ไดน์

ดายน์ (อังกฤษ: Dyne; สัญลักษณ์ "dyn"; IPA: /daɪn/) ในทางฟิสิกส์คือ หน่วยของแรง สำหรับใช้ในระบบการวัดแบบเซนติเมตร-กรัม-วินาที (CGS) ซึ่งเป็นระบบการวัดสำหรับ โดยกำหนดให้ 1 ดายน์มีค่าเท่ากับ 10 ไมโครนิวตัน (μN) หรือ 10⁻⁵ นิวตัน (= 0.00001 นิวตัน) หากจะกล่าวเป็นนิยามของหน่วยชนิดนี้แล้ว "หนึ่งดายน์จะมีค่าเท่ากับ ปริมาณของแรงที่ใช้ในการเร่งวัตถุมวลหนึ่งกรัม ให้มีความเร็วเป็นหนึ่งเซนติเมตรต่อวินาทีภายในเวลาหนึ่งวินาที" นั่นคือ "ปริมาณของแรงที่ใช้ในการเร่งวัตถุมวลหนึ่งกรัม ให้มีความเร่งเป็นหนึ่งเซนติเมตรต่อวินาทียกกำลังสอง" สรุปได้ดังนี้

${\displaystyle \mathrm {1\,dyn=1{\frac {cm\,g}{s^{2}}}=10^{-5}\,{\frac {kg\,m}{s^{2}}}=10^{-5}\,N} }$

ส่วนค่าของหนึ่งนิวตันใน (term) ของดายน์คือ

${\displaystyle \mathrm {1\,N=1{\frac {kg\,m}{s^{2}}}=10^{5}\,{\frac {cm\,g}{s^{2}}}=10^{5}\,dyn} }$

นั่นหมายความว่า 1 ดายน์จะมีค่าเท่ากับ 0.000 01 นิวตัน และในทางกลับกัน 1 นิวตันจะมีค่าเท่ากับ 100,000 ดายน์

หน่วยดายน์มักถูกนำไปใช้รวมกับหน่วยชนิดอื่น ตัวอย่างเช่น "ดายน์ต่อเซนติเมตร" (dyn/cm) ใช้วัดค่าแรงตึงผิว เช่น น้ำที่อุณหภูมิ 20 องศาเซลเซียสจะมีแรงตึงผิว 72.8 dyn/cm "ดายน์ต่อตารางเซนติเมตร" (dyn/cm²) เป็นหน่วยวัดความดัน โดยที่ 10⁶ dyn/cm² มีค่าเท่ากับ 1 บาร์ เป็นต้น

หน่วยดายน์ถูกเสนอขึ้นเป็นครั้งแรกพร้อมกับหน่วยเออร์กในปี ค.ศ. 1861 โดยเอเวอเรตต์ (Everett) เพื่อใช้เป็นหน่วยของแรงและพลังงานตามลำดับ หลังจากนั้นในปี ค.ศ. 1873 คณะกรรมการแห่งสมาคมบริติช (British Association) จึงมีการกำหนดให้หน่วยชนิดนี้ใช้ในระบบการวัดแบบเซนติเมตร-กรัม-วินาที โดยคำว่า "dyne" มีที่มาจากภาษากรีกว่า δύναμις (dynamis ≈) ซึ่งหมายถึง พลังหรือแรง

ค่าในหน่วยดายน์เมื่อเทียบกับหน่วยของแรงชนิดอื่น ๆ แสดงในตาราง

หน่วยของแรง

	นิวตัน (หน่วยเอสไอ)	ดายน์	, กิโลปอนด์
1 N	≡ 1 kg⋅m/s^2	= 10^5 dyn	≈ 0.10197 kp	≈ 0.22481 lbf	≈ 7.2330 pdl
1 dyn	= 10^−5 N	≡ 1 g⋅cm/s^2	≈ 1.0197 × 10^−6 kp	≈ 2.2481 × 10^−6 lbf	≈ 7.2330 × 10^−5 pdl
1 kp	= 9.80665 N	= 980665 dyn	≡ gn ⋅ (1 kg)	≈ 2.2046 lbf	≈ 70.932 pdl
1 lbf	≈ 4.448222 N	≈ 444822 dyn	≈ 0.45359 kp	≡ gn ⋅ (1 lb)	≈ 32.174 pdl
1 pdl	≈ 0.138255 N	≈ 13825 dyn	≈ 0.014098 kp	≈ 0.031081 lbf	≡ 1 lb⋅ft/s^2
ค่าของ ตามที่ใช้ในนิยามของแรงกิโลกรัม ในที่นี้ใช้สำหรับหน่วยความโน้มถ่วงทั้งหมด

อ้างอิง

1. Surface Tension จากเว็บไซต์ HyperPhysics, สืบค้นวันที่ 12 สิงหาคม 2555
2. Rossiter, William (1879). Dictionary of Scientific Terms. London and Glasgow: William Collins, Sons, and Coy. หน้า 109.
3. Thomson, Sir W และคณะ (กันยายน 1873). "First Report of the Committee for the Selection and Nomenclature of Dynamical and Electrical Units". Forty-third Meeting of the British Association for the Advancement of Science. Bradford: Johna Murray. หน้า 223–224. สืบค้นเมื่อ 12 สิงหาคม 2555