น တန်ဆောင်မုန်း | Gahtuin ဂထိုန်, /kəthɒn/ | กตฺติก | 30 |
| นะดอ နတ်တော် | Mreggatui မြေဂ္ဂသဵု, /pəròikkəsɒ/ | มิคสิร | 29 |
| ปยาโต ပြာသို | Puh ပုဟ်, /paoh/ | ปุสฺส | 30 |
| ดะโบ่-ดแว တပို့တွဲ | Ma မာ်, /màik/ | มาฆ | 29 |
| ดะบ้อง တပေါင်း | Phawraguin ဖဝ်ရဂိုန်, /phɔrəkɜ̀n/ | ผคฺคุณ | 30 |
อ้างอิง
- Hmannan Vol. 1 2003: 216
- Htin Aung 1959: 38–39
- Oriental 1900: 375–376
- Luce Vol. 2 1970: 327
- Clancy 1906: 56–57
- Irwin 1909: 2–3
บรรณานุกรม
- Aung-Thwin, Michael (2005). The mists of Rāmañña: The Legend that was Lower Burma (illustrated ed.). Honolulu: University of Hawai'i Press. ISBN .
- Chatterjee, S.K. (1998). "Traditional Calendar of Myanmar (Burma)". Indian Journal of History of Science. 33 (2): 143–160.
- Clancy, J.C. (January 1906). T. Lewis; H.P. Hollis (บ.ก.). "The Burmese Calendar: A Monthly Review of Astronomy". The Observatory. XXIX (366).
- Eade, J.C. (1989). Southeast Asian Ephemeris: Solar and Planetary Positions, A.D. 638–2000. Ithaca: Cornell University. ISBN .
- Eade, J.C. (1995). The Calendrical Systems of Mainland South-East Asia (illustrated ed.). Brill. ISBN .
- Hall, D.G.E. (1960). Burma (3rd ed.). Hutchinson University Library. ISBN .
- Htin Aung, Maung (1959). Folk Elements in Burmese Buddhism. Rangoon: Department of Religious Affairs.
- Htin Aung, Maung (1967). A History of Burma. New York and London: Cambridge University Press.
- Htin Aung, Maung (1970). Burmese History before 1287: A Defence of the Chronicles. Oxford: The Asoka Society.
- Irwin, Sir Alfred Macdonald Bulteel (1909). The Burmese and Arakanese calendars. Rangoon: Hanthawaddy Printing Works.
- Kala, U (1724). (ภาษาพม่า). Vol. 1–3 (2006, 4th printing ed.). Yangon: Ya-Pyei Publishing.
- Luce, G.H. (1970). Old Burma: Early Pagan. Vol. 2. Locust Valley, NY: Artibus Asiae and New York University.
- Ohashi, Yukio (2001). Alan K. L. Chan; Gregory K. Clancey; Hui-Chieh Loy (บ.ก.). Historical Perspectives on East Asian Science, Technology, and Medicine (illustrated ed.). World Scientific. ISBN .
- Ohashi, Yukio (2007). "Astronomy in Mainland Southeast Asia". ใน H. Selin (บ.ก.). Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine in Non-Western Cultures (2, illustrated ed.). Springer. ISBN .
- Oriental Institute; East India Association (1900). The Imperial and Asiatic Quarterly Review and Oriental and Colonial Record. London and Working, England: Oriental Institute.
- Parise, Frank (2002). The Book of Calendars. Gorgias Press.
- Rong, Syamananda (1986). A History of Thailand (5 ed.). Chulalongkorn University.
- Simms, Peter; Sanda Simms (2001). The Kingdoms of Laos: Six Hundred Years of History (illustrated ed.). Psychology Press. ISBN .
