เรียวจิ โนโยริ

เรียวจิ โนโยริ (ญี่ปุ่น: 野依 良治; โรมาจิ: Noyori Ryōji; เกิด 3 กันยายน ค.ศ. 1938) เป็นนักเคมีชาวญี่ปุ่นผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาเคมีกึ่งหนึ่งใน ค.ศ. 2001 ร่วมกับวิลเลียม สแตนดิช โนลส์ "สำหรับผลงานว่าด้วยปฏิกิริยาไฮโดรจีเนชันที่มีตัวเร่งปฏิกิริยาไครัล" ในขณะที่อีกกึ่งหนึ่งมอบให้กับคาร์ล แบร์รี ชาร์เพลส "สำหรับปฏิกิริยาออกซิเดชันที่มีตัวเร่งปฏิกิริยาไครัล"

เรียวจิ โนโยริ
โนโยริใน ค.ศ. 2013
เกิด	(1938-09-03) 3 กันยายน ค.ศ. 1938 (85 ปี) โคเบะ ประเทศญี่ปุ่น
สัญชาติ	ชาวญี่ปุ่น
ศิษย์เก่า	มหาวิทยาลัยเกียวโต
รางวัล	(1992) (1993) (1997) Nobel Prize for Chemistry (2001) (2001) (2005) (2009)
อาชีพทางวิทยาศาสตร์
สาขา	เคมี เคมีสีเขียว
สถาบันที่ทำงาน	มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด มหาวิทยาลัยนาโงยะ
อาจารย์ที่ปรึกษาในระดับปริญญาเอก
อาจารย์ที่ปรึกษาอื่น ๆ
เว็บไซต์	www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2001/noyori-facts.html

ประวัติการศึกษา

เรียวจิ โนโยริเกิดที่โคเบะ ในวัยเด็กเขาสนใจฟิสิกส์เนื่องจากพ่อของเขาเป็นเพื่อนสนิทกับฮิเดกิ ยูกาวะ ผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ใน ค.ศ. 1949 แต่ต่อมาหลังจากเขาได้เห็นการนำเสนอเกี่ยวกับไนลอนในงานแสดงนิทรรศการอุตสาหกรรม เขาก็เริ่มเบี่ยงเบนความสนใจไปทางด้านเคมีเพราะเห็นว่าเคมีสามารถ "สร้างสิ่งที่มีคุณค่าได้จากสิ่งที่แทบไม่มีค่าอะไรเลย" โนโยริเข้าเรียนในภาควิชาเคมีอุตสาหกรรม คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกียวโตและจบการศึกษาระดับปริญญาตรีใน ค.ศ. 1961 และเข้าเรียนต่อระดับปริญญาโทด้านเคมีอุตสาหกรรมที่มหาวิทยาลัยเกียวโตเช่นกัน ระหว่าง ค.ศ. 1963 และ 1967 โนโยริทำงานเป็นผู้ช่วยวิจัยในคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกียวโต และเป็นผู้ฝึกสอนในกลุ่มวิจัยของ เขาสำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอกจากมหาวิทยาลัยเกียวโตใน ค.ศ. 1967 และเข้าทำงานเป็นผู้ช่วยศาสตราจารย์ในมหาวิทยาลัยเดิมใน ค.ศ. 1968 โนโยริทำงานวิจัยหลังปริญญาเอกที่มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดกับก่อนจะกลับไปเป็นศาสตราจารย์ประจำมหาวิทยาลัยนาโงยะใน ค.ศ. 1972 โนโยริยังคงประจำอยู่ที่มหาวิทยาลัยนาโงยะและนอกจากนี้ยังเป็นประธานของศูนย์วิจัย ศูนย์วิจัยระดับชาติของประเทศญี่ปุ่นระหว่าง ค.ศ. 2003 และ 2015

งานวิจัยและมุมมองด้านวิชาการ

โนโยริเชื่อมั่นในประสิทธิภาพของตัวเร่งปฏิกิริยาและเคมีสีเขียว เขาเขียนบทความหนึ่งใน ค.ศ. 2005 แสดงเจตนามุ่งมั่นไปสู่ "ความสวยงามที่ใช้ประโยชน์ได้จริงในการสังเคราะห์สาร" ในบทความดังกล่าวโนโยริกล่าวว่า "ความสำเร็จในการคิดค้นวิธีการสังเคราะห์ที่ตรงไปตรงมาและใช้ประโยชน์ได้จริงเป็นสิ่งสำคัญสำหรับความอยู่รอดของมนุษยชาติ" นอกจากนี้เขายังเคยกล่าวด้วยว่า "การวิจัยนั้นเป็นไปเพื่อประเทศชาติและมนุษยชาติ ไม่ใช่เพื่อตัวนักวิจัยเอง" โนโยริยังสนับสนุนให้นักวิทยาศาสตร์มีส่วนร่วมทางการเมืองโดยกล่าวว่า "นักวิจัยต้องกระตุ้นความคิดเห็นของประชาชนและนโยบายของรัฐบาลเพื่อไปสู่การสร้างสังคมที่ยั่งยืนในศตวรรษที่ 21"

