Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| เสลดพังพอนตัวเมีย | |
|---|---|
 | |
| ลักษณะดอกพญาปล้องทอง | |
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Plantae |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Angiosperms |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Eudicots |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Asterids |
| อันดับ: | Lamiales |
| วงศ์: | Acanthaceae |
| สกุล: | Clinacanthus |
| สปีชีส์: | C. nutans |
| ชื่อทวินาม | |
| Clinacanthus nutans (Burm. f) Lindau | |
พญายอ หรือ เสลดพังพอนตัวเมีย เป็นพืชในวงศ์เหงือกปลาหมอ (Acanthaceae) มีชื่อท้องถิ่นหรือชื่ออื่นอีก คือ : ผักมันไก่ ผักลิ้นเขียด (เชียงใหม่) พญาปล้องดำ (ลำปาง) พญาปล้องทอง (ภาคกลาง) ลิ้นมังกร โพะโซ่จาง (กะเหรี่ยง) และ พญายอ (แม่ฮ่องสอน) เสลดพังพอนมีชื่อพ้องกัน คือ เสลดพังพอนตัวผู้ และเสลดพังพอนตัวเมีย แต่ต่างกันที่เสลดพังพอนตัวผู้มีหนาม สรรพคุณอ่อนกว่าเสลดพังพอนตัวเมีย เพื่อไม่ให้สับสนจึงเรียกเสลดพังพอนตัวเมียว่า "พญายอ" ส่วนมากนำมาทำเป็นยาสมุนไพรไทยจัดอยู่ในกลุ่มพืชถอนพิษ
ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์
รากของพญาปล้องทอง ประกอบด้วยสาร Lupeol, B-Sitosterol, Stigmasterol และมีการทดลองพบว่าสารสกัดด้วยสารละลายบิวทานอล (butanol) จากใบของพญาปล้องทอง มีสารประกอบฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) สามารถระงับอาการอักเสบได้ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ จึงได้มีการผลิต ครีมพญายอ ขึ้นเพื่อนำมารักษาผู้ป่วยโรคงูสวัดได้ ทำให้แผลตกสะเก็ดหายเร็ว ลดอาการปวดได้ดี และไม่พบผลข้างเคียงใด ๆ จากการใช้ครีมพญายอ จึงไม่ทำให้เกิดอาการแสบระคายเคือง มีการนำมาออกจำหน่ายในระดับอุตสาหกรรม
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
เป็นไม้พุ่มรอเลื้อย สูง 1-3 เมตร มีลำต้นและกิ่งก้านสีเขียวเข้ม ใบเป็นใบเลี้ยงเดี่ยวออกเรียงตรงข้ามกัน รูปรีแคบขอบขนานกว้าง 1-3 ซม. ยาว 4-12 ซม. ดอกช่อ ออกเป็นกระจุกที่ปลายกิ่ง กลีบดอกสีแดงส้ม มีเกสรตัวผู้และเกสรตัวเมียยาวโผล่พ้นหลอดออกมา ปลายแยกเป็น 2 ปาก ผลเป็นผลแห้ง ไม่ค่อยออกดอก ส่วนมากขึ้นตามป่า หรือปลูกกันตามบ้าน ดังนั้นการขยายพันธุ์จึงทำได้โดยการปักชำหรือ การแยกเหง้าแขนงไปปลูก
ประโยชน์
รักษาแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก แมลงกัดต่อย รักษาอาการอักเสบ งูสวัด ลมพิษ ผื่นคัน ใช้รักษาแผลผิวหนังชนิดเริม และรักษาแผลร้อนในในปาก ปรุงเป็นยาขับปัสสาวะ ขับประจำเดือน แก้ปวดเมื่อยบั้นเอว
สรรพคุณ
- ฤทธิ์ลดการอักเสบ