- Smith, Ronald Bishop (1966). Siam; Or, the History of the Thais: From 1569 A.D. to 1824 A.D. Vol. 2. Decatur Press.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
ptithinphma phma မ န မ သက ကရ ဇ xxkesiyng mjema 8ɛʔkeɹɪʔ mrnmaskrach hrux က ဇ သက ကရ ဇ kɔ za 8ɛʔkeɹɪʔ okchaskrach skrachphma hrux skrachemiynma epnptithincnthrkhtithinbeduxntamwithikarokhcrkhxngdwngcnthr swnpinbtampidarakhti ptithinphmaswnihyxingkbptithinhinduaebbekasungimehmuxnkbrabbkhxngxinediy ptithinphmamikarnaexawtckremtxnmarwmichinkarkhanwnptithin aelamikarthdptithinephuxchdechykhwamkhladekhluxnkhxngwnaelaeduxn ptithinphmathuknamaichxyangtxenuxnginxanackrtang khxngphmanbtngaetthukpradisthkhun odysnnisthanwamikarpradisthkhuninkhristskrachthi 640 inxanackrsriekstr chwngyukhpyu ptithinphmaidaephrhlayaelathukichepnthangkarinxanackrxun khxngexechiytawnxxkechiyngitinchuxptithinculskrach echn yaikh lanna sibsxngpnna lanchang syam kmphucha cnthungplaykhriststwrrsthi 19 pccubninphmamikarichepnptithinphleruxnaebbdngedimkhwbkhuipkbkarichphuththskrach yngmikarichephuxaesdngwnhyudtampraephni echn piihmphma ethskalpraephnixun sungswnihyekiywkhxngkbsasnaphuththinpraethsphmawnmiecdwninhnungspdah nxkcaknitamthrrmeniymmkaesdngwnkhxngspdahdwykhatwelkhthikahndiwlwnghnakhuxelkhsunythunghk chux taninkanew wnxathity aela taninla wncnthr macakphasaphmaobran swnthiehluxmacakphasasnskvt ladb chux sthxksrsakl khaxthibay0 saen စန sene wnesar1 taninkanew တနင ဂန tenɪ ɰ ɡenwe wnxathity2 taninla တနင လ tenɪ ɰ la wncnthr3 xinka အင ဂ ɪ ɰ ɡa wnxngkhar4 obadahu ဗ ဒ ဓဟ boʊ ʔdehu wnphuth5 catabaed က သပတ t ɕadebede wnphvhsbdi6 etaaca သ က 8aʊ ʔt ɕa wnsukreduxninpixthiksurthin eduxn naoyn camiwnxthikwarephimthieriykwa aeyalun ရက လ န hrux aeyangin ရက ငင rwmmi 30 wn inptithinyaikh eduxn daku caephimwnxthikwarkhuninpixthiksurthin tamkhxmulthipraktintarangni caehnidwa chuxeduxninphasamxynnmiekhawayumkhamacakphasabalixyuimnxy swnchuxeduxninphasaphmannepnchuxphasaphmaaeth phma mxy ethiybchuxeduxnphasabali canwnwn imichpixthiksurthin daku တန ခ Ce စ coa cit t 29kaosn ကဆ န Pas ပသ pesaik wisakh 30naoyn နယ န Hje ဇ ceh echt th 29waos ဝ ဆ Daguin ဓဂ န hekɜ n xasal h 30wakxng ဝ ခ င Sresi သ ဍ သ hedoa sɔe sawn 29txtalin တ သလင Bhat ဘတ phot phth thpth opt thp 30tadincu သ တင က တ Hva ဝ woh xs syuch 29dasxngomn တန ဆ င မ န Gahtuin ဂထ န kethɒn kt tik 30nadx နတ တ Mreggatui မ ဂ ဂသ peroikkesɒ mikhsir 29pyaot ပ သ Puh ပ ဟ paoh pus s 30daob daew တပ တ Ma မ maik makh 29dabxng တပ င Phawraguin ဖဝ ရဂ န phɔrekɜ n phkh khun 30xangxingHmannan Vol 1 2003 216 Htin Aung 1959 38 39 Oriental 1900 375 376 Luce Vol 2 1970 327 Clancy 1906 56 57 Irwin 1909 2 3brrnanukrmAung Thwin Michael 2005 The mists of Ramanna The Legend that was Lower Burma illustrated ed Honolulu University of Hawai i Press ISBN 9780824828868 Chatterjee S K 1998 Traditional Calendar of Myanmar Burma Indian Journal of History of Science 33 2 143 160 Clancy J C January 1906 T Lewis H P Hollis b k The Burmese Calendar A Monthly Review of Astronomy The Observatory XXIX 366 Eade J C 1989 Southeast Asian Ephemeris Solar and Planetary Positions A D 638 2000 Ithaca Cornell University ISBN 978 0 87727 704 0 Eade J C 1995 The Calendrical Systems of Mainland South East Asia illustrated ed Brill ISBN 9789004104372 Hall D G E 1960 Burma 3rd ed Hutchinson University Library ISBN 978 1 4067 3503 1 Htin Aung Maung 1959 Folk Elements in Burmese Buddhism Rangoon Department of Religious Affairs Htin Aung Maung 1967 A History of Burma New York and London Cambridge University Press Htin Aung Maung 1970 Burmese History before 1287 A Defence of the Chronicles Oxford The Asoka Society Irwin Sir Alfred Macdonald Bulteel 1909 The Burmese and Arakanese calendars Rangoon Hanthawaddy Printing Works Kala U 1724 phasaphma Vol 1 3 2006 4th printing ed Yangon Ya Pyei Publishing Luce G H 1970 Old Burma Early Pagan Vol 2 Locust Valley NY Artibus Asiae and New York University Ohashi Yukio 2001 Alan K L Chan Gregory K Clancey Hui Chieh Loy b k Historical Perspectives on East Asian Science Technology and Medicine illustrated ed World Scientific ISBN 9789971692599 Ohashi Yukio 2007 Astronomy in Mainland Southeast Asia in H Selin b k Encyclopaedia of the History of Science Technology and Medicine in Non Western Cultures 2 illustrated ed Springer ISBN 9781402045592 Oriental Institute East India Association 1900 The Imperial and Asiatic Quarterly Review and Oriental and Colonial Record London and Working England Oriental Institute Parise Frank 2002 The Book of Calendars Gorgias Press Rong Syamananda 1986 A History of Thailand 5 ed Chulalongkorn University Simms Peter Sanda Simms 2001 The Kingdoms of Laos Six Hundred Years of History illustrated ed Psychology Press ISBN 9780700715312 Smith Ronald Bishop 1966 Siam Or the History of the Thais From 1569 A D to 1824 A D Vol 2 Decatur Press