โนโยริดำรงตำแหน่งประธานสภาปฏิรูปการศึกษาแห่งประเทศญี่ปุ่น ซึ่งจัดตั้งโดยอดีตนายกรัฐมนตรีชินโซ อาเบะหลังขึ้นสู่อำนาจใน ค.ศ. 2006

โนโยริเป็นที่รู้จักจากโดยใช้สารประกอบโคออร์ดิเนชันของโรเดียมและรูทีเนียมเป็นตัวเร่งปฏิกิริยา โดยเฉพาะสารประกอบที่มีเป็นลิแกนด์อย่างเช่นใน ปฏิกิริยาไฮโดรจีเนชันแบบอสมมาตรของแอลคีนโดยใช้ ((S)-)Ru()₂ ได้นำไปใช้ในการสังเคราะห์ยาระงับปวดนาโปรเซนในเชิงพาณิชย์ ในขณะที่การสังเคราะห์ยาต้านแบคทีเรียก็ใช้กระบวนการในลักษณะเดียวกันในการเติมไฮโดรเจนลงในคีโทนโดยใช้สารเชิงซ้อนรูทีเนียม(II) ไบแนปแฮไลด์

โนโยริยังมีผลงานอื่นเกี่ยวกับการสังเคราะห์แบบอสมมาตร ผลงานหนึ่งได้แก่ปฏิกิริยาของเอมีนซึ่งได้นำไปใช้สังเคราะห์เมนทอลซึ่งสามารถผลิตได้ปีละ 3000 ตัน

การเชิดชูเกียรติ

ศูนย์ปฏิบัติการวิทยาการวัสดุโนโยริ มหาวิทยาลัยนาโงยะ

หอประชุมโนโยริ มหาวิทยาลัยนาโงยะ

ป้ายจารึกวาทะ จงศึกษาด้วยจิตใจที่แจ่มใสและมุ่งมั่น! ในมหาวิทยาลัยนาโงยะ

โนโยริและในพิธีเปิดการแข่งขันนัดชิงชนะเลิศออลเจแปนรักบี้ฟุตบอลแชมเปียนชิปครั้งที่ 50

ก่อตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่เรียวจิ โนโยริโดยสมาคมเคมีอินทรีย์สังเคราะห์แห่งประเทศญี่ปุ่น

ใน ค.ศ 2000 โนโยริได้รับปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์จาก ที่ซึ่งเขาเคยสอนใน ค.ศ. 1995 ต่อมาใน ค.ศ. 2005 เขาได้รับปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์จากมหาวิทยาลัยเทคนิคมิวนิกและในประเทศเยอรมนี และได้รับเลือกเป็นภาคีสมาชิกชาวต่างชาติแห่งราชสมาคมในปีเดียวกัน

รางวัลสำคัญที่เรียวจิ โนโยริได้รับ:

• ค.ศ. 1978 – รางวัลมัตสึนางะ
• ค.ศ. 1982 – รางวัลวัฒนธรรมชูนิจิ
• ค.ศ. 1985 – รางวัลสมาคมเคมีแห่งประเทศญี่ปุ่น
• ค.ศ. 1991 – รางวัลจอห์น จี. เคิร์กวุดจากและมหาวิทยาลัยเยล
• ค.ศ. 1992 –
• ค.ศ. 1993 –
• ค.ศ. 1995 –
• ค.ศ. 1997 –
• ค.ศ. 1997 –
• ค.ศ. 1999 –
• ค.ศ. 2001 –
• ค.ศ. 2001 – รางวัลโนเบลสาขาเคมี
• ค.ศ. 2009 –

อ้างอิง

1. . Royal Society. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ October 15, 2015.
2. Organic synthesis in Japan : past, present, and future : in commemoration of the 50th anniversary of the Society of Synthetic Organic Chemistry, Japan / editor in chief, Ryoji Noyori (1992)
3. Asymmetric catalysis in organic synthesis (1994)
4. T. J. Colacot. "2001 Nobel Prize in Chemistry". Platinum Metals Review 2002, 46(2), 82–83.
5. Ryoji Noyori Nobel lecture (2001)
6. Ryoji Noyori Nobel lecture video (2001)
7. Autobiography
8. Biographical snapshots: Ryoji Noyori, Journal of Chemical Education web site.
9. Ryoji Noyori - website Nagoya University
10. RIKEN News March 24, 2015 [1], Nature News March 24, 2015 [2]
11. Noyori, Ryoji (2005). "Pursuing practical elegance in chemical synthesis". Chemical Communications (14): 1807–11. doi:10.1039/B502713F. PMID 15795753.
12. Keynote address, June 23, 2005, at the Second International Conference on Green and Sustainable Chemistry, Washington DC.
13. Abe panel wants kids in class more, plus harsher discipline | The Japan Times Online. Search.japantimes.co.jp (January 20, 2007). Retrieved on 2011-06-27.
14. Japan: Takasago to Expand L-Menthol Production in Iwata Plant. FlexNews. January 10, 2008
15. (ในภาษาฝรั่งเศส) Ryoji Noyori, honorary doctorate awarded Nobel Prize มีนาคม 26, 2009 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน, Rennes1 campus, November–December 2001

แหล่งข้อมูลอื่น

• เรียวจิ โนโยริ ที่ Nobelprize.org including the Nobel Lecture December 8, 2001 Asymmetric Catalysis: Science and Technology