โรควัวบ้า

โรคสมองรูปฟองน้ำวัว (อังกฤษ: bovine spongiform encephalopathy, ย่อ: BSE) หรือรู้จักกันทั่วไปว่า โรควัวบ้า เป็นโรคเสื่อมของระบบประสาท (โรคสมอง) ถึงตายในปศุสัตว์ซึ่งทำให้เกิดการเสื่อมฟองน้ำ (spongy degeneration) ในสมองและไขสันหลัง โรควัวบ้ามีระยะฟักนาน ราว 30 เดือนถึง 8 ปี ปกติมีผลต่อปศุสัตว์โตเต็มวัยโดยมีอายุตั้งต้นสูงสุดที่สี่ถึงห้าปี ทุกสายพันธุ์ไวรับเท่ากัน ในสหราชอาณาจักร ประเทศซึ่งได้รับผลมากที่สุด มีปศุสัตว์ติดเชื้อกว่า 180,000 ตัว และถูกฆ่า 4.4 ล้านตัวระหว่างโครงการกำจัด

ภาพวัวที่เป็น BSE ลักษณะของโรค คือ สัตว์ที่ติดเชื้อจะยืนไม่ได้

โรคนี้อาจส่งผ่านสู่มนุษย์ได้ง่ายที่สุดโดยการกินอาหารที่ปนเปื้อนด้วยสมอง ไขสันหลังหรือทางเดินอาหารของสัตว์ที่ติดเชื้อ ทว่า เชื้อก่อโรคซึ่งแม้กระจุกในเนื้อเยื่อประสาทสูงสุด แต่สามารถพบได้แทบทุกเนื้อเยื่อทั่วร่างกาย รวมทั้งเลือด ในมนุษย์ถือว่าโรคนี้เป็นชนิดย่อย (variant) หนึ่ง ของโรคครอยท์ซเฟลดท์–ยาคอบ (vCJD หรือ nvCJD) และในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2552 ทำให้มีผู้เสียชีวิต 166 คนในสหราชอาณาจักร และที่อื่น 44 คน มีสัตว์ที่ติดเชื้อ BSE ระหว่าง 460,000 ถึง 482,000 ตัวเข้าสู่ห่วงโซ่อาหารของมนุษย์ก่อนมีการริเริ่มควบคุมเครื่องในสัตว์ความเสี่ยงสูงในปี พ.ศ. 2532 สาเหตุของโรคเกิดจาก พรีออน ซึ่งเป็น คือ โปรตีนขนาดเล็ก ไม่ละลายน้ำ ทนความร้อน พรีออนเป็นปรสิตต่อคนและสัตว์

ประวัติ

มีสมมติฐานที่แตกต่างกันสำหรับต้นกำเนิดของโรค BSE ในวัว สมมติฐานหนึ่งชี้ให้เห็นว่าอาจเป็นการข้ามสายพันธุ์จากโรคสเครปี (scrapie) ในแกะ และอีกสมมติฐานหนึ่งชี้ให้เห็นว่ามันมีวิวัฒนาการมาจากรูปแบบของ "โรควัวบ้า" ที่หาได้ยาก ซึ่งมักพบเห็นในวัวเป็นเวลากว่าหลายศตวรรษ ในศตวรรษที่ 5 ก่อนคริสต์ศักราช ฮิปพอคราทีสอธิบายถึงความเจ็บป่วยที่คล้ายคลึงกันในวัวและแกะซึ่งเขาเชื่อว่าเกิดขึ้นกับมนุษย์เช่นกัน เวเจติอุส (Publius Flavius Vegetius Renatus) บันทึกกรณีของโรคที่มีลักษณะคล้ายคลึงกันในคริสต์ศตวรรษที่สี่ และห้า

ในประวัติช่วงล่าสุดของสหราชอาณาจักร การสอบสวนโรค BSE อย่างเป็นทางการ (เผยแพร่เมื่อ พ.ศ. 2543) ชี้ให้เห็นว่าการระบาดที่นั่น "อาจเกิดขึ้นจากแหล่งกำเนิดจุดเดียวทางตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศอังกฤษในคริสต์ทศวรรษ 1970"

อ้างอิง

1. . Pathogens and Contaminants. Food Safety Research Information Office. November 2007. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2008-03-03. สืบค้นเมื่อ 2008-04-07.
2. Brown, David (June 19, 2001). "The 'recipe for disaster' that killed 80 and left a £5bn bill". The Daily Telegraph. London. สืบค้นเมื่อ 2008-04-07.
3. . Center for Food Safety and Applied Nutrition, Food and Drug Administration. September 14, 2005. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ May 9, 2008. สืบค้นเมื่อ April 8, 2008.
4. I Ramasamy; M Law; S Collins; F Brook (April 2003). "Organ distribution of prion proteins in variant Creutzfeldt-Jakob disease". The Lancet Infectious Diseases. 3 (4): 214–222. doi:10.1016/S1473-3099(03)00578-4. PMID 12679264.
5. . The National Creutzfeldt-Jakob Disease Surveillance Unit (NCJDSU), University of Edinburgh. October 2009. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-07-21. สืบค้นเมื่อ 2010-10-14.
6. Valleron AJ; Boelle PY; Will R; Cesbron JY (November 2001). "Estimation of epidemic size and incubation time based on age characteristics of vCJD in the United Kingdom". Science. 294 (5547): 1726–8. doi:10.1126/science.1066838. PMID 11721058.
7. MacKenzie, Debora (March 17, 2007). "New twist in tale of BSE's beginnings". New Scientist. 193 (2595): 11. doi:10.1016/S0262-4079(07)60642-3. สืบค้นเมื่อ June 20, 2009.
8. Huor A, Espinosa JC, Vidal E, Cassard H, Douet JY, Lugan S, และคณะ (December 2019). "The emergence of classical BSE from atypical/Nor98 scrapie". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 116 (52): 26853–26862. doi:10.1073/pnas.1915737116. PMC 6936354. PMID 31843908.
9. Vivian McAlister (June 2005). "Sacred disease of our times: failure of the infectious disease model of spongiform encephalopathy". Clinical and Investigative Medicine. 28 (3): 101–4. PMID 16021982.
10. Publius Flavius Vegetius Renatus. Digesta Artis Mulomedicinae (ภาษาละติน). Centre Traditio Litterarum Occidentalium, Brepols.
11. Stanley B. Prusiner (May 2001). "Shattuck lecture--neurodegenerative diseases and prions". The New England Journal of Medicine. 344 (20): 1516–26. doi:10.1056/NEJM200105173442006. PMID 11357156.

แหล่งข้อมูลอื่น

• โรควัวบ้า ที่เว็บไซต์ Curlie
• OIE – องค์การโรคระบาดสัตว์ระหว่างประเทศ: BSE situation in the world and annual incidence rate
• UK BSE Inquiry Website, Archived at The National Archives