โลกิยานุวัติ หรือ การทำให้เป็นฆราวาส (อังกฤษ: secularisation หรือ secularization) เป็นการเปลี่ยนผ่านของสังคม จากการแสดงตัวและผูกพันใกล้ชิดกับคตินิยมและสถาบันทางศาสนา ไปยังสถาบันที่เป็นฆราวาสและปราศจากคตินิยมทางศาสนา ทฤษฎีโลกิยานุวัติเป็นความเชื่อที่ว่า ยิ่งสังคมก้าวหน้าไป โดยเฉพาะด้วย (modernization) และ (rationalization) ศาสนาก็ยิ่งสูญสิ้นอำนาจบารมีในทุกแง่มุมของการดำเนินชีวิตและการปกครองสังคม คำนี้ยังใช้ในบริบทของการถอดสมาชิกคณะสงฆ์ให้พ้นจากข้อห้ามทางสงฆ์ก็ได้
โลกิยานุวัตินั้นว่าด้วยกระบวนการทางประวัติศาสตร์ที่ทำศาสนาหมดสิ้นความสำคัญในสังคมและวัฒนธรรมลง เป็นผลให้ในสังคมสมัยใหม่ศาสนามีบทบาทจำกัดขึ้น ในสังคมที่เป็นฆราวาสแล้วนั้น ความศรัทธาไม่ขึ้นอยู่กับอำนาจครอบงำทางวัฒนธรรม ทั้งองค์การศาสนาก็มีอำนาจไม่มากในทางสังคม
โลกิยานุวัติมีความหมายหลายระดับ ทั้งในทางทฤษฎีและกระบวนการทางประวัติศาสตร์ นักทฤษฎีสังคมอย่างคาร์ล มากซ์, ซีคมุนท์ ฟร็อยท์, มัคส์ เวเบอร์ และเอมีล ดูร์กายม์ ตั้งสมมุติฐานว่า การทำให้สังคมทันสมัยอาจรวมถึงการลดลงของขีด การศึกษาวิจัยเกี่ยวกับกระบวนการดังกล่าวเป็นไปเพื่อนิยามลักษณะหรือขอบเขตที่ถือว่า ลัทธิ จารีต หรือสถาบันทางศาสนาสิ้นความสำคัญทางสังคมลง นักทฤษฎีบางคนก็แย้งว่า การทำให้อารยธรรมสมัยใหม่มีความเป็นโลกวิสัยนั้นส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากการไม่สามารถปรับความต้องการในทางจริยธรรมและจิตวิญญาณของหมู่มนุษย์ให้เข้ากับความก้าวหน้าอันเร็วรวดของวิทยาศาสตร์กายภาพ
นอกจากนี้ ในทางประวัติศาสตร์และศาสนา โลกิยานุวัติยังมีความหมายอื่นอีก ถ้าใช้กับ (church property) แล้ว ในทางประวัติศาสตร์จะหมายถึง การนำทรัพย์สินของศาสนจักรมาเป็นของทางโลก เช่น กรณีที่เฮนรีที่ 8 ทรงยุบเลิกอารามในอังกฤษ ตลอดจนกรณีที่เกิดขึ้นสมัยหลังในช่วงปฏิวัติฝรั่งเศส และของรัฐบาลยุโรปในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 18 และ 19 อันนำมาซึ่งการขับไล่และปราบปรามประชาคมทางศาสนาที่ถือครองทรัพย์สิน เหตุการณ์ทำนองเดียวกันในเยอรมนี สวิตเซอร์แลนด์ และที่อื่น ๆ ช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 19 ก็ถือเป็นตัวอย่างของความหมายนี้ได้
โลกิยานุวัติยังสามารถหมายถึงการที่ผู้ควบตำแหน่งทางปกครองและทางศาสนา เช่น เจ้าชายมุขนายก ประกาศตนเป็นฆราวาสและไม่ขึ้นกับศาสนาอีก ดังกรณีของ ผู้นำคนสุดท้ายของ (Livonian Order)
ช่วงคริสต์ทศวรรษ 1960 ยุโรปตะวันตก อเมริกาเหนือ ออสเตรเลีย และนิวซีแลนด์ มีการเปลี่ยนแปลงเข้าสู่โลกวิสัย การเปลี่ยนผ่านนี้เกี่ยวพันกับปัจจัยทางสังคมหลัก ๆ หลายปัจจัย เช่น ความเฟื่องฟูทางเศรษฐกิจ การต่อต้านกฎระเบียบสังคมของคนรุ่นใหม่ การให้เสรีภาพแก่สตรี รวมถึงเทววิทยาและการเมืองแบบเปลี่ยนรากถอนโคน
ดูเพิ่ม
อ้างอิง
- สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. พจนานุกรมศัพท์มานุษยวิทยา ฉบับราชบัณฑิตยสภา. กรุงเทพฯ : สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, 2561, หน้า 320.
- , chapter 1 (pp. 3-32) of ; (2004). Sacred and Secular. Religion and Politics Worldwide. . ISBN ; ISBN .
