เจ้ามหาอุปราชบุญคง

เจ้ามหาอุปราชบุญคง เป็นเจ้ามหาอุปราชพระองค์สุดท้ายแห่งราชอาณาจักรหลวงพระบาง

เจ้าบุญคง
เจ้ามหาอุปราช
ก่อนหน้า
ถัดไป	เจ้าเพชรราช รัตนวงศา
ประสูติ	พ.ศ. 2400
สวรรคต	26 กรกฎาคม พ.ศ. 2463 (63 ปี) หลวงพระบาง
คู่อภิเษก	14 ท่าน
พระราชบุตร	24 องค์
พระนามเต็ม เจ้ามหาอุปราชบุญคง
ราชวงศ์	ราชวงศ์ล้านช้างร่มขาว
พระราชบิดา
พระราชมารดา	หม่อมคำบัว

พระองค์ประสูติเมื่อ พ.ศ. 2400 ทรงเป็นพระโอรสของกับหม่อมคำบัว พระบิดาของท่านมีฐานะเป็นเจ้ามหาอุปราชในรัชกาลพระเจ้ามหินทรเทพนิภาธรแห่งหลวงพระบาง และเป็นพระนัดดาใน เจ้ามหาอุปราชในรัชกาลเจ้าสุกเสริมแห่งหลวงพระบาง ถือเป็นผู้สืบสันตติวงศ์สายตรงแห่งตำแหน่งอุปราช (รองเจ้ามหาชีวิต) หรือวังหน้าแห่งราชอาณาจักรหลวงพระบาง ทรงได้รับพระราชทานสัญญาบัตรจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระเจ้ากรุงสยาม ให้มีฐานันดรศักดิ์เป็นเจ้าราชภาคิไนยเมื่อ พ.ศ. 2426 ทรงได้รับตำแหน่งเจ้ามหาอุปราชแห่งหลวงพระบางเมื่อ พ.ศ. 2432

หลังเกิดวิกฤตการณ์ ร.ศ. 112 พระองค์ได้มีบทบาทสำคัญในการส่งกองทหาร (โดยการสนับสนุนจากฝรั่งเศส) เข้ายึดครองดินแดนฝั่งขวาของแม่น้ำโขงฝั่งตรงข้ามเมืองหลวงพระบาง อันประกอบด้วยเมืองปากลาย เมืองไชยบุรี และ (ปัจจุบันคือแขวงไชยบุรีในประเทศลาว) ได้เป็นผู้สำเร็จราชการในดินแดนดังกล่าวเมื่อ พ.ศ. 2439 และผลักดันให้สยามต้องสละอำนาจอธิปไตยเหนือดินแดนดังกล่าวให้แก่อินโดจีนของฝรั่งเศสจนสำเร็จเมื่อ พ.ศ. 2446 โดยมีผลบังคับตามสนธิสัญญาสยาม–ฝรั่งเศส ร.ศ. 122 และเป็นส่วนหนึ่งของแนวเขตแดนไทย-ลาว ที่ยังคงใช้อยู่ในปัจจุบัน

ในช่วง พ.ศ. 2454 ถึง พ.ศ. 2463 พระองค์ทรงดำรงตำแหน่งสมาชิกสภาการปกครอง (คณะรัฐบาล) แห่งอินโดจีนของฝรั่งเศส

เจ้ามหาอุปราชบุญคงสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 26 กรกฎาคม พ.ศ. 2463

ครอบครัว

เจ้ามหาอุปราชบุญคงทรงมีพระชายา ชายา และหม่อมห้ามรวม 14 ท่าน ปรากฏชื่อในหนังสือ "เจ้าเพชรราช บุรุษเหล็กแห่งราชอาณาจักรลาว" จำนวน 10 ท่าน ได้แก่

1. เจ้านางคำคิ้มอัครชายา
2. เจ้านางทองศรี (พระกนิษฐภคินีของเจ้านางคำคิ้มอัครชายา)
3. เจ้านางคำแว่น
4. เจ้านางโสมรัศมี
5. เจ้านางทองดี
6. เจ้านางคำปุ
7. เจ้าหญิงคำปาน
8. เจ้าหม่อมบัวไข
9. หม่อมธีร์
10. หม่อมคำอ้วน

