เจ้าหลวงอินทยงยศโชติ

เจ้าอินทยงยศโชติ (ไทยถิ่นเหนือ: ) ทรงเป็นเจ้าผู้ครองนครลำพูน องค์ที่ 9 แห่งราชวงศ์ทิพย์จักร

เจ้าอินทยงยศโชติ
เจ้าผู้ครองนครลำพูน
ครองราชย์	3 มกราคม พ.ศ. 2441 - 18 มีนาคม พ.ศ. 2454
รัชกาล	16 ปี
ก่อนหน้า	เจ้าเหมพินธุไพจิตร
ถัดไป	เจ้าจักรคำขจรศักดิ์
พิราลัย	18 มีนาคม พ.ศ. 2454
พระชายา
พระราชบุตร	5 พระองค์
ราชสกุล	ณ ลำพูน
ราชวงศ์	ทิพย์จักร
พระบิดา	เจ้าดาราดิเรกรัตนไพโรจน์
พระมารดา	แม่เจ้าปิมปาราชเทวี

พระประวัติ

เจ้าอินทยงยศโชติ มีพระนามเดิมว่าเจ้าอินทยศ เป็นราชโอรสในเจ้าดาราดิเรกรัตนไพโรจน์ เจ้านครลำพูนองค์ที่ 7 โดยเป็นองค์เดียวที่เกิดแต่แม่เจ้าปิมปาราชเทวี ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็นเจ้าอุปราชนครลำพูน จนวันที่ 3 มกราคม พ.ศ. 2440 (นับแบบปัจจุบันเป็นปี พ.ศ. 2441) จึงเลื่อนเป็นเจ้าอินทยงค์ยศโชติ์ วรโฆษกิตติโสภณ วิมลสัตยสวามิภักดิคุณ หริภุญไชยรัษฎารักษ์ ตทรรคเจดีย์บูชากร ราษฎรธุระธาดา เอกัจจโยนกาธิบดี เจ้านครลำพูน

เจ้าอินทยงยศโชติ ป่วยเป็นโรคภายใน อาการทรงกับทรุดเรื่อยมา จนถึงแก่พิราลัยในวันที่ 18 มีนาคม พ.ศ. 2454 (พ.ศ. 2453 หากนับวันที่ 1 เมษายนเป็นวันขึ้นศักราชใหม่) รวมระยะเวลาที่ทรงครองนคร 16 ปี

ราชโอรส ราชธิดา

เจ้าอินทยงยศโชติ มีราชโอรสและราชธิดา รวม 5 พระองค์ ณ ลำพูน มีนามตามลำดับ ดังนี้

• ใน - ธิดาหม่อมเจ้าสัตบุศ อิศรเสนากับเจ้าหญิงในราชวงศ์ทิพย์จักร (มีราชโอรส 1 ราชธิดา 2)

1. เจ้ามุกดา ณ ลำพูน - สมรสกับ "เจ้าราชภาคินัย น้อยเมืองไทย, เจ้าราชภาคินัยนครลำพูน"
2. มหาอำมาตย์โท พลตรี เจ้าจักรคำขจรศักดิ์, เจ้าผู้ครองนครลำพูน องค์ที่ 10
3. เจ้าหล้า ณ ลำพูน - สมรสกับ "เจ้าน้อยจิตตะ ณ ลำพูน" ภายหลังสมรสกับ "เจ้าราชสัมพันธ์วงศ์ น้อยพุทธวงศ์ ณ เชียงใหม่, เจ้าราชสัมพันธ์วงศ์นครลำพูน"

• ใน หม่อมคำเที่ยง (มีราชธิดา 1)
  • เจ้าทิพนวล ณ ลำพูน
• ใน หม่อมบัวจีน (มีราชธิดา 1)
  • เจ้าสายเขียว ณ ลำพูน
• ใน หม่อมขันคำ (ไม่มีราชโอรส ราชธิดา)

พระกรณียกิจ

การคมนาคม

ในระหว่างรัชสมัยของเจ้าหลวงอินทยงยศโชติ เป็นเจ้าหลวงนครลำพูน นับว่าเป็นยุคของการพัฒนานครลำพูน มีการตัดถนนจากไปเมืองเชียงใหม่ และจากเมืองลำพูนไป การสร้างเหมืองฝาย ซึ่งเห็นได้จากหลักฐานแผนที่ของกระทรวงมหาดไทย ระหว่าง ปี พ.ศ. 2440-2450 แสดงให้เห็นถึงการตัดถนนสายสำคัญ ๆ ในเมืองลำพูน

การสื่อสาร

เจ้าหลวงอินทยงยศโชติ ทรงเห็นความสำคัญของการสื่อสาร จึงได้โปรดให้สร้างที่ทำการไปรษณีย์ขึ้นที่นครลำพูน เมื่อปี พ.ศ. 2449 ด้วยทรัพย์สินส่วนพระองค์ (ประมาณ 1,567 บาท) โดยเปิดให้บริการเมื่อวันที่ 18 กันยายน พ.ศ. 2449 และในปี พ.ศ. 2451 ทรงเห็นความสำคัญของการสื่อสาร จึงได้ช่วยอุดหนุนราชการของรัฐบาล โดยบริจาคเสาโทรเลข จำนวน 234 ต้น

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2446 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2443 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์มงกุฎไทย (ท.ม.)

พงศาวลี

พงศาวลีของเจ้าอินทยงยศโชติ

16. เจ้าฟ้าสิงหาราชธานีเจ้าฟ้าหลวงชายแก้ว               8. พระยาคำฟั่น                       17. แม่เจ้าจันทาราชเทวี               4. เจ้าไชยลังกาพิศาลโสภาคย์คุณ                             9. แม่เจ้าคำแปงราชเทวี                       2. เจ้าดาราดิเรกรัตนไพโรจน์                                   5. แม่เจ้าโก๊ะราชเทวี                             1. เจ้าอินทยงยศโชติ                                         3. แม่เจ้าปิมปาราชเทวี

อ้างอิง

เชิงอรรถ

1. "พระราชทานหิรัญบัตรและสัญญาบัตร" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 14 (41): 701. 9 มกราคม ร.ศ. 116. สืบค้นเมื่อ 28 พฤษภาคม 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= ((help))
2. "ข่าวพิราไลย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 27: 3124. 26 มีนาคม ร.ศ. 129. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |date= ((help))
3. ภาพล้านนาในอดีต แม่เจ้ารถแก้ว ณ ลำพูน 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
4. เจ้าอินทยงยศโชติ...เจ้าหลวงลำพูนผู้มีบทบาทในการสร้างถนน^[]
5. แจ้งความกระทรวงโยธาธิการ (เรื่อง เจ้าอินทยงยศโชติเจ้านครลำพูนสร้างที่ทำการไปรษณีย์โทรเลข 1 หลัง ทูลเกล้า ฯ ถวายเป็นของรัฐบาล)
6. ประกาศกระทรวงโยธาธิการ (เรื่อง เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่และเจ้าผู้ครองนครลำพูนได้ให้เสาโทรเลขไว้ใช้ราชการ)
7. พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
8. ส่งเครื่องราชอิสริยาภรณ์ไปพระราชทาน

บรรณานุกรม

ก่อนหน้า		เจ้าอินทยงยศโชติ		ถัดไป
เจ้าเหมพินธุไพจิตร		เจ้านครลำพูน (พ.ศ. 2439-2454)		เจ้าจักรคำขจรศักดิ์