โมบี-ดิก

โมบิดิก (อังกฤษ: Moby-Dick) คือนวนิยายของ เฮอร์มัน เมลวิลล์ ในปี ค.ศ. 1851 เล่าเรื่องราวเกี่ยวกับการเดินทางผจญภัยของกะลาสีชื่อ ใน Pequod และกัปตันเรือชื่อ อาฮับ ไม่นานอิชมาเอลก็ทราบว่า อาฮับกำลังออกติดตามหาวาฬตัวหนึ่งชื่อ โมบิดิก ซึ่งเป็นวาฬสีขาวขนาดมหึมาที่ดุร้ายมาก ไม่ค่อยมีเรือล่าวาฬลำใดรู้จักโมบิดิก ยิ่งที่เคยได้เจอตัวมันยิ่งน้อยนัก เมื่ออาฮับเจอมันคราวก่อน วาฬยักษ์ทำลายเรือของอาฮับและยังกัดขาเขาขาด อาฮับจึงคิดจะตามแก้แค้น

โมบิดิก
ปกหน้าฉบับพิมพ์ครั้งแรก
ผู้ประพันธ์	เฮอร์มัน เมลวิลล์
ชื่อเรื่องต้นฉบับ	The Whale
ประเทศ	สหรัฐอเมริกา
ภาษา	อังกฤษ
ชุด	8
ประเภท	นวนิยายผจญภัย
สำนักพิมพ์	ริชาร์ด เบนท์ลีย์
วันที่พิมพ์	18 ตุลาคม ค.ศ. 1851
หน้า	822
ISBN	ข้อผิดพลาดพารามิเตอร์ใน {{}}: invalid character

ในเรื่อง โมบิดิก เมลวิลล์ได้ใช้กลวิธีทางภาษา สัญลักษณ์ และการเปรียบเทียบต่างๆ ในการนำเสนอโครงเรื่องอันซับซ้อน ผ่านทางตัวละครหลัก โดยสื่อถึงเรื่องของชนชั้นและฐานะทางสังคม ความดี ความชั่ว และยังสื่อมุมมองต่อพระเจ้ากับศาสนาคริสต์ ผ่านความเชื่อส่วนตัวของอิชมาเอล กับ เควเคว็ก พลฉมวกคู่หูซึ่งเป็นชาวเกาะนอกศาสนา รวมถึงบุคลิกเกรี้ยวกราดเหนือธรรมชาติของกัปตันอาฮับ เมลวิลล์สะท้อนเรื่องราวผ่านวิธีการเล่าของผู้เล่าเรื่อง การบรรยายสภาพชีวิตของกะลาสีบนเรือล่าวาฬ ค่อยๆ ถักทอเรื่องราวไปพร้อมกับการใช้ภาษาแบบเชกสเปียร์ และ ซึ่งล้วนเป็น ภาษาอังกฤษปลายสมัยราชีนีอลิซาเบธที่ 1 (Elisabethan English) และเป็นภาษามีอิทธิพลอย่างยิ่งต่องานวรรณคดีของทั้งฝั่งอังกฤษ และอเมริกัน นอกจากนี้เมลวิลล์ยังใช้เทคนิคทางวรรณกรรมหลายรูปแบบ ไม่ว่าเป็น บทกวี บทเพลง การเล่าเรื่องผ่านมุมมองเหมือนละครเวที และใช้วิธีการรำพึงกับตัวเองของตัวละครเพื่อบอกเล่าความนึกคิด

นักวิจารณ์เห็นว่างานชิ้นนี้เป็นส่วนหนึ่งในการขับเคลื่อนยุคจินตนิยมในสหรัฐอเมริกา โมบิดิก ตีพิมพ์ครั้งแรกโดยสำนักพิมพ์ริชาร์ด เบนท์ลีย์ ในกรุงลอนดอนในปี ค.ศ. 1851 โดยแบ่งพิมพ์ออกเป็น 3 เล่มชุด ใช้ชื่อเรื่องว่า The Whale ต่อมาจึงพิมพ์รวมเป็นเล่มเดียวกันโดยสำนักพิมพ์ฮาร์เปอร์และพี่น้อง ในนครนิวยอร์ก ใช้ชื่อเรื่องว่า Moby-Dick; or, The Whale เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน ค.ศ. 1851 ประโยคแรกในบทที่หนึ่งคือ —"Call me Ishmael."— ("เรียกข้าพเจ้าว่า อิชมาเอล") ถือเป็นหนึ่งในประโยคเปิดเรื่องที่มีชื่อเสียงมากที่สุดในบรรดางานวรรณกรรมทั้งปวง

อย่างไรก็ดีเนื่องจาก โมบิดิก มีเนื้อหาแฝงคำวิจารณ์ทางศาสนาไว้มากมาย เช่น การที่แต่งให้อิชมาเอลเป็นคนไม่เชื่อศาสนา และมีความสัมพันธ์เชิงรักร่วมเพศกับ เควเคว็ก เพื่อนผิวสีที่นับถือจารีตของชนเผ่าป่าเถื่อน เมื่อหนังสือออกตีพิมพ์คราวแรก จึงได้รับการวิพากษ์วิจารณ์ในแง่ลบมากมาย แม้ว่าทางสำนักพิมพ์ในอังกฤษจะเซ็นเซ่อร์ข้อความที่แสดงทัศนะหมิ่นศาสนาคริสต์ออกไปมากแล้วก็ตาม โมบิดิก กลายเป็นหนังสือที่ขายไม่ได้ และเป็นเหตุผลหนึ่งที่ยุติอาชีพทางการประพันธ์ของเมลวิลล์ นิยายเล่มนี้ถูกผู้อ่านลืมเลือนไปจน ดี. เอช. ลอว์เรนซ์ นักวิจารณ์วรรณกรรมชื่อดังมาค้นพบเข้าในช่วงทศวรรษที่ 1920s และให้คำนิยมว่าเป็นวรรณกรรมสำคัญ นับแต่นั้นมา โมบิดิก ก็ได้รับการยกย่องให้เป็นวรรณกรรมเอกของอเมริกา ควบคู่ไปกับบทกวีของ กวีเอกชาวอเมริกันผู้มีชีวิตอยู่ร่วมสมัยกับเมลวิลล์ นักวิจารณ์วรรณกรรมชื่อดัง ศ. ให้ความเห็นว่า โมบิดิก เป็น "มหากาพย์ร้อยแก้ว" (epic prose) ประจำชาติอเมริกา และเป็นหนังสือนิยายที่ดีที่สุดจากปลายปากกาของนักเขียนอเมริกันตราบจนปัจจุบัน

แหล่งข้อมูลอื่น

• Moby-Dick ที่ โครงการกูเตนเบิร์ก
• Moby-Dick; or, The White Whale ฉบับออนไลน์