ทรงมีพระโอรส 11 พระองค์ และพระธิดา 13 พระองค์ ดังนี้

1. เจ้าสมุทรทรายคำ ประสูติแต่เจ้านางคำคิ้มอัครชายา
2. เจ้าจิตรราช ประสูติแต่เจ้านางทองศรี
3. เจ้าเพชรราช รัตนวงศา เจ้ามหาอุปราชพระองค์แรกและพระองค์สุดท้ายแห่งราชอาณาจักรลาว ประสูติแต่เจ้านางทองศรี
4. เจ้าสุวรรณภารมย์ ประสูติแต่เจ้านางทองศรี
5. เจ้าสุวรรณภูมา อดีตนายกรัฐมนตรีแห่งราชอาณาจักรลาวหลายสมัย ประสูติแต่เจ้านางทองศรี
6. เจ้าหญิงสง่าคำ ประสูติแต่เจ้านางทองศรี
7. เจ้าหญิงเสงี่ยมคำ ชายาของ (นักประวัติศาสตร์ลาว เชื้อสายตระกูลเจ้านายเมืองพวน) ประสูติแต่เจ้านางทองศรี
8. เจ้าหญิงคำหล้า ประสูติแต่เจ้านางทองศรี
9. เจ้าหญิงแสงสุริจันทร์ ประสูติแต่เจ้านางคำแว่น
10. เจ้าขัตติยวงศ์ ประสูติแต่เจ้านางโสมรัศมี
11. เจ้าหญิงวัฒนา ประสูติแต่เจ้านางโสมรัศมี
12. เจ้าหญิงพิศมัย ประสูติแต่เจ้านางทองดี
13. เจ้าหญิงสุนันทาลัย ประสูติแต่เจ้านางคำปุ
14. เจ้าหญิงคำซาว ประสูติแต่เจ้าหญิงคำปาน
15. เจ้าหญิงสุวรรณนารี ประสูติแต่เจ้าหม่อมบัวไข
16. เจ้าหญิงอินทร์คำ ประสูติแต่เจ้าหม่อมบัวไข
17. เจ้าสุวรรณราช อดีตนายกรัฐมนตรีแห่งราชอาณาจักรลาว ประสูติแต่เจ้าหม่อมบัวไข
18. เจ้าหญิงศรีสวัสดิ์ ประสูติแต่หม่อมธีร์
19. เจ้าขัตติยราช ประสูติแต่หม่อมธีร์
20. เจ้าจินดาวงศ์ อดีตนายกรัฐมนตรีแห่งราชอาณาจักรลาว ประสูติแต่หม่อมธีร์
21. เจ้าสิงหนาท ประสูติแต่หม่อมธีร์
22. เจ้าหญิงฉวีวรรณ ประสูติแต่หม่อมคำอ้วน
23. เจ้าหญิงจินดารัศมี ประสูติแต่หม่อมคำอ้วน
24. เจ้าสุภานุวงศ์ ประธานประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ประสูติแต่หม่อมคำอ้วน

อ้างอิง

1. Stuart-Fox, Martin (2008). Historical Dictionary of Laos (3, illustrated ed.). Scarecrow Press. ISBN .
2. Lee 2013, p. 375.

บรรณานุกรม

• Lee, Khoon Choy (2013). Golden Dragon and Purple Phoenix: The Chinese and Their Multi-Ethnic Descendants in Southeast Asia. World Scientific. ISBN .{{}}: CS1 maint: ref duplicates default ()
• Prince Mangra Souvannaphouma, Le Laos: Autopsie d'une monarchie assassinée , Paris 2010, Annexe I p. Missing parameter/s! (Template:P.)289.
• มหาสิลา วีระวงส์. เจ้าเพชรราช บุรุษเหล็กแห่งราชอาณาจักรลาว. แปลโดย สมหมาย เปรมจิตต์. กรุงเทพฯ : มติชน, 2542.
• สุพะไช สุพานุวง และ. เจ้าสุพานุวงศ์ ผู้นำปะติวัด. คะนะกำมะกานวิทะยาสาดสังคมแห่ง ส.ป.ป.ลาว, เวียงจัน, 1989.