ในทางดาราศาสตร แอนาเล มมา อ งกฤษ analemma IPA ˌænəˈlɛmə ภาษาละต นใช เร ยกฐานของนาฬ กาแดด หมายถ งเส นโค งท แสดงถ งตำแหน ง

ในทางดาราศาสตร์ แอนาเล็มมา (อังกฤษ: analemma; IPA: /ˌænəˈlɛmə/ ภาษาละตินใช้เรียกฐานของนาฬิกาแดด) หมายถึงเส้นโค้งที่แสดงถึงตำแหน่งเชิงมุมของวัตถุท้องฟ้าบนทรงกลมท้องฟ้า (ปกติหมายถึงดวงอาทิตย์) โดยมองจากวัตถุท้องฟ้าอีกที่หนึ่ง (ปกติหมายถึงโลก) ตัวอย่างเช่น เมื่อเรารู้ว่าวันโดยเฉลี่ยของโลกเท่ากับ 24 ชั่วโมง แอนาเล็มมาสามารถติดตามได้โดยการทำเครื่องหมายตำแหน่งของดวงอาทิตย์ ที่มองจากสถานที่หนึ่งๆ บนโลกในเวลาเดิมทุก 24 ชั่วโมงตลอดทั้งปี ตำแหน่งของดวงอาทิตย์จะปรากฏเป็นเส้นโค้งคล้ายเลขแปด

แอนาเล็มมาที่ได้จากการถ่ายรูป โดยมองไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือบนทรงกลมท้องฟ้า

มีตัวแปรสามอย่างที่ส่งผลถึงรูปร่างของแอนาเล็มมาได้แก่ ความเอียงของแกน ความเยื้องศูนย์กลางของวงโคจร และมุมระหว่าง (apse line) กับเส้นตรงของอายัน สำหรับวัตถุท้องฟ้าที่มีวงโคจรเป็นวงกลมโดยสมบูรณ์และไม่มีความเอียงของแกนดาว ดวงอาทิตย์จะปรากฏอยู่ที่ตำแหน่งเดิมในเวลาเดิมทุกวัน รูปร่างแอนาเล็มมาจะเป็นแค่เพียงจุดจุดเดียว สำหรับวัตถุท้องฟ้าที่มีวงโคจรและความเอียงของแกนเท่ากับโลก จะมองเห็นเป็นเลขแปดที่วงวนด้านเหนือกับวงวนด้านใต้จะมีขนาดเท่ากัน และสำหรับวัตถุท้องฟ้าที่มีวงโคจรเหมือนโลกแต่ไม่มีความเอียงของแกน แอนาเล็มมาจะเป็นรูปเส้นตรงขนานไปกับทิศตะวันออกและทิศตะวันตก

แอนาเล็มมาบนโลก

เนื่องจากแกนโลกเอียง 23.45° และวงโคจรที่เป็นรูปวงรีรอบดวงอาทิตย์ ทำให้ตำแหน่งของดวงอาทิตย์ที่ปรากฏในเวลาเดียวกันของแต่ละวันต่างกัน และความเอียงของวงวนของแอนาเล็มมาจะขึ้นอยู่กับตำแหน่งละติจูดบนโลกที่ต่างกัน (แต่เป็นรูปเลขแปดเหมือนกัน)

แอนาเล็มมาที่วาดโดยขยายแกนออก แสดงให้เห็นถึงความไม่สมมาตรเล็กน้อยของวงวน เกิดจากการทำมุมระหว่างกับเส้นตรงของอายัน

แอนาเล็มมาอื่นๆ

บนโลกนั้น แอนาเล็มมาปรากฏเป็นรูปเลขแปด แต่บนดาวเคราะห์ดวงอื่นจะมีรูปร่างต่างออกไป เนื่องจากรูปร่างของวงโคจรและความเอียงของแกนดาวเคราะห์ที่แตกต่างกัน โดยหนึ่งวันของดาวเคราะห์จะมีความหมายว่า เป็นเวลาที่ดาวเคราะห์หมุนรอบตัวเองครบหนึ่งรอบโดยอ้างอิงกับด้านที่หันเข้าหาดวงอาทิตย์

ดาวพุธ: หนึ่งวันบนดาวพุธจะยาวนานเท่ากับ 2 ปี ดังนั้นการกำหนดตำแหน่งของดวงอาทิตย์ในเวลาเดียวกันทุกวันแทบจะเป็นจุด และแอนาเล็มมาเป็นเส้นตรงที่ยาวจากทิศตะวันออกไปยังทิศตะวันตก
ดาวศุกร์: เนื่องจากบนดาวศุกร์มีเวลาน้อยกว่าสองวันในหนึ่งปี ทำให้ต้องใช้เวลาหลายปีเพื่อที่จะติดตามตำแหน่งของดวงอาทิตย์ และแอนาเล็มที่ได้นั้นจะเป็นรูปวงรี
ดาวอังคาร: เป็นรูปหยดน้ำ
ดาวพฤหัสบดี: เป็นรูปวงรี
ดาวเสาร์: โดยทางเทคนิคแล้วแอนาเล็มมาเป็นรูปเลขแปด แต่วงวนทางด้านเหนือมีขนาดเล็กมากจนมองคล้ายรูปหยดน้ำ
ดาวยูเรนัส: รูปเลขแปด
ดาวเนปจูน: รูปเลขแปด
ดาวพลูโต: รูปเลขแปด

อ้างอิง

. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-05-14. สืบค้นเมื่อ 2007-05-10.

ดูเพิ่ม

แหล่งข้อมูลอื่น

Astronomy Picture of the Day, 2002 9 กรกฎาคม: Analemma
Astronomy Picture of the Day, 2003 20 มีนาคม: Sunrise Analemma
Astronomy Picture of the Day, 2004 21 มิถุนายน: Analemma over Ancient Nemea
Astronomy Picture of the Day, 2005 13 กรกฎาคม: Analemma of the Moon
Astronomy Picture of the Day, 2006 23 ธันวาคม: Analemma over the Temple of Olympian Zeus
Astronomy Picture of the Day, 2006 30 ธันวาคม: Martian Analemma at Sagan Memorial Station (simulated)
Analemma Series from Sunrise to Sunset
Earth Science Photo of the Day, Jan 22, 2005 2007-05-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
The Equation of Time and the Analemma, by Kieron Taylor 2015-04-18 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
An article by Brian Tung, contains link to a C program using a more accurate formula than most (particularly at high inclinations and eccentricities) 2009-01-09 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
The Analemma for Latitudinally-Challenged People explains rising and setting analemmas as viewed from different latitudes. It provides more depth than most analemma sources. PDF format. 1,433 Kb.
Analemma.com is dedicated to the analemma.
Calculate and Chart the Analemma is a web site offered by a planetarium that describes the analemma and also offers a downloadable spreadsheet that allows the user to experiment with analemmas of varying shapes.

[1] . คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-05-14. สืบค้นเมื่อ 2007-05-10.