เลนส อรงค achromat หร อ achromatic lens เป น เลนส ไร ความคลาดทรงกลม ท ม การปร บแก ความคลาดส สำหร บสองส แบบจำลองเลนส อรงค

เลนส์อรงค์ (achromat หรือ achromatic lens) เป็น เลนส์ไร้ความคลาดทรงกลม ที่มีการปรับแก้ความคลาดสีสำหรับสองสี

สำหรับการใช้งานด้านการมองเห็น จะทำการปรับแก้ C-d-F ซึ่งปรับแก้ความคลาดสีตามแนวแกนสำหรับเส้น C และ F และลด ความคลาดทรงกลม และ ความคลาดแบบโคมา สำหรับเส้น d สำหรับในกล้องโทรทรรศน์ทางดาราศาสตร์ นั้นต้องใช้เพื่อดูวัตถุที่มืดสลัวได้ จึงต้องทำการปรับแก้ C-e-F ซึ่งลดความคลาดทรงกลมและความคลาดแบบโคมาของเส้น e ให้เหลือน้อยที่สุด

เนื่องจากทั่วไปมีความไวต่อสีน้ำเงินถึงสีม่วงมากกว่าตาเปล่า เลนส์ถ่ายภาพในสมัยก่อนจึงมักทำการปรับแก้ d-F-g โดยปรับแก้ความคลาดสีตามแนวแกนสำหรับเส้น d และ g และลดความคลาดทรงกลมและโคมา เมื่อทำเช่นนี้แล้วจะสามารถถ่ายภาพด้วยช่วงความชัดที่ต้องการโดยกำหนดด้วยตาเปล่า

ในกล้องโทรทรรศน์

เลนส์ใกล้วัตถุแบบลิทโทร

ปี 1827 นักดาราศาสตร์ ซึ่งเป็นหัวหน้า ประเทศออสเตรีย ได้คิดค้นเลนส์ใกล้วัตถุแบบลิทโทร ซึ่งออกแบบ ขัดเงา และประกอบ ได้ง่าย และเหมาะสำหรับเลนส์ใกล้วัตถุที่ความยาวโฟกัสยาว สำหรับการสังเกตพื้นผิวดาวเคราะห์ ชนิดของกระจกที่ใช้สามารถเลือกได้ตามความเหมาะสม แต่โดยทั่วไปมักจะใช้ K3 หรือบอโรซิลิเกตคราวน์ BK7 สำหรับเลนส์นูน และ ใช้ F2 สำหรับเลนส์เว้า ข้อเสียคือมีความคลาดแบบโคมามาก แต่ที่ F20 ไม่มีผลกระทบใด ๆ

ทั้งกล้องโทรทรรศน์หักเหแสง F19 ขนาด 102 ซม. ที่ ซึ่งเป็นกล้องโทรทรรศน์หักเหแสงที่ใหญ่ที่สุดในโลก และกล้องโทรทรรศน์หักเหแสง F19 ขนาด 90 ซม. ที่หอดูดาวลิก ซึ่งเป็นกล้องโทรทรรศน์หักเหแสงที่ใหญ่เป็นอันดับสอง ก็ใช้กล้องโทรทรรศน์แบบเค็พเพลอร์ ที่ใช้เลนส์ใกล้วัตถุแบบลิทโทร

เลนส์ใกล้วัตถุแบบเฟราน์โฮเฟอร์

เลนส์ใกล้วัตถุแบบเฟราน์โฮเฟอร์ที่คิดค้นโดยโยเซ็ฟ ฟ็อน เฟราน์โฮเฟอร์ เป็นเลนส์ไร้ความคลาดทรงกลมแบบหนึ่ง มีการใช้กันอย่างแพร่หลายในกล้องโทรทรรศน์หักเหแสงขนาดใหญ่ เช่นเดียวกับแบบลิทโทร คือรวมเลนส์นูนทำจากแก้วคราวน์และเลนส์เว้าทำจากแก้วฟรินต์เข้าด้วยกัน มีข้อดีคือ ให้ค่าความสว่างที่มากกว่า และใช้วัสดุที่เป็นแก้วน้อยกว่า เมื่อเปรียบเทียบเส้นโค้งความคลาดของแบบลิทโทร F20 และแบบเฟราน์โฮเฟอร์ F15 ความคลาดสีในแนวแกนเกือบจะเท่ากัน

ในปี 1904 ฮันส์ ฮาร์ทิงจาก ได้คิดค้นสูตรคำนวณซึ่งทำให้สามารถหารัศมีความโค้งของพื้นผิวแต่ละด้านของเลนส์ใกล้วัตถุแบบเฟราน์โฮเฟอร์แบบบางได้โดยการคำนวณ 16 สูตรไปตามลำดับ

อ้างอิง

『天文アマチュアのための望遠鏡光学・屈折編』pp.161-200「対物レンズ」。

[opticaltheoryforamatourlens-ch5-1] 『天文アマチュアのための望遠鏡光学・屈折編』pp.161-200「対物レンズ」。