สารสกัดใบพญาปล้องทอง สามารถลดการอักเสบที่เท้าหนูขาว ซึ่งทำให้เกิดการอักเสบโดยฉีดสารคาราจีแนน (Carrageenan) ได้ดีโดยเฉพาะส่วนที่สกัดด้วย butanol แต่ฤทธิ์ของสารสกัดนี้จะค่อยๆ ลดลง และจะหมดฤทธิ์โดยสิ้นเชิงภายใน 1 ปี
- ฤทธิ์ลดความเจ็บปวด
- ฤทธิ์ต้านเชื้อไวรัส
สารสกัดจากใบพญาปล้องทอง มีฤทธิ์ทำลาย (HSV-2) ซึ่งเป็นสาเหตุการเกิดโรคเริมไม่ให้เข้าเซลล์ และไม่สามารถยับยั้งการแบ่งตัวในการเพิ่มจำนวนของไวรัสวาริเซลล่า ซอสเตอร์ (Varicella Zoster Virus) โดยตรง
วิธีการปลูก
การปลูก ส่วนใหญ่ใช้กิ่งปักชำโดยเลือกกิ่งที่สมบูรณ์ปราศจากโรค ไม่แก่ หรือไม่อ่อนเกินไป ตัดกิ่งพันธุ์ให้มีความยาว 6-8 นิ้ว และมีตาบนกิ่งประมาณ 1-3 ตา ให้มีใบเหลืออยู่ที่ปลายยอด ประมาณ 1/3 ของกิ่ง ทาปูนแดงบริเวณรอยตัดของต้นตอ และกิ่งพันธุ์เพื่อป้องกันเชื้อรา ปักชำลงในถุงที่มีวัสดุปักชำเป็นดินร่วนปนทราย จะช่วยให้อัตราการออกรากของกิ่งชำสูง คุณภาพของรากดี และสะดวกในการขุดย้ายต้นไปปลูก โดยปักชำกิ่งลงในวัสดุปลูกลึกประมาณ 3 นิ้ว เอียง 45 องศา รดน้ำให้ชุ่มและรักษาความชื้นให้เพียงพอ โดยกิ่งชำไม่ควรถูกแสงแดดโดยตรง และควรดูแลความชื้นในอากาศ กิ่งปักชำจะออกรากภายใน 3-4 สัปดาห์ เมื่อกิ่งชำที่มีอายุ 3-4 สัปดาห์ ที่ชำไว้ในแปลงชำหรือในถุงชำ โดยใช้ช้อนขุดหรือเสียมแซะกิ่งชำลงปลูกในหลุมปลูกที่เตรียมไว้ 1 ต้นต่อหลุม กลบดิน และกดดินที่โคนให้แน่น รดน้ำหลังจากปลูกทันที
การเก็บ เก็บใบขนาดกลาง ไม่แก่หรืออ่อนจนเกินไป การเก็บเกี่ยวให้ใช้วิธีการตัดต้นเหนือระดับผิวดินประมาณ 10 ซม. หลังจากเก็บเกี่ยวแล้ว ต้นตอเดิมยังงอกแตกแขนงเติบโตได้อีก และสามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตต่อไปได้
การดูแลรักษา ควรให้น้ำในระยะ 1-2 เดือนแรก ควรรดน้ำทุกวัน ถ้าแดดจัดควรรดน้ำเช้า-เย็น เมื่ออายุ 2 เดือนขึ้นไปแล้วอาจให้น้ำวันเว้นวัน ในฤดูฝนถ้ามีฝนตกอาจจะไม่ต้องให้น้ำ สามารถเจริญเติบโตได้ดีในดินอุดมสมบูรณ์ ชอบดินร่วนปนทรายระบายน้ำดี ไม่ชอบดินลูกรังหรือดินเหนียว ชอบอากาศร้อนชื้น ขึ้นได้ดีทั้งที่มีแดดและที่ร่ม
ส่วนที่นำมาใช้ ใช้ได้ทั้งใบ และราก
- ใบ
1. นำมารักษาอาการอักเสบ ถอนพิษ รักษาแผลร้อนในในปาก เริม งูสวัด ให้ใช้ใบสด 10-20 ใบ นำมาตำผสมกับเหล้าหรือ น้ำมะนาว คั้นเอาน้ำดื่มหรือเอาน้ำทาแผลและเอากากพอกแผล
2. นำมาทาบริเวณที่แมลงสัตว์กัดต่อยเป็นผื่นคัน ให้ใช้ใบสด 5-10 ใบ ตำขยี้ทาบริเวณที่เป็นแผลที่แพ้ จะยุบหายได้ผลดี
3. นำมาแก้แผลน้ำร้อนลวก ให้ใช้ใบตำเคี่ยวกับน้ำมะพร้าวหรือน้ำมันงา เอากากพอกแผลที่ถูกน้ำร้อนลวกหรือไฟไหม้ แผลจะแห้ง หรือ นำใบมาตำให้ละเอียดผสมกับสุรา มีสรรพคุณดับพิษร้อนได้ดี
- ราก
ปรุงเป็นยาขับปัสสาวะ ขับระดู แก้ปวดเมื่อยบั้นเอว
