เจ้าฟ้าสุริยา

เจ้าฟ้าสุริยา พระราชธิดาในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศกับกรมหลวงอภัยนุชิต เป็นพระเชษฐภคินีในสมเด็จพระเจ้าอุทุมพรและสมเด็จพระที่นั่งสุริยาศน์อมรินทร์

เจ้าฟ้าสุริยา
เจ้าฟ้า
ราชวงศ์	บ้านพลูหลวง
พระบิดา	สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ
พระมารดา	กรมหลวงอภัยนุชิต
ศาสนา	พุทธ

พระประวัติ

เจ้าฟ้าสุริยา เป็นพระราชธิดาในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ประสูติแต่กรมหลวงอภัยนุชิต คำให้การขุนหลวงหาวัด ระบุว่าพระชนนีสืบเชื้อสายพราหมณ์จากเมืองเพชรบุรี พระองค์มีพระโสทรเชษฐาและพระโสทรภคินีรวมเจ็ดพระองค์ ได้แก่ เจ้าฟ้าหญิงบรม (ต่อมาได้รับการสถาปนาเป็น กรมขุนเสนีนุรักษ์),เจ้าฟ้าธรรมธิเบศไชยเชษฐ์สุริยวงศ์, เจ้าฟ้าหญิงสุริยวงศ์, เจ้าฟ้าหญิงสุริยา, เจ้าฟ้าหญิงธิดา, เจ้าฟ้าหญิงรัศมี, เจ้าฟ้าหญิงอินทสุดาวดี

หลังการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่สอง พม่าได้ทำการกวาดต้อนเจ้านายอยุธยา 869 องค์ และผู้สืบเชื้อสายพระราชวงศ์อีก 2,000 คนเศษ แต่ปรากฏว่าเหลือเจ้านายบางส่วนตกค้างที่ค่ายโพธิ์สามต้น และบางส่วนหนีรอดออกไป เจ้าฟ้าสุริยาถูกกุมขังในค่ายโพธิ์สามต้นไม่ได้ถูกกวาดไปพม่า โดยถูกจองจำพร้อมกับเจ้านายฝ่ายในจำนวนหนึ่ง ดังปรากฏใน พระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา ความว่า

"...ในเขตแดนแว่นแคว้นสยามประเทศ เหตุว่าหาเจ้าแผ่นดินจะปกครองบมิได้ เหมือนดุจสัตถันดรกัล์ปและทุพภิกขันดรกัล์ป และพระราชวงศานุวงศ์ ซึ่งเหลืออยู่พม่ามิได้เอาไปนั้น ตกอยู่ ณ ค่ายโพธิ์สามต้นก็มีบ้าง ที่หนีไปเมืองอื่นนั้นก็มีบ้าง และเจ้าฟ้าสุริยา 1 เจ้าฟ้าพินทวดี 1 เจ้าฟ้าจันทวดี 1 พระองค์เจ้าฟักทอง 1 ทั้ง 4 พระองค์นี้ เป็นราชบุตรีพระพุทธเจ้าหลวงในพระบรมโกศ และเจ้ามิตรบุตรีกรมพระราชวัง 1 หม่อมเจ้ากระจาดบุตรีกรมหมื่นจิตรสุนทร 1 หม่อมเจ้ามณีบุตรีกรมหมื่นเสพภักดี 1 หม่อมเจ้าฉิมบุตรีเจ้าฟ้าจีด 1 เจ้าทั้งนี้ตกอยู่กับพระนายกอง ณ ค่ายโพธิ์สามต้น อนึ่งพระองค์เจ้าทับทิมบุตรีสมเด็จพระอัยกานั้น พวกข้าไทพาหนีออกไป ณ เมืองจันทบูร เจ้าตากก็สงเคราะห์รับเลี้ยงดูไว้..."

ภายหลังสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรียกทัพตีค่ายโพธิ์สามต้นแตก อันเป็นที่สิ้นสุดสงครามกู้กรุงศรีอยุธยา พระองค์ก็ทรงอุปการะเจ้าหญิงอยุธยามาไว้ในราชสำนักธนบุรี แต่เจ้าฟ้าสุริยา สิ้นพระชนม์ไปก่อนหน้านั้นแล้ว ดังปรากฏใน พระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา ความว่า

"...อนึ่ง ซึ่งพระขัตติยวงศ์ครั้งกรุงเก่านั้น บรรดาเจ้าหญิงทรงพระกรุณาโปรดเลี้ยงไว้ในพระราชวัง และเจ้าฟ้าสุริยา เจ้าฟ้าจันทวดี สองพระองค์นั้นดับสูญสิ้นพระชนม์ ยังอยู่แต่เจ้าฟ้าพินทวดี พระองค์เจ้าฟักทอง พระองค์เจ้าทับทิม ซึ่งเรียกว่าเจ้าครอกจันทบูรนั้น และเจ้ามิตร บุตรีกรมพระราชวัง โปรดให้ชื่อ เจ้าประทุม หม่อมเจ้ากระจาด บุตรีกรมหมื่นจิตรสุนทร โปรดให้ชื่อ เจ้าบุปผา กับหม่อมเจ้าอุบล บุตรีกรมหมื่นเทพพิพิธ หม่อมเจ้าฉิม บุตรีเจ้าฟ้าจีด ทั้งสี่องค์นี้ทรงพระกรุณาเลี้ยงเป็นห้าม..."

พงศาวลี

พงศาวลีของเจ้าฟ้าสุริยา

8. สมเด็จพระเพทราชา                       17. ท้าวศรีสัจจา (พระนมเปรม)               4. สมเด็จพระเจ้าสุริเยนทราธิบดี                             18. พญาแสนหลวง               9. นางกุสาวดี                       2. สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ                                   1. เจ้าฟ้าสุริยา                                         6. นายจบคชประสิทธิ์                             3. กรมหลวงอภัยนุชิต (พระพันวัสสาใหญ่)                                   7. ไม่ปรากฏนาม สตรีชาวบ้านสมอพลือ

อ้างอิง

1. คำให้การชาวกรุงเก่า/ภาคที่-๒-ว่าด้วยตำนานแลทำเนียบต่างๆ/บาญชีพระนามเจ้านาย
2. พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น, หน้า 624
3. ประชุมคำให้การกรุงศรีอยุธยา รวม 3 เรื่อง, หน้า 478
4. "กวีเอกสมัยอยุธยา: เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร" (PDF). วารสารราชบัณฑิตยสถาน. ปีที่ 32 เล่ม 2: 414. เม.ย.-มิ.ย. พ.ศ. 2550. สืบค้นเมื่อ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2561. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= และ |date= ((help))
5. "ชะตากรรมเจ้าหญิงอยุธยาหลังกรุงแตก ย้อนบันทึกพม่าที่น่าสลดใจ". ศิลปวัฒนธรรม. 7 เมษายน 2563. สืบค้นเมื่อ 10 เมษายน 2563. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
6. "สงครามกู้อิสรภาพจากพม่า". สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี. สืบค้นเมื่อ 10 เมษายน 2563. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))
7. ปรามินทร์ เครือทอง (7 มกราคม 2563). ""ท้องกับเจ๊ก" การเมืองราชสำนักฝ่ายใน เรื่องซุบซิบเจ้าหญิงอยุธยาในพระเจ้าตากสินฯ". ศิลปวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อ 10 เมษายน 2563. {{}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= ((help))