ไอริส-ที

ไอริส-ที (ย่อ: IRIS-T อังกฤษ: Infra Red Imaging System Tail) เป็นอาวุธปล่อยอากาศสู่อากาศพิสัยใกล้ ที่เยอรมนีเป็นผู้นำในการพัฒนาร่วมกับหลายประเทศ เพื่อแทนที่ AIM-9 Sidewinder ซึ่งเป็นที่ใช้งานส่วนใหญ่ในประเทศสมาชิก นาโต้

IRIS-T
IRIS-T ติดตั้งกับเครื่องบินขับไล่
ชนิด	อาวุธปล่อยอากาศสู่อากาศ
แหล่งกำเนิด	ร่วมพัฒนาโดยหลายประเทศ นำโดยเยอรมนี
บทบาท
ประจำการ	ธันวาคม พ.ศ. 2548
ผู้ใช้งาน	11 ประเทศ
ประวัติการผลิต
บริษัทผู้ผลิต
มูลค่า	400,000 ยูโร
ข้อมูลจำเพาะ
มวล	87.4 กิโลกรัม
ความยาว	2,936 มิลลิเมตร
เส้นผ่าศูนย์กลาง	127 มิลลิเมตร
หัวรบ	สะเก็ดระเบิดแรงสูง
กลไกการจุดชนวน	การกระทบของสายชนวนบริเวณเรดาร์
เครื่องยนต์	จรวดเชื้อเพลิงแข็ง
ความยาวระหว่างปลายปีก	447 มิลลิเมตร
พิสัยปฏิบัติการ	~25 กิโลเมตร
ความสูงปฏิบัติการ	20,000 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล
ความเร็ว	3 มัค (1,029 เมตร/วินาที)
ระบบนำวิถี	อินฟราเรด
ฐานยิง	ผู้ใช้งาน:  เยอรมนี: ไทฟูน, ทอร์นาโด, เอฟ-4  กรีซ: เอฟ-16, เอฟ-4  อิตาลี: ไทฟูน  นอร์เวย์: เอฟ-16,  สวีเดน: กริพเพน  ออสเตรีย: ไทฟูน  สเปน: เอฟ-18, ไทฟูน  แอฟริกาใต้: กริพเพน  ซาอุดีอาระเบีย: ไทฟูน, ทอร์นาโด  ไทย: กริพเพน, เอฟ-16

ประวัติ

หัวจรวดค้นหาตำแหน่ง

ในทรรศวรรษที่ 1980 ประเทศสมาชิกนาโต้ลงนามในบันทึกความตกลงว่าสหรัฐอเมริกาจะพัฒนาอาวุธปล่อยอากาศสู่อากาศพิสัยกลางเพื่อแทนที่ AIM-7 Sparrow ในขณะที่สหราชอาณาจักรและเยอรมนีจะพัฒนาอาวุธปล่อยอากาศสู่อากาศพิสัยใกล้ เพื่อแทนที่ AIM-9 Sidewinder สหรัฐอเมริกาได้ออกแบบและพัฒนา AIM-120 AMRAAM ในขณะที่สหราชอาณาจักร-เยอรมนีเริ่มออกแบบและพัฒนา AIM-132 ASRAAM

ASRAAM ได้ถือกำเนิดขึ้นในปี ค.ศ. 1970 ซึ่งออกแบบให้มีความคล่องแคล่วสูงที่เรียกว่า "Taildog" แต่ในปี 1974 การพัฒนาก็ต้องสิ้นสุดลงจากการที่ไม่มีคำสั่งซื้อ ซึ่งต่อมาเยอรมนีและสหราชอาณาจักรได้มีความพยายามที่จะรื้อแผนงานนี้ขึ้นมาอีกครั้ง ในช่วงเวลานั้น ความจำเป็นในการที่ขีปนาวุธจะต้องมีความคล่องแคล่วสูงได้ถูกลดระดับลง

AIM-120 ที่สหรัฐอเมริกาพัฒนานั้นสามารถปฏิบัติการในรัศมีมากกว่า 32 กิโลเมตร ในขณะที่ AIM-9 และ Taildog ยังพบช่องโหว่อีกมากที่ต้องเร่งแก้ไข แปลนขีปนาวุธเดิมได้ถูกนำมาใช้อีกครั้งในการผลิต แต่มีการปรับปรุงในบางรายละเอียด

ภายหลังจากที่เยอรมนีได้รวมประเทศในปี ค.ศ. 1990 เยอรมนีพบว่าตนเองนั้นมีขีปนาวุธ Vympel R-73 ของสหภาพโซเวียตอยู่มากมาย สำหรับใช้งานกับเครื่องบิน มิก-29 ซึ่งเป็นที่รับรู้ถึงประสิทธิภาพของมัน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง มันถูกค้นพบว่ามีความคล่องแคล่วกว่าเท่าตัวรวมถึงมีพิสัยทำการไกลกว่า AIM-9 ซึ่งข้อสรุปเหล่านี้เองทำให้​​เยอรมนีตั้งคำถามบางแง่มุมในการออกแบบของ ASRAAM ในส่วนของลำตัวซึ่งเป็นความรับผิดชอบของสหราชอาณาจักร ซึ่งต่อมานั้นส่งผลให้เยอรมนีและสหราชอาณาจักรไม่สามารถมาตกลงเกี่ยวกับการออกแบบของ ASRAAM ได้ ดังนั้นในปี ค.ศ. 1990 เยอรมนีถอนตัวออกจากโครงการ ASRAAM ในขณะที่สหราชอาณาจักรมีมติที่จะหาผู้ร่วมพัฒนาอื่นๆในการพัฒนา ASRAAM ต่อไป

ประเทศผู้พัฒนา

ประเทศผู้ใช้งาน IRIS-T

ในปี ค.ศ. 1995 เยอรมนีได้ประกาศแผนงานพัฒนาขีปนาวุธนามว่า "IRIS-T" ร่วมกับกรีซ, อิตาลี, นอร์เวย์, สวีเดนและแคนาดา ซึ่งภายหลังแคนาดาได้ถอนตัวออกไป

สัดส่วนการจัดสรรงานในการพัฒนาขีปนาวุธ IRIS-T

• เยอรมนี: 46%
• อิตาลี: 19%
• สวีเดน: 18%
• กรีซ: 13%
• แคนาดาและนอร์เวย์: 4 %

ประเทศผู้ใช้งาน

จำนวนขีปนาวุธติดหัวรบ ไอริส-ที แบ่งตามประเทศ

เยอรมนี	สเปน	กรีซ	ออสเตรีย	สวีเดน	นอร์เวย์	อิตาลี	เบลเยียม	ซาอุดีอาระเบีย	แอฟริกาใต้	ไทย
1,250	770	350	25	400	150	450	500	1,400	25	220

อ้างอิง

1. deagel.com: Spain Joins IRIS-T Program
2. Ministerio de Defensa (September 2011). (PDF) (ภาษาสเปน). Madrid: Grupo Atenea. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-04-26. สืบค้นเมื่อ 30 September 2012.
3. . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-05-13. สืบค้นเมื่อ 2013-04-08.
4. . Diehl.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-03-30. สืบค้นเมื่อ 2014-04-19.

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ไอริส-ที

• [https://web.archive.org/web/20110718230948/http://www.diehl-bgt-defence.de/index.php?id=564&L=1 เก็บถาวร 2011-07-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน IRIS-T on the Homepage of German developer and manufacturer ]