สมุนไพรอื่นในหมวดเดียวกันกับพญาปล้องทอง
อ้างอิง
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
esldphngphxntwemiylksnadxkphyaplxngthxngkarcaaenkchnthangwithyasastrxanackr Plantaeimidcdladb Angiospermsimidcdladb Eudicotsimidcdladb Asteridsxndb Lamialeswngs Acanthaceaeskul Clinacanthusspichis C nutanschuxthwinamClinacanthus nutans Burm f Lindau phyayx hrux esldphngphxntwemiy epnphuchinwngsehnguxkplahmx Acanthaceae michuxthxngthinhruxchuxxunxik khux phkmnik phklinekhiyd echiyngihm phyaplxngda lapang phyaplxngthxng phakhklang linmngkr ophaoscang kaehriyng aela phyayx aemhxngsxn esldphngphxnmichuxphxngkn khux esldphngphxntwphu aelaesldphngphxntwemiy aettangknthiesldphngphxntwphumihnam srrphkhunxxnkwaesldphngphxntwemiy ephuximihsbsncungeriykesldphngphxntwemiywa phyayx swnmaknamathaepnyasmuniphrithycdxyuinklumphuchthxnphiskhxmulthangwithyasastrrakkhxngphyaplxngthxng prakxbdwysar Lupeol B Sitosterol Stigmasterol aelamikarthdlxngphbwasarskddwysarlalaybiwthanxl butanol cakibkhxngphyaplxngthxng misarprakxbflaownxyd Flavonoid samarthrangbxakarxkesbid krmwithyasastrkaraephthy cungidmikarphlit khrimphyayx khunephuxnamarksaphupwyorkhnguswdid thaihaephltksaekdhayerw ldxakarpwdiddi aelaimphbphlkhangekhiyngid cakkarichkhrimphyayx cungimthaihekidxakaraesbrakhayekhuxng mikarnamaxxkcahnayinradbxutsahkrrmlksnathangphvkssastrepnimphumrxeluxy sung 1 3 emtr milatnaelakingkansiekhiywekhm ibepnibeliyngediywxxkeriyngtrngkhamkn rupriaekhbkhxbkhnankwang 1 3 sm yaw 4 12 sm dxkchx xxkepnkracukthiplayking klibdxksiaedngsm mieksrtwphuaelaeksrtwemiyyawophlphnhlxdxxkma playaeykepn 2 pak phlepnphlaehng imkhxyxxkdxk swnmakkhuntampa hruxplukkntamban dngnnkarkhyayphnthucungthaidodykarpkchahrux karaeykehngaaekhnngipplukpraoychnrksaaephlifihmnarxnlwk aemlngkdtxy rksaxakarxkesb nguswd lmphis phunkhn ichrksaaephlphiwhnngchniderim aelarksaaephlrxnininpak prungepnyakhbpssawa khbpracaeduxn aekpwdemuxybnexwsrrphkhunvththildkarxkesb sarskdibphyaplxngthxng samarthldkarxkesbthiethahnukhaw sungthaihekidkarxkesbodychidsarkharaciaenn Carrageenan iddiodyechphaaswnthiskddwy butanol aetvththikhxngsarskdnicakhxy ldlng aelacahmdvththiodysinechingphayin 1 pi vththildkhwamecbpwdvththitanechuxiwrs sarskdcakibphyaplxngthxng mivththithalay HSV 2 sungepnsaehtukarekidorkherimimihekhaesll aelaimsamarthybyngkaraebngtwinkarephimcanwnkhxngiwrswarieslla sxsetxr Varicella Zoster Virus odytrngwithikarplukkarpluk swnihyichkingpkchaodyeluxkkingthismburnprascakorkh imaek hruximxxnekinip tdkingphnthuihmikhwamyaw 6 8 niw aelamitabnkingpraman 1 3 ta ihmiibehluxxyuthiplayyxd praman 1 3 khxngking thapunaedngbriewnrxytdkhxngtntx aelakingphnthuephuxpxngknechuxra pkchalnginthungthimiwsdupkchaepndinrwnpnthray cachwyihxtrakarxxkrakkhxngkingchasung khunphaphkhxngrakdi aelasadwkinkarkhudyaytnippluk odypkchakinglnginwsdupluklukpraman 3 niw exiyng 45 xngsa rdnaihchumaelarksakhwamchunihephiyngphx odykingchaimkhwrthukaesngaeddodytrng aelakhwrduaelkhwamchuninxakas kingpkchacaxxkrakphayin 3 4 spdah emuxkingchathimixayu 3 4 spdah thichaiwinaeplngchahruxinthungcha odyichchxnkhudhruxesiymaesakingchalngplukinhlumplukthietriymiw 1 tntxhlum klbdin aelakddinthiokhnihaenn rdnahlngcakplukthnthi karekb ekbibkhnadklang imaekhruxxxncnekinip karekbekiywihichwithikartdtnehnuxradbphiwdinpraman 10 sm hlngcakekbekiywaelw tntxedimyngngxkaetkaekhnngetibotidxik aelasamarthekbekiywphlphlittxipid karduaelrksa khwrihnainraya 1 2 eduxnaerk khwrrdnathukwn thaaeddcdkhwrrdnaecha eyn emuxxayu 2 eduxnkhunipaelwxacihnawnewnwn invdufnthamifntkxaccaimtxngihna samarthecriyetibotiddiindinxudmsmburn chxbdinrwnpnthrayrabaynadi imchxbdinlukrnghruxdinehniyw chxbxakasrxnchun khuniddithngthimiaeddaelathirm swnthinamaich ichidthngib aelarak ib 1 namarksaxakarxkesb thxnphis rksaaephlrxnininpak erim nguswd ihichibsd 10 20 ib namataphsmkbehlahrux namanaw khnexanadumhruxexanathaaephlaelaexakakphxkaephl 2 namathabriewnthiaemlngstwkdtxyepnphunkhn ihichibsd 5 10 ib takhyithabriewnthiepnaephlthiaeph cayubhayidphldi 3 namaaekaephlnarxnlwk ihichibtaekhiywkbnamaphrawhruxnamnnga exakakphxkaephlthithuknarxnlwkhruxifihm aephlcaaehng hrux naibmataihlaexiydphsmkbsura misrrphkhundbphisrxniddi rak prungepnyakhbpssawa khbradu aekpwdemuxybnexwsmuniphrxuninhmwdediywknkbphyaplxngthxngkraaeca bwbk phkbungthael rangcud linngueha wanmhakal wanhangcraekhxangxinghttp www rspg thaigov net plants data use herbs13 1 htm 2009 12 09 thi ewyaebkaemchchin http www rspg or th plants data herbs herbs 20 6 htm http www samunpri com herbdrug p 155 lingkesiy http www gpo or th herbal nutan nutan htm 2009 09 04 thi ewyaebkaemchchin