- "secularization", The Free Dictionary, สืบค้นเมื่อ 2022-06-27
- See text 2010-06-15 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Casanova, Jose (1994). Public Religions in the Modern World. University of Chicago Press, pg. 13. ISBN
- Gould, Andrew in: Origins of Liberal Dominance: State, Church, and Party in Nineteenth-century Europe, University of Michigan Press, 1999, p. 82, ISBN
- Jeffrey Cox, "Secularization and other master narratives of religion in modern Europe." Kirchliche Zeitgeschichte (2001): 24-35.
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
olkiyanuwti hrux karthaihepnkhrawas xngkvs secularisation hrux secularization epnkarepliynphankhxngsngkhm cakkaraesdngtwaelaphukphniklchidkbkhtiniymaelasthabnthangsasna ipyngsthabnthiepnkhrawasaelaprascakkhtiniymthangsasna thvsdiolkiyanuwtiepnkhwamechuxthiwa yingsngkhmkawhnaip odyechphaadwy modernization aela rationalization sasnakyingsuysinxanacbarmiinthukaengmumkhxngkardaeninchiwitaelakarpkkhrxngsngkhm khaniyngichinbribthkhxngkarthxdsmachikkhnasngkhihphncakkhxhamthangsngkhkid olkiyanuwtinnwadwykrabwnkarthangprawtisastrthithasasnahmdsinkhwamsakhyinsngkhmaelawthnthrrmlng epnphlihinsngkhmsmyihmsasnamibthbathcakdkhun insngkhmthiepnkhrawasaelwnn khwamsrththaimkhunxyukbxanackhrxbngathangwthnthrrm thngxngkhkarsasnakmixanacimmakinthangsngkhm olkiyanuwtimikhwamhmayhlayradb thnginthangthvsdiaelakrabwnkarthangprawtisastr nkthvsdisngkhmxyangkharl maks sikhmunth frxyth mkhs ewebxr aelaexmil durkaym tngsmmutithanwa karthaihsngkhmthnsmyxacrwmthungkarldlngkhxngkhid karsuksawicyekiywkbkrabwnkardngklawepnipephuxniyamlksnahruxkhxbekhtthithuxwa lththi carit hruxsthabnthangsasnasinkhwamsakhythangsngkhmlng nkthvsdibangkhnkaeyngwa karthaihxarythrrmsmyihmmikhwamepnolkwisynnswnhnungepnphlmacakkarimsamarthprbkhwamtxngkarinthangcriythrrmaelacitwiyyankhxnghmumnusyihekhakbkhwamkawhnaxnerwrwdkhxngwithyasastrkayphaph nxkcakni inthangprawtisastraelasasna olkiyanuwtiyngmikhwamhmayxunxik thaichkb church property aelw inthangprawtisastrcahmaythung karnathrphysinkhxngsasnckrmaepnkhxngthangolk echn krnithiehnrithi 8 thrngyubelikxaraminxngkvs tlxdcnkrnithiekidkhunsmyhlnginchwngptiwtifrngess aelakhxngrthbalyuorpinchwngkhriststwrrsthi 18 aela 19 xnnamasungkarkhbilaelaprabpramprachakhmthangsasnathithuxkhrxngthrphysin ehtukarnthanxngediywknineyxrmni switesxraelnd aelathixun chwngkhriststwrrsthi 19 kthuxepntwxyangkhxngkhwamhmayniid olkiyanuwtiyngsamarthhmaythungkarthiphukhwbtaaehnngthangpkkhrxngaelathangsasna echn ecachaymukhnayk prakastnepnkhrawasaelaimkhunkbsasnaxik dngkrnikhxng phunakhnsudthaykhxng Livonian Order chwngkhristthswrrs 1960 yuorptawntk xemrikaehnux xxsetreliy aelaniwsiaelnd mikarepliynaeplngekhasuolkwisy karepliynphanniekiywphnkbpccythangsngkhmhlk hlaypccy echn khwamefuxngfuthangesrsthkic kartxtankdraebiybsngkhmkhxngkhnrunihm karihesriphaphaekstri rwmthungethwwithyaaelakaremuxngaebbepliynrakthxnokhnduephimolkiyniym karaeykfayxanackrxxkcakfaysasnckrxangxingsanknganrachbnthityspha phcnanukrmsphthmanusywithya chbbrachbnthityspha krungethph sanknganrachbnthityspha 2561 hna 320 chapter 1 pp 3 32 of 2004 Sacred and Secular Religion and Politics Worldwide ISBN 0 521 83984 X ISBN 978 05 2183 984 6 secularization The Free Dictionary subkhnemux 2022 06 27 See text 2010 06 15 thi ewyaebkaemchchin Casanova Jose 1994 Public Religions in the Modern World University of Chicago Press pg 13 ISBN 0 226 09535 5 Gould Andrew in Origins of Liberal Dominance State Church and Party in Nineteenth century Europe University of Michigan Press 1999 p 82 ISBN 978 0 472 11015 5 Jeffrey Cox Secularization and other master narratives of religion in modern Europe Kirchliche Zeitgeschichte 2001 24 35