พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ (14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2331 - 31 ธันวาคม พ.ศ. 2359) มีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าคันธรส ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดี เดือน 3 ขึ้น 8 ค่ำ ปีมะแม นพศก จุลศักราช 1149 ตรงกับวันที่ 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2330 (ปัจจุบันคือ พ.ศ. 2331) เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาพุ่ม ไม่มีนามสกุลพระราชทาน
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ | |
---|---|
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 1 พระองค์เจ้าชั้นเอก | |
ประสูติ | 14 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2331 |
สิ้นพระชนม์ | 31 ธันวาคม พ.ศ. 2359 (28 ปี) |
พระบุตร | 3 องค์ |
ราชวงศ์ | จักรี |
พระบิดา | พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช |
พระมารดา | เจ้าจอมมารดาพุ่ม ในรัชกาลที่ 1 |
ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ | |
---|---|
การทูล | ใต้ฝ่าพระบาท |
การแทนตน | ข้าพระพุทธเจ้า |
การขานรับ | พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ |
ในปี พ.ศ. 2356 พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นศรีสุเรนทร์
ต้องพระราชอาญา
ปี พ.ศ. 2359 สมเด็จพระสังฆราช (ศุข) สิ้นพระชนม์ลง ครั้งนั้นว่ากันว่าสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (บุญศรี) วัดมหาธาตุอาจจะได้เป็นสมเด็จพระสังฆราช แต่ก็ได้เกิดอธิกรณ์ซึ่งนับว่าเป็นครั้งสำคัญและครั้งแรกขึ้นในรัชกาลที่ 2 เพราะมีพระเถระผู้ใหญ่ที่เป็นกำลังของคณะสงฆ์ต้องอธิกรณ์เมถุนปาราชิกพร้อมกันถึง 3 รูป ดังมีบันทึกไว้ในพระราชพงศาวดารว่า
"ในเดือน ๑๒ ป็ชวดอัฐศก (พ.ศ. ๒๓๕๙) นั้น มีโจทก์ฟ้องว่า พระพุทธโฆษาจารย์ (บุญศรี) วัดมหาธาตุ รูป ๑ พระญาณสมโพธิ (เค็ม) วัดนาคกลางรูป ๑ พระมงคลเทพมุนี (จีน) วัดหน้าพระเมรุกรุงเก่ารูป ๑ ทั้ง ๓ รูปนี้ประพฤติผิดพระวินัยบัญญัติข้อสำคัญ ต้องเมถุนปาราชิกมาช้านาน จนถึงมีบุตรหลายคน โปรดให้พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นรักษ์รณเรศ กับพระเจ้าลูกยาเธอ กรมหมื่นเจษฎาบดินทร์ ทรงพิจารณาได้ความเป็นสัตย์สมดังฟ้อง จึงมีรับสั่งเอาตัวผู้ผิดไปจำไว้ ณ คุก"
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ เป็นศิษย์เอกในสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ กริ้วในการกระทำอันเกินกว่าเหตุของเจ้านายสองพระองค์มาก (ว่ากันว่าอาจะเป็นการกลั่นแกล้งเพื่อไม่ให้สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์เป็นสมเด็จพระสังฆราช) จึงทรงเขียนบัตรสนเท่ห์ ดังนี้
ไกรสรพระเสด็จได้ สึกชี
กรมหมื่นเจษฎาบดี เร่งไม้
พิเรนทรแม่นอเวจี ไป่คลาดอาจพลิกแผ่นดินได้ แม่นแม้น เมืองทมิฬ
พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย โปรดให้ค้นหาตัวผู้ทิ้งหนังสือ จนได้องค์พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ ในพระราชพงศาวดารรัชกาลที่ 2 เขียนเรื่องนี้ไว้ว่า
"ครั้งนั้นกรมหมื่นศรีสุเรนทร์ ซึ่งเป็นศิษย์นายสี พุทธโฆษาจารย์ไม่เห็นด้วย ก็ทิ้งหนังสือเป็นคำโคลงหยาบช้าต่อตระลาการกระทบกระทั่งถึงพระเจ้าแผ่นดินด้วย จึงโปรดให้กรมพระราชวังบวรสถานมงคลพิจารณาหนังสือทิ้ง กรมพระราชวังได้ประชุมพระราชวงศานุวงศ์ กับนักปราชญ์ที่รู้กาพย์ กลอนโคลง พิจารณาก็ลงเนื้อเห็นว่าเป็นสำนวนฝีโอษฐ์กรมหมื่นศรีสุเรนทร์แน่แล้ว จึงรับสั่งให้หากรมหมื่นศรีสุเรนทร์มาซักถามก็ไม่รับ จึงให้ลงพระราชอาญาเฆี่ยนถามจึงได้รับเป็นสัตย์ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ทนอาชญาไม่ได้ ก็สิ้นชีพในทิม แล้วมิได้บาดหมายให้ถอดชื่อเหมือนอย่างหม่อมเหมน ข้าราชการเพ็ดทูลลางคนก็ออกพระนามว่า พระองค์เจ้าคันธรศบ้าง ออกพระนามว่ากรมหมื่นศรีสุเรนทร์บ้าง"
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ สิ้นพระชนม์ขณะรับพระอาญาเฆี่ยน เมื่อวันอังคาร เดือนยี่ ขึ้น 13 ค่ำ ปีชวด อัฐศก จุลศักราช 1178 ตรงกับวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2359 สิริพระชันษา 28 ปี
พระโอรส-พระธิดา
- หม่อมเจ้าหญิงมาลี (พ.ศ. 2353 - 17 ตุลาคม พ.ศ. 2420)
- หม่อมเจ้าชายสนิท (พ.ศ. 2354 - สมัยรัชกาลที่ 3)
- หม่อมเจ้าหญิง(ไม่ทราบพระนาม)
พงศาวลี
พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
อ้างอิง
- ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN
- บรรเจิด อินทุจันทร์ยง. ราชสกุลพระบรมราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : องค์การค้าของคุรุสภา, พิมพ์ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2539. หน้า หน้าที่. ISBN ข้อผิดพลาดพารามิเตอร์ใน {{}}: checksum
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
phraecabrmwngsethx krmhmunsrisuernthr 14 kumphaphnth ph s 2331 31 thnwakhm ph s 2359 miphranamedimwa phraxngkhecakhnthrs prasutiemuxwnphvhsbdi eduxn 3 khun 8 kha pimaaem nphsk culskrach 1149 trngkbwnthi 14 kumphaphnth ph s 2330 pccubnkhux ph s 2331 epnphrarachoxrsinphrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolkmharach prasutiaetecacxmmardaphum imminamskulphrarachthanphraecabrmwngsethx krmhmunsrisuernthrphraecabrmwngsethx chn 1 phraxngkhecachnexkprasuti14 kumphaphnth ph s 2331sinphrachnm31 thnwakhm ph s 2359 28 pi phrabutr3 xngkhrachwngsckriphrabidaphrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolkmharachphramardaecacxmmardaphum inrchkalthi 1thrrmeniymphrayskhxng phraecabrmwngsethx krmhmunsrisuernthrkarthulitfaphrabathkaraethntnkhaphraphuththecakarkhanrbphayakha ephkha inpi ph s 2356 phrabathsmedcphraphuththelishlanphaly thrngphrakrunaoprdekla sthapnakhunepn krmhmunsrisuernthrtxngphrarachxayapi ph s 2359 smedcphrasngkhrach sukh sinphrachnmlng khrngnnwaknwasmedcphraphuththokhsacary buysri wdmhathatuxaccaidepnsmedcphrasngkhrach aetkidekidxthikrnsungnbwaepnkhrngsakhyaelakhrngaerkkhuninrchkalthi 2 ephraamiphraethraphuihythiepnkalngkhxngkhnasngkhtxngxthikrnemthunparachikphrxmknthung 3 rup dngmibnthukiwinphrarachphngsawdarwa ineduxn 12 pchwdxthsk ph s 2359 nn miocthkfxngwa phraphuththokhsacary buysri wdmhathatu rup 1 phrayansmophthi ekhm wdnakhklangrup 1 phramngkhlethphmuni cin wdhnaphraemrukrungekarup 1 thng 3 rupnipraphvtiphidphrawinybyytikhxsakhy txngemthunparachikmachanan cnthungmibutrhlaykhn oprdihphraecanxngyaethx krmhmunrksrners kbphraecalukyaethx krmhmunecsdabdinthr thrngphicarnaidkhwamepnstysmdngfxng cungmirbsngexatwphuphidipcaiw n khuk phraecabrmwngsethx krmhmunsrisuernthr epnsisyexkinsmedcphraphuththokhsacary kriwinkarkrathaxnekinkwaehtukhxngecanaysxngphraxngkhmak waknwaxacaepnkarklnaeklngephuximihsmedcphraphuththokhsacaryepnsmedcphrasngkhrach cungthrngekhiynbtrsnethh dngni ikrsrphraesdcid sukchi krmhmunecsdabdi erngim phiernthraemnxewci ipkhlad xacphlikaephndinid aemnaemn emuxngthmil phrabathsmedcphraphuththelishlanphaly oprdihkhnhatwphuthinghnngsux cnidxngkhphraecabrmwngsethx krmhmunsrisuernthr inphrarachphngsawdarrchkalthi 2 ekhiyneruxngniiwwa khrngnnkrmhmunsrisuernthr sungepnsisynaysi phuththokhsacaryimehndwy kthinghnngsuxepnkhaokhlnghyabchatxtralakarkrathbkrathngthungphraecaaephndindwy cungoprdihkrmphrarachwngbwrsthanmngkhlphicarnahnngsuxthing krmphrarachwngidprachumphrarachwngsanuwngs kbnkprachythirukaphy klxnokhlng phicarnaklngenuxehnwaepnsanwnfioxsthkrmhmunsrisuernthraenaelw cungrbsngihhakrmhmunsrisuernthrmaskthamkimrb cungihlngphrarachxayaekhiynthamcungidrbepnsty krmhmunsrisuernthrthnxachyaimid ksinchiphinthim aelwmiidbadhmayihthxdchuxehmuxnxyanghmxmehmn kharachkarephdthullangkhnkxxkphranamwa phraxngkhecakhnthrsbang xxkphranamwakrmhmunsrisuernthrbang phraecabrmwngsethx krmhmunsrisuernthr sinphrachnmkhnarbphraxayaekhiyn emuxwnxngkhar eduxnyi khun 13 kha pichwd xthsk culskrach 1178 trngkbwnthi 31 thnwakhm ph s 2359 siriphrachnsa 28 piphraoxrs phrathidahmxmecahyingmali ph s 2353 17 tulakhm ph s 2420 hmxmecachaysnith ph s 2354 smyrchkalthi 3 hmxmecahying imthrabphranam phngsawliphngsawlikhxngphraecabrmwngsethx krmhmunsrisuernthr 16 ecaphrayawrwngsathirach khunthxng 8 phrayarachnikul thxngkha 4 smedcphrapthmbrmmhachnk 2 phrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolkmharach 5 phraxkhrchaya hyk 1 phraecabrmwngsethx krmhmunsrisuernthr 24 ecaphrayasursihphismathirach emkh 12 ecaphrayachanaybrirks 6 phrayawiesssunthr nakh nkelk 3 ecacxmmardaphum inrchkalthi 1 7 khunhyingsn xangxingsuphwthy eksmsri phltri hmxmrachwngs aelarchni thrphywicitr phraxnuwngschnhmxmecainphrarachwngsckri krungethph sankphimphbrrnkic phimphkhrngthi 3 ph s 2549 360 hna hna hnathi ISBN 974 221 818 8 brrecid xinthucnthryng rachskulphrabrmrachwngsckri krungethph xngkhkarkhakhxngkhuruspha phimphkhrngthi 1 ph s 2539 hna hnathi ISBN 974 005 650 8 khxphidphladpharamietxrin ISBN checksum bthkhwamchiwprawtiniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodykarephimetimkhxmuldkhk