จามเทว วงศ เป นค มภ ร ทางพ ทธศาสนา เอกสารประว ต ศาสตร ประเภทบ นท กเหต การณ ภาษาบาล เป นเร องเล าเช งประว ต ศาสตร ผสมก บเ

จามเทวีวงศ์ เป็นคัมภีร์ทางพุทธศาสนา เอกสารประวัติศาสตร์ประเภทบันทึกเหตุการณ์ภาษาบาลี เป็นเรื่องเล่าเชิงประวัติศาสตร์ผสมกับเรื่องเล่าเชิงศาสนาพุทธ แต่งขึ้นโดยพระโพธิรังสีมหาเถระ สันนิษฐานว่ารจนาราว พ.ศ. 1950 ถึง 2060 มีเรื่องเล่าช่วงปลายพุทธศตวรรษที่ 12 ถึงพุทธศตวรรษที่ 19 ตั้งแต่การก่อตั้งแคว้นหริภุญชัย เรื่องราวการกำเนิดเมืองลำพูน ลำปาง และ และความเป็นไปบางส่วนของแคว้นสำคัญในภาคกลาง มีเรื่องเล่าเกี่ยวกับพระนางจามเทวีโดยระบุวันเวลาตามบริบทในอดีตทำนองจดหมายเหตุ เช่น พระนางเสด็จจากละโว้มายังเมืองหริภุญไชยเมื่อใด ระหว่างทางได้แวะที่ใดบ้าง ครองราชย์ยาวนานเท่าใด เสด็จสวรรคตเมื่อใด ฯลฯ นอกจากนี้ยังมีเรื่องเกี่ยวกับสถานที่ และมีหลักฐานทางโบราณคดีประกอบชัดเจน เช่น ระบุว่า วัดพระธาตุดอยคำ สร้างขึ้นในรัชสมัยพระนางจามเทวี (พ.ศ. 1230) โดยโอรสทั้งสอง ได้แก่ มหันตยศ และอนันตยศ

จามเทวีวงศ์

ผู้ประพันธ์	พระโพธิรังสี
ประเทศ	อาณาจักรล้านนา
ภาษา	ภาษาบาลี
ประเภท	บันทึกเหตุการณ์

ภาษาบาลีในจามเทวีวงศ์ยังไม่ประณีตเท่าภาษาบาลีในชินกาลมาลีปกรณ์ คือ วางโครงสร้างแบบภาษาไทย ประธาน กริยา กรรม และวางคำวิเศษณ์กับคำคุณศัพท์ ไว้หลังคำนามกับคำกริยา ตามแบบไวยากรณ์ไทย ซึ่งโครงสร้างภาษาบาลีต้องเป็นแบบประธาน กรรม กริยา และพบว่ามีคำศัพท์หลายคำที่ถูกเปลี่ยนจากภาษาไทยไปเป็นภาษาบาลีแบบดื้อ ๆ โดยไม่ได้แปลคำนั้นไปเป็นศัพท์ภาษาบาลีเสียก่อน

กรรมการหอพระสมุดวชิรญาณสำหรับพระนครให้พระยาปริยัติธรรมธาดา (แพ ตาละลักษมณ์) เปรียญ ร่วมกับ เปรียญ ช่วยกันแปลเป็นภาษาไทยในรัชสมัยรัชกาลที่ 6 พิมพ์เผยแพร่ครั้งแรกปี พ.ศ. 2463

จามเทวีวงศ์เป็นหนึ่งในคัมภีร์ที่ใช้อ้างอิงในเอกสารตำนานพงศาวดารบ่อยครั้งที่สุด ได้รับการแปลเป็นหลายภาษา ทั้งตะวันตกและตะวันออก

นอกจากนั้นในฉบับภาษาอังกฤษใช้ชื่อว่า The Legend of Queen Cama และ The Chamadevivongs

อ้างอิง

เพ็ญสุภา สุขคตะ. ""ล้านนาศึกษา" ใน "ไทศึกษา" ครั้งที่ 13 (11)". มติชนสุดสัปดาห์.
. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-08-20. สืบค้นเมื่อ 20 สิงหาคม 2562. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= ((help))
(PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-08-20. สืบค้นเมื่อ 20 สิงหาคม 2562. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= ((help))
Swearer
Harza

บรรณานุกรม

Swearer, Donald K.; Premchit, Sommai (1998). The Legend of Queen Cama: Bodhiramsi's Camadevivamsa, a Translation and Commentary. Albany, New York: State University of New York Press. ISBN . สืบค้นเมื่อ 2 November 2015.
Harza, Kanai Lal (1998). Pali Language and Literature, Volumes I and II. University of Michigan: D.K. Printworld. ISBN .

[1] เพ็ญสุภา สุขคตะ. ""ล้านนาศึกษา" ใน "ไทศึกษา" ครั้งที่ 13 (11)". มติชนสุดสัปดาห์.

[2] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2019-08-20. สืบค้นเมื่อ 20 สิงหาคม 2562. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= ((help))

[3] (PDF). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2019-08-20. สืบค้นเมื่อ 20 สิงหาคม 2562. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |access-date= ((help))

[4] Swearer

[